به گزارش مشرق، برنامه تحلیلی «این.ج.ا» که به بررسی الگوی کشورداری در جمهوری اسلامی ایران می‌پردازد باموضوع «چالش اعتبار» باحضور عماد افروغ جامعه شناس و استاد دانشگاه روی آنتن شبکه چهار رفت.
عماد افروغ در پاسخ به چرایی کاهش همراهی مردم در رویدادهای مختلف گفت: بخشی از آن طبیعی است مردم یک کشور بسته به عقلانیت و حافظه تاریخی‌شان، اقبال و ادبارهایشان شدت و ضعف پیدا می‌کند. وقتی مردم ایران ازچیزی فرار می‌کنند عقلانی است اما وقتی به چیزی گرایش پیدا می‌کنند احساسی است. گرایش احساسی اول انتخابات باعث می‌شود پرده‌ها کنار رود و مردم با واقعیات روبرو شوند و آگاهانه‌تر تصمیم بگیرند.
وی در ادامه با اشاره به اینکه حرف‌هایی که در زمان انتخابات زده می‌شود صادقانه یا در توان مدعیان نیست گفت: حرف‌ها و شعارهایی در زمان انتخابات زده می‌شود صرفا برای برنده شدن است و مردم برای فرار از مشکلات احساسی عمل می‌کنند. دولتمردان ما بجای اینکه به شعارهایشان در زمان انتخاب توجه کنند به فریب روی می‌آورند مردم آگاه هستند، می‌بییند و می‌شنوند و این از اعتبار آنها کم می‌کند.
افروغ خاطرنشان کرد: بهترین اعتماد مسبوق به اعتباری است که هم باور صادق و هم مطابق با واقعیت باشد. شعارها منطبق بر واقعیت باشد و به آنها عمل شود همچنین به حقوق شهروندی و نیازهای واقعی مردم برگردد نه نیازهای کاذب. ممکن است مردم نیاز واقعی شان را ندانند این وظیفه عالم است که مردم را از نیازهای اصلی شان آگاه کند.
مشارکت مردم فقط به انتخابات محدود شده است
افروغ در پاسخ به این سوال که اگر چالش اعتبار را بپذیریم، مردم چه می‌بینند که دلسرد می‌شوند وچه کنیم که دلگرم شوند، بیان کرد: وقتی مردم احساس می‌کنند حضورشان فقط معطوف به یک رای بوده و دیگر به آنها در تصمیم‌گیری‌ها، تصمیم‌سازی‌ها، اجراها و نظارت ارجاعی نمی‌شود دلسرد می‌شوند. همچنین وقتی می‌بینند به نیازهای روزمره و حقوق شهروندی‌شان توجه نشده دلسرد می‌شوند. در نظام سیاسی ما ساختارها به گونه‌ای تعریف نشده که فعالیت مردم مستمر باشد و حضور آنها فقط در حد انتخابات است.
وی با بیان اینکه ظرفیت حضور مستمر و فعال مردم در کشور ما وجود ندارد، گفت: وقتی کشور به صورت تمرکزگرایانه اداره می‌شود مردم نمی‌توانند حضور داشته باشند. ظرف متمرکز نمی‌تواند ظرف خوبی برای مشارکت مردم باشد. مردم احساس می‌کنند دولتمردانشان توان لازم را ندارند در حالی که اگر این توان پخش شود، مردم مشارکت می‌کنند و توانمندی‌ها و ظرفیت‌ها نشان داده می‌شود.
افروغ با بیان اینکه در کشور نیاز به قهرمان نداریم، گفت: اشخاص اصلاً مهم نیستند و قواعد و ساختارها مهم‌اند. باید اداره قاعده‌مند در کشورداشته باشیم اداره شخص محور در هر رده ومقامی در کشور اشتباه است. اشخاص اعتبارشان را از قواعد می‌آورند، می‌آیند و می‌روند اگر دل مشغول اشخاص باشیم یعنی دل مشغول تصمیمات آنها هستیم.
جای خادم و مخدوم عوض شده است
وی ادامه داد: در چنین حالتی ارادت سالاری شکل می‌گیرد و جای خادم و مخدوم عوض می‌شود یعنی بجای اینکه مردم مخدوم باشند خادم می‌شوند و متاسفانه طی این سالها جهت مخدومیت وخادمیت عوض شده چون به ظرف و فرصت ها توجه نکردیم. در اول انقلاب اسلامی جابجایی خادم و مخدومیت وجود نداشت. در جنگ تحمیلی اوج تجلی مخدومیت مردمی و ظرف غیرمتمرکز را دیدیم و شاهد دفاع سربلند کشور بودیم وهمه فکر می‌کردند ظرفی هست که فعالیت کنند. اما بعد از جنگ همه چیز حتی در شعار هم فراموش شد.
