به گزارش مشرق، مثلث هماهنگ و باتجربه فغانی، سخندان و منصوری برای دومین‌بار در مهم‌ترین فستیوال ملی قاره کهن شرکت می‌کند. آنها بعد از عملکرد فوق‌العاده در جام‌جهانی و قضاوت بازی رده‌بندی، حالا عازم امارات شده‌اند تا بازهم افتخار‌آفرینی کنند.
جام‌ملت‌های آسیا از سال ۱۹۵۶، یعنی چهار سال پیش از استارت خوردن جام‌ملت‌های اروپا کار خودش را آغاز کرد. با این حال ضعف اطلاع‌رسانی و همچنین آمارهای ناقص در این رقابت‌ها باعث شده از جزئیات مسابقات اطلاعات چندانی وجود نداشته باشد. یکی از نواقص، نبودن اطلاعات درست درباره داوران مسابقات در چند دوره آغازین است. با این حال در ادامه نگاهی می‌اندازیم به داوران ایرانی‌ای که تاکنون در این رقابت‌ها حاضر شده و قضاوت کرده‌اند.
اولین داور ایرانی جام‌ملت‌ها
اولین داور ایرانی که موفق به حضور در جام‌ملت‌ها شد داود نصیری بود. ورزشکار، مربی، نویسنده و داور ایرانی که پنج سال قبل در ۹۲ سالگی دار فانی را وداع گفت. نصیری در جام‌ملت‌های ۱۹۶۴ دو بازی را قضاوت کرد که دیدار دوم او بین دو تیم کره‌جنوبی و رژیم اشغالگر قدس بود و منجر به شکست ۲ بریک چشم بادامی‌ها شد.
خوشخوان در نیمه‌نهایی هیروشیما
با توجه به اطلاعات موجود در منابع خارجی زبان، دومین داور ایرانی که در جام‌ملت‌ها شرکت کرد؛ حسین خوشخوان بود. داوری که دو بازی را قضاوت کرد. دومین دیداری که او سوت زد مربوط به جدال دو تیم ژاپن و چین بود که تیم میزبان با نتیجه ۳بر۲ از سد چین گذشت و به فینال رسید و نهایتاً هم قهرمان شد. بازی قطر و ویتنام هم دیگر مسابقه‌ای بود که خوشخوان قضاوت کرده بود.
حضور کم‌فروغ مرادی‌ها و قضاوت جنجالی ترکی
دوره بعد هم ایران یک نماینده داشت. جلال مرادی به‌عنوان تنها داور ایرانی در امارات حاضر شد و بازی بین ژاپن و ازبکستان را قضاوت کرد. دیداری که با پیروزی ۴ بر صفر چشم بادامی‌ها خاتمه پیدا کرد. مرادی تا پایان رقابت‌ها دیگر رقابتی را سوت نزد.
بعد از غیبت در مسابقات سال ۲۰۰۰، دوباره در چین، ایران صاحب نماینده داوری شد. مسعود مرادی این‌بار در رقابت‌ها شرکت کرد و دو بازی را هم سوت زد. او سه سال بعد هم دوباره به‌عنوان نماینده داوری ایران به جام ملت‌ها اعزام شد و بازهم دو بازی را داوری کرد تا با دو جام و چهار مسابقه به کار خود در جام ملت‌ها پایان دهد.
در سال ۲۰۱۱ مسابقات در قطر برگزار می‌شد. محسن ترکی به‌عنوان داور اصلی و علیرضا فغانی به‌عنوان داور استندبای به این رقابت‌ها اعزام شدند. ترکی بازی جنجالی ژاپن و سوریه را سوت زد و بعد از آن دیگر هیچ بازی‌ای به او نرسید. فغانی هم فرصت حضور به‌عنوان داور اصلی را پیدا نکرد.
