به گزارش مشرق به نقل از فارس، اندیشکده "واشنگتن" در مقالهای با عنوان «تنگه هرمز ایران: چالش سیاست خارجی آمریکا» به قلم «سیمون هندرسون» میافزاید: تهدیدهای تهران مبنی بر بستن تنگه راهبردی هرمز ممکن است تهدیدی چندان جدی نباشد اما این مسئله چالش سیاسی بزرگتری برای آمریکا محسوب میشود.
* صادرکنندگان نفت از خلیج فارس آمادگی کمی برای بسته شدن محدود تنگه هرمز دارند
لفاظیهای ایران مبنی بر تهدید تانکرهای نفتی که از تنگه راهبردی هرمز رد میشوند، از سوی نیروی دریایی آمریکا با قاطعیت پاسخ داده شده و آنها اعلام کردهاند که هیچگونه اختلال در کشتیرانی خود را تحمل نخواهند کرد. اما این درگیری لفظی یادآور این مسئله است که صادرکنندگان نفت از خلیج فارس آمادگی کمی برای بسته شدن محدود این تنگه و همچنین تاثیرات احتمالی سیاست دولت اوباما در دخالت در پرداختهایی که ایران از صادرات نفت خود بدست میآورد، دارند. آیتالله علی خامنهای در سال 2006 گفت: «اگر آمریکاییها اشتباهی را درباره ایران مرتکب شوند، حمل و نقل انرژی قطعا با خطر روبرو خواهد شد.» در آن زمان این اظهارات به عنوان تلاشی برای جلوگیری از هرگونه حمله نظامی آمریکا علیه ایران در رابطه با برنامه هستهایش در نظر گرفته میشد. مقامات ایرانی در ماههای اخیر اقدامات اقتصادی مانند تحریمها علیه بانک مرکزی ایران و تحریم نفت ایران را به عنوان اقدامات جنگ اقتصادی توصیف کردهاند. این مسئله که ایران تنها به ارتش آمریکا و نه به اقدامی اقتصادی پاسخ جدی میدهد، اکنون مورد آزمایش قرار خواهد گرفت.
* حدود 40 درصد از نفت مورد معامله در جهان به طور روزانه از تنگه هرمز رد میشود
بیش از 10 تانکر نفتی به صورت روزانه از تنگه هرمز که از شمال به ایران و از جنوب به عمان راه دارد، خارج میشوند. همین تعداد از تانکرهای خالی نیز وارد این تنگه میشوند. تانکرهایی که خارج میشوند حدود 20 درصد از تقاضای جهانی نفت را با خود حمل میکنند که اهمیت آن هنگامی افزایش مییابد که دریابیم این میزان حدود 40 درصد از نفت مورد معامله در جهان را تشکیل میدهد. هرگونه اختلال در این مسئله تاثیری فوری بر قیمتهای نفت جهانی خواهد داشت. (تعداد انگشتشماری از این تانکرها همچنین گاز طبیعی مایع یا الانجی حمل میکنند که تقاضا برای آن به خصوص در آسیا افزایش یافته است. قطر بزرگترین صادرکننده الانجی در جهان است) آخرین باری که تنشها درباره صادرات نفت خلیج فارس افزایش یافت در دوران جنگ ایران و عراق در سالهای 1980 تا 1988 بود که هر یک از طرفین صادرات کشور مقابل را هدف گرفت. عربستان سعودی که در آن زمان یکی از متحدان عراق بود، برای بغداد خط لوله صادراتی را از سرزمین سعودی به دریای سرخ ساخت- خط لولهای که اتفاقا دیگر مورد استفاده نیست. اگر تنگه هرمز برای انجام کشتیرانی بسته شود، راههای جایگزین کافی نخواهند بود. عربستان سعودی قادر خواهد بود مقداری از تولیدات خود را از طریق خط لوله ساخته شده منتقل کند و امارات متحده عربی میتواند بیشتر تولید خود را با استفاده از یک خط تازه تکمیل شده به خلیج عمان صادر کند. اما همه صادرات از کویت، میادین جنوبی عراق، قطر و خود ایران قادر به دسترسی به بازارها نخواهند بود.
