به گزارش مشرق، شانزدهمین قسمت برنامه تلویزیونی «شوکران» با حضور دکتر نوش‌آفرین انصاری از بنیانگذاران کتابداری نوین ایران، شب گذشته (دوشنبه ۲۸ آبان) از شبکه چهار سیما پخش شد.
وی در ابتدای این برنامه گفت: متاسفم که بعضی از نکاتی که ۵۰ سال پیش درباره فقر خواندن، فقر کتابخانه‌ها، فقر کتابداران و معلمان مطرح کردم، هنوز واقعیت دارد. هنوز نقش کتابدار شناخته شده نیست، هنوز کتابخانه‌ها واقعا آن‌طور که باید مدیریت نمی‌شوند. من و همکارانم خیلی از این مشکلات را بیان کرده‌ایم.
این پژوهشگر ۷۹ ساله درباره ریشه‌یابی این مشکل گفت: شاید بحث بر سر این است که مثلا در دانشگاه هرگز مدیریت کتابخانه‌ها به کتابدارها سپرده نشده و به استادان سپرده شده است و وقتی مدیران کتابخانه کتابدار نباشند، حتی اگر بدنه کتابدار باشد، فایده ندارد. وقتی به رأس می‌آیند و چند دقیقه‌ای نامه‌هایی را امضا می‌کنند و می‌روند، نمی‌توانند هدایت کنند و نمی‌توانند نگاه به آینده داشته باشند. این مشکلی که ما با وضع کتابخانه‌ها و کتابداری داشتیم و داریم، ضرر عظیمی به پیشرفت در جامعه می‌زند.
دبیر شورای کتاب کودک خاطرنشان کرد: اندیشه مردم‌سالاری مبتنی‌بر جامعه‌ای است که می‌خواند، می‌داند، می‌فهمد و انتخاب می‌کند. جامعه‌ای که می‌خواهد بداند و بخواند، باید در فضایی این کار را بکند که اسمش کتابخانه است. بعد فکر می‌کنیم که از چه سنی باید اتفاق بیفتد؟ جامعه مردم‌سالار در بزرگسالی رشد نمی‌کند بلکه از کودکی رشد می‌کند. بنابراین مجموعه‌ای از کتابخانه‌هایی را لازم داریم که از بدو تولد ـ‌به‌محض اینکه کودکی به دنیا می‌آیدـ برایش کارت عضویت صادر شود و او و خانواده‌اش را تا بزرگسالی همراهی کند.
این پژوهشگر اظهار داشت: امروز در جهان، کتابخانه عمومی دیگر جایی برای خواندن تلقی نمی‌شود بلکه جایی برای دیدارهای فرهنگی است بر اساس کتاب. بحث دیگری که به نظرم فوق‌العاده مهم است این است که کتابخانه‌های عمومی باید خدمات‌شان بیشتر معطوف به بانوان شود. من زن ایرانی را به‌شدت قدرتمند و زحمتکش و بی‌نظیر می‌دانم و معتقدم که نیاز دارد به مجموعه‌های بسیار خوب کتاب؛ هم در حوزه علمی و هم در حوزه ادبی که او را نسبت به تقویت فرزندانش کمک کند.
وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: دانشگاه ـ‌نه در دوره قبل از انقلاب و نه دوره بعد از انقلاب‌ـ به اندازه کافی به طرف جامعه در حوزه کتابداری نزدیک نشده است.
انصاری ضمن انتقاد از تحلیل مقوله آموزش در نظام آموزشی گفت: در هر مدرسه‌ای باید بتوانیم یک کتابخانه خوب و یک کتابدار خوب داشته باشیم که آثار ماندگار را که ناشران، نویسندگان و مترجمان ـ‌و خوشبختانه ایران از این نظر غنی هست‌ـ زحمت می‌کشند و فراهم می‌کنند، بتوانیم در آن کتابخانه‌ها قرار بدهیم که فرزندان در عین‌حال که درس می‌خوانند، بتوانند مطالعه کنند.
این استاد بازنشسته دانشگاه خاطرنشان کرد: خانواده باید شجاع باشد و نترسد از اینکه اگر فرزندش کتاب غیردرسی می‌خواند، از درسش عقب می‌افتد. به این باور برسد آن لذتی که فرزند از خواندن آن کتاب غیردرسی می‌برد، یک فضای ذهنی برایش آماده می‌کند که درسش را هم بهتر بخواند. پس گام اول شهامت است. گام دوم عضو شدن در کتابخانه‌های عمومی است.
دبیر شورای کتاب کودک اذعان کرد: تجربه ۵۵ ساله‌ام از حضور در شورای کتاب کودک نشان می‌دهد که عباراتی مانند «جامعه نمی‌خواند»، «جامعه دور می‌شود» و... اساسا خیلی درست نیست. جامعه باید اطمینان کند. باید بداند چیزی که به او ارائه می‌شود، با کیفیت است. باید به طرف مقابلش اطمینان کند و مطمئن باشد که خیر او را می‌خواهد.
وی با تأکید بر ضرورت رونق ادبیات کودکان و نوجوانان در کشور گفت: جز یکی، دو نقطه، هیچ کتابی برای برقراری یک گفتمان بین یک ایرانی جنوب و شمال و شرق و غرب وجود ندارد، یعنی در خود جامعه ایران آیا نوجوانان ایرانی می‌توانند از طریق کتاب همدیگر را بشناسند؟ می‌توانند با هم آشنا شوند؟ آیا یک کودک یا یک جوان بوشهری می‌تواند فرهنگ یک جوان رشتی را دریابد؟ اصلا امکان ندارد. برای اینکه این مساله را برنامه‌ریزی نکرده‌ایم. ادبیات را می‌شود برنامه‌ریزی کرد.
انصاری درباره استفاده از تکنولوژی‌های جدید برای ترویج فرهنگ مطالعه گفت: من فکر می‌کنم که ما باید فرهنگ استفاده درست از این دستاورد بزرگ بشری را پیدا کرده و باید فکر کنیم که می‌توانیم از طریق این تکنولوژی به اطلاعات و کتاب‌های خوب دست پیدا کنیم. آن بحث استفاده از این تکنولوژی است که نگران‌کننده است. این خودش جزء وظایف کتابدار مرجع و کتابخانه‌های امروز است که این ابزار و تکنولوژی جدید را ببیند و آن را در جهت بهتر خواندن و بیشتر دانستن هدایت کند.