جدا از اينكه در زندگي مدرن، انسان به سمت آسايش و پيشرفت مي‌رود و يا از آرامش فكري و روانيش كاسته مي‌شود، سازمان‌ها و نهادهايي با اغراض و اهداف مختلف به دنبال گسترش تكنولوژي در زمينه‌هاي مختلف زندگي بشري هستند و به نظر مي‌رسد بشر در مرحله فرا تكنولوژي قرار گرفته است.

"دارپا" يكي از سازمان‌هايي است كه به دنبال گسترش تكنولوژي در عرصه‌هاي مختلف زندگي بشري است تا به ادعای خویش، بتواند امنيت شهروند آمريكايي را از تهديدات داخلي و خارجي، حفظ كند.

معرفي دارپا

دارپا "DARPA" مخفف "Defense Advanced Research Projects Agency" به معناي آژانس پروژه‌های تحقیقاتی دفاعی پیشرفته  است كه به صورت مستقيم زير نظر وزارت دفاع آمريكا و شخص وزير، به فعاليت‌هاي خود ادامه مي‌پردازد.

اين سازمان در سال 1958 و براي مقابله با پيشرفت هوايي و فضايي اتحاد جماهير شوروي به خصوص در سال 1957 و در خصوص پرتاب نخستین ماهواره فضایی جهان به نام اسپوتنیک- ۱ (Sputnik 1) بود كه در تاریخ (۱۲ مهر ۱۳۳۶) توسط اتحاد جماهیر شوروی از پایگاه فضایی بایکونور به مدار زمین پرتاب شد، ایجاد شده است. (پرتاب اسپوتنیک- ۱ به مدار زمین آغازگر عصر فضا و مسابقه فضایی بود(.

اين سازمان از ابتدا با نام "ARPA” شروع به كار كرده و در سال 1972 با اضافه شدن پسوند "Defense"تغيير نام داده و در سال 1993 دوباره به همان اسم سابق برگشته و بار ديگر در سال 1996 با اسم فعلي خود به فعاليت‌هاي خود ادامه مي‌دهد.

بنابر ادعاي دارپا و معرفي اين سازمان در وبسايت رسمي، دارپا به دنبال گسترش تكنولوژي در عرصه نظامي و داخلي آمريكا بوده است تا بتواند مقابل تهديدات خاص دشمنان آمريكا در عرصه نظامي از قدرت خاصي برخودار باشد و از سوي ديگر، از گسترش تكنولوژي های پیچیده دشمنان آمريكا جلوگيري كرده و بتواند با نگاه آبنده محور، تکنولوژی های متعجب کننده برای مقابله با دشمنان آمریکا تولید کند.

اين سازمان همچنين به دنبال گسترش تكنولوژي در عرصه امنيت ملي آمريكا است تا شهروند آمريكايي در هيچ موقعيتي احساس خطر نكرده و بتواند دشمن را با استفاده از تكنولوژي برتر نابود كند.

دارپا به عنوان بازوي اصلي وزارت دفاع آمريكا و به صورت مستقيم زير نظر وزير دفاع اين كشور به فعاليت‌هاي خود ادامه مي‌دهد.

با توجه به اخبار منتشر شده از وبسايت رسمي دارپا و ديگر وبسايت‌هاي تخصصي در زمينه تكنولوژي، فعاليت‌هاي دارپا تنها به مسائل نظامي ختم نشده و بسيار فراتر از تكنولوژي برتر نظامي است، به طوريكه اين سازمان در زمينه علوم روانشناسي، علوم رفتاري و علوم پزشكي نيز فعاليت‌‌ و پيشرفت‌هايي داشته است که در ادامه این نوشتار به آنها اشاره می شود.

ساختار تخصصی دارپا

اين سازمان در حال حاضر از 6 اداره تخصصی مجزا تشكيل شده است،؛ تمام گزارشات و محصولات توليد شده تنها با نظارت مستقيم مدير اين سازمان انجام مي‌شود.

