به گزارش مشرق، اعتمادآنلاین نوشت: سیدعباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر خارجه ایران روز سه شنبه را در ترکیه گذراند. سفری برای انجام گفت‌‌وگوهای سیاسی دو جانبه در سطح معاون وزرای خارجه دوکشور که به صورت دوره‌ای در تهران و آنکارا برگزار می‌شود.
بیشتر بخوانید:
سرانجام سرنوشت تحریم‌های ایران
هرچند که هدف از این سفر، رایزنی‌های دوجانبه سیاسی میان دو کشور بود اما سخنرانی معاون سیاسی وزیر خارجه در موسسه تفکرات راهبردی آنکارا با حضور تعداد قابل توجهی از نخبگان، سیاستمداران و روزنامه نگاران کشور میزبان و سایر رسانه‌ها، سمت و سوی برجامی به خود گرفت. سیدعباس عراقچی در این سخنرانی که ۳۵ دقیقه طول کشید ابتدا درباره دلایل ایران و ۱+۵ برای آغاز مذاکرات هسته‌ای و ماهیت امنیتی و سیاسی برجام سخن گفت و سپس نسبت به بدعهدی‌های آمریکا در برجام واکنش نشان داد. شاه بیت سخنان معاون سیاسی وزیر خارجه کشورمان در آنکارا این بود که جان برجام در خطر است و این توافق بیش از هر زمان دیگری در نتیجه سیاست‌های یک جانبه آمریکا به پایان نزدیک می‌شود.
رابطه ایران و ترکیه، بهتر از هر زمان دیگری
سید عباس عراقچی درباره اهداف سفر به ترکیه گفت: هدف سفر من به ترکیه برگزاری دور جدیدی از گفت‌وگو‌ها میان ایران و ترکیه است که به طور منظم میان معاون‌های وزرای خارجه دو کشور برگزار می‌شود. امروز نیز گفت‌وگوی بسیار سازنده‌ای با همتای خود در وزارتخارجه داشتم. عراقچی با اشاره به اینکه رابطه ایران و ترکیه هیچ‌گاه به اندازه امروز خوب نبوده، افزود: ما دو بازیگر بزرگ منطقه هستیم که سالهاست در کنار یکدیگر زندگی کرده‌ایم و سالهای بسیار دیگری هم به همین روند ادامه پیدا خواهد کرد. رابطه ایران و ترکیه بسیار خوب، دوستانه و براساس منافع و احترام مشترک است.
معاون سیاسی وزیر خارجه خاطر نشان کرد: رابطه ایران و ترکیه نیز مانند رابطه دو جانبه میان هر دو کشوری با فراز و فرودهایی همراه بوده و اختلاف نظرهایی هم درباره مسائل مختلف با هم داریم اما می‌توانم به شما بگویم که ما امروز به یکدیگر نزدیک‌تر از هر زمانی در گذشته هستیم. امروز ایران و ترکیه درباره مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی رویکردهای نسبتاً مشابهی دارند و رابطه دو جانبه میان دو کشور براساس منافع مشترک در حال توسعه است.
احتمال پایان برجام
سیدعباس عراقچی در ادامه با اشاره به اینکه سوژه صحبت خود را بر برجام متمرکز کرده است، گفت: توافق هسته‌ای در خطر است و ممکن است که هر لحظه به پایان برسد. دلیل این مساله هم رفتارهای آمریکا است. برجام یک توافق اقتصادی نبود بلکه یک توافق امنیتی بود و این نکته از اهمیت بسزایی برخوردار است. برجام در حوزه منع اشاعه توافق بسیار مهمی است. البته که در دل این توافق، بخش مهمی وجود دارد به نام برداشته شدن تحریم‌ها. ایران در قالب برجام پذیرفت که درباره برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای خود اعتمادسازی کند و به همین دلیل برخی محدودیت‌ها بر برنامه هسته‌ای خود را پذیرفتیم تا سایرین را مطمئن کنیم که برنامه هسته‌ای ایران همواره صلح‌آمیز بوده و پس از این هم صلح‌آمیز باقی می‌ماند. در مقابل این اقدام ایران، کشورهای مقابل ما نیز پذیرفتند که تحریم‌های هسته‌ای اعمال شده علیه ایران را بردارند.
معاون سیاسی وزیر خارجه افزود: با وجود آنکه برداشته شدن تحریم‌ها بخش مهمی از این توافق بود اما برجام را نمی‌توان توافقی صرفاً اقتصادی خواند، بلکه برجام توافقی امنیتی است که با امنیت منطقه ما و امنیت بین‌المللی گره خورده است. امروز برجام بخش بسیار مهمی از رژیم منع اشاعه در سطح بین‌المللی شده‌است.
