سرویس سیاست مشرق – طی یک و نیم سال گذشته از عمر دولت دوازدهم که شاکله آنرا رئیس‌جمهور روحانی و اصلاح‌طلبان تشکیل داده‌اند؛ معضل مهمی به نام «مسئولیت‌پذیری» و اینکه مسئول «وضع موجود» کیست؟ بروز کرده است.
البته پاسخ واضح است.
مسئول وضع موجود کسانی هستند که خود را «فدائیان روحانی» نامیدند، گفتند ما تضمین او هستیم[1] و در شب انتخابات فیلمی را با محتوای «تَکرار می‌کنم» در حمایت از روحانی منتشر کردند و از این گفتند که تکرار می‌کنم... به روحانی و لیست امید رأی بدهید!
اما این پاسخ واضح گویا در ستاد مشترک دولت و اصلاح‌طلبان هیچ طرفداری ندارد.
این روزها مسئولیت هیچ بخشی از وضع موجود از سوی آنها بر عهده گرفته نمی‌شود و طوری رفتار می‌کنند که انگار در طول 5 و نیم سال گذشته، کسانی غیر از روحانی و خاتمی و جهانگیری و... برجام را طراحی کرده‌اند، از روحانی حمایت کرده‌اند و اوضاع فعلی را پدید آورده‌اند!
این گزاره عجیب و حتی شاید متوهّمانه اما واقعیتی است انکار ناپذیر.
*تقلا برای سلب مسئولیت از دولت و روحانی در قبال «وضع موجود»
اعضای ستاد مشترک دولت و اصلاح‌طلبان طی یک و نیم سال گذشته صحبت‌هایی را درباره سهم نداشتن دولت در وضع موجود اظهار کرده‌اند که مردم بایستی درباره آنها قضاوت کنند. بخوانید:
1_ زهرا شجاعی، فعال اصلاح‌طلب: فقط 15 درصد قدرت در اختیار دولت است.
2_ محمدعلی وکیلی، از نمایندگان چپ: رئیس‌جمهور روحانی در وضع موجود، بیشتر از 10 درصد سهم ندارد.
3_ محمود میرلوحی، عضو شورای شهر: اقدامات رئیس‌جمهور بینقص نبوده است ولی به هر حال حرف زیادی برای گفتن به ویژه در مقابل رقبای خود دارد و میتواند یکسال و نیم بعداز انتخابات و مسائلی که بر دولت گذشته، از جمله در مورد برجام و موانعی که ایجاد شد، مسائل بانکها و پشتپرده آنها و مسائل مربوط به صندوقها و موسسات مالی را بیان کند. همچنین آقای روحانی باید در مورد فعالیت بخشها، نهادها و نحوه واگذاری اصل 44 و مشکلاتی را که در پیشروی جامعه است، توضیح دهد. اگر بخشهایی از این مسائل را تحلیل کند، جامعه ما در مورد مسائل و مشکلاتی که وجود دارد آگاهی پیدا می‌کند. این مسائل فقط مربوط به وضعیت اقتصادی کشور نیست. برخی از مشکلات مربوط به اختیارات محدوده دولت نیست.
4_ سعید حجاریان: همه انتقادات متوجه دولت و رییس جمهور نیست. در واقع، اهرم های قدرتی در ساختار سیاسی ما فعال هستند که ابتکار عمل را از دولت گرفته اند و نه تنها پاسخگوی عملکردشان نیستند بلکه همواره در مقام منتقد قوه مجریه ظاهر می‌شوند. روحانی به چنین وضعیتی واقف است...
5_ محمدعلی ابطحی: روحانی مسئول اتفاقات بد اقتصادی نیست!
*انکار مسئولیت اصلاح‌طلبان در 2 دوره حمایت از روحانی و پدید آمدن وضع موجود/ عاشقش بودیم و برایش تضمین دادیم اما مسئول عملکردش نیستیم!
اپیزود دیگر این ماجرا، انکار نقش اصلاح‌طلبان در روی کار آمدن دو دوره‌ای رئیس‌جمهور روحانی و چپ‌های همراه اوست.
دقت شود که این حرف‌ها را کسانی مطرح می‌کنند که طی 4 سال اول روحانی حتی یک انتقاد فراگیر نیز نسبت به او نداشتند، از این می‌گفتند که روحانی از ما هم بهتر عمل کرده است و معتقد بودند که اصلاحات و اعتدال یکی هستند.
1_ جواد امام، فعال اصلاح‌طلب و از چهره‌های نزدیک به خاتمی: اصلاح طلبان به جهت حمایت هایی که برای روی کار آمدن روحانی انجام دادند، مسوول پاسخگویی هستند اما نباید نادیده گرفت که بیشتر دولتی ها از جریان راست انتخاب شدند و در واقع اصلاح طلبان هیچ مشارکتی در کار اجرایی دولت نداشته‌اند.
2_ احمد شیرزاد، فعال اصلاح‌طلب: ما اصلاح‌طلبان مسئول عملکرد دولت نیستیم.
