به گزارش مشرق، اجاره مسکن سهم عمده‌ای از سبد کالای خانواده‌ها در کشور به‌ویژه استان تهران را تشکیل می‌دهد و تغییرات بازار اجاره مسکن به‌صورت مستقیم در وضعیت معیشتی خانواده‌های تهرانی تأثیرگذار است.
تغییرات نرخ اجازه در ماه‌های اخیر همواره سیر صعودی معناداری داشته است و درحالی‌که امید علی پارسا، رئیس مرکز آمار ایران در گفتگویی میانگین افزایش اجاره‌بها در تهران را ۱۹ درصد اعلام کرده که بررسی‌های میدانی نشان از افزایش ۴۰ الی ۵۰ درصدی اجاره‌بها در مناطق مختلف تهران دارد.
بیشتر بخوانید:
مشتری نبود، اجاره ها به قیمت اوایل تیر برگشت
البته در برخی مناطق این افزایش بیش از این میزان بوده است و استدلال مالکان در افزایش اجاره بهاء رشد بیش از ۵۰ درصدی قیمت مسکن در تهران است و آن‌ها معتقدند، که اجاره بهاء همواره تابع قیمت مسکن بوده و این ۲ شاخص با هم رابطه مستقیم دارند.
بررسی میدانی اجاره مسکن در تهران
بر اساس این گزارش، در محله‌هایی مانند «تهران‌پارس» برای اجاره یک آپارتمان ۶۰ متری یک خوابه باید ۴۰ میلیون تومان رهن و ۹۰۰ هزار تومان اجاره پرداخت شود، این در حالی است، که همین آپارتمان در سال گذشته ۴۰ میلیون رهن کامل شده است و آمارها حاکی از افزایش بیش از ۷۵ درصدی اجاره‌بهاء در این محله‌ها است.
در محله « فرمانیه» در شمال شهر تهران نیز یک واحد ۱۲۰ متری را با ۱۵۰ میلیون تومان رهن و اجاره ماهانه ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تومانی و یا ۲۶۰ میلیون تومان رهن کامل می‌توان پیدا کرد، قیمت یک واحد ۷۵ متری آپارتمانی در طبقه سوم بدون آسانسور دو خوابه در «بلوار فردوس» غرب هم ۶۵ میلیون تومان رهن با اجاره ماهانه یک‌میلیون و ۵۰۰هزار تومان است و یا همین واحد را با ۱۱۵ تا ۱۲۰ میلیون تومان رهن کامل می‌توان در اختیار گرفت.
در «پونک» نیز می‌توان یک واحد ۷۰ متری ۶ سال ساخت را با ۳۰ میلیون تومان رهن و اجاره ماهیانه ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان یا رهن کامل ۱۱۰میلیون تومان پیدا کرد، که در این مناطق هم ۵۰ درصد افزایش در اجاره‌بهاء را شاهد بوده‌ایم.
در جنوب شهر و محلاتی مانند «خزانه» و «خانی‌آباد» رهن و اجاره یک تک‌واحد ۹۵ متری ۳۵ میلیون تومان ودیعه با اجاره ماهانه یک‌میلیون تومان و یا ۶۵ تا ۷۰ میلیون رهن کامل است که ۴۰ درصد افزایش را نشان می‌دهد.
این کرایه‌ها را با کرایه‌های واحدهای مسکونی مشابه در شهرستان‌ها و شهرک‌های اقماری اطراف تهران مقایسه می‌کنیم.
کرایه‌های به‌مراتب کم‌تر در شهرهای اطراف تهران
در پیشوا رهن و اجاره یک واحد ۶۰متری در شهرک «نقش‌جهان» ۱۵ میلیون تومان ودیعه و ماهانه ۲۰۰ هزار تومان و یا ۲۵ میلیون رهن کامل بوده که علی‌رغم افزایش ۶۰ درصدی بازهم برای یک خانواده مستأجر گزینه بهتری است.
