به گزارش مشرق، اصلی‌ترین موضوع مذاکرات روز دوشنبه "سرگئی لاوروف" وزیر خارجه روسیه و "جبران باسیل" همتای لبنانی او در مسکو، مسئله بازگشت پناهجویان سوری به کشور خود بود.

بر اساس ارزیابی‌های مختلف تعداد پناهجویان سوری در خاک لبنان بین یک میلیون الی دو میلیون نفر است، در حالی که بر اساس آمار سال 2010، جمعیت لبنان تنها چهار میلیون و 300 هزار نفر برآورد شده است. بدین ترتیب جای تعجب ندارد که مقامات بیرون به طور کامل از طرح روسیه برای بازگشت پناهجویان سوری به کشورشان حمایت می کنند.

دولت لبنان همچنین با مواضع کشورهای غربی، به خصوص دولت آمریکا، در این باره که بازگشت پناهجویان باید پس از حل و فصل اوضاع سیاسی در سوریه انجام شود، موافق نیست. ضمن اینکه وزرای خارجه روسیه و لبنان از مواضع سازمان ملل در این باره نیز ناراضی بوده و انتقاد کردند.

انتقاد از موضع گیری سازمان ملل

روزنامه «راسیسکایا گازیتا» امروز نوشت: جزییات طرح روسیه برای بازگشت پناهجویان سوری به کشورشان، اصلی ترین موضوع مذاکرات وزرای خارجه روسیه و لبنان در مسکو بود. به گفته لاوروف،  تنها طی ماه گذشته، بیش از هفت هزار مهاجر سوری از لبنان به کشورشان بازگشته‌اند. البته مقامات بیروت امیدوارند که «میهمانان سوری» به طور کامل از این کشور خارج شوند.

بیشتر بخوانید:

حمله لفظی دوباره ترامپ به مهاجران و پناهجویان

دستور وزیر آمریکایی برای اخراج سریع پناهجویان

وزرای خارجه دو کشور همچنین نسبت به سخنان "فیلیپو گراندی" کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان که پیش از این گفته بود: بازگشت پناهجویان سوری به خانه‌های خود "بسیار خطرناک" است، عکس العمل نشان دادند. جبران باسیل گفت: «این اظهارات تغییرات رخ داده در سوریه را نادیده گرفته است، در حالیکه اوضاع در سوریه تغییر کرده، از جمله شرایط لازم برای تامین امنیت مردم.» به گفته وی، مقامات بیروت هرگز با این دیدگاه موافقت نخواهند کرد که باعث ادامه حضور پناهجویان سوری در خاک لبنان می شود.

سرگئی لاوروف نیز یادآور شد که صحبت بر سر نگرانی درباره امنیت شهروندان سوری نبوده، بلکه غرب نمی خواهد پولی برای بازسازی سوریه قبل از تحقق «انتقال سیاسی» در سوریه بپردازد.

وزیر خارجه روسیه همچنین اعلام کرد که بخش سیاسی دبیرخانه سازمان ملل دستورالعمل محرمانه‌ای به این سازمان داده و آن را را از شرکت در هر نوع طرحی در جهت بازسازی اقتصاد سوریه تا زمانی که در این کشور انتقال سیاسی صورت نگرفته، منع کرده و یادآور شده که تنها به ارائه کمک‌های انسان دوستانه به سوریه بسنده کند.

به گفته لاوروف، روسیه انتظار ندارد که شورای امنیت سازمان ملل هم بتواند به خاطر مواضع غیرسازنده آمریکا، تصمیم گیری موثری در زمینه بازگشت پناهجویان سوری اتخاذ کند. وی افزود: آمریکا با خودداری از مشارکت در بازسازی زیرساختارهای سوریه در واقع به طور تصنعی در روند بازگشت پناهجویان سوری به کشورشان خلل ایجاد می‌کند و معتقد است که هنوز زود است تا مسئله بازسازی سوریه مورد بررسی قرار بگیرد.

چرا روسیه بر لزوم بازگشت پناهجویان سوری به کشورشان اصرار دارد؟

روزنامه اینترنتی «آر.ب.کا» در تحلیلی در این باره می‌نویسد: مقامات مسکو تلاش می‌کنند تا با استفاده از ابتکارعمل بازگشت پناهجویان به کشورشان، منابع مالی لازم برای بازسازی این کشور آسیب دیده از سالها جنگ داخلی را تامین کنند.

لازم به یادآوری است که موضوع بازگشت پناهجویان به سوریه در جریان مذاکرات روز شنبه ولادیمیر پوتین و آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان نیز مطرح گردید. قصد مسکو این است تا  کشورهای اروپایی را از ادامه اجرای محدودیت کمک‌های مالی و انسانی به سوریه منصرف سازد. از ابتدای مناقشه نظامی در سوریه، آمریکا و اتحادیه اروپا تحریم‌هایی را درباره ارائه کمک مالی و انسانی، از جمله کمک‌های دارویی برای مردم ساکن مناطق تحت کنترل دولت سوریه اعمال کرده‌اند.

