به گزارش مشرق، در تاکسی که می نشینی از راننده تاکسی گرفته تا تک تک مسافران هر کدام کارشناسانه وارد موضوع می‌شوند؛ گوشت را که تیز کنی کم کم گوشی دستت می‌آید. نقدینگی و حجم گسترده آن، بالا رفتن نرخ ارز، قیمت‌های سلیقه‌ای، رشد تورم، رکود و گرانی‌ها همگی از کنار گوشت عبور می‌کند.
گاهی می‌خواهی وارد بحث شوی اما با خود می‌گویی «مگر من متولی و ناظر هستم، مگر مسئولیتی دارم که بخواهم اظهار نظر این چنینی کنم؟» اما واقعا دستگاه نظارتی در این بخش کدام است؟ چه کسی پاسخگو بوده و راه حل اساسی برای برون رفت از این شرایط چیست.
بیشتر بخوانید:
همچنان سوالاتی از این دست در هاله ای از ابهام ذهن را درگیر می‌کند تا اینکه به سراغ یکی از صاحب نظران و کلای ملت می‌رویم او البته ضمن بیان و تشریح وضعیت کنونی در بعد اقتصاد به ارائه راهکارهایی برای برون رفت از آن هم می‌پردازد.
محمد دهقان نماینده مردم طرقبه، شاندیز و چناران و عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی اعلام می‌کند که در حال حاضر نزدیک به هزار و 700 هزار میلیارد تومان نقدینگی در کشور وجود دارد که می‌شود بخشی از آن را در بخش‌های بالادستی و پایین دستی نفت سرمایه‌گذاری کرد.
او البته راهکارهای دیگری هم در این بین ارائه می‌کند و در همین راستا یکی از مهم‌ترین پروژه‌هایی که می‌تواند نقدینگی کشور را به خود جذب کند و اتفاقا همه کارشناسان بر آن اذعان دارند را بازآفرینی بافت‌های فرسوده و هدایت نقدینگی به سمت بازآفرینی بافت های فرسوده و تولید مسکن در کشور می‌خواند.
بخش زیر گفت‌وگو با محمد دهقان است که از نگاهتان می‌گذرد:
*مهم‌ترین مشکل کشور که آمریکا را امیدوار کرد «نقدینگی» بود
دهقان در ابتدا اظهار داشت: مهم‌ترین مشکل کشور که آمریکا را امیدوار کرد و به طمع انداخت که از برجام خارج شود تا با فشار اقتصادی و تحریم ایران بتواند اقتصاد کشور را دچار از هم گسیختگی کند موضوع «نقدینگی» است.
وی افزود: در این 5 سال گذشته، به خاطر عدم هدایت نقدینگی به سمت تولید و پروژه‌های بزرگ عمرانی و از طرفی عدم اعمال مدیریت بانک مرکزی بر بانک های عامل، خلق و انباشت پول و شبه پول در بانکها یک مشکل مهمی برای کشور ایجاد شده است.
*نقدینگی در اثر عدم مدیریت دلارهای نفتی افزایش یافت
عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی همچنین تصریح کرد: نقدینگی در اوایل سال 92 حدود 460 هزار میلیارد تومان بود که البته در دولت نهم ودهم در اثر عدم مدیریت دلارهای نفتی وبی توجهی به سیاست‌های اقتصاد مقاومتی این مقدار نقدینگی در کشور ایجاد شده بود.
دهقان ادامه داد: هر چند دولت قبل با اجرای پروژه‌هایی مانند مسکن مهر، اجرای پروژه‌های عمرانی وسیع در کشور و هدایت بخشی از نقدینگی به سمت تولید از طریق الزام بانک ها به پرداخت تسهیلات تکلیفی به کارخانجات و واحدهای تولیدی توانست تا اندازه ای جلوی بالارفتن حجم بیشتر نقدینگی را بگیرد.
وی افزود: بخشی از اقداماتی که دولت قبل انجام داد جلوی لجام گسیختگی نقدینگی را تا اندازه ای گرفت هر چند آن حجم از نقدینگی مهار نشده خود برای اقتصاد کشور مضر بود.
