سرویس اقتصاد مشرق - پس از قریب به دو ماه بی‌اعتنایی روحانی به تذکر نمایندگان درباره لزوم تجدیدنظر در چینش کابینه و تغییر مدیران ناکارآمد که عملکرد آن‌ها مسبب اوضاع اقتصادی فعلی کشور شد ، مجلسی‌ها خود دست به کار شدند و اقدام به ترمیم کابینه با ابزار استیضاح تیم اقتصادی کردند.
بیشتر بخوانید
اصرار عجیب روحانی بر استفاده از مدیران ناکارآمد
۱۷ مردادماه، علی ربیعی وزیر کار، اولین دولتمردی بود که نمایندگان از قطار کابینه پیاده کردند و پس از او نیز قرعه به نام مسعود کرباسیان وزیر اقتصاد افتاد تا در روز چهارم شهریورماه نمایندگان مجلس اعتماد خود را از او پس بگیرند.
بسته حمایتی دولت معطل انتخاب وزیر رفاه؟
از سوی دیگر ماجرا، اگرچه نمایندگان مجلس با هدف کمک به دولت برای تسریع امور دست به ترمیم اقتصادی کابینه زدند اما گویا رئیس‌جمهور چندان علاقه‌ای به حل مشکلات معیشتی مردم و اقتصادی کشور ندارد چرا که از همان زمان تاکنون که بیش از ۱ ماه گذشته است، سکان یکی از مهم‌ترین وزارتخانه‌های کشور که هم وظیفه افزایش رفاه اجتماعی و بیمه‌ای را دارد و هم مدیریت مجموعه عظیم هولدینگ‌های شستا، خالی مانده است.
و این در حالیست که یکی از مهم‌ترین وعده‌های دولت برای بهبود معیشت مردم بخصوص قشر کم‌برخوردار در شرایط اقتصادی فعلی، اعطای بسته‌های غذایی به نیمی از مردم است که وظیفه آن بر دوش وزارت رفاه و تامین‌اجتماعی است که وزیر ندارد. به همین دلیل هم تخصیص و توزیع این بسته‌های حمایتی تاکنون انجام نشده است.
اقتصادی که بی‌صاحب است
از سیاستگذاری برای شرکت‌های بیمه‌ای تا گمرک و بانک‌ها و کلان اقتصاد کشور، زیر نظر وزیر اقتصاد است و طی ۲۰ روزی که از استیضاح وزیر قبلی گذشته تا کنون رئیس‌جمهور هیچ عزمی برای معرفی گزینه جایگزین برای مدیریت اقتصادی کشور معرفی نکرده است.
همین تعلل در انتخاب وزیر و معرفی آن به مجلس را باید دلیل اصلی برخی از نابسامانی‌ها بخصوص در حوزه گمرکی دانست که سبب بروز کمبودهای بسیاری در واحدهای تولیدی بدلیل ترخیص نشدن مواد اولیه است. به بیان دیگر حال که دشمن جنگ اقتصادی را علیه کشور و مردم ایران شروع کرده، در جبهه داخلی، اقتصاد کشور بدون فرمانده اداره میشود و در چنین شرایطی انتظار بهبود و رشد خیالی خام است.
سفارت‌هایی که بدون سفیر است
از مهم‌ترین مولفه‌های دیپلماسی خارجی که می‌تواند نقش موثری در خنثی‌سازی تحریم‌ها داشته باشد، عملکرد اقتصادی وزارت خارجه و سفرا و نمایندگان ایران در سایر کشورها است. آنچه مشخص است سفارتخانه‌های ایران در صف اول جبهه تحریم اقتصادی قرار دارند و عملکرد و نحوه تعاملات آن‌ها با دولت‌ها و شرکت‌های خارجی می‌تواند نقش بسزایی در از بین بردن حصر اقتصادی ایران داشته باشد.
اما متاسفانه در این برهه حساس، خلا تحرکات بازوهای خارجی ایران حس میشود که در حالت کلی سه علت را میتوان برای آن برشمرد. اول آنکه سفرا کارآمدی لازم را برای همراه‌سازی کشورها ندارند. دوم اینکه ساختار وزارت خارجه و معاونت اقتصادی آن ناکارآمد بوده و نیاز به اصلاح ساختاری دارد و ایراد سوم که در حال حاضر با دو کشور پرتجارت ایران مواجهیم نداشتن سفیر است بطوریکه در حال حاضر وضعیت سفرای ایران در کشورهای چین و هند نامشخص است.