به دلیل احترام به قطعنامه شورای امنیت تحریم می‌شویم
سیدعباس عراقچی در ادامه خاطرنشان کرد: هرچند برجام میان ایران و چند کشور دیگر است اما به ایران و کشورهای مقابل ما در مذاکرات تعلق ندارد، بلکه متعلق به تمام جامعه بین‌المللی است. چرا؟ به این دلیل که برجام توسط شورای امنیت مورد تایید و تقویت قرار گرفته و حتی باید گفت که شورای امنیت این توافق را به مثابه تصمیم خود فرض کرده است. اگر قطعنامه ۲۲۳۱ را ببینید متوجه می‌شوید که برجام به این قطعنامه ضمیمه شده است. قطعنامه ۲۲۳۱ طولانی ترین قطعنامه شورای امنیت است چرا که برجام و متن کامل این توافق به این قطعنامه ضمیمه شده است. بنابراین هرکسی که این توافقنامه را زیر پا بگذارد قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل را زیر پاگذاشته است. زمانی که آمریکا در ماه مه سال گذشته از برجام کنار کشید به عنوان یک عضو ثابت شورای امنیت سازمان ملل، قطعنامه همین شورا را نقض کرد و حتی سایر کشورها از جمله دیگر اعضای شورای امنیت را دعوت به نقض قطعنامه شورا کرد. چرا امریکا تحریم‌های خود علیه ایران را وضع کرد؟ به این دلیل که ایران به قطعنامه شورای امنیت پایبند بود! این مساله عجیب‌ترین چیزی است که می‌توانست در سازمان ملل رخ بدهد. کشوری مانند ایران به دلیل پایبندی کامل به قطعنامه شورای امنیت تحریم می‌شود!
آمریکایی‌ها درباره نیت برنامه هسته‌ای ایران دروغ می‌گویند
معاون سیاسی وزیر خارجه با اشاره به تعهد همیشگی ایران برای عدم دستیابی به سلاح اتمی گفت: برخلاف ادعای امریکایی‌ها تعهدهای ایران در قالب این توافق برای عدم پیگیری سلاح هسته‌ای همیشگی است و هیچ پایانی برای این تعهد ایران وجود ندارد. اگر به متن برجام مراجعه کنید در همان جملات ابتدایی می‌بینید که ایران متعهد شده که تحت هیچ‌شرایطی به سراغ تسلیحات اتمی نرود. این تعهد ایران در برجام همیشگی است و پایانی بر آن نیست. بنابراین زمانی که امریکا ادعا می‌کند پایانی بر این تعهد ایران وجود دارد دروغ می‌گوید. البته که برخی از تعهدهای ایران در قالب برجام یک تاریخ انقضا و پایان دارند. زمانی که ایران پذیرفت بخشی از فعالیت‌های هسته ای خود را به عنوان گامی اعتمادساز محدود کند، برخی تاریخ انقضاها را هم پذیرفت. شما که نمی‌توانید خودتان را برای همیشه محدود کنید. اعتمادسازی گام هایی است که شما در مدت زمانی معینی برمی‌دارید تا در طرف مقابل ایجاد اطمینان کنید. پس از پایان دوره این محدودیت‌ها، ایران به عضوی نرمال در ان‌پی‌تی تبدیل می شود و با آن مانند هر عضو دیگری از این معاهده برخورد خواهد شد. ایران مانند هر عضو دیگری به تعهدات خود برای عدم پیگیری تسلیحات هسته‌ای پایبند خواهد بود اما می‌تواند از فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای استفاده کند.
با حسن نیت وارد مذاکرات هسته ای شدیم
عراقچی با بیان اینکه ایران با نیت مثبت وارد مذاکرات هسته‌ای شد، افزود: در سال ۲۰۱۳ زمانی که نگرانی برخی از کشورهایی را که ادعا می‌کردند از جانب جامعه جهانی صحبت می‌کنند، دیدیم تصمیم گرفتیم با توجه به راهبرد برد – برد با ۶ کشور وارد مذاکراتی شویم که به نتیجه‌ای به نفع همه منتهی شود. ما دو سال و نیم به شکل شبانه‌روزی مذاکره کردیم و نتیجه این مذاکرات به همراه قطعنامه به متنی ۱۲۰ صفحه‌ای منتهی شد. زمانی که برجام به دست آمد مورد استقبال همه جامعه جهانی به جز یک یا دو طرف قرار گرفت. شما هم می‌دانید که منظور من کدام دو طرفی در منطقه ما هستند که علاقه‌ای به این توافق ندارند. جامعه جهانی از این توافق استقبال و حمایت کرد و همچنان هم از آن حمایت می‌کند. ما اجرای تعهدات خود را آغاز کردیم و طرف مقابل هم تحریم‌ها را برداشت تا اینکه ما شاهد تغییر موضع آمریکا بودیم. ناگهان مردی به کاخ سفید آمد که فکر می کرد برجام، بدترین توافق تاریخ آمریکا است و تصمیم گرفت از آن کنار بکشد. این دولت در حالی از برجام کنار کشید که این توافق، تعهد دولت امریکا و جزئی از قطعنامه شورای امنیت بود.
