سرویس جهان مشرق- خیلی از استعفاها در تیم ترامپ از پیش، پیش‌بینی می‌شد اما این یکی با همه متفاوت بود. تصور این بود که تیم امنیتی و سیاسی ترامپ با تغییر و تحولاتی که مهمترینِ آنها آمدنِ بولتون و پمپئو به جای مک‌مستر و تیلرسون بود، بسیار با تندروی‌های امثال نیکی هیلی همراه‌تر شده است. اما هیلی سه‌شنبه صبح به همکارانش اطلاع داد که استفعا کرده است. چرا؟
این خبر به صورت رسمی در نشست دو نفره ترامپ و هیلی در حضور خبرنگاران اعلام شد و هر دو تلاش کردند با تعریف از یکدیگر نشان دهند آن چنان اختلاف نظر جدی میان آنها وجود ندارد. این را مقایسه کنید با رفتن تیلرسون از وزارت خارجه که حتی با توییت‌های صریح علیه او از سوی ترامپ همراه شد. هیلی در این نشست گفت «آدم نباید خودخواه باشد و بهتر است زمانِ درست برای کناررفتن و سپردن کارها به دیگری را بداند» با این حال در بیانیه استعفایش تأکید کرد بعد از این هر از چندی در مورد سیاست‌های عمومی اظهار نظر و سخنرانی خواهد داشت.
گفته می‌شود حتی مایک پنس و جان بولتون نیز از رفتن هیلی مطلع نبوده و از آن عجیب‌تر اینکه ترامپ اعلام کرده هیلی تا آخر سال میلادی در مسئولیت خود خواهد بود و پس از آن کنار خواهد رفت. پرسش اینجا است که چرا اکنون که یک ماه به انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره مانده، باید یک هندی-آمریکایی از کابینه کنار برود و برچسب نژادپرستی و اقدام علیم مهاجران بیش از پیش به ترامپ بچسبد؟ آیا این یک خرابکاری از سوی ترامپ است یا تلاش هیلی برای ضربه‌زدن به او؟
چه احتمالاتی پیرامون دلیلِ کناره‌گیری هیلی مطرح است؟
۱- تکروی‌های بولتون و پمپئو
به نظر می‌رسد هیلی از تکروی‌ها بولتون و پمپئو خسته شده است و با برخی سیاست‌های ترامپ در عرصه بین‌الملل، زاویه پیدا کرده است. این را یک ماه پیش در واشینگتن‌پست نوشت و نوشت که در مورد اختلاف‌نظرهایش تلفنی یا حضوری با رئیس‌جمهور صحبت می‌کند.
احتمالاً تدوین بسیاری از سیاست‌ها و اعلام آنها، بدون نظرخواهی از وی انجام شده است. او در دوره تیلرسون به عنوان سخنگوی سیاست خارجی ترامپ شناخته می‌شود اما حالا پمپئو این جایگاه را پیدا کرده است. هیلی در مورد باورش به امکان بهره‌گیری از سازمان ملل به عنوان یک سازمان بین‌المللی در خدمت منافع آمریکا با بولتون به اختلاف خورد و حتی جدال با استفن میلر (دستیار تندروی ترامپ در امور سیاست‌گذاری) بر سر سیاست مهاجرتیِ آمریکا را واگذار کرد.
آنچه این سناریو را تأیید می‌کند، اولاً تقدیر ترامپ از وی در چند ماه پیش است که در واقع نوعی دلجویی از وی و تلاش برای باقی‌نگه‌داشتن او در تیم خود بوده است و دیگری، مصاحبه تلویزیونی که هیلی در آوریل انجام داد و تلاش کرد نظر متفاوت خود در مورد تعامل با روسیه را علنی کند.
وقتی حرفهای او در جلسات شنیده نشد، او اعلام کرد به لزوم تحریم جدید علیه روسیه باور دارد. این مسأله به جدال رسانه‌ایِ او با کاخ سفید منجر شد. کاخ سفید اعلام کرد لابد «لحظه‌ای گیج شده است» اما هیلی گفت «من گیج نشدم» و همچنان به نظر خود پایبند ماند. او در مورد سیاست روسیه در اوکراین و سوریه نیز نظرات انتقادی خود را علنی کرد و در پرونده مسموم‌کردن جاسوس سابق روسیه که به کرملین نسبت داده شده، جانب بریتانیا را گرفت.