3_ محمد سلامتی، فعال اصلاح‌طلب و دبیر کل سازمان منحلّه مجاهدین: معمولا دولت‌ها برای موفقیت درعرصه اقتصادی باید اولا برنامه مشخصی داشته باشند و ثانیا برای اجرای آن افراد همفکر و هماهنگ را انتخاب کنند. متاسفانه دولت‌های یازدهم و دوازدهم فاقد هر دو این مهم بوده و هستند.
4_ محمدصادق جوادی‌حصار، فعال چپ: به هیچ وجه کم‌کاری‌ها و بی‌تدبیرهای دولت و اتفاقات روی داده در عرصه مدیریت اقتصادی کشور به اصلاح‌طلبان ربطی ندارد.
5_ سعید حجاریان: من معتقدم می‌شود اصلاح‌طلبان بگویند دولت روحانی، دولت ما نیست؛ مشروط بر اینکه ذکر کنند دولت، متعلق به چه جریانی است...دولت کرخت و گیج است و در زمین اصلاحات بازی نمی‌کند.
6_ غلامرضا ظریفیان: اصلاح طلبان از ابتدا نقش حامی منتقد را برای دولت روحانی ایفا کردند و هرگز نقش حامی مطلق را برای دولت نداشته‌اند.
*تکذیب نقش دولت و اصلاح‌طلبان در برجام/ تصمیم نظام بود!
مسئله دیگر به «برجام» مربوط می‌شود. بزرگترین پروژه سیاسی دولت و اصلاح‌طلبان طی دو دولت یازدهم و دوازدهم.
پروژه‌ای بزرگ و البته بی‌دستاورد و شکست خورده که گویا حالا قرار است مسئولیت آن هم به گردن کسانی دیگر بیافتد!
اما اصلاح‌طلبان در این باره چه می‌گویند؟!
1_ رسول منتجب‌نیا با طرح این سؤال که «مگر این تصمیم (برجام) را رئیس جمهور گرفته؟»: به فرض که تصمیم بدی باشد، این تصمیم نظام بوده و همه تا به حال مدعی بوده و هستند که برجام تصمیم نظام بوده است. آقایان می دانند که نظام ترکیبی از مقام معظم رهبری، رؤسای سه قوه، وزیران، کارشناسان و امثال آن است. بنابر این بحث رئیس جمهور نیست. اگر قرار به عذرخواهی است کل نظام باید عذرخواهی کند؛ نه رئیس جمهور. چون این مسائل کلان را رئیس جمهور تصمیم گیری نمی‌کند!
2_ ناطق نوری: نباید از این موضوع غافل شویم که مذاکره و پذیرفتن برجام حاصل تصمیم گیری مجموعه نهادهای کلیدی نظام همچون دولت، مجلس، شورای عالی امنیت ملی و با نظر مساعد رهبر معظم انقلاب بوده است.
3_ غلامرضا حیدری، از نمایندگان اصلاح‌طلب مجلس: تمام مذاکرات برجام با نظر مستقیم رهبر انقلاب صورت گرفته و وزیر امور خارجه تنها مجری اوامر رهبری در برجام بوده و جایگاه تصمیم‌گیرنده و یا سیاستگذار نداشته است!
4_ غلامرضا ظریفیان (نقل به مضمون): چه اصراری دارید که روحانی مسئول برجام باشد؟ «نظام و مردم» مسئول بودند.
*وقتی کار به انکار نقش «جهانگیری» و نیلی و دولتی‌ها هم می‌رسد
تا اینجای ماجرا روشن شد که نه رئیس‌جمهور نقشی در وضع موجود دارد، نه اصلاح‌طلبان نقشی در حمایت از روحانی و پدید آمدن وضع موجود دارند و نه برجام، محصول تلاش مشترک و جمعی دولت و اصلاح‌طلبان بوده است!
این قضیه اما با اظهارات جنجالی جهانگیری که به تازگی انتشار یافت وارد فاز تازه‌تری شده و حالا گویا ارکان دولت هم می‌خواهند، بگویند نقشی در «وضع موجود» نداشته‌اند.
اسحاق جهانگیری، به تازگی طی اظهاراتی در مراسم روز ملی صادرات گفته است:
«قیمت پایه صادراتی اصلاح خواهد شد، به من گفته شده که موضوع حل شده است، این در حالی است که اگر موضوع حل نشده است، به من نامه بنویسید که حل نشده است. ما در کشور در این شرایط مدیر ریسک پذیر می خواهیم. من دستم قلم و کاغذی نیست که کسی را برکنار کنم این در حالی است که من تا این لحظه اجازه برکناری منشی خودم را هم نداشته‌ام. بنابراین از من انتظار نداشته باشید وکیل و وزیر تغییر دهم.»
