به گزارش مشرق، لبخندهای متهمان آن هم متهمان پرونده های اقتصادی در دادگاه‌های علنی یکی از سوژه‌های محبوب عکاسان است.
شاید دلیل این سوژه شدن این باشد که افکار عمومی انتظار دارد کسی که در دادگاه به عنوان متهم حاضر شده است احساس شرم کند یا اگر خود را گناهکار نمی داند حرمت دادگاه را نگاه دارد.
صاحبان این لبخندها بنابر شهرت خود و بزرگی جرمشان معروف می‌شوند!
البته فقط این عکس‌ها نیست و روایت خبرنگاران و حاضران در جلسات دادگاهِ افرادی همچون شهرام جزایری، بابک زنجانی، «حمید باقری درمنی» و «سندباد صفرها» متهم دادگاه روز یکشنبه چهارم شهریورماه که برای رسیدگی به پرونده اخلالگران نظام ارز و سکه تشکیل شده بود، حاکی از لبخندهایی آزاردهنده است که بر صورت متهمان خودنمایی می‌کند.
این خنده‌های پای میز محاکمه برای شهرام جزایری حاشیه‌ساز هم بود، آنچنان که یک خبرگزاری دلیل خنده جزایری را از زبان وی با این عنوان که «می‌خواهم به مردم بخندم» منتشر کرد و بعد با واکنش جزایری مواجه شد که گفت: نگفته‌ام می‌خواهم به مردم بخندم بلکه در دادگاه دلم می خواهد با مردم و همراه مردم بخندم!
اما از لحاظ روانشناسی دلیل این خنده‌ها که بعضا مردم را ناراحت هم می‌کند چه چیزی می‌تواند باشد؟
*انتشار تصاویر خندان متهمان می‌تواند زمینه‌ساز تنش در جامعه شود
شاید در نگاه اول خنده متهمان در دادگاه دهن‌کجی به مردم و قوه قضائیه تعبیر و تفسیر شود، فرضی که باعث شده است مردم با انتشار تصاویر خندان متهمان در شبکه‌های اجتماعی نسبت به این خنده‌ها اعتراض کنند.
محمدرضا ایمانی روانشناس و مدرس دانشگاه در خصوص دلیل این خنده‌های متهمان در دادگاه گفت: این اتفاق را می توان از لحاظ روانشناسی از چند بعد تحلیل کرد و چند دلیل برای آن ذکر کرد.
وی افزود: در تحلیل اول این خنده می‌تواند نشانه تمسخر و دهن‌کجی متهمان باشد، آنها که گاه خود را از مقامی بالاتر از توده مردم تصور می‌کنند حتی با وجود ارتکاب جرم عامداً به مردم لبخند می‌زنند که البته این لبخند آزاردهنده است و برای جامعه می‌تواند فشار روانی ایجاد کند.
ایمانی ادامه داد: دومین دلیل خنده متهمان در دادگاه می‌تواند ریشه در ترس متهم داشته باشد. متهم با این خنده‌ها می‌خواهد بگوید کم نیاورده و خود را نباخته است. البته رسانه‌ها در انتشار این تصاویر خنده‌های تمسخرآمیز باید حواسشان را جمع کنند زیرا ممکن است در شرایط کنونی اقتصادی این لبخندها برای مردم ایجاد تنش کند.
*متهمان خندان باید موردی بررسی شوند
صراحت و عزم جزم دستگاه قضایی برای برخورد با جرمان اقتصادی در کنار دستور رهبر انقلاب برای برخورد قاطع و عادلانه با مجرمان در کنار عصبانیت مردم از کسانی که شرایط اقتصادی کنونی را رقم زده‌اند، می تواند ترس و دلهره در دل متهمان ایجاد کند، اما به نظر می‌رسد این خندیدن در دادگاه اختصاص به متهمان خاصی دارد. مرور تصاویر اولین جلسه رسیدگی به اتهامات پرونده اخلالگران نظام ارز و سکه به عنوان اولین جلسه محاکمه در دادگاه ویژه پس از استجازه مقام معظم رهبری نشان از متهمانی داشت که نه تنها لبخند نمی‌زدند بلکه حاضر نبودند تصاویرشان مشخص شود.
لبخند زدن چه از منظر واکنش عصبی و درونی تحت عنوان ترس متهم تحلیل شود و چه به عنوان گردن‌کشی در برابر مردم و دستگاه قضا، بازخورد خوبی در افکار عمومی ندارد و باعث رنجش مردم می‌شود.
حمید مهدی‌زاده روانشناس و مدرس دانشگاه با بیان اینکه نمی‌توان حکم کلی در مورد خنده محکومان و دلیل آن صادر کرد، گفت: در خصوص این خنده‌ها افراد باید از لحاظ شخصیتی مورد بررسی قرار بگیرند، این خنده‌ها دلایل متفاوتی دارد، ترس، تنفر از اجتماع، من بیگناهم و حسابم پاک است پس می‌خندم یا حتی پوزخند و گردن‌کشی می‌تواند تفسیر این خنده‌ها باشد.
وی افزود: البته اگر متهم یک مقام مسئول باشد و لبخند بزند احتمال پوزخند بودن آن بیشتر است و در مورد یک انسان عادی این مسئله می‌تواند نشانه ترس باشد.
*متهمان خندان یا ترسیده‌اند یا می خواهند بگویند کم نیاورده‌ایم
امان‌الله قرایی‌مقدم رفتارشناس در تحلیل دلایل خندان بودن متهمان در دادگاه گفت: به نظر می‌رسد این خنده می تواند یک نشانه از ترس باشد، بالاخره افراد در دادگاه می‌دانند که عاقبت کار می‌تواند به سختگیری و مجازات ختم شود.
وی افزود: اما گاهی هم این خنده‌ها به معنای کم نیاورده‌ایم و پشیمان نیستیم است. آنها با خنده می گویند میدان را خالی نمی‌کنیم و در موضع قوتیم. البته باید در مورد هر شخص دید که وی به چه دلیل در دادگاه لبخند می‌زند.
در هر حال خندیدن در دادگاه آن هم در این روزها که دادگاه‌ها قرار است با جدیت به پرونده‌ها رسیدگی کنند تعجب‌آور است، خنده‌هایی که باید بررسی کرد از ترس متهمان نشات می‌گیرد یا از گردن‌کشی و گردن‌فرازی آنها در برابر مردم و دستگاه قضا؟ شاید امثال «صفرها» خنده «جزایری» در دادگاه و استقبال از چنین مجرمی پس از محکومیت را دیده‌اند که چنین خندانند.