1- اداره اجراي تطبيق (AEO)

اين اداره يكي از 2 اداره جديد است كه توسط مدير جديد اين سازمان، تشكيل شده است؛ اين اداره وظيفه شناسايي و بومي سازي مواردي را بر عهده دارد كه تا به حال در موضوعات داخلي دارپا وجود نداشته است. (موضوعاتي از قبيل پيشرفت‌ها، ايده‌ها، پيشرفت‌هاي تكنولوژي و ...)، اين اداره همچنين وظيفه تطبيق ميان پيشرفت‌ها و توليدات ساخته شده در اين سازمان را نيز بوجود مي‌آورد.

2- اداره علوم دفاعي (DSO)

به صورت خيلي قدرتمند، به دنبال پيشرفت‌هاي اميدبخش در طيف وسيعي از علوم و مهندسي پيگيري مي‌كند، اين پيشرفت‌ها به صورت محوري در افزايش توانايي نظامي به كار گرفته مي‌شود.

3- اداره اطلاعات جديد (I2O)

وظيفه اين اداره، تحقيق در قسمت‌هاي مختلف ارتش آمريكا براي برتري قطعي آمریکا در تمام سطوح مختلف نظامي است.

4- اداره تكنولوژي ميكروسيستم (MTO)

اين اداره وظيفه يكي كردن ريزتراشه‌هاي الكترونيكي، الكترومغناطيسي، فوتونيك و تولید محصولاتي است كه بتواند در علوم ارتباطات، برتري ارتش آمريكا را نسبت به سايرين حفظ كند.

يكي ديگر از وظايف اين اداره، مقابله با حملات بيولوژيكي، شيميايي و اطلاعاتي است، از سوي ديگر، اين اداره مي‌بايست ميان جنگ‌ها با استفاده از نيروي نظامي و بدون نيروي نظامي ارتباط برقرار كند.

5- اداره تكنولوژي استراتژيك (STO)

تمركز اين اداره بر روي تكنولوژي‌هايي است كه بتواند تأثيرات گسترده‌اي در جنگ داشته و چندين سيستم مختلف را  به صورت همزمان از کار انداخته و یا درگير كند.

6- اداره تكنولوژي تاكتيكي (TTO)

وظيفه اين اداره، تحقيق بر روي سيستم‌ها و زير سيستم‌ها است، از سوي ديگر، پيشرفت در زمينه هوانبردي، فضايي و سيستم‌هاي زمينينیز به این اداره محول شده است، (هواپيماهاي بدون سرنشين نظير فالكون، پرتاب كننده‌ها ماهواره‌اي و كنترل كننده‌ها جزئي از وظايف اين اداره محسوب مي‌شود(

رؤساي دارپا

اين سازمان از شروع فعاليتش در سال 1958 تا به حال (2012)، 19 مدير داشته است، اولين مدير دارپا " روي جانسون" بوده است و يكسال بيشتر در دارپا مسؤليت نداشته است.

نوزدهمين مدير دارپا، يعني مسؤل فعلي اين سازمان يك زن است، در تاريخ 54 ساله دارپا، براي اولين بار يك زن به عنوان مسئول اين سازمان برگزيده شده است.

دكتر "رجينا دوگان" به عنوان يكي از سرمايه داران و متخصصين دارپا بوده است كه در حال حاضر به عنوان مديريت اين سازمان به فعاليت‌هاي خود ادامه مي‌دهد.

وي در پروژه ها و قسمت‌هاي مختلف ارتش آمريكا شركت داشته است، وي در سال 1999 مسؤل بخش مقابله با تروريسم در وزارت دفاع بوده است؛ از سال 2001 تا 2003 به عنوان مشاور مخصوص معاون رئيس ستاد مشترك ارتش آمریکا بوده است.

رجینا دوگان مدیر فعلی دارپا

رجينا از جولاي 2009 تا به حال به عنوان مدير اين سازمان به فعاليت خود در دارپا ادامه مي‌دهد، فارغ از مشكلات مالي و اتهام‌هايي كه درباره رجينا وجود دارد و بازرسان پنتاگون به آن رسيدگي مي‌كنند، رجينا به عنوان يكي از مديران خلاق اين سازمان شناخته مي‌شود.

