کد خبر 95538
تاریخ انتشار: ۱۰ بهمن ۱۳۹۰ - ۱۸:۱۵

بازی بزرگ خط لوله‌ها ادامه دارد. روسها نمی‌خواهند انرژی به عنوان ابزار فشار بر اروپا را از دست بدهند. غرب با جغرافیای خط لوله‌ها دوستانش را تشویق و دشمنانش را تنبیه می‌کند. صادر کنندگان به دنبال سهم بیشتر از بازار و مصرف‌کنندگان نیز در پی انرژی ارزان و پایدار هستند. افغان‌ها هم سهم‌شان را می‌خواهند، به قیمت منافع ما در خط لوله صلح

به گزارش مشرق به نقل از تابناک، فراز و فرودهای پیشنهاد 6.7 میلیارد دلاری و 1040 مایلی خط لوله تاپی ( ترکمنستان- افغانستان- پاکستان- هند) فراتر از آن چیزی است که هندی‌ها فکر می‌کردند.

در 25 ژانویه، موضوع خط لوله تاپی بحث اصلی در ملاقات روسای جمهور ترکمنستان و افغانستان بود. حامد کرزای برای دیدار با همتای ترکمن خود، قربان‌قلی بردی محمداف و در چارچوب یک سفر کاری به شهر ترکمن‌باشی در ساحل دریای خزر رفته بود. شبکه تلویزیونی آلتین آسیر گزارش کرده است که طرفین بر علاقه خود برای تلاش بیشتر در مورد این خط لوله تاکید کرده و به اهمیت کار گروه کاری و کمیته راهبری خط لوله تاپی اشاره کرده‌اند.

در مورد شانس واقعی ساخت چنین خط لوله‌ای تردید وجود دارد. بناست که این خط لوله سالانه 27 میلیارد متر مکعب (bcm) گاز طبیعی ترکمنستان را از میدان گازی دولت آباد در دریای خزر و از طریق افغانستان و پاکستان به شهر Fazilka در هند برساند و طرفیت آن به تدریج به 33 bcm خواهد رسید. از bcm 27 فعلی، دو میلیارد متر مکعب به افغانستان می‌رسد و باقی‌مانده آن بین پاکستان و هند به طور مساوی تقسیم خواهد شد.

مساله مهمی که در مورد این خط لوله مورد اشاره قرار می‌گیرد این است که باید از دو کشور تقریبا در حال جنگ و درگیری عبور کند. مسیر خط لوله در افغانستان از ولایت‌های هرات، هلمند و قندهار می‌گذرد که در همه آنها، طالبان از قدرت فراوانی برخوردار است و بنا بر این هم در زمان ساخت و هم در زمان بهره‌برداری به نیروی انسانی و پول فراوانی نیاز است تا از آن حفاظت شود.

روشن است که چرا کرزای مشتاقانه پی‌گیر ایجاد این خط لوله است. اول این که وی می‌تواند در مقابل رقبای خود ادعا کند که در افغانستان فراتر از شهردار کابل عمل می‌کند. به همین خاطر است که در اواخر سال 2010، وحیدالله شهرانی وزیر معادن و صنایع افغانستان اعلام کرد که دولت برای حفاظت از این خط لوله، هفت هزار سرباز را به خدمت خواهد گرفت.

انگیزه دوم کرزای این است که از حق ترانزیت گاز این کشور به عنوان منبعی پایدار در تامین بودجه دولت افغانستان استفاده کند. در حالی که 90 درصد بودجه افغانستان متکی بر کمک‌های خارجی است، درآمد تاپی برای افغانستان، 300 میلیون دلار در سال است که تقریبا برابر با یک سوم درآمد داخلی دولت در سال (887 میلیون دلار) است.

چنین انگیزه‌هایی باعث شد کرزای در 19 دسامبر 2008، بانی مشترک قطعنامه‌ای در مجمع عمومی سازمان ملل (قطعنامه 210/63 در مورد ترانزیت ایمن انرژی) شود که خواستار همکاری جهانی برای " تضمین انتقال امن انرژی به بازارهای جهانی از طریق خطوط لوله و سایر سیستم‌های انتقال" است.

از سوی دیگر ترکمنستان در پی تنوع‌بخشی به مسیرهای صادرات گاز خود است. در 14 دسامبر 2009، ترکمنستان و چین بخش اول از خط لوله 1139 مایلی را افتتاح کردند که قرار است سالانه 40 میلیارد متر مکعب از گاز ترکمنستان را به چین برساند. ساخت این خط توسط شرکت ملی نفت چین (CNPC) تامین اعتبار می‌شود. اما خط لوله تاپی هنوز مشکل تامین اعتبار ساخت نیز دارد.

چالش مهم ترکمنستان این است که تا حد ممکن از تسلط گازپروم روسیه بر مسیرهای صادرات گاز خود بکاهد. جدای از انتقال گاز ترکمنستان به ایران، این کشور در پی این است که نهایتا از شمال به روسیه، از شرق به چین، از جنوب از طریق تاپی و از غرب به اروپا گاز صادر کند. این سوال برای ترکمن‌ها اهمیت یافته است که وقتی این همه گزینه متنوع وجود دارد، چرا این کشور باید گاز خود را به مسیر پرخطر تحت تسلط طالبان بفرستد.

وضعیت صادرات حال و آینده گاز ترکمنستان به قرار زیر است.