این عرضه و خرید موفق البته با نقدهایی هم همراه بود؛ البتهبیژن زنگنه، وزیر نفت چندی پیش درباره جزییات این عرضه گفته بود که این اقدام با شکل کنونی تجربه ای است که ریزه کاری های قابل بررسی دارد و پس از عرضه دربورس، بازخوردها بررسی و اصلاحات انجام می شود.

منتقدین قیمت ها را نشانه رفتند

پس از عرضه روز ششم آبان ماه جاری، نقدی که از سوی برخی کارشناسان امر وارد شد، قیمت فروخته شده نفت به خریداران بود. به این ترتیب که شرکت ملی نفت ایران در اطلاعیه عرضه نفت در بورس آورده است: برای فروش قیمت پایه هر بشکه نفت خام توسط شرکت ملی نفت ایران به ارز دلار اعلام می‌شود و برابر با متوسط قیمت برنت (BWave) روزانه در ۱۰ روز کاری بین‌المللی پیاپی منتهی به ۲ روز تقویمی قبل از انتشار اطلاعیه عرضه با لحاظ نمودن اختلاف (دلتا) مندرج در OSP برای بازار مدیترانه در ماه متناظر با تاریخ انتشار اطلاعیه عرضه خواهد بود. بدیهی است متقاضیان بایستی در روز عرضه بر روی قیمت پایه مندرج در این بند رقابت کنند.

بیشتر بخوانید:

عرضه موفق نفت در بورس، صدای BBC را درآورد

شرکت ملی نفت در بخش دیگری از این اطلاعیه قیمت پایه نفت خام سبک ایران را معادل ۷۹.۱۵ دلار و محدوده نوسان قیمت پایه و قیمت مجاز در این عرضه به صورت نامحدود و نوع معامله را براساس کشف پریمیوم تعیین کرد.

به گفته کارشناسان بر اساس ساز و کار بورس رقم ۷۹.۱۵ دلار یک حدود ارزشی برای محموله عرضه شده است و بی شک شرایط عرضه و تقاضا در تالار شیشه ای است که نرخ نهایی را می تواند مشخص کند. البته در روز نخست این عرضه مسوولین ذی ربط از شرکت ملی نفت ایران در محل انجام معاملات حضور داشتند تا تصمیمات لازم بر اساس اختیارات گرفته شود. در نهایت ۸ محموله با نرخ ۷۴.۸۵ دلار به فروش رفت.

جلوگیری از ظهور بابک زنجانی‌ها

سید حمیدرضا قریشی، کارشناس حوزه انرژی  با تاکید بر اینکه شکسته شدن مقاومت برای فروش نفت در بورس، اقدامی بود که با تکیه بر همت بخش داخلی انجام شد، تصریح کرد: عرضه نفت در بورس را می توان شفاف ترین حالت ممکن فروش این فرآورده هیدروکربوری خارج از شرایط سنتی آن دانست. به این ترتیب با توجه به اینکه نرخ فروش، حجم و سایر مولفه های معاملاتی این محصول قابل رصد است، و خریدار ملزم به ارائۀ ضمانتنامۀ بانکی است، از ظهور بابک زنجانی ها جلوگیری می شود.

وی ادامه داد: عرضه نفت در بورس انرژی ماحصل تصمیم سران سه قوه است، بنابراین با آگاهی و شفافیت نهادهای نظارتی و حراستی همراه است و این موجب می شود  که امکان تخطی به حداقل برسد. از سویی دیگر از آنجایی که نام متقاضیان افشا نمی شود، احتمال تحریم آنها به حداقل کاهش می یابد.

به گفته قریشی مزیت این نوع عرضه، ایجاد فضای رقابت واقعی است. چون قیمت بر اساس عرضه و تقاضای واقعی تعیین شد.

این کارشناس انرژی با اشاره به تازه بودن این تجربه در فضای اقتصادی کشور، اظهار داشت: ریسک و هزینه چنین اقدامی از جنبه بیمه، نقل و انتقالات مالی، تهیه ضمانتامه ها، بازاریابی، انتقال و ... همچنان برای بخش داخلی غیر دولتی بالاست. بنابراین کاهش قیمت در چارچوب تعیین شده به صورت شفاف بر اساس ضوابط موجود در اطلاعیه شرکت ملی نفت ایران می تواند یک مشوق برای بخش داخلی محسوب شود. به مرور زمان که بخش خصوصی بتواند هزینه‌های خود را کاهش دهد و تعداد بازیگران زیاد شود، شاهد افزایش قیمت فروش نفت در بورس خواهیم بود.

نرخ تحویلی انواع نفت ایران در مقاصد صادراتی مختلف

وی درباره نقدی که به کاهش قیمتی که در هنگام عرضه در بورس اتفاق افتاد، گفت: نرخ نفت سبک تحویلی به مقصد مدیترانه حدود ۷۶ دلار است؛ حداکثر قیمت نفت ایران الان ۷۸.۳۳ اعلام شده است؛ یعنی قیمت بین المللی در دو هفته اخیر کاهش داشته است، بنابراین خبری از نفت ۷۹ دلاری ( نرخ پایه عرضه شده در بورس) در میان نیست، اما از آنجایی که از زمان اعلام اطلاعیه تاکنون ۲ هفته فاصله زمانی بوده، قیمت جهانی نفت افت طبیعی داشته است. به این ترتیب شرکت نفت می‌توانست نرخ پایه را برای این هفته از ۷۶ دلار آغاز کند. البته قیمت نفت صادراتی به مقاصد آسیایی بالاتر است اما نرخ فروش نفت ایران را می‌توان به طور میانگین در دامنه ای بین ۷۵ تا ۷۶ دلار برای هر بشکه در نظر گرفت. به این ترتیب قیمت ۷۴.۸۵ دلاری که نرخ معاملۀ نهایی بود، با توجه به شرایط تقاضا حدود ۱ دلار زیر قیمت حقیقی بوده و تخفیف چندانی هم نداشته است.