از پروژه‌هايي كه در مدت تصدي رجينا در سازمان دارپا روي آنها كار مي‌شود، ساخت تجهيزات مكانيكي همچون هواپيماهاي بدون سرنشين با سرعت مافوق صوت، پرندگان جاسوس با سرعت بالا، سرباز يا ربات ميكانيكي با سرعتي بيش از سرعت انسان براي عبور از موانع سخت و حمل و نقل و تولید ربات یوزپلنگ برای شكار انسان بوده است كه در ادامه اين گزارش به آنها اشاره مي شود.

رونمايي از محصول جديد دارپا به همراه لوكال موتورز – ماشين جمعيت ياب و سريع "ايكس سي تو وي"

دوره‌هاي فعاليت دارپا

با توجه به شروع فعاليت دارپا و فضاي بين‌المل، دوره‌هاي فعاليت دارپا مي توانيم به سه دور قبل از جنگ سرد، در حين جنگ سرد و بعد از جنگ سرد تقسيم كنيم.

فعاليت قبل از جنگ سرد (1975- (1958

با توجه به علت ايجاد سازمان دارپا، يعني پيشرفت صنعت فضايي و مقابله با پيشرفت فضايي و هوانوردي روسيه، اين سازمان ايجاد شده است.

با توجه به اسناد منتشر شده، با آزمايش اولين ماهواره فضایی جهان به نام اسپوتنیک توسط روسيه، آمريكا به اين نتيجه رسيده است كه اسپوتنیک  نه  تنها مجوز ورود روسيه به فضا خواهد بود، بلكه روسيه با اين فناوري مي‌تواند با موشك‌هاي دوربرد خود تمام نقاط ايالات متحده آمريكا را تهديد كرده و خطوط ارتباطی آمریکا را مختل کند.

بر همين اساس، سازمان آرپا تشكيل شده و تمركز خود را در سه موضوع فضا، تسليحات دفاعي و آزمايش شناسايي حمله هسته‌اي قرار داد.

عمده فعالیت آرپا در ابتدا صرف فعالیت های تحقیقاتی شده است لكن بعد از مدتي با تغيير نام از آرپا به دارپا، در کنار تحقیقات تخصصی خود به سمت توليد تكنولوژي‌هاي برتر نظامي نیز حركت كرده است.

بسياري از تجهيزات و عمليات‌هاي انجام شده در جنگ ويتنام توسط این سازمان تولید و برنامه ریزی شده است.

                 گزارش فعاليت‌هاي دارپا قبل از دوره جنگ سرد

فعاليت در دوره جنگ سرد (1989- (1975

در دوره جنگ سرد، با توجه به ويژگي‌هاي اين دوره، بيشترين فعاليت دارپا متمركز بر توليد تسليحات و موشك هاي بالستيك بوده است.

با توجه به فيلم زير، عمده فعاليت‌هاي دارپا براي رقابت تسليحاتي همچون ساخت زير دريايي، موشك‌هاي بالستيك، موشك‌هاي قاره‌پيما و ... بوده است.

يكي از موفقيت‌هاي چشميگر دارپ در این دوران، ساخت شبكه داخلي ارتباطي برای امور نظامي ميان نقاط مختلف آمريكا است، اين ايده و اين شبكه، با گسترش روز به روز تبديل به شبكه جهاني اينترنت شده است كه در حال حاضر انقلابي در عرصه ارتباطات به راه انداخته است.

تصوير اولين ايده شبكه آرپانت (دسامبر (1969

تصوير نقشه منطقي شبكه داخلي آرپانت (1977)

فعاليت بعد از فروپاشي اتحاديه جماهير شوروي ( از 1989 تا به حال)

شايد دليل پيشرفت و مشهور شدن دارپا نسبت به 2 دوره قبل، فعاليت‌ها، پيشرفت‌ها و توليداتي بوده است كه دارپا در اين دوره و تا به حال انجام داده است.

ايده و طراحي هواپيماهاي رادارگريز، ايده و طراحي هواپيماهاي بدون سرنشين، محصولات خاص بيوتكنولوژي، محصولات جاسوسي با استفاده از فناوري‌هاي نانو و خيلي از پيشرفت‌هايd كه در صنعت نظامي آمريكا به چشم مي‌خورد، محصول اين سازمان بوده است و يا توسط اين سازمان مديريت و نظارت شده است.