اجاره یک واحد ۷۰ متری ویلایی دربست در محله «کارخانه قند» ورامین هم با ۱۵ میلیون تومان رهن و اجاره ماهانه ۱۵۰ هزار تومان و یا رهن کامل ۲۰ میلیون تومان امکان‌پذیر است و البته در این منطقه بستگی به مکان و نوع ساخت و امکانات این رقم بیشتر نیز می‌شود.
یک واحد آپارتمانی ۷۰ متری در «شاهد شهر» شهریار با رهن ۱۰ میلیون تومان و اجاره ماهانه ۲۰۰ هزار تومان و یا رهن کامل ۱۱ میلیون تومان پیدا می‌شود.
در «رضی آباد پایین» شهریار که قیمت‌ها ۴۰ درصد افزایش داشته رهن و اجاره یک واحد ویلایی ۸۵ متری با ۲۰ میلیون تومان رهن و اجاره ۶۰۰ هزارتومانی و یا ۴۰ میلیون تومان رهن کامل امکان‌پذیر است.
در فاز ۱۱ پردیس که تمام واحدها آپارتمانی هستند، اجاره یک واحد با متراژ ۷۸ متر ۲۰ میلیون تومان رهن و ماهانه یک‌میلیون تومان اجاره و یا ۵۵ میلیون رهن کامل قیمت‌گذاری شده است.
یک واحد آپارتمانی با متراژ ۷۵ تا ۸۰ متر در «آبشناسان» رباط‌کریم نیز دارای رهن ۸ میلیون تومان و اجاره ماهانه ۴۵۰ هزارتومانی و یا ۱۰ میلیون تومان رهن کامل است و در شهرک «قائمیه» اسلامشهر هم ۱۲ میلیون تومان رهن و اجاره ماهانه ۳۰۰ هزار تومان یا ۲۲ تا ۲۵ میلیون رهن کامل توسط مالکان مطالبه می‌شود.
یک واحد یک خوابه ۷۸ متری در کوچه «معلم» رودهن را حدوداً با رهن ۲۵ میلیون تومان و اجاره ماهانه ۵۰۰ هزار تومان و یا ۲۷ تا ۲۹ میلیون تومان رهن کامل می‌توانید بیابید.
همچنین واحدهای آپارتمانی در متراژ ۵۵ تا ۷۰ متر در محله «مطهری» رودهن ۲۰ میلیون تومان رهن و اجاره ماهانه ۳۰۰ هزار تومان و اگر ساختمان با امکانات بیشتری باشد ۴۰ میلیون تومان رهن و اجاره ماهانه ۳۰۰ هزار تومان یا ۵۰ میلیون تومان رهن کامل قیمت‌گذاری شده و واحدهای آپارتمانی شهرک «دانشگاه» پاکدشت هم ۲۵ میلیون تومان رهن با اجاره ماهانه ۴۵۰ هزار تومان یا ۲۷ میلیون تومان رهن کامل است.
همه واحدهای حاشیه تهران که در بالا بررسی شد، تا نزدیک‌ترین ایستگاه مترو شهر تهران فاصله‌ای ۱۵ تا ۴۵ دقیقه‌ای دارند، که می‌تواند با احتساب نیم ساعت زمان جابجایی با مترو در شهر تهران زمانی قابل‌قبول برای رسیدن به دانشگاه و یا سر کار و یا حتی بازار و مراکز پزشکی و درمانی شهر تهران باشد.
با در نظر گرفتن این مطلب و دریافتی ماهیانه یک‌میلیون و ۳۷۲ هزارتومانی کارگران با احتساب حق عائله‌مندی، کمک‌هزینه اقلام مصرفی خانوار و کمک‌هزینه ماهیانه اجاره مسکن مشخص می‌کند که یک کارگر باید بخش اعظمی از درآمد ماهیانه خود را صرف پرداخت اجاره بهاء کند.