این جامعه شناس افزود: در زمان جنگ مباحث خطبه‌های نماز جمعه مربوط به طبقه متوسط و بسط عدالت اجتماعی بود اما پس از جنگ بحث تجملات و سازندگی مطرح شد که یادآور تئوری نوسازی زمان پهلوی بود که نتیجه آن به انقلاب ختم شد و عجیب اینکه توسط کسی بیان می‌شد که پیش‌تر از عدالت صحبت می‌کرد. در نتیجه الگویی که که برای سازندگی اتخاذ شد و کماکان هم ادامه دارد بستر را برای تضیعف مستمر مردم در برابر دولتمردان فراهم کرد.
افروغ در پاسخ به این سوال که در چه صورتی ممکن است مردم همراهی کمتری با سیاست های دولت کنند، بیان داشت: جواب روشن است همان اعتباری که ذکر شد و اعتماد مسبوق به اعتبار است. وقتی شما به مردم بی توجهی می‌کنید و گوش شنوایی برای حرفهایشان ندارید، چنین نتیجه‌ای رقم می‌خورد. آنها وقتی می‌بینند کسانی که به اصطلاح وکالت تام دارند و خودشان را نماینده همه می‌دانند به فکر آنها نیستند این همراهی کمرنگ می‌شود.
افروغ به ساختار قدرت و ثروت در کشور اشاره کرد و گفت: کسانی که به قدرت دولتی در کشور می‌رسند دسترسی بیشتری به ثروت، سرمایه‌های فرهنگی و جایگاه های سیاسی دارند که باید این جریان عوض شود و زمانی این جریان عوض می شود که ما به سمت تمرکززدایی برویم تا زمانی که این تمرکزگرایی و اتکا به نفت وجود دارد، رابطه زر، زور و تزویر برقرار خواهد بود.
این جامعه شناس خاطرنشان کرد: قوه قضاییه اخیرا از برگزاری دادگاه علنی برای برخورد با مفسدان اقتصادی خبر داده است که این امر امید در مردم را احیا می کند. ما اعتقاد به عمل و نظر داریم و نتیجه برای ما مهم است.
مردم دوستدار انقلاب، نظام و هویت دینی‌شان هستند
این جامعه‌شناس با بیان اینکه در جامعه‌ای که عدالت دمیده شود و سه قوه در این حوزه کارنامه خوبی داشته باشند مردم امیدوار می‌شوند، افزود: مردم ما سریع الرضا هستند یعنی سریع راضی می‌شوند و در تمام نظرسنجی‌هایی که انجام شده مردم خواهان انقلاب، نظام و هویت دینی‌شان هستند.
افروغ به آخرین نظرسنجی که بعد از تجمعات دی ماه ۹۶ انجام شده اشاره کرد و بیان داشت: مهمترین نگرانی مردم با ۷۲.۴ درصد اقتصادی است که در تحلیل به ۸۱ درصد هم می‌رسد. خواسته ۶۹درصد اصلی تجمع کنندگان مشکلات اقتصادی، کسب و کار و ثبات بازار عنوان شده است. در پاسخ به یک سوال دیگر این نظرسنجی ۲۴ درصد معتقد بودند، این تخریب‌ها و خشونت‌ها ریشه خارجی دارد و ۵۴.۵ درصد مشکلات اقتصادی دلیل این تخریب ها می‌دانستند. در نتیجه سوال دیگر این پیمایش درخصوص صحبت‌های رئیس جمهوردرباره ارتباط این تجمعات و صحبت‌های ترامپ مشخص شد ۶۶.۴ درصد مردم معتقدند مشکلات داخلی است و هیچ ربطی به ترامپ ندارد.
افروغ در پایان گفت: این انتهای دموکراسی آمریکا است که از آن ترامپ بیرون می‌آید که نه عهد و پیمان می‌شناسد و نه قول. ترامپ قابل اعتماد نیست و آمریکا می‌خواهد چیزی که نتوانست از طریق جنگ به دست آورد را از طریق فریب و اغوا کسب کند و این برای ایران گران تمام می‌شود. مشکلات ومسائل داخلی ما هیچ ربطی به آمریکا ندارد. مشکلات ما به مدیریت خراب، بی توجهی به مشارکت مردم و عدالت اجتماعی برمی‌گردد.
گفتنی است، برنامه تحلیلی «این.ج.ا» به تهیه کنندگی مصطفی پورمحمدی هر جمعه ساعت ۱۷.۳۰ به روی آنتن می‌رود.