با توجه به روند پيشرفت‌ها در صنايع نظامي آمريكا، به نوعي دخالت و حضور دارپا به چشم مي‌خورد كه در ادامه به برخي از اين پيشرفت‌ها و توليدات نظامي و حتي غير نظامي دارپا اشاره مي‌شود.

با توجه به فعالیت های دارپا، می توانیم فعالیت های این سازمان را به سه قسمت صنعتی، پزشکی و سایبری تقسیم کنیم:

پروژه‌هاي صنعتي

1- روبات شكارگر (يوزپلنگ)

اين روبات يكي از محصولات جديد دارپا براي مصارف نظامي است، از ويژگي‌هاي اين ربات، سرعت بالاي اين شكارگر، عبور از موانع سخت و شناسايي هوشمند دشمن بر اساس اطلاعات داده شده به آن است.

همانطور كه از اسم ربات مشخص است، اين ربات به مانند يوزپلنگ داري چهار پا با ستون فقرات قابل انعطاف است، اين ربات از انسان‌ها سريعتر حركت كرده و مي تواند به سرعت چرخش داشته و تغيير مسیر بدهد، متخصصان دارپا اعلام كرده‌اند كه اين ربات داراي يك سر مجزا و حتي داري دم خواهد بود.

2- سگ بزرگ

اين ربات نيز يكي ديگر از محصولات دارپا است، اين محصول براي انتقال تجهيزات نظامي براي سربازان در شرايط سخت به کار می رود.

بنابر نظر كارشناسان و فيلم منتشر شده از اين ربات، اين ربات مي‌تواند در حدود 13 مايل تجهيزات نظامي را در شرايط سخت آب و هوايي منتقل كند، اين ربات همچنين مي‌تواند در برف و يا شرايط باراني و با استفاده از جي پي اس، بدون نياز انسان مسير خود را تشخيص داده و به مقصد برسد.

3- ربات انسان‌نماي يوزپلنگ (پيتمن)

اين ربات يكي ديگر از ربات‌هاي نسل جديد و هوشمند دارپا است، اين ربات قابليت دويدن روي دو پا را دارد، اين ربات همچنين مي‌تواند به صورت سينه‌خيز حركت کرده و در مسيرهاي باريك نيز مي‌تواند روي پهلوي خود حركت كند.

اين ربات فاقد سر بوده و در شرايط خاص حملات شيميايي و بيولوژيكي مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

4- حشرات سايبري جاسوس

يكي ديگر از پروژ‌ههاي در حال اقدام دارپا، استفاده از حشرات براي استفاده جاسوسي از اين موجودات است، در اين پروژه، با استفاده از تكنولوژي نانو، ريزپردازنده‌ها و دوربين‌هايي همراه با جي پي اس، روي بدن حشرات قرار گرفته و اين حشرات مي‌توانند به صورت مستقيم عكس و فيلم را به مركز كنترل ارسال‌كنند.

انرژي بكا رفته در اين حشرات براي عكس و فيلمبرداري، با استفاده از تبديل انرژي ميكانيكي بال حشره به انرژي الكتريكي تأمين مي‌شود.

6- پهپاد رادارگريز و مافوق صوت

يكي ديگر از محصولات قابل توجه در سازمان دارپا، ايده اوليه براي هواپيماهاي رادارگريز بوده است كه در حال حاضر چندين سري از اين هواپيماها توسط اين سازمان ساخته و تحويل نيروي هوايي آمريكا شده است.

از نكات قابل توجه در اين صنعت، ساخت فالكون بدون سرنشين و مافوق صوت است كه تا به حال 2 بار آزمايش شده و ولي با شكست روبرو شده است.

فالكون (HTV-2)

7- تلسكوپ جاسوسي دارپا (MOIRE)

اين تلسكوپ دارپا كه با كمك ناسا ساخته خواهد شد، مي‌تواند با سرعت قابل توجهي به دور كره زمين چرخيده و از هر نقطه از زمين كه مي خواد تصاوير زنده را به مركز كنترل ارسال كند.

از ويژگي‌هاي اين تلسكوپ، دقت عكس‌برداري آن از سطح زمين است.