*شاهد نقدینگی هزار و 700 هزار میلیارد تومانی در کشور هستیم
عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: متاسفانه در دولت جدید به این بهانه که می‌خواستند جلوی افزایش تورم را بگیرند و تورم را کاهش دهند بسیاری از فعالیت‌ها در کشور متوقف شد و از طرفی بسیاری از معوقات بانکی -که مشکلی برای کشور است- هم پرداخت نشد و هر سال سودی به این معوقات اضافه شده، دوباره این معوقات همنچان در حساب های بانکها باقی است و با فرمول ها و اجازاتی که بانکها دارند می توانند برای نجات خودشان از ورشکستگی مرتب خلق پول کنند و با این سیاست نادرستی که دولت در پیش گرفت اکنون شاهد یک نقدینگی حدودا هزار و 700 هزار میلیارد تومانی در کشور هستیم؛ این نقدینگی در این 5 سال نسبت به سال 92 بیش از 3/5 برابر شده است.
وی عنوان کرد : وقتی ما صحبت از نقدینگی می‌کنیم بخشی از آن پولی است که در دست مردم در جریان است و بخشی هم پولی که مردم در حساب‌های جاری خود نزد بانکها گذاشته‌اند و برای امور جاری آن را برداشت می کنند، اما بخش مهم و اعظم آن شبه پول بوده وبیشتر به صورت سپرده های ثابت مردم نزد بانک ها و صدها هزار میلیارد تومان معوقات سررسیدشده و مشکوک الوصول و برخی دیگر از دارایی هایی است که ظرفیت آن را دارد به پول واقعی تبدیل شوند.
* اگر مسئولان فکر به حال حجم نقدینگی نکنند به مهم‌ترین عامل بحران آفرینی تبدیل می‌شود
دهقان ادامه داد: بنابراین یکی از مشکلات اصلی کشور همین حجم نقدینگی است که اگر مسئولان کشور فکر واقدامی برای آن نکنند می تواند با طراحی های دشمنان ما به مهم‌ترین عامل بحران آفرینی در کشور تبدیل شود.
نماینده مردم چناران و طرقبه شاندیز در مجلس در ادامه خاطرنشان کرد: اگر دولت بتواند نقدینگی را خوب مدیریت کند خودمی تواند به فرصتی برای اصلاح وضعیت کشور، رونق تولید و اقتصاد شودوبرعکس اگر خوب مدیریت نشود خودمی تواند به خطری برای کشور تبدیل شده وتبدیل این حجم از شبه پول به پول وانتقال آن به بازار می تواند تورم بی سابقه‌ای را بر اقتصاد کشور تحمیل کند.
*لزوم اعمال مدیریت بانک مرکزی بر بانکها و جلوگیری از خلق پول پرفشار
وی با طرح این سوال که چه کسانی مسئول مهار این نقدینگی هستند،گفت: در مرحله اول بانک مرکزی باید این موضوعات را متوجه شود مدیریت بانک مرکزی در این بین بسیار مهم است؛ البته بانک مرکزی متخصصان زیادی داردکه اگر به آنها میدان داده می شد اجازه نمی دادند این وضعیت برای اقتصاد رقم بخورد.
دهقان افزود: اعمال مدیریت بانک مرکزی بر بانکها و جلوگیری از خلق پول پرفشار و قاطعیت در اداره بانک ها توسط وزارت اقتصاد بویژه در این زمان بسیار اهمیت دارد.
* ضرورت تحرک دولت وانتقال تدریجی نقدینگی به سمت تولید
نائب رئیس فراکسیون نمایندگان ولایی مجلس بر ضرورت تحرک دولت وانتقال تدریجی نقدینگی به سمت تولید و فعالیت‌های انتفاعی عمرانی تاکید کرد و افزود: اکثر واحدهای تولیدی پائین تر از ظرفیت تولید می کنند و بخشی از آنها تعطیل یا نیمه تعطیل هستند لذا وزارت صنعت معدن و تجارت و وزارت کشاورزی باید نقش مهمی در انتقال نقدینگی به سمت تولید ایفا کنند.
دهقان مهم ترین وزارت‌خانه‌ای که از اول بایدبا متحرک کردن بخش خصوصی و واگذار کردن پروژه های عمرانی و تشویق بخش خصوصی به سرمایه گذاری در زمینه مسکن وراه آهن وظیفه خود را نسبت به این نقدینگی انجام می داد را وزارت راه و شهرسازی دانست.