ایران یک سال به جامعه جهانی فرصت داد
سید عباس عراقچی با اشاره به اینکه خروج آمریکا از برجام در تضاد با تعهدات دولت این کشور بود خاطر نشان کرد: امروز تقریباً یک سال از کناره‌گیری امریکا از برجام می گذرد. در این یک سال ایران به برجام پایبند ماند، تحریم‌های آمریکا علیه ایران بازگشت و چه جهان خوشش بیاید و چه نیاید سیستم مالی امریکا بر همه سایه انداخته است لذا تمام کمپانی های خصوصی و شرکت‌ها راهی ندارند. ایران یک سال صبر کرد تا ببیند که آیا سایر اعضای برجام می‌توانند غیبت آمریکا را جبران کنند؟ سال گذشته در هشتمین روز از ماه مه که دونالد ترامپ کناره‌گیری از برجام را اعلام کرد اتحادیه اروپا بخصوص تروئیکای اروپایی که در برجام با ما سهیم بودند از ما خواستند که در توافق بمانیم و اعلام کردند که ما گام‌های عملی پیدا خواهیم کرد تا مطمین شویم که ایران از برجام حتی در غیاب امریکا منتفع می شود. در آن زمان آنها (اروپایی ها) از ما خواستند که چندهفته صبر کنیم تا آنها راه های عملی برای جبران نبود امریکا در برجام را بیابند. آن چند هفته اکنون به یک سال رسیده است و هنوز هم از راهکار عملی اروپا خبری نشده است. هنوز هم سایر اعضای برجام نتوانسته‌اند راهکاری برای ادامه کار بانک ها، نقل و انتقال های مالی و فروش نفت و سرمایه گذاری در ایران که در برجام ضمانت اجرا داشت، بیابند.
سیاست خنده‌دار آمریکا در خروج از برجام
عراقچی با اشاره به اینکه در ایران ناامیدی نسبت به برجام به وجود آمده خاطرنشان کرد: امریکا به سختی تلاش می کند ایران را به خروج از برجام تحریک کند. آنها ابتدا از برجام خارج شدند، سپس تحریم ها را بازگرداندند و سپس معافیت های تحریمی را که به ۸ کشور اجازه خرید نفت از ایران را می‌داد، قطع کردند. امریکایی‌ها ادعا می کنند به دنبال به صفر رساندن فروش نفت ایران هستند و از سیاست فشار حداکثری سخن می‌گویند. امریکایی‌ها به دنبال وادار کردن ایران به بازگشت به پای میز مذاکره و رسیدن به توافقی بهتر هستند. این سیاست خنده‌دار است که آنها از یک توافق خارج می‌شوند تا به توافق دیگری برسند. نکته‌ای که آمریکا باید بداند این است که ایران تحت فشار مذاکره نمی‌کند و فکر می‌کنم هیچ کشوری هم این کار را نمی‌کند.
تخریب تنها دستاورد موفق دیپلماسی در منطقه
معاون سیاسی وزیر خارجه با اشتباه خواندن سیاست آمریکا در قبال ایران گفت: این سیاست می‌تواند تبعات منفی بسیاری داشته باشد. نخستین تبعات منفی آن از نظر من این است که ما اعتماد خود به تعامل و گفتوگو را از دست می‌دهیم. ما (ایران و ترکیه) در یک منطقه زندگی می کنیم و شما می‌دانید که این منطقه از لیبی تا افغانستان، مملو از مشکلات متفاوت است: تنش، تروریسم، جنگ، ناآرامی‌های داخلی، فقر و … متاسفانه تمام این مشکلات هم در حال حاضر جان انسان‌ها را می‌گیرد. ما فقط یک مشکل (به قول عده‌ای) داشتیم که توانستیم با مذاکره و گفتوگو حل و فصل کنیم و آن هم پرونده هسته‌ای ایران بود. این اختلاف تنها موردی بود که برای حل آن راهکار گفتوگو و تعامل تحت سایه رویکرد برد- برد مورد استفاده موفق قرار گرفت. امریکا تلاش می‌کند این تنها دستاورد دیپلماسی در منطقه ما را نابود کند. برجام تنها دستاورد دیپلماسی در منطقه ما بود. سوال این است که آیا آمریکایی ها فکر می‌کنند وضعیت منطقه ما بدون این توافق بهتر از امروز خواهد بود؟ هیچکس چنین فکری نمی‌کند. به این دلیل مردم در منطقه، اعتماد خود به دیپلماسی را از دست می‌دهند و مفهوم مقاومت ریشه بیشتری می‌دواند. مردم اکنون فکر می‌کنند که گفتوگو با غرب فایده ای ندارد و معمولاً هم در مفهوم غرب میان اروپا و آمریکا تفاوتی قائل نمی‌شوند. مردم اندک اندک به این نتیجه می‌رسند که نمی توان با این غرب با احترام سخن گفت و آنها تنها زبان تهدید و ارعاب را می فهمند. بنابراین تنها راه مقاومت است نه تعامل و گفتوگو.