اين تلسكوپ مي‌تواند از ناحيه‌اي از زمين با قطر 20 متر عكس‌برداري و فيلم‌برداري زنده بكند؛ اين تلسكوپ با سرعت 36000 هزاركيلومتر مي‌تواند حركت خودر ا با چرخش كره زمين هماهنگ كند و تصاوير دقيقي ارسال كند.

تصوير تجسمي از تلسكوپ جاسوسي دارپا

8- ربات پرنده:

ربات پرنده نيز يكي ديگر از محصولات جاسوسي دارپا است كه مي تواند با كنترل از راه دور و با سرعت قابل توجهي در مكان‌هاي مختلف پرواز كرده و به صورت زنده تصوير برداري كند.

از ويژگي‌هاي اين ربات پرنده، سرعت قابل توجه، چرخش و فرود دقيق در مكان‌هاي تعيين شده است.

اين محصول دارپا به عنوان يكي از اختراعات برتر سال 2011 بوده است، اين محصول زير نظر مستقيم رجينا دوگان مدير فعلي دارپا ساخته شده است.

ربات پرنده

فیلم مراحل ساخت ربات پرنده

پروژه‌هاي پزشكي

در كنار تكنولوژي صرفا نظامي سازمان تحقيقات پيشرفته دارپا، توجه اين سازمان به موضوعات پزشكي نيز در اولويت‌هاي مهم اين سازمان قرار گرفته است.

اهميت موضوعات پزشكي از آنجا مشخص مي‌شود كه بنابر خبر منشر شده در وبسايت "وايرد"، بودجه ساليانه دارپا براي مسائل آينده‌نگري پزشكي، نصف كل بودجه دارپا بوده است.

بنابر نظر مديريت فعلي دارپا، اين سازمان در تمام امور تحقيقاتي خود، نگاهش به آينده دور خواهد بود و نگاه كوتاه مدت به موضوعات ندارد.

رجينا دوگان درباره موضوعات پزشكي نيز مي‌گويد: پيشرفت‌هاي پزشكي دارپا در آينده جنگ‌ها تأثير بسزايي خواهد داشت و سبب غافلگيري همگان خواهد شد.

با توجه به اخبار منتشر شده، در كل پروژه‌هاي پزشكي دارپا، 5 طرح در حال اقدام دارپا بسيار مهم به نظر مي‌رسد.

1- واحد كنترل داخلي خودكار براي شناسايي و تشخيص عيوب

در اين طرح متخصصان دارپا با استفاده از نانوتكنولوژي، نانو ذرات و نانوبیوتیک به دنبال ابزاري است كه به صورت خودكار، در مواقع لزوم به به مجروح و يا قرباني رسيدگي كرده و به صورت خودكار نوع تهديد، بيماري قرباني را مشخص كند.

بر اساس اين طرح، اين ابزار به صورت خودكار و در مواقع اورژانسي قادر به آزمايش خون، ادرار و ... نيروي نظامي است و فورا جواب آزمايش را مشخص مي‌كند.

2- مهندسي احياي بافت بدن

بر اساس اين طرح، متخصصان دارپا با استفاده از مهندسي الكترونيك و خاصيت مغناطيسي به دنبال توليد بافت عضلاني براي مواقع اضطراري هستند.

در اين طرح با استفاده از خاصيت مغناطيسي، به دنبال ماده اي طبيعي براي احياي بافت عضلاني بدن هستند تا بدون حمله سلول‌هاي بدن به اين ماده خارجي، بافت بدن به سرعت ترميم شود.

3- دياليز بدن

يكي ديگر از طرح‌هاي در دست اقدام دارپا، ساخت ماشين دياليز خون و يا تصفيه خون است تا در مواقع اورژانسي بتواند عفونت وارد شده به خون قرباني را مشخص كرده و آن را تصيفه كند.

4- چشم مصنوعي

در اين طرح، متخصصان دارپا در تلاشند تا بتوانند سيستمي طراحي‌كنند كه تمام حركات و رفتارهاي موجودات زنده را شناسايي كرده و تحليل كند.