۲- تمایل به درآمدزایی
خود هیلی اعلام کرده که می‌خواهد به بخش خصوصی برگردد. نیکی هیلی به مدت شش سال نماینده مجلس بود و پس از ۲۰۱۰ نیز فرماندار کارولینای جنوبی. نهادهای انتخابی در آمریکا نسبت به شرکت‌های خصوصی درآمدزا نیستند، آن هم برای کسی چون نیکی هیلی که از تجربه و شهرت خوبی برخوردار شده است. طبق اطلاعاتی که او از درآمد خود منتشر کرده، در سال ۲۰۱۵ میلادی با همسرش تنها ۱۷۰ هزار دلار درآمد داشته‌اند و در دو سال ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ نیز درآمد آنها ۱۹۰ هزار و ۲۷۰ هزار بوده است. سی‌ان‌ان نوشته است او چند ده هزار دلار بدهی دارد، در حالی که یک فرزندش در دانشگاه تحصیل می‌کند و فرزند دیگرش نیز چند سال دیگر وارد دانشگاه خواهد شد.
۳- نامزدی برای ریاست‌جمهوری یا سنا
کمتر کسی شک دارد که نیکی هیلی یک چشم به ریاست‌جمهوری دارد. اما از منش او در سیاست داخلی آمریکا بعید است چنین کاری را در ۲۰۲۰ انجام دهد. زیرا ترامپ اگر چه در عموم مردم با نارضایتی‌های جدی روبرو است اما در میان جمهوری‌خواهان از چنان محبوبیتی برخوردار است که کمتر رئیس‌جمهوری جمهوری‌خواهی پیش از این تجربه کرده است. بنابر این ترامپ اگر همین وضعیت فعلی را داشته باشد، بدون رقیب جدی در انتخابات اولیه حزب جمهوری‌خواه به عنوان نامزد معرفی خواهد شد.
با این حال تا سال ۲۰۲۴، هیلی به عنوان نامزدی که جمهوری‌خواه است و دارای روابط خوب با ترامپ، اما چندان ترامپی نیست شناخته خواهد شد و این موقعیت ایده‌آلی برای او خواهد بود. اگر چه یک احتمال جدی جود دارد که مایک پنس قائم‌مقام ترامپ کسی باشد که دانلد در ۲۰۲۴ از او حمایت خواهد کرد و هیلی چشم به صندلی کارولینای جنوبی در سنا داشته باشد.
ممکن است این پرسش ایجاد شود که مگر نامزدی هیلی در ۲۰۲۴ یا انتخابات سنا منافاتی با تداوم حضورش در این سِمَت تا ۲۰۲۰ داشت؟ به نظر می‌رسد او می‌خواهد در اوج خداحافظی کند زیرا اخیراً تقاضا برای تحقیق در مورد هفت بار استفاده او از جت‌های شخصی در کارولینای جنوبی که سال گذشته رخ داده و به یک مرد تاجر تعلق داشته، بالا گرفته است. دفتر ناظر بر اخلاق حرفهای شکایتی را به بازرس کل وزارت خارجه فرستاده تا در مورد این پروازها تحقیق کند. شاید احتمال می‌داده که مخالفان سرشناسش در دولت او را به زودی از این طریق تحت فشار قرار خواهند داد.
۴- اختلاف ترامپ بر سر حقوق زنان
به جز مسأله روسیه، اختلاف دیگر هیلی با ترامپ در حقوق زنان بوده است. استعفای او تنها چند روز پس از جنجالِ پیوستن کاوانا به دیوان عالی آمریکا به پیشنهاد ترامپ بود؛ کسی که متهم به آزار جنسی زنان است. در نامه استعفای هیلی تاریخ ۳ اکتبر ذکر شده که دقیقاً یک روز پس از سخنرانی ترامپ علیه بلیسی فورد است، همان زنی که کاوانا را به آزار جنسی خود متهم کرد. هیلی از خود تصویر یک فعال در زمینه حقوق زنان ساخته و بعید نیست استعفای او نیز در همین راستا بوده باشد.