از قدیم گفته‌اند «ماهی از سر گنده گردد نی ز دم»! به این معنی که مردم باید بدانند حالا که اسحاق جهانگیری قصد دارد دامن خود را از اشکالات دولت، پاک جلوه دهد، تکلیف سایر مدیران دولتی روشن است.
بخوانید:
1_ مسعود نیلی، مشاور ارشد رئیس جمهور: در نظام تصمیم‌گیری دولت حضور ندارم و اتفاقات اقتصادی امسال ربطی به من ندارد.
2_ عباس آخوندی وزیر 5 و نیم ساله راه و شهرسازی در نامه استعفای خود: با این سطح از تفاوت دیدگاه، از حیث اخلاقی ادامه کار من درست نیست.
3_ کرباسیان، وزیر سابق اقتصاد: من اختیاری ندارم. بانک مرکزی راسا اقدام می‌کند.[2]
*دولت و برجام که هیچ! شورای شهر و مجلس هم از ما نیست
این فهرست دردآور از مسئولیت‌گریزی اصلاح‌طلبان و دولتی‌ها، البته شامل «شورای شهر» و «مجلس» هم می‌شود.
جایی که اصلاح‌طلبان از بابت آنها هم باید پاسخگو باشند اما جالب آنکه برای آن نیز مقصرتراشی می‌کنند و از این می‌گویند که این ضعف‌های محرز شورای شهر تهران و اصلاح‌طلبان مجلس به دلیل «نظارت استصوابی» شورای نگهبان است!
شاهد مثال آنکه، حسین کمالی، از فعال ستادی اصلاح‌طلب و کسی که در ایام انتخابات مجلس دهم در سال 94 از این می‌گفت که با پیروزی اصلاح‌طلبان در مجلس، «سربازی لغو و مقرری بیکاری به مردم پرداخت خواهد شد»![3] اما به تازگی درباره ناکارآمدی شورای شهر و بدعملی مجلسی‌ها گفته است: یک نوع کاهش اثرگذاری در عناصر انتخاب شونده توسط اصلاح‌طلبان در مجلس شورای اسلامی و همچنین شورای شهر قابل مشاهده است.
او می‌افزاید: طبیعتا هم در جمع فراکسیون افرادی هستند که خوب کار کردند و به وظایفشان عمل می‌کنند و جمعی هم در شورای شهر معتقد هستند در انجام وظیفه کاستی و کوتاهی نداشتند. اما چیزی که الان در جامعه می‌توان مشاهده کرد و بحث و گفت‌وگوی ما هم با بدنه جامعه نشان می‌دهد، توقعات مردم از آنچه امروز در حال وقوع است، بیشتر است.
کمالی سپس در تکمیل این معنی و بیان چرایی بر زمین ماندن توقعات مردم از فراکسیون امید و از شورای شهر، پای بحث نظارت شورای نگهبان را پیش می‌کشد و تأکید می‌کند:
«وقتی دستگاه‌های تصمیم‌گیر و ممیزی که در کشور موثرند در امر انتخاب و انتصاب مسئولینی که باید اداره امور را به عهده بگیرند، دخیل می‌شوند و نوعی نظارت را اعمال می‌کنند که این نظارت برای افراد توانمند یک جریان سیاسی بازدارنده است؛ افرادی وارد صحنه می‌شوند که شاید آن توانایی‌های لازم و کافی را ندارند. بنابراین می‌شود بخشی از این ناکارآمدی را متوجه افرادی دانست که مانع نقش‌آفرینی افراد توانمند شده‌اند، تا در نهایت کسانی که رای آوردند شاخص جریان اصلاحات نباشند.»[4]
*چه کسی در 5 و نیم سال گذشته رئیس‌جمهور و معاون اول بوده است؟!
با خوانش این کدها و صحبت‌ها، سؤال مهمی به ذهن خطور می‌کند.
اگر روحانی مسئول «وضع موجود» نیست، اگر اصلاح‌طلبان در حمایت از روحانی مسئولیتی ندارند، اگر دولت و چپ‌ها در برجام نقشی نداشته‌اند، اگر «جهانگیری» در تمام طول 5 سال گذشته اراده‌ای از خودش نداشته و اگر شورای شهر و فراکسیون امید هم ربطی به اصلاح‌طلبان ستادی ندارند! پس در طول 5 سال گذشته چه کسی رئیس‌جمهور بوده، چه کسی معاون اول بوده و چه کسی برای رأی‌آوردن این دو نفر «تَکرار» کرده است؟!
شاید احمقانه و شاید هم رندانه به نظر بیاید اما با این اوصاف، حکماً از نظر دولت و اصلاح‌طلبان؛ طی 5 و نیم سال گذشته «حسین شریعتمداری» رئیس‌جمهور بوده و «حسن عباسی» هم نقش معاون اول او را بر عهده داشته است.مجلس و شورای شهر هم هیچ!
***
1_ https://www.isna.ir/news/96021206977/
2_mshrgh.ir/904968
3_ mshrgh.ir/537025
4_ http://khabarfarsi.com/u/61306368