ایران به کمک به همسایگان ادامه می‌دهد
عراقچی با تاکید بر این مساله که سیاست آمریکا در قبال ایران به صلح و ثبات در منطقه ما کمکی نمی‌کند، خاطرنشان کرد: ایران به دنبال صلح و ثبات در منطقه است و ما سهم خود را در تحقق این امر در منطقه پرداخت کرده‌ایم. از افغانستان تا عراق یا سایر کشورها با داعش و تروریسم مبارزه کردیم و به کمک به همسایگان خود ادامه خواهیم داد، اما آمریکا نمی‌تواند از ما انتظار داشته باشد که بخشی از ابتکارهایی باشیم که آمریکا برای منطقه ما در نظر دارد. جای تاسف است که برخی کشورها در منطقه ما به امریکا کمک می‌کنند تا سیاست صادرات صفر نفتی در برابر ایران را محقق کند. برخی کشورها قول داده‌اند که جبران نبود نفت ایران در بازار را بکنند و من باید به شما بگویم که ایران هیچ گاه به هیچ کشوری اجازه نمی دهد که جای ایران را در بازار نفت بگیرد.
هشدار درباره برخورد نیروهای سپاه با سنتکام
عراقچی با اشاره به اقدام آمریکا در قراردادن نام ایران در لیست گروه‌های تروریستی خارجی خود گفت: این کار به معنای قرار دادن بخشی از نیروی نظامی ایران در لیست گروه تروریستی و احمقانه ترین کار ممکن بود. ایران نیز «سنتکام» را در لیست گروه‌های تروریستی خود قرار داد. مهم است بدانیم که این نیروها در شرایط متفاوت با هم در منطقه روبه رو می‌شوند بخصوص در خلیج فارس. از آنجا که آنها یکدیگر را تروریستی می‌دانند هر اتفاقی ممکن است رخ بدهد. این مساله بسیار خطرناکی است و همین جا باید به شما بگویم که اگر چنین اتفاقی رخ بدهد، مسئولیت آن با آمریکا خواهد بود.
معاون سیاسی وزیر خارجه با اشاره به اینکه ایران در حالی تحریم را تحمل می‌کند که به برجام پایبند مانده، گفت: ۱۴ گزارش متناوب آژانس بین‌المللی انرژی اتمی موجود است که می‌گوید ایران کاملاً به برجام پایبند بوده است و می‌دانید که آژانس بین المللی انرژی اتمی در نظارت بر پایبندی ایران به برجام بسیار سختگیر است. ما در ازای این وفای به عهد از هیچ مزیتی برخوردار نمی‌شویم. هر توافقی برمبنای داده و ستانده است. ستانده ایران از برجام نزدیک به صفر است در حالی که به تعهدات خود پایبند بوده است. این روند قابل ادامه دادن نیست. ایران یک سال صبر کرده و به بازماندگان در برجام، فرصت کافی داده است. ایران به دیپلماسی فرصت کافی را داده اما دیگر بس است. صبر ایران در حال لبریز شدن است و قطعاً در مقابل اقدام امریکا برای سیاست به صفر رساندن صادرات نفت ایران، تصمیم مقتضی را می گیریم و به زودی واکنش ایران را خواهید دید. متاسفانه برجام به پایان خود بسیار بسیار نزدیک شده است و همانطور که گفتم این توافقی متعلق به جامعه جهانی و در حوزه منع اشاعه است و باعث تاسف است که به پایان برسد اما پایان آن تقصیر ایران نخواهد بود. ایران می‌توانست یک سال پیش از برجام کناره‌گیری کند اما به جامعه جهانی از اروپا تا سایر اعضای برجام و شورای امنیت یک سال تمام وقت داد تا راهی بیابند اما آنها نتوانستند. این مساله یک شکست برای همه است اما برهم خوردن برجام تقصیر ایران نخواهد بود.