هیلی یک بار در مصاحبه با سی‌بی‌اس و در رابطه با زنانی که ترامپ را به آزار جنسی متهم می‌کنند، صراحتاً خلاف رئیس‌جمهور که آنها را فریبکار و همدست با توطئه‌گران می‌خواند موضع گرفت: «حرف آنها باید شنیده شود و با آنها تعامل شود. به نظرم چند مورد نیز قبل از انتخابات مطرح شد و من فکر می‌کنم هر زنی که احساس می‌کند مورد خشونت یا هر گونه بدرفتاری قرار گرفته، همگی حق دارند که صدای خود را به گوش همه برسانند».
جایگزین نیکی هیلی
ترامپ در نشست با خبرنگاران گفت از شش ماه پیش می‌دانسته که هیلی قصد رفتن دارد. او در تعریف از خود و هیلی گفت «خیلی‌ها دوست دارند که جایگزین او شوند» زیرا هیلی با عملکردش این سِمَت را «جذابتر کرده است». او گفت حداقل ۵ نفر را در فهرست خود دارد. گفته شد شاید دختر ترامپ جایگزین او شود، به ویژه به دلیل روابط خوبش با اسرائیل و همچنی سفرهایی که از سوی ترامپ به کشورها انجام داده، اما ایوانکا در توییتر خود این خبر را تکذیب کرد.
دینا پاول معاون مشاور امنیت ملی پیشین یکی از مهمترین نامزدها است که ترامپ نیز به آن اشاره کرد. آنچه احتمال جایگزینیِ او را تقویت می‌کند، دیدار خانوادگی‌اش با نیکی هیلی در هفته گذشته است. ریچارد گرِنِل، سفیر آمریکا در آلمان که هشت سال تجربه مأموریت در سازمان ملل را نیز یدک می‌کشد، یکی دیگر از نامزدهای پست مهمِ نمایندگی آمریکا در آن سازمان است. ترامپ گفته او در فهرستش قرار ندارد اما وی را نیز بررسی خواهد کرد با این حال به نظرش «او الان در پُست مهمی قرار دارد و عملکرد خوبی هم دارد... بیشتر ترجیح می‌دهم همان جا باشد».
جمع‌بندی
۱- هیلی بارها از حقوق بشر سخن گفت و خود را چهره‌ای دموکرات از این نظر توصیف کرد، اما وقتی به موضوع فلسطین رسید، آن چنان نطق غرّایی در حمایت از اسرائیل مظلوم (!) انجام داد که رژیم صهیونیستی از «خدمات» او در یک توییت تشکر کرد، اقدامی بی‌سابقه که تنها نتیجه همراهی او با رفتارهای زشت نتانیاهو می‌تواند باشد. هیلی در هنگام آغاز سخنان نماینده فلسطین در شورای امنیت سازمان ملل، جلسه را ترک کرد.
هیلی بارها از حقوق بشر سخن گفت اما پس از تصویب تحقیق در شورای حقوق بشر از ماجرای کشتار فلسطینیان در تظاهرات علیه افتتاح سفارت آمریکا در بیت‌المقدس، خروج آمریکا از این شورا را اعلام کرده و در یک استدلال عجیب و غریب گفت «تمرکز نامتناسب و خصومت بی‌پایان نسبت به اسرائیل دلیل روشنی است بر اینکه شورا دارای انگیزه و سوگیری سیاسی است»!
او از همان آفتی آسیب دید که خود اسیر آن بود: تندروی. شاید نمی‌دانست دست بالای دست بسیار است و تندروتر از او هم ممکن است به کابینه وارد شود.
۲- ترامپ نشان داده علاقه زیادی به حضور بانوان در تیم خود دارد، اما بانوان پس از ورود به تیم او خاطرات خوشی را با خود نمی‌برند. زیرا او تنها «حضور» آنها را می‌خواهد و تصمیمات اصلی در اختیار مردانِ کابینه است. کتاب جدیدی که خانم نیومن از دستیاران پیشین ترامپ علیه او با نام «روانی» منتشر کرده، یکی از همین نمونه‌ها است.
منابع
https://edition.cnn.com/2018/10/09/politics/nikki-haley-resignation-donald-trump/index.html
https://www.theguardian.com/world/2018/oct/09/nikki-haley-resigns-quits-trump-un-ambassador-latest-news
https://www.newyorker.com/news/current/what-susan-rice-told-the-new-yorker-about-maybe-running-against-susan-collins-in-2020
https://www.newsweek.com/why-nikki-haley-resigning-reasons-united-nations-1160154
https://www.mashreghnews.ir/news/866725