سرویس فرهنگ و هنر مشرق - در چهاردهمین دوره جشنواره فیلم مقاومت فیلمی با عنوان «پری دریایی» به نمایش درآمد که در میان آثار دفاع اثر شاخصی بود. خیل عظیمی از هنرمندان و، سینماگران و منتقدان سینمایی در نخستین نمایش این فیلم در محل برگزاری جشنواره حاضر شدند. (اینجا) حالا همین فیلم در جشنواره بینالملل فجر دوباره به نمایش درآمد.
فیلم از کلیشه رسمی سینمای اجتماعی مرتبط با سینمای دفاع مقدس پیروی نمیکرد و شاخصههای مرسوم آثار سیاه دفاع مقدس را هم نداشت. روایت کاملاً بکر فیلم درباره رزمنده غواصی جانبازی که بودو با مافیای نفتی، پیمانکار خارجی، وارد جدلی هیجان انگیز میشود. ماحصل تلاش سازنندگان فیلمی خوش ساخت و کاملاً سینمایی، درباره پروژه نفوذ در حوزه آلاینده های نفتی در خلیج فارس و قصور پیمانکار خارجی است. تفاوت عمدهاش با سایر آثار دفاع مقدس این است که یونس بیگی (با بازی امیر آقایی) قهرمان فیلم، روند حرکت زندگی جهادی اش را در مواجه با دشمن متوقف نکرده است. همین نگرش موجب تعالی فیلم میشود. فیلمی که در جشنواره مقاومت با استقبال گسترده اهالی سینما و منتقدان مواجه شد چرا رنگ پرده سینما به خود ندید؟
تهیه کننده فیلم (محمدرضاعرب) به هیچ عنوان حاضر به گفتگو درباره فیلم نیست، اما از ظواهر امر کاملاً مشخص است که تنها دلیل عدم پاسخگویی به رسانهها در مورد این فیلم خاص به دلیل مشکلاتی است که متولیان حمایت از آثار ارزشمند دفاع مقدسی برای تهیه، تولید و اکران چنین آثاری میتراشند.اما خبرنگارانی که در جلسه نقد و برررسی جنجالی فیلم حضور داشتند، اطلاعات ارزشمندی را برای انتشار در اختیار مشرق گذاشتهاند. تهیه کننده پس از نشست نقد و بررسی موضوعاتی را مطرح میکند که در محافل خبری به صورت غیر رسمی دست به دست میشود.
اغلب فیلمهای دفاع مقدسی با هزینه شخصی تهیه کننده ساخته نمیشود و در خوش بینانهترین از حمایتهای صددرصد دولتی بهره میبرند. طبق اخبار دریافتی، فیلم سینمایی "پری دریایی" با مشارکت بنیاد سینمایی فارابی تولیدش را آغاز کرد و در کشاکش تغییرات مدیریتی در این بنیاد (از جعفری جلوه به تابش) و اختلافات ایوبی رئیس سابق سازمان سینمایی و جعفری جلوه، روند حمایتی متوقف و تهیه کننده مجبور میشود برای اتمام فیلم، مابقی هزینه تولید را با گرفتن وام ۲۸ درصد از بانک و گرو گذاشتن خانه و دفتر کارش تامین کند. از سوی دیگر در دوران مدیریت محمد حسین نیرومند در انجمن فیلم و سینمای دفاع مقدس، تنها حمایتی ۱۴ درصدی صورت پذیرفته و حتی بابت استفاده از امکانات شهرک سینمایی دفاع مقدس هزینه اجاره و ادوات غواصی به شهرک دفاع مقدس توسط تهیه کننده فیلم نقدا پرداخت می گردد. با خواندن این سطور گاهی به تصاویر قابل دسترسی روز ملی تشییع شهدای غواص مراجعه کنیم، درخواهیم یافت چرا هیچ فیلمسازی تلاش نمیکند در مورد غواصان مظلوم دفاع مقدس فیلم بسازد؟
نکته جالب در مورد فیلم این است که تولید کنندگان اثر به بهانه تولید فیلم ادای دینی به شهدای غواص کردهاند و در فیلم قابل رویت است تندیسی را در اعماق خلیج فارس نصب کردهاند. شاید گفتن این نکات ضرورت رسانهای نداشته باشد، اما گویا حقیقتی است که چرا سینمای دفاع مقدس در هفته دفاع مقدس مهجور است. برای یکی که اثر ضد جنگ میسازد تا سرو امکانات هست برای دیگری که سفارش شده و عزیز نیست هیچ امکاناتی نیست. برای کسی که فیلم سیاه و ضد دفاع در مورد جنگ میسازد به صورت تضمین شدهای امکانات وجود دارد، اما برای فیلمسازی که تم قهرمانی را چاشنی اثرش میکند هزینههای شهرک دفاع را با جزئیات باید پرداخت کند.
انتشار چنین اطلاعاتی موجب آگاهی رسانی عمیقتری در هفته دفاع مقدس خواهد شد و همزمان با انتشار این اطلاعات طرح چند پرسش از متولیان کاملاً ضروری است. چرا اکران فیلمی (پری دریایی) که در جشنواره مقاومت با اقبال مخاطبان مواجه شده، در هاله ای از ابهام است؟ آیا فیلم به سرنوشت فیلم سینمایی " ویلاییها" دچار خواهد و عاقبتی مشابه فیلم سینمایی "دریاچه ماهی "پیدا خواهد کرد؟ چرا بنیاد سینمایی فارابی از آثاری که مدعی تولید آن است حمایت میکند و مراسم روزنمایی برگزار میکند، اما از این اثر که مشارکت آن در دوران مدیریت قبلی بنیاد سینمایی فارابی یعنی محمدرضا جعفری جلوه صورت گرفته است، هیچ حمایتی (حتی معنوی) به عمل نخواهد آورد؟ تا کی اختلاف نظر مدیران باید به فیلم ها آسیب بزند؟ حالا سئوال مهم این است که سینمای متعهد که رویدادهای واقعی را به نمایش میگذارد (اینجا) تکفیر میشود و هیچ حمایتی از آن به عمل نمیآید؟ آیا مضمون ملتهب فیلم که در مورد پروژه نفوذ در سیستم نفتی ایران است موجب میشود مدیران دولتی نادیدهاش بگیرند؟!
به این ترتیب هفته دفاع مقدس از منظر سینماگران بیمعنی است یا از منظر مدیرانی که تمایل به حمایت از آثار فاخر دارند؟ در مورد فیلم سینمایی " پری دریایی" به عنوان یک نمونه سئوالاتی در این مجال مطرح است که میتواند نشان دهد، چرا هفته دفاع مقدس در سینمای ایران بی معنی خواهد بود!