هزینه‌های زندگی در تهران سرسام‌آور است
هزینه برای رسیدن به نزدیک‌ترین ایستگاه مترو از هر یک از مناطق بالا کرایه‌ای حدود ۸۸ الی ۲۲۰ هزار تومان در ماه است و به همین دلیل است، که کرایه مسکن در تهران برای مستأجران مقرون‌به‌صرفه نیست و به گفته نایب‌رئیس اتحادیه املاک کشور بسیاری از مستأجران به شهرهای اقماری تهران مهاجرت کنند.
حسام عقبایی در این خصوص اضافه می‌کند: در ماه‌های اخیر و به دنبال افزایش قیمت مسکن و اجاره بهاء در شهر تهران شاهد روند مهاجرت اقشار اجاره‌نشین از تهران به سمت شهرهای اطراف هم چون شهریار، پردیس و رودهن هستیم که البته مشکلات اجتماعی را می‌تواند در شهرهای مهاجرپذیر ایجاد کند.
پدر یکی از خانواده‌هایی که به‌تازگی به دلیل کرایه پایین‌تر مسکن در پردیس ساکن شده است، گفت: زندگی در تهران هزینه‌های سرسام‌آوری دارد، از طرف دیگر آلودگی هوای این شهر باعث شد، تا تصمیم بگیریم به پردیس که آب و هوایی مناسب و راهی کوتاه تا تهران دارد، مهاجرت کنیم.
محمد مصطفایی ادامه داد: البته این مکان نسبت به شهر تهران از امکانات کم‌تری برخوردار است که می‌طلبد، مسئولان اگر واقعاً خواهان مهاجرت معکوس از تهران هستند، نسبت به رشد مناطق حاشیه تهران اقدام جدی کنند.
وی افزود: اگر امکانات موجود در شهرستان‌های اطراف تهران و مناطق حاشیه‌ای این شهر ارتقا داده شود و مسئولان تنها تهران را نبینند، کسی اصراری برای استقرار در تهران ندارد، اما متأسفانه ما حتی یک بیمارستان در پردیس نداریم، حال شما تصور کنید، تمام «مسکن مهر»های ساخته‌شده در این شهرستان پر شده و جمعیت ساکن شود، قطعاً باید خدمات ارائه‌شده به این مناطق متناسب با جمعیت ساکن باشد، اما در حال حاضر این‌طور نیست.
یکی از مشاوران املاک پیشوا هم با تأیید مهاجرت تهرانی‌ها به این شهر گفت: اقبال تهرانی‌ها به خانه‌های پیشوا، به‌ویژه در مناطق تازه‌ساز و مسکن مهر نشین این شهرستان سبب شده تا بازار خریدوفروش و اجاره مسکن نیز رشد داشته باشد.
وی گفت: در واقع بسیاری از مشتری‌های خرید و یا اجاره مسکن در شهرک‌های نزدیک دانشگاه آزاد، افرادی هستند، که توان اجاره مسکن در تهران را ندارند و ترجیح می‌دهند، در این محل‌ها با هزینه‌هایی به‌مراتب کم‌تر زندگی کنند.
این مشاور املاک اما از رشد آسیب‌های اجتماعی به‌واسطه حضور مهاجران گلایه کرد و گفت: درست است بازار ما با حضور مهاجران رونق بیشتری می‌یابد، اما آسیب‌های اجتماعی در این مناطق در واقع زنگ خطری برای آینده است، اگر برنامه‌ای جدی و مدون برای این مهاجرت‌ها نداشته باشیم با مشکل مواجه خواهیم شد.
وی گفت: این‌که از مسکن‌های اطراف به‌عنوان خوابگاه استفاده شود، سبب ترویج انواع آسیب‌ها مانند اعتیاد، مفاسد اخلاقی، سرقت و ... شده و مردم بومی و مذهبی این شهرستان اصلاً برخی ناهنجاری‌ها را نمی‌پسندند، همین موضوع باعث شده تا تناقض‌هایی در سطح شهرستان شاهد باشیم.