وی افزود: حدود 50 درصد کل اعتبارات عمرانی کشور در اختیار این وزارت خانه است و هزاران پروژه وطرح نیمه تمام در کشور وجود دارد که تکمیل آنها صدها هزار میلیارد تومان اعتبار می خواهد که اگر با جلب مشارکت بخش خصوصی و واگذاری آنها حد اقل بخشی از این طرح‌ها به بهره برداری می رسید هم بخشی از نقدینگی موجود مهار شده و تهدید به فرصت مبدل می شد وهم این حجم از سرمایه های کشور بیش از این بلاتکلیف و معطل باقی نمی ماند.
*بازآفرینی بافت‌های فرسوده کشور را به سمت رونق اقتصادی سوق می‌دهد
عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی یادآور شد: بزرگ‌ترین ظرفیتی که ما در بخش عمرانی داریم ظرفیت‌هایی همچون راه‌آهن است که کارشناسان اقتصادی بر این باورند که بخش مهمی از نقدینگی می‌تواند به سمت احداث راه‌آهن واتصال ریلی شهرهای بزرگ کشور به یکدیگر ومناطق خاص اقتصادی هدایت و از این طریق نقدینگی کشور به سمت رونق اقتصادی وعمران و آبادانی کشور سوق داده شود.
وی یکی از مهم‌ترین پروژه‌هایی که می‌تواند نقدینگی کشور را به خود جذب کند و اتفاقا همه کارشناسان بر آن اذعان دارند را بازآفرینی بافت‌های فرسوده و هدایت نقدینگی به سمت بازآفرینی بافت های فرسوده و تولید مسکن در کشور خواند.
دهقان بر همین اساس تاکید کرد: موضوعاتی مانند تکمیل پروژه‌های نیمه تمام عمرانی، اجرای طرح های بزرگ بازآفرینی بافت‌های فرسوده شهری و تولید مسکن در کشور می تواند هم آبادانی کشور و رضایت وامید مردم را درپی داشته باشد وهم اثر مهمی در مهار نقدینگی کشور به جای بگذارد.
وی تصریح کرد: در کشور تقریبا کسی در این تردید ندارد که یکی از بزرگ‌ترین مواردی که نیاز به سرمایه‌گذاری دارد بخش بالادستی و پایین دستی نفت و گاز است.
* هزار و 700 هزار میلیارد نقدینگی در کشور را می‌توان در بخش‌های نفت سرمایه‌گذاری کرد
دهقان ادامه داد: در حال حاضر نزدیک به هزار و 700 هزار میلیارد تومان نقدینگی در کشور وجود دارد که می‌شود بخشی از آنرا در بخش‌های بالادستی و پایین دستی نفت سرمایه‌گذاری کرد.
وی افزود: البته با برنامه ریزی که توسط وزارت نفت باید انجام شود شرکتهایی که دارای سرمایه کمتری هستند خواهند توانست با وجوه خود و با استفاده از تسهیلات وبا جذب وجوه متفرقه وجلب مشارکت مردم در بخش پایین دستی نفت سرمایه‌گذاری کنند.
این نماینده مجلس دهم شورای اسلامی در ادامه این مطلب اضافه کرد: اما برای سرمایه گذاری در بخش استخراج و سایر امور بالادستی نفت می شود از ظرفیت شرکتها و بنگاه‌های بزرگ اقتصادی مانند بنیاد مستضعفین و ستاد اجرایی فرمان امام و قرارگاه خاتم امثال آنها بهره جست و در این فضای تحریم آنها را فرصتی برای سرمایه گذاری های کلان در کشور دانست، آنها می توانند علاوه بر هدایت اعتبارات و ظرفیت درونی خود به سمت نفت وگاز با سازوکارهایی که کارشناسان طراحی کرده اند از نقدینگی موجود در کشور بهره ببرند و این نقدینگی رابه صورت سازمان یافته جمع‌آوری کرده و این را به سمت نفت و گاز هدایت کنند.
* دستگاهی که درطول 40 سال از ظرفیت های درونی غفلت کرده وزارت نفت است
وی ادامه داد: همچنین این بنگاهها به راحتی می توانند با پیوستن و شراکت با شرکتهای سرمایه گذاری خارجی شرقی از ظرفیت آنها نیز برای رونق تولید نفت وگاز وتولید فرآورده های مربوط استفاده کنند.
عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس همچنین عنوان کرد: یکی از دستگاه‌هایی که درطول 40سال گذشته از ظرفیت های درونی غفلت کرده است و همواره نگاهش فقط به جذب سرمایه های خارجی وآن هم غربی بوده است و متاسفانه نتوانسته است منافع ملت ایران را تامین کند وزارت نفت است.
