به گزارش مشرق، خروج یک طرفه آمریکا از برجام و اعمال شدیدترین تحریم‌ها علیه ایران، نمونه‌هایی از سیاست خصمانه واشنگتن مقابل تهران است. اما آمریکا فقط به این سیاست ضد ایرانی خود اکتفا نکرد و به تازگی کاخ سفید در بیانیه‌ای به طرح این موضوع پرداخت که کشورهای شامل معافیت تحریم نفتی هم معافیتشان لغو خواهد شد. ایتالیا، تایوان، ترکیه، ژاپن، چین، کره جنوبی، هند و یونان کشورهایی بودند که به مدت شش ماه از تحریم واردات نفت ایران معاف شده بودند و حال با این تصمیم آمریکا، منطقه غرب آسیا شرایط جدیدی را تجربه خواهد کرد.
به طور حتم ترکیه هم که دارای سطوح گسترده روابط تجاری و سیاسی با ایران است از تصمیم اخیر آمریکا متأثر خواهد شد. زیرا 50 درصد از نیاز سوختی ترکیه از طریق ایران تأمین می‌شود.
در خصوص تصمیم جدید آمریکا مبنی بر عدم تمدید دوباره معافیت تحریم نفتی برای وارد کنندگان نفت از ایران و تأثیر آن در خاورمیانه و کشور ترکیه که یکی از خریداران ثابت و اصلی سوخت ایران به حساب می‌آید، گفتگویی با «یاسمن کونوکچو» کارشناس مسائل خاورمیانه و عضو مرکز مطالعات خاورمیانه و آفریقا در ترکیه داشتیم که در ادامه می‌خوانید.
*بیانیه اخیر کاخ سفید مبنی بر «تمدید نشدن معافیت برای خریداران نفت ایران» را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
نفت مهم‌ترین کالای صادراتی ایران است که چرخه اقتصادی این کشور را تحت شعاع خود قرار می‌دهد. تجارت دریایی و فعالیت بانک‌ها در ایران وابسته به نفت است و در اصل اتخاذ چنین تصمیمی از سوی مقامات سیاسی کاخ سفید غیر فعال کردن این بسترهاست.
بیش از 20 کشور خریدار نفت ایران بوده اند که به علت فشارهای ترامپ از خرید نفت دست کشیده اند. در پی همین موضوع نیز صادرات نفت ایران به 1.25 میلیون بشکه در روز کاهش پیدا کرده است. کاهش صادرات نفت در ایران به معنی یک خطر جدی در اقتصاد این کشور تلقی می‌شود.
در این میان باید گفت مهم‌ترین هدف آمریکا به صفر رساندن صادرات نفت ایران است. برای همین انتظار می‌رفت که مقامات واشنگتن چنین بیانیه‌ای را صادر کنند و خریداران نفتی را از معافیت مجدد منع کنند.
شاهد واکنش‌های کشورهایی چون ترکیه، هند، چین، و دیگر مشتریان نفت ایران بودیم. پیش بینی می‌شود کشور چین که بزرگترین مشتری نفتی ایران است نسبت به تصمیم کاخ سفید بی تفاوت شده و همچنان به واردات نفت از ایران ادامه دهد. رفتار هند هنوز شفاف نیست. آنکارا هم که سومین مشتری بزرگ در حوزه نفتی تهران است اگر همچنان به تجارت نفتی با تهران ادامه دهد، با مشکلات اقتصادی زیادی مواجه خواهد شد.
با این اوصاف اگر این تحریم ادامه پیدا کند قطعاً با مشکلات بسیار عمیق‌تری در منطقه روبرو خواهیم بود. تحریم کشتی‌های نفتکش و باربری بر روی آب‌های خلیج فارس نمونه‌ای از دلایل افزایش تنش در خاورمیانه خواهد بود.
*رفتار ایران ستیزانه آمریکا و تصمیمات اخیر کاخ سفید چه تأثیر منطقه‌ای خواهد داشت؟
در دوره‌ای از تاریخ قرار داریم که شاهد درگیری و تروریسم در جهان و منطقه غرب آسیا هستیم. حال با توجه به تنش‌های ژئوپلیتیک در خاورمیانه اگر آمریکا مانع صادرات نفت ایران شود شاهد فضای متشنج در این منطقه روی خواهد داد.