رئیس اتحادیه املاک ورامین نیز در خصوص چگونگی استقبال مردم از خانه‌های اجاره‌ای شهرهای اطراف تهران گفت: کرایه‌های مسکن در ورامین حدود ۲۰ درصد افزایش‌یافته است و همین افزایش کم، قیمت پایین کرایه‌ها و نیز قدرت پایین خرید و یا اجاره مسکن در تهران سبب استقبال بیش‌ازپیش مستأجران از واحدهای اجاره‌ای این مناطق شده است.
ابوطالب شیرکوند اضافه کرد: کنترل بازار خرید و اجاره مسکن دستوری نیست و با بخشنامه میسر نمی‌شود، اما ما سعی داریم، با ابزارهای موجود، در حد توان از افزایش غیرمتعارف اجاره بهاء جلوگیری کنیم.
کم‌توجهی به ایجاد زیرساخت‌ها بستر گسترش آسیب‌ها
اما روی آوردن مستأجران به شهرهای اطراف تهران با چالش‌هایی نیز همراه است، یک کارشناس مسائل اجتماعی و بهزیستی در این خصوص اظهار داشت: زندگی در شهرهای حاشیه‌ای با تهدیدهایی همراه است و سکونت در مناطق حاشیه‌ای تهران می‌تواند بهترین مکان برای رشد آسیب‌های اجتماعی باشد.
مهدی مغاری با بیان این‌که جمعیت حاشیه تهران از چندین استان کشور نیز بیشتر است، گفت: امکانات بهداشتی، انتظامی، رفاهی، شهری و ... در این مناطق به نسبت جمعیت بسیار کم‌تر است.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا حرکت شهروندان از کلان‌شهر تهران به مناطق حاشیه‌ای می‌تواند، سبب مهاجرت معکوس شده و تمرکززدایی از تهران را رقم بزند، گفت: تمرکززدایی مؤلفه‌های خاص خود را دارد، این‌که افراد به دلیل ناتوانی از پرداخت کرایه‌ها و یا به دلیل هزینه‌های بالای زندگی در تهران مجبور به خروج از این شهر شوند، دردی را دوا نمی‌کند، چراکه کار این افراد در شهر تهران است، آن‌ها عملاً نمی‌توانند، به شهرستان‌های خود، که مستقر در استان‌های دیگر است، رجوع کنند و با حضور در مناطق نزدیک تهران حاشیه‌نشینی را رقم می‌زنند.
این کارشناس بهزیستی گفت: حاشیه‌نشینی در بافت‌هایی رخ می‌دهد، که طبق تعریف عمدتاً مهاجرین روستایی و تهی‌دستان شهری را در خود جای‌داده‌اند، همچنین ازنظر ویژگی‌های کالبدی و برخورداری از خدمات رفاهی، اجتماعی و فرهنگی و زیرساخت‌های شهری شدیداً دچار کمبود هستند.
مغاری گفت: بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد، که حاشیه‌نشینی در اطراف تهران، نوعی نوین از حاشیه‌نشینی است، که ابعادی چون فقر شهری و درآمد پایین، سرمایه انسانی کم و تهدیدهای اجتماعی را رقم می‌زند، سرمایه اقتصادی پایین این افراد مشکلاتی را برای گذراندن معیشت و وضعیت بهداشت این افراد رقم می‌زند تا جایی که خطر شیوع برخی بیماری‌های مسری در اماکن پرتراکم اطراف تهران به‌شدت احساس می‌شود.
از طرفی باید در نظر گرفت، که تمرکززدایی از پایتخت، اگر به‌صورت رشد همه‌جانبه اعم از رشد فرصت‌های شغلی و امکانات گوناگون باشد، امری مفید و پسندیده است، اما اگر در اماکنی پر تراکم و بی امکانات در شهرهای اطراف تهران شاهد حضور نامتوازن جمعیت باشیم و به‌یک‌باره شهری مانند بومهن رشد ۱۰۰ درصدی جمعیت را تجربه کند، نگرانی‌های اجتماعی در مناطق حاشیه‌ای افزایش خواهد یافت.