* استفاده ایران از جنگهای نامتقارن میتواند نتایج غیرقابل پیشبینی را به بار بیاورد
حقیقت نظامی این است که تنگه هرمز در طولانی مدت بسته نخواهد بود؛ نیروی دریایی آمریکا تاکید کرده است که این تنگه حداکثر چند روز بسته میماند. نیروی دریایی آمریکا که به صورت ناوگان پنجم این کشور در بحرین مستقر است و با پشتیبانی نیروی هوایی آمریکا که ناوگان بزرگی را در پایگاه هوایی «العدید» قطر دارد، حریف بزرگی برای نیروهای نظامی ایران محسوب میشود. اما هرگونه رویارویی احتمالا چندین روز طول خواهد کشید و استفاده ایران از جنگهای نامتقارن میتواند نتایج غیرقابل پیشبینی را به بار بیاورد؛ ایران میتواند مدتی متمادی به کشتیهایی که از تنگه هرمز میگذرند حمله کند. چنین درگیری میتواند تنشها در بحرین را تشدید کند که در آن جمعیت شیعه به طور روزانه با نیروهای امنیتی این کشور درگیر هستند.
* آمریکا باید توسعه راههای جایگزین برای صادرات نفت از خلیج فارس را مد نظر قرار دهد
یک سخنگوی کاخ سفید که از محل اقامت تعطیلات اوباما، رئیس جمهور آمریکا در هاوایی صحبت میکرد، گفت که دولت هیچ اظهارنظری درباره تهدید ایران به بستن تنگه هرمز نمیکند. اما چه آمریکا این مسئله را علنی اعلام کند و چه نکند باید توسعه راههای جایگزین برای صادرات نفت از خلیج فارس را به عنوان سیاستی مکمل برای ذخایر راهبردی نفت خود در مدت محدودی که ایران ممکن است کشتیرانی در تنگه هرمز را مختل کند، مد نظر قرار دهد. این مسئله غیر از عمل کردن به عنوان اقدامی پیشگیرانه از رفتار ایران میتواند اقدامی خوب برای برخورد با دیگر بحرانهای منطقهای باشد.
* وضعیت شکننده اقتصادی کشورها بدان معناست که سیاستمداران باید با مسائل مربوط به انرژی با احتیاط برخورد کنند
در حالی که پیشبینی میشود قیمت نفت در سال 2012 همچنان بالای 100 دلار باقی بماند، واشنگتن باید دستکم در کوتاهمدت خواستار افزایش تولید نفت در دیگر بخشهای جهان شود. چنین تلاشی قیمتها را کاهش داده و از سوی دیگر کشورها پیگیری خواهد شد، گرچه این مسئله با لفاظیهای سیاسی مبنی بر اهداف درازمدت استقلال انرژی و روی آوردن به سوختهای سازگار با محیط زیست در تناقض است. آمریکا مقدار بسیار کمی از نفت خود را از خاورمیانه وارد میکند اما همچنان نسبت به قیمتهای جهانی نفت آسیبپذیر است. قیمت نفت نیز به رغم استفاده از ذخایر راهبردی و روشهایی برای افزایش حجم خط لولهها با افزودن مواد شیمیایی همچنان نسبت به تهدیدهای سیاسی حساس است. وضعیت شکننده اقتصادی کنونی بسیاری از دموکراسیهای جهان بدان معناست که سیاستمداران باید با مسائل مربوط به انرژی با احتیاط برخورد کنند.
اندیشکده واشنگتن آمریکا در مقالهای به بررسی احتمال بسته شدن تنگه هرمز از سوی ایران در صورت تحریم نفتی این کشور میپردازد و هشدار میدهد که تهران همچنین میتواند از جنگهای نامتقارن برای حمله به کشتیهایی که از این تنگه رد میشوند استفاده کرده و نتایج غیرقابل پیشبینی را به بار بیاورد.