از طرفی آمریکا به مشتریان نفتی ایران پیشنهاد داده است که به جای ایران به سراغ عربستان سعودی و امارات بروند و سبد مصرفی طلای سیاهشان را از طریق اینها جایگزین کنند. در این میان باید گفت که عربستان سعودی 18 درصد از احتیاج نفتی جهان را می‌تواند تأمین می‌کند. اما پیشنهاد کاهش قیمت نفت از سوی واشنگتن موجب باخت اقتصادی این کشور در یک بازه زمانی طولانی خواهد شد زیرا عربستان همیشه گران‌ترین نفت را به مشتریان خود صادر کرده و درآمد خوبی از این راه بدست آورده است.
حمایت نظامی امریکا از ریاض و متقابلاً حمایت اقتصادی ریاض از واشنگتن و از طرفی تجاوز به یمن از طرف ائتلاف عربستان موجب شکل گیری فضای انتقادی تندی در جامعه جهانی نسبت به این ائتلاف شده است که همین هم به نوبه خود موجب شده پیش بینی آینده منطقه نامشخص باشد. حال اگر اهداف ترامپ برای بلوکه کردن اقتصاد تهران محقق شود امارات و عربستان رفتارهای ضد ایرانی بیشتری در منطقه بروز خواهند داد.
*این تصمیم کاخ سفید ترکیه را که چگونه تحت تأثیر قرار خواهد داد؟
با اعلام مقامات آنکارا مبنی بر حمایت نکردن از تصمیم یک جانبه ترامپ و ادامه خرید نفت از تهران، شاهد افزایش قیمت دلار و به طور کلی گرانی در اقتصاد این کشور هستیم. حتی روابط تلخ و اختلافات سیاسی و منطقه‌ای بین ترکیه وآمریکا نسبت به قبل تشدید شده است با این وضعیت می‌توان گفت اعمال تحریم علیه ایران، «اختلافات سیاسی میان واشنگتن و آنکارا را عمیق‌تر خواهد کرد.»
*تشدید تنشها با ایران با چه هدفی از سوی واشنگتن صورت می‌گیرد؟
همانطور که اشاره کردم اعمال تحریم و در پی آن محدودیت‌ها اقتصادی برای ایران، در اصل وارد کردن تهران برای مرحله‌ای جدیدی از مشکلات اقتصادی است و یحتمل به دو دلیل این آخرین اقدام آمریکا نخواهد بود.
دلیل اول اینکه آمریکا به واسطه عربستان، بحرین و امارات و یا به کمک نیروهای نظامی قصد دارد فعالیت کشتی‌های نفتکش ایران بر بستر آب‌های خلیج فارس را مورد هدف قرار دهد تا اینگونه مانع فعالیت آن شود.
دومین دلیل لابی‌های آمریکا و سیاستمداران جنگ طلب این کشور هستند که قصد دارند واشنگتن را به جنگ علیه تهران تشویق کنند.
در یک مقاله‌ای نوشته اید اگر آمریکا بخواهد وارد جنگ با ایران شود اول باید افکار عمومی جامعه خودش و جامعه جهانی را آماده چنین اقدامی کند. در این باره بیشتر توضیح دهید.
در ایالات متحده، جمهوریخواهان و دموکراتها اختلاف نظر عمیقی نسبت به شرایط سیاست ورزی در خاورمیانه دارند. این اختلاف نظرها در پایه اجتماعی دو حزب ارزش خاصی دارد.
به نظر می‌رسد که عموم مردم آمریکا در حالیکه از تحریم اقتصادی ایران حمایت می‌کنند اما از حرکت نظامی و یک جانبه علیه ایران حمایت نمی‌کنند. به خصوص که وفاداری به توافق هسته‌ای (برجام) مانع حاشیه سازی علیه ایران می‌شود.
با توجه به نظرسنجی‌های مختلف، تعداد زیادی از شهروندان آمریکایی از توافق نامه‌ای که در سال 2015 امضا شد حمایت می‌کنند. علاوه بر این با عقب نشینی واشنگتن از عراق و سوریه، تبدیل کردن ایران به یک هدف نظامی برایشان دشوار است.