بر اساس اين طرح، اين سيستم جديد روي ربات‌هاي دارپا قابل استفاده بوده و حتي مي‌تواند به صورت جدا و قابل حمل براي مكان‌هاي آلوده استفاده شود.

5- تكنولوژي مهندسي پزشكي

در اين طرح كه نسبت به طرح‌هاي ديگر پزشكي دارپا، اهميت‌ بيشتري دارد، استفاده از مواد شيميايي براي جلوگيري از خون ريزي و ترميم بافت آسيب ديده بدن است.

متخصصان دارپا در نظر دارند با استفاده از اين مواد ساخته شده، به سرعت از خون‌ريزي فرد مجروح جلوگيري كرده و بافت آسيب ديده را تا حد قابل قبولي ترميم كنند.

بنابر اخبار منتشر شده توسط وبسايت "وايرد" به نظر مي‌رسد، محققين دارپا به اين ماده شيميايي رسيده و در حال تحقيقات بيشتر براي استفاده عملياتي از اين ماده هستند.

پروژه های سایبری

از دیگر بخش هایی که دارپا روی آن کار می کند، تحقیق و اقدامات عملیاتی در فضای سایبر و فناوری اطلاعات است که به گوشه ای از این فعالیت ها اشاره می شود.

1- پروژه شبکه‌های روایی

خبرها حاكي از آن است كه آژانس پروژه‌های پیشرفته تحقیقاتی پنتاگون به دنبال رسیدن به نهایت علم تبلیغات، فريب، شستشوي مغزي، نفوذ و تاثير گذاري است.

سايت وایرد (wired) دراين خصوص مي نويسد: دارپا از دانشمندان خود می‌خواهد "با مورد بررسی قرار دادن داستان‌های خبری، آنها را ازنظر کمی به صورت دقیق و قابل تکرار، تحلیل‌پذیر کنند". پنتاگون مدعي است، هدف از این کار، شناسایی تروریست‌هایی است که تحت تاثیر تبلیغات قرار گرفته‌اند تا پنتاگون بتواند با پیام خود و به صورت نرم با این گونه افراد برخورد کند.

این برنامه، "شبکه‌های روایی" (Narrative Networks) نام دارد. یکی از محققان علم اعصاب فعال در این پروژه مي گويدکه پنتاگون امیدوار است بتواند با درک نحوه شکل‌دهی ماجراها به ذهن مخاطبین، کسانی را که طعمه ایده‌های خطرناک (ضدآمريكايي) شده‌اند، شناسایی کند. ارتش آمریکا مدعي است با این دانش می‌تواند گروه‌هایی را که در معرض جذب شدن به سمت تاکتیک‌های تروریست‌ها قرار دارند، با پیام مقابله‌ای خود هدف قرار دهد.

2- پروژه رسانه های اجتماعی

وبسایت "وایرد مگزین" اعلام کرد که بازوی وزارت دفاع آمریکا "دارپا" در بخش فناوری، از برنامه «رسانه‌های اجتماعی در ارتباطات استراتژیک» پرده برداشت. این برنامه تلاشی است برای عملکرد بهتر آمریکا در شناسایی و هدایت کمپین‌های پروپاگاندا در رسانه‌های اجتماعی.

این برنامه باید به ارتش آمریکا در درک بهتر آنچه در رسانه‌های اجتماعی اتفاق می‌افتد یاری رساند، به ویژه در مناطقی که نیروهای آمریکایی مستقر هستند. همچنین، دارپا می‌خواهد با استفاده از این برنامه به ارتش آمریکا کمک کند تا بتواند خود دست به بازی پروپاگاندا در رسانه‌های اجتماعی بزند. در واقع در این پروژه، دارپا از رسانه‌های اجتماعی به عنوان یک ابزار جنگی اطلاعاتی استفاده خواهد کرد.

برای مطالعه بیشتر به اسناد زیر مراجعه شود:

1- عملکرد دارپا در یک نگاه

2- تحقیقات دارپا در 50 سال گذشته

3- انقلابی در عرصه اینترنت

4- انقلابی در عرصه بیوتکنولوژی

5- انقلابی در عرصه هواپیماهای رادر گریز و بدون سرنشین

6- مقابله دارپا با درز اطلاعاتی