چین
سوم مردادماه و همزمان با پایان زمان مسئولیت ولی‌الله سیف در بانک‌مرکزی، عبدالناصر همتی که چندروز قبل از آن به عنوان سفیر ایران در کشور چین انتخاب شده بود، به جای سیف بر کرسی ریاست بانک مرکزی نشست. گرچه در زمانی که همتی به عنوان سفیر انتخاب شده بود، بسیاری از رسانه‌های دولتی از تاثیرات مثبت حضور یک چهره اقتصادی به عنوان سفیر سخن می‌گفتند اما از زمان تغییر مسئولیت او و طی بیش از ۵۰ روز گذشته که جایگاه سفیر ایران در چین خالی مانده سخنی از اثرات مخرب خالی بودن این جایگاه نگفتند.
بیشتر بخوانید
فرصت‌های کلیدی برای همکاری اقتصادی با چین و فرصت کم ایران
از بعد اقتصادی نیز، چین به عنوان یکی از مهم‌ترین مقاصد تجاری ایران با حجم صادرات و واردات بیش از ۸ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلاری در ۵ ماه نخست سال، جایگاه نخست تجارت با کشورمان را داراست و در عین حال وضعیت سفارتخانه ایران در آنجا مشخص نیست.
هند
هند نیز دیگر کشوری است که حجم تجاری بالایی با کشورمان دارد و یکی از خریداران عمده نفت ایران به شمار می‌آید. حجم تجاری ما با هند نیز در ۵ ماه نخست سال به حدود ۲ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار رسیده که نشان از جایگاه چهارمی آن در معاملات بازرگانی دارد.
اما نکته قابل تامل در ارتباط دیپلماسی ایران با هند آنجاست که علی‌رغم انتخاب سفیر توسط کشورمان، براساس اطلاعات موجود در سایت سفارت، خبری از حضور علی چگینی که ۲ مردادماه به نمایندگی ایران درآن کشور منصوب شده بود نیست.
در واقع آقای سفیر که طبق قاعده باید همان زمان راهی هند میشد طی بیش از ۵۰ روز گذشته به محل ماموریت خود نرفته است. تصویر اخبار سایت سفارت ایران در هند بخوبی گویای این مسئله است که او در سفارتخانه حاضر نشده است.
بخش معرفی سفیر ایران در سایت سفارت نیز همچنان همان سفیر قبلی را نشان می‌دهد که با این حساب میتوان گفت سفارت ایران در کشور مهم هندوستان بیش از ۲۰۰ روز است سفیر ندارد.
معضل سخنگویی
نزدیک به دو ماه از زمان استعفای لفظی محمدباقر نوبخت از سمت سخنگویی دولت می‌گذرد و وی نیز در این مدت نشست خبری برگزار نکرده است که نشان از قبول این استعفا دارد. با توجه به اینکه نشست هفتگی سخنگوی دولت با خبرنگاران یکی از فرصت های دولت برای اعلام برنامه‌ها و در عین حال پاسخگویی به دغدغه‌ها و سوالات مردم و رسانه‌ها بود، عدم وجود سخنگو را میتوان به فرار دولت از پاسخگویی نیز تعبیر کرد.
در روزهایی که مردم منتظرند یکی از مسئولان دولتی نسبت به وضعیت فعلی و آینده اقتصاد کشور توضیحات کاملی ارائه دهد، غیبت سخنگو و انتخاب نشدن فرد جدید برای تصدی این مسئولیت می‌تواند بر بازار شایعه‌ها و اخبار دروغین دامن بزند که در مرحله اول نیز دودش در چشم دولت می‌رود.
مسئولانی که جنگ اقتصادی را نمی‌فهمند
دقیقا در مقابل نحوه مواجهه مسئولان دولتی با جنگ اقتصادی و تحریم‌ها، در آمریکا تقسیم کار دقیقی برای حمله همه جانبه به اقتصاد ایران در حال انجام است. وزارت خرانه‌داری با همکاری وزارت امورخارجه و وزارت انرژی، تحریم‌ها و انواع سناریوها را تدوین میکنند. وزارت امور خارجه این کشور نیز وظیفه متقاعد کردن کشورها را برای اجرایی کردنش را برعهده می‌گیرد.
اما در داخل کشور، نه تنها تحرکی برای مقابله با این رفتار دیده نمیشود بلکه عملا جایگاه‌هایی که وظیفه دارند در شرایط فعلی کشتی اقتصاد کشور را از بحران عبور دهند بدون فرمانده رها شده‌اند که علامت سوال بزرگی را پیش روی عملکرد رئیس جمهور قرار داده که آیا عزمی برای حل مشکلات در دولت وجود دارد یا خیر؟