حماسه سیدنی با علیرضا فغانی
سرانجام جام ۲۰۱۵، جایی که علیرضا فغانی این‌بار به‌عنوان یکی از داوران اصلی در استرالیا حاضر شد. او به‌جز گروه ایران، یک بازی از هر سه گروه دیگر را قضاوت کرد. سپس بازی حساس ژاپن و امارات در یک‌چهارم نهایی را هم سوت زد و از نزدیک شاهد حذف سامورایی‌ها بود. در ادامه فغانی به‌عنوان داور دیدار فینال هم برگزیده شد. او دیدار بین دو تیم کره‌جنوبی و استرالیا را در سیدنی سوت زد و در فوتبال ایران تاریخ‌ساز شد. حالا فغانی با توجه به حضور امسال خود مانند مسعود مرادی، دومین جام‌ملت‌ها را هم می‌بیند. گرچه پنج دیداری که در دوره قبل قضاوت کرد باعث شده تا همین حالا، بیشترین قضاوت را بین داوران ایرانی در تاریخ جام‌ملت‌های آسیا از آن خود کرده باشد.
داوران غیر‌آسیایی!
در ادوار مختلف جام‌ملت‌ها، داوران خارجی زیادی به قاره کهن آمده‌اند. داورانی از کشورهای آمریکا، سوئد، سوئیس، مصر، انگلیس و… حتی در این دوره هم یک گروه داوری از مکزیک به مسابقات جام‌ملت‌ها می‌آیند. نکته جالب توجه این است که تا به حال هیچ داوری نتوانسته دو فینال جام‌ملت‌های آسیا را سوت بزند و به همین دلیل می‌توان گفت شانس علیرضا فغانی و تیم داوری ایران برای قضاوت مجدد در فینال بسیار کم خواهد بود.
داوران فینال‌ها
سیواپالان کاسیراواله از مالزی (۱۹۷۲)، جیان دوباش از سوئیس (۱۹۷۶)، سودارسو هارجو واسیتو از اندونزی (۱۹۸۰)، شیزو تاکارا از ژاپن (۱۹۸۴)، مایکل واتروت از فرانسه (۱۹۸۸)، جمال الشریف از سوریه (۱۹۹۲)، موهد نذری عبدالله از مالزی (۱۹۹۶)، علی بوسیم از امارات (۲۰۰۰)، سعد کمیل از کویت (۲۰۰۴)، مارک شیلد از استرالیا (۲۰۰۷)، راوشان ایرماتوف از ازبکستان (۲۰۱۱)، علیرضا فغانی از ایران (۲۰۱۵) داوران فینال‌های جام‌ملت‌ها بوده‌اند که مالزی با دو نماینده رکورددار است. (مسابقات پیش از ۱۹۷۲ دوره‌ای و در یک گروه بود و طبیعتاً فینال نداشت.)
فغانی: ایران به فینال برسد یا نرسد در فینال قضاوت نمی‌کنم!
علیرضا فغانی، داور پرافتخار کشورمان درباره آخرین وضعیت خود اظهار داشت: «روز یکشنبه بود که به همراه آقایان سخندان و منصوری به امارات آمدیم تا در کلاس توجیهی و آماده‌سازی برای آغاز مسابقات شرکت کنیم. این کلاس‌ها به مدت ۶ روز به طول خواهد انجامید.»
وی در ادامه افزود: «در این دوره از مسابقات از داوران پشت دروازه استفاده خواهد شد و همچنین در مراحل حذفی شاهد حضور VAR خواهیم بود. تیم ما هم از آمادگی خوبی برخوردار است و امیدوارم بتوانیم با قضاوت‌های خود باعث خوشحالی مردم ایران شویم.»
داور ۴۰ ساله فوتبال کشورمان درباره احتمال قضاوت تیم داوری ایران در فینال درصورت صعود نکردن تیم‌ملی گفت: «چه تیم‌ملی به فینال صعود کند و چه این اتفاق رخ ندهد ما فینال را قضاوت نخواهیم کرد. چهار سال قبل مسابقه فینال را بین دو تیم کره و استرالیا قضاوت کردیم و معمولاً AFC به این‌گونه عمل می‌کند که مسابقات فینال، نصیب داوران جوان می‌شود تا بتوانند خود را برای جام‌جهانی کاندید کنند و همچنین پتانسیل خود را نشان دهند. به همین دلیل شانس حضور تیم داوری ایران در فینال بسیار کم است.»
فغانی در پایان اذعان داشت: «مانند تمام مردم ایران آرزو می‌کنیم تیم‌ملی فوتبال کشورمان به فینال راه پیدا کند و درنهایت قهرمان شود. درکنار آن ما هم تلاش می‌کنیم عملکرد خوبی داشته باشیم تا در جام‌جهانی بعدی جز داوران حاضر از طرف قاره آسیا باشیم.»