به گزارش گروه دفاع و امنيت مشرق به نقل از شبکه تلويزيوني فرانس 24 پژوهشگران در سايه اي که عضو اين انديشکده ها هستند در امريکا قدرتي واقعي دارند اما در ديگر کشورها قدرت آنان چندان زياد نيست. آنان مي کوشند تفکرات خود را به رهبران جهان بقبولانند و گاه قدرت آنها نامحدود مي شود.
عمليات اشغال عراق در سال 2003 به دستور جرج بوش رئيس جمهور اسبق امريکا اجرا شد اما در حقيقت تصميم مرتبط با اشغال آن را انديشکده نومحافظه کار نيو امريکن سنتوري گرفته بود. اين موسسه امريکايي در نامه اي خطاب به بيل کلينتون رئيس جمهور اسبق امريکا در تاريخ 25 ژانويه سال 1998 خواهان جنگ با صدام حسين شده بود. اين نامه به امضاي پل ولفوويتز و دونالد رامسفلد هم رسيده بود. رامسفلد در دوران بوش وزير دفاع بود.
در امريکا انديشکده ها خواهان اجراي انديشه هايي هستند که خود تئوري آنها را بنا مي کنند. موسسات فکري نهادهايي بسيار قدرتمند و بانفوذند و برخي از آنها هدف خود را آشکارا تقويت قدرت آمريکا در جهان عنوان کرده اند.
هربرت لاندن رئيس انديشکده هادسون مي گويد: من براي منافع عمومي کار مي کنم و هدفم اعمال سياست هايي است که به نفع مردم امريکا باشد. از ديد انديشکده هادسون منافع امريکا در اين است که جهان اسلام ارزشهاي غرب را بپذيرد.
لاندن مي افزايد: ما مي خواهيم اصلاح طلبان را در همه کشورهاي اسلامي تشويق کنيم تا از نفوذ تندرو تر ها در اين جوامع کاسته شود.
در اين گزارش عکس هايي از هربرت لاندن در کنار شخصيتهايي چون پرويز مشرف و رضا پهلوي نشان داده مي شود. وي مي افزايد من مدت زماني طولاني دراندونزي زندگي کرده ام. اندونزي از لحاظ جمعيتي بزرگترين کشور جهان اسلام به شمار مي رود. من عبدالرحمن وحيد رئيس جمهور پيشين را به خوبي مي شناسم. ما موفق شديم چيزهايي را تغيير دهيم. اگر از نزديک به کارهاي آقاي وحيد بنگريد مي بينيد که او از جمله رهبران اسلامي بود که براي درک ديگر اديان و جوامع تلاش زيادي مي کرد. او ديدگاهي مسالمت آميز از اسلام داشت.
البته انديشکده هاي اروپايي چنين بلندپروازي هايي ندارند. چتام هاوس معتبرترين انديشکده انگليسي است. اين موسسه ترجيح مي دهد درخصوص تغييرات آب و هوايي فعال باشد.
رابين نيبلت مدير اين بنياد مي گويد: ما توصيه کرديم اتحاديه اروپا وچين در خصوص تغييرات آب و هوايي با يکديگر همکاري کنند. ما پيشنهاد کرديم مناطق اقتصادي با ميزان پايين تمرکز کربن در چين ايجاد شود.
دولت چين احتمالاً اين پيشنهاد را در نشست بعدي اتحاديه اروپا وچين بررسي مي کند.
انديشکده ها با برگزاري مناظره و کنفرانس تعاملات خود را دو چندان مي کنند. فرضيات و انديشه هاي اين موسسات در مقالات و گزارش هايي نيز منتشر مي شود که در پايگاه هاي اينترنتي آنها قابل دسترسي است. حتي رده بندي جهاني براي مشخص کردن نفوذ آنها وجود دارد. در اين رده بندي فقط يک انديشکده فرانسوي موسوم به موسسه فرانسوي روابط بين الملل مشاهده مي شود که آن هم در رده نهم قرار دارد.
برخي از تحليلگران در خصوص نفوذ اين انديشکده ها با احتياط برخورد مي کنند.
تيري دو مونبريال مديرکل موسسه فرانسوي روابط بين الملل مي گويد: درخصوص نفوذ موسسات بايد احتياط زيادي داشت. مي گويند که ما هم اعمال نفوذ مي کنيم اما هرگز سياستي بين المللي را درهيچ کجا تغيير نداده ايم.
اما روسها نيز به تازگي وارد ميدان شده اند و خواهان تغيير اوضاع هستند.
موسسه دموکراسي و همکاري که مقر آن در پاريس واقع است در سال 2008 راه اندازي شد. چندين سازمان غيردولتي روسي هزينه اين موسسه را تامين مي کنند. يکي از اعضاي سابق مجلس دوما که به ولاديمير پوتين نخست وزير روسيه نيز نزديک است در راس اين موسسه قرار دارد.
جان لاگلند مدير مطالعات در موسسه دموکراسي و همکاري مي گويد: انگيزه ما ارائه ديدگاهي متفاوت از روابط بين المللي و حقوق بشر در مقايسه با گفتمان هميشگي غرب است. ما خواهان اعمال نفوذ بر بحث هاي سياسي هستيم و مي خواهيم صدايمان را به گوش جهانيان برسانيم و در مناظره ها شرکت کنيم.
انديشکده ها امروزه در رقابت براي ارائه افکار جديد شرکت دارند و همه سياستمداران مدام به اين افکار مراجعه مي کنند.
مارتين رويو نويسنده کتاب انديشکده ها مغزهاي متفکر جنگ افکار نيز عقيده دارد موسسات فکري امروزه براي سران جهان اهميت بسيار زيادي دارند. اما همه سران بلد نيستند به خوبي از اين انديشکده ها استفاده کنند. ضمن آنکه انديشکده هاي زيادي هم وجود دارند که از ارزشهاي متفاوتي دفاع مي کنند. سياستمداران وقت کافي براي تامل ندارند و اين وظيفه بر دوش انديشکده ها گذاشته شده است. احزاب و اعضاي حزب نيز به علت سرعت تحولات اوضاع نمي توانند فکر کنند و فکر کردن به وظيفه پژوهشگران تبديل شده است.
نهادي چون رند کورپوريشن موفق شده است افرادي با افکار متفاوت را کنارهم قرار دهد و اين افراد با تحليلهاي خود سياستي نوين را ارائه مي کنند. انديشکده ها پژوهشگران خود را از درون دانشگاه ها پيدا مي کنند و سپس اين انديشکده ها به دولت ها نزديک مي شوند.
البته بايد توجه داشت که انديشکده هاي امريکايي از بودجه هاي دهها ميليون دلاري برخوردارند درحالي که در کل اروپا بودجه اين موسسات در مجموع به چند ميليون يورو مي رسد.
برخي از تحليلگران عقيده دارند موسسات فکري و انديشکده ها در قرن 21 هدايت کننده جنگ ها هستند.