موضوع بازگشت پناهجویان در نشست سران روسیه و آمریکا در هلسینکی نیز مطرح شده و پوتین و ترامپ مسئله حمایت مالی از این مسئله را مورد بررسی قرار دادند. دقیقا دو روز بعد از این نشست، وزارت دفاع روسیه مرکز پذیرش، توزیع و استقرار پناهجویان در خاک سوریه را ایجاد کرد.

پس از آن وزیر امور خارجه روسیه به همراه رئیس ستاد کل نیروهای مسلح این کشور، عازم اسرائیل، آلمان و فرانسه شدند تا مسئله لزوم بازگشت پناهجویان به سوریه را بررسی کنند. گفت‌وگوهای نیز با مقامات لبنان، ترکیه و اردن برای کمک به تسریع در این روند صورت گرفته است.

بر اساس اطلاعات وزارت دفاع روسیه، از هفت میلیون پناهجوی سوری که بخش اعظم آنها در نه کشور جهان حضور دارند، حدود دو میلیون نفر از تمایل خود برای بازگشت به کشورشان خبر داده‌اند.

روسیه باید جهان را درباره لزوم بازگشت پناهجویان متقاعد کند

وزیر امور خارجه لبنان در مصاحبه اختصاصی با روزنامه «کامرسانت»، چاپ مسکو توضیح داد چه شرایطی برای بازگشت پناهجویان سوری به خانه های خود لازم است و اینکه مقامات بیروت نقش روسیه در خاورمیانه را چگونه ارزیابی می کنند.

جبران باسیل تاکید کرد که مشارکت لبنان و روسیه در حل مشکل بازگشت پناهجویان سوری ضروریست چرا که لبنان کشوری است که بیشترین پناهجویان سوری در آن بسر می برند و روسیه کشوری است که بازگشت آنها به خانه های خود را تضمین کرده است.

وی با اشاره به اینکه طرح روسیه نخستین ابتکارعمل بین المللی در این رابطه است، افزود: «روسیه در سوریه حضور قدرتمند نظامی دارد، بنابراین می‌تواند امنیت بازگشت پناهجویان سوری را تضمین کند. البته مسکو باید نه لبنان، بلکه جامعه بین الملل را در این‌باره متقاعد سازد که شرایط برای زندگی عادی مردم در سوریه فراهم شده است.»

این مقام یادآور شد که لبنان بهترین نمونه برای میزبانی از پناهجویان سوریه است و تعداد میهمانان سوری در لبنان تقریبا 40 درصد از جمعیت این کشور را تشکیل می دهند. وی تاکید کرد حتی یک مورد بازگشت زورمدارانه شهروندان سوری و حتی یک مورد پناهندگی سیاسی یا مهاجرت اقتصادی در لبنان صورت نگرفته است.

باسیل تاکید کرد که لبنان و سوریه روابط عادی با یکدیگر داشته و روابط دیپلماتیک آنها قطع نشده است. وی گفت: «ما علاقه مند به ادامه تماس‌ها با مقامات دمشق هستیم، به شرطی که دولت سوریه نیز به استقلال و تمامیت ارضی ما احترام بگذارد. ولی مسئله قطع روابط در دستور کار دولت لبنان قرار ندارد، هرچند مشکلاتی در روابط دو کشور وجود دارد که لازم است حل و فصل شود.»

لبنان از منافع قانونی خود در برابر اسرائیل دفاع خواهد کرد

وزیر خارجه لبنان تاکید کرد که به نفع هر دو کشور است که روابط لبنان و سوریه توجه زیادی را به خود جلب نکند، در حالی که برخی نیروهای سیاسی و همچنین رسانه‌های گروهی علاقه مندند تا از این مسئله در بازی‌های سیاسی خود استفاده کرده و توجه افکار عمومی را به سمت این مسئله جلب کنند.

جبران باسیل درباره دعوت از شرکت‌های روسی برای شرکت در مزایده مربوط به میدان گاز در آبهای ساحلی دریای مدیترانه و بروز اختلافاتی در این رابطه بین لبنان و اسرائیل در بهار سال جاری که حتی احتمال داشت منجر به جنگ شود، توضیح داد: «این دو موضوع کاملاً با یکدیگر متفاوت هستند. ما کاملا حق داریم تا قراردادهای بر اساس منافع خود برای مشارکت کشورهای خارجی در حوزه‌های انرژی خود ببندیم. و این قراردادها مربوط به مناطق مورد اختلاف نبوده است. موسسات بین المللی برای حل و فصل مسائل مورد اختلاف درباره سرزمین‌ها، خطوط مرزی و منافع اقتصادی وجود دارد. البته همکاری با این موسسات به منزله آن نیست که ما از حق خویش برای بهره‌برداری از این منابع صرف‌نظر کنیم و طرف اسرائیلی حق ندارد که اعتراضی در این رابطه داشته باشد. اگر اسرائیل خطری برای لبنان در این رابطه به وجود آورد، قطعا بیروت با آن مقابله خواهد کرد.»