به گزارش مشرق، قبلاً به بهانه برگزاری مراسم اعطای جوایز اسکار در مطلبی با عنوان «رویداد و مدیریت فرهنگی» در خصوص مقوله­ ای به نام رویداد یا event و نقش آن به عنوان یکی از ابزارهای پروموشن در صنعت محصولات فرهنگی را واکاوی کردیم. اگر ورزش را به عنوان یکی از بخش­های صنعت فرهنگی بپذیریم، بخش مهم و از لحاظ اقتصادی پر سودی را به این صنعت اضافه کرده ­ایم. آمار و ارقامی که هر سال در فصل نقل و انتقالات فوتبال حرفه ­ای دنیا منتشر می­شود تنها گوشه ­ای از نمودهای گردش مالی این بخش هستند. اما یکی از مهمترین رویدادهای ورزشی که هر چهار سال یک بار توجه جمعیت انبوهی را معطوف به خود می­کند جام جهانی است.

رویدادی که از جنس تورنمنت بوده و به مدت بیش از یک ماه، غیر فوتبالی­ترین افراد را هم درگیر می­کند. بر اساس آمار ارائه شده توسط فیفا، بیش از یک میلیارد نفر در دنیا بازی فینال جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل را به روش­های مختلفی تماشا کردند که در حدود ۶۹۵ میلیون نفر آنها در خانه مسابقه بیننده مسابقه بودند (رشد ۱۲ درصدی نسبت به فینال ۲۰۱۰). همچنین، در حدود ۲۸۰ میلیون نفر در دنیا بازی­های جام ۲۰۱۴ را به صورت آنلاین یا از طریق موبایل تماشا کردند که در حوزه­ ی رسانه و سرگرمی ورزشی رکورد قابل توجهی بود. چنین موقعیتی از تمرکز توجه یک جمعیت انبوه به یک اتفاق به معنای واقعی کلمه منحصربفرد است.

در کنار مقوله ­ی اصلی رویداد یعنی فوتبال، ببینیم چه بخش­های به شکل­های مختلف از این رویداد ارزش کسب می­کنند:

فیفا: فروش حق پخش مسابقات به شبکه­ های تلویزیونی و نیز تلویزیون­های اینترنتی، فروش جایگاه ­های تبلیغاتی ورزشگاه­ ها و برنامه­ های تلویزیونی پخش مسابقات و بلیط فروشی

کشور میزبان: ارتقای برند بین­ المللی، تقویت توریسم، دریافت کمک هزینه توسعه فوتبال از فیفا

کسب­ وکارهای دیگر: هتل­ها، رستوران­ها و انواع فروشگاه ­های شهرهای میزبان

شبکه­ های رسانه­ ای: افزایش تعداد بیننده ­ها، تأمین محتوا، تبلیغات بین و حین برنامه ­ها

فیفا در فاصله­ سال­های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۴ بالغ بر ۵/۵ میلیارد دلار درآمد کسب کرد که نزدیک به ۹۰ درصد آن مستقیماً از محل برگزاری رویداد حاصل شده بود. در حدود ۴۸ درصد از در آمد از محل فروش حق پخش تلویزیونی مسابقات و ۳۲ درصد از محل فروش حقوق بازاریابی و تبلیغات (شامل واگذاری جایگاه ­های تبلیغاتی و ماند این) بوده است. نکته جالب توجه در خصوص بخش­های مختلف درآمدی فیفا این است که بر خلاف تصور رایجی که به خاطر گران بودن قیمت بلیط بازی­ها ایجاد شده، درآمد حاصل از بلیط فروشی تنها ۱۰ درصد از سبد درآمدی این سازمان غیرانتفاعی را تشکیل می­دهد.

اما در کنار درآمدهای جام جهانی، فیفا تقریباً به همان میزان نیز هزینه می­کند. هزینه برگزاری جام جهانی ۲۰۱۴ نزدیک به ۴/۵ میلیارد دلار اعلام شده که در حدود ۵۲ درصد آن (در حدود ۸/۲ میلیارد دلار) مستقیماً صرف هزینه­ های برگزاری رویداد شده، نزدیک به ۲۰ درصد آن صرف پروژه­ های توسعه­ ای فیفا و مابقی صرف هزینه­ های  عملیاتی می­شود.

در این میان، بازیگران جانبی رویداد، اعم از دولت­ها، تیم­های ملی، بازیکنان فوتبال، لیگ­ها، اسپانسرها، کسب­ وکارهای جهانی و محلی هریک به طریقی از بستر ایجاد شده به منظور خلق ارزش برای خود و مشتریانشان بهره­ برداری می­کنند. فراموش نکنیم که موج قابل توجه جذب بازیکنان ایرانی به لیگ­های اروپایی بعد از حضور تیم ملی ایران در جام ۹۸ فرانسه ایجاد شد. مشابه همین جلب توجه جهانی را هریک از کسب­ وکارهای صنعت ورزش و سرگرمی می­توانند از این رویداد به دست بیاورند.

ساده ­ترین سؤالی که در این میان در سال حمایت از کالای ایرانی می­توان پرسید این است که آیا هیچ تولیدکننده پوشاکی امکان تأمین و اسپانسری البسه بازیکنان تیم ملی را نداشت؟ پیراهن تیم­های فوتبال از استانداردهای سخت­گیرانه­ ای که فیفا تعیین کرده اعم از جنس، قدرت جذب رطوبت، سبکی و مانند اینها تبعیت می­کند اما دست یافتن به آنها امری غیر ممکن نیست. اما دشوار است. دشواری آن هم در شبکه ­سازی است. شبکه ­سازی بین دانشمندان مربوطه (نساجی، نانو و…) و «بیزنس­من­ ها». که البته دومی نقش مهمتری دارد.

منبع: گروه پژوهشی اقتصاد فرهنگ