*وزارت نفت با بدعهدی توتال سالها در انتظار سراب و سرمایه‌های اروپایی بود
وی در همین رابطه ادامه داد: وزارت نفت اکنون یک فرصت طلایی در اختیار دارد که هم می‌تواند با جذب نقدینگی و انتشار اوراق نفتی و بسترسازی برای تشویق شرکتهای سرمایه‌گذاری داخلی وخارجی و تبلیغ و تبیین طرح‌ها و پروژه‌های نفتی که با سرمایه‌های مشخصی از سوی بخش خصوصی قابل اجرا است زمینه‌ای را فراهم کند تا هم بتواند بدعهدی های شرکتهایی همچون توتال که از اجرای تعهدات خود مربوط به سرمایه گذاری درپارس جنوبی سرباز زده است جبران کند وهم طرح های برزمین مانده که سالها در انتظار سراب سرمایه های اروپایی بوده اند به سامان برساند و البته جلوگیری از خام فروشی که سالهاست شعار آن داده شده است به مرحله عمل درآید وهم نقدینگی مضر کشور به سمت پرظرفیت ترین بخش اقتصادی واشتغال هدایت شود.
*دولت سر خط بیاید و خود را برای فضای موجود آماده کند
«بنابر این به نظر من زمانی که می‌گوییم دولت سر خط بیاید و خود را برای فضای موجود آماده کند هدف این است که ظرفیت موجود کاملاً شناخته و فراهم شود، خطراتی که وجود دارد کاملاً مشخص شده و فرصت‌ها شناخته شود و این ظرفیت را می‌توان به سمت درستی هدایت کرد».
دهقان در ادامه تصریح کرد: تفکری که سالهای طولانی بر بخش نفت حاکم بوده است بیش از هرچیز توجه به خام‌فروشی و نگاه مفرط به جذب سرمایه‌های اروپایی و آمریکایی داشته است که این تفکر هم قدیمی و منسوخ وهم برای کشور مضر بوده است وبالاتر از همه این تفکر در زمان تحریم دیگر بلاوجه مانده است و اصرار برآن و التماس برای فروش نفت خام والتماس برای دریافت وجه آن در این چند سال اخیر جواب نداده است.البته هیچکس تردیدی نداشت که ما از سرمایه گذاری شرکتهای اروپایی و حتی آمریکایی در کشور استقبال کنیم، اما خیلی از دلسوزان و منتقدین در این تردید داشتند که ما نباید همه تخم‌مرغ‌های خود را در سبد اروپا و آمریکا بگذاریم.
*متأسفانه وزارت نفت با خوشبینی بخشی از انرژی خود را صرف اروپا کرد
وی افزود: زمانی که وزارت نفت همه همت خود را صرف امتیاز دادن به شرکت های اروپایی می کرد و الگوی جدیدی از قراردادهای نفتی را در انگلیس رونمایی کرد تا به اصطلاح با شیرین کردن قرادادها آنها را تشویق به حضور در ایران کند برای ما روشن بود که اروپا با ما صادقانه رفتار نخواهند کرد و به محض فشار آمریکا آنها نیز ایران راترک خواهند کرد. این روشن بود که نمی‌توان به آنها اعتماد کرد اما متأسفانه وزارت نفت با خوشبینی بخشی از انرژی خود را صرف اروپا کرد و نتیجه ای هم حاصل نشد.
دهقان تصریح کرد: بنابراین تفکری لازم است که به ظرفیت‌های داخلی توجه کند. بحث من درباره وزیر فعلی نفت و اینکه عوض شود یا خیر، نیست. اگر این وزیر تفکر و سیاستش هم عوض شود و خود را برای این زمان آماده کرده و بیش از این به آمریکا و اروپا دل نبندد خوشایند است.
وی ادامه داد: اگر وزیر نفت انرژی کشور را صرف التماس کردن از شرکتهای اروپایی برای سرمایه‌گذاری در ایران نکند و وقت خود را صرف جذب سرمایه‌های داخلی کند و نیم نگاهی هم به سرمایه های شرکتهای نفتی شرقی که آمادگی سرمایه‌گذاری دارند داشته باشد، ما می‌توانیم کشور را از این وضعیت موجود نجات دهیم و از این طریق هم نقدینگی‌مان را مهار کنیم و هم سرمایه‌گذاری در حوزه نفت و گاز را افزایش دهیم.