به گزارش مشرق، شب گذشته پس از ماه‌ها انتظار فوتبال دوستان ایرانی، سرمربی تیم ملی را شناختند. با اعلام مهدی تاج، مارک ویلموتس مربی بلژیکی که سابقه حضور در تیم ملی کشورش را هم دارد، پس از حدود یک سال خانه نشینی، بر مسند هدایت تیم ملی ایران خواهد نشست تا پس از ۸ سال کار با کارلوس کی روش، مربیگری ایران دوباره در دست یک اروپایی باشد؛ یک اروپایی جوان، نسبتاً صاحب نام و البته با انگیزه بسیار زیاد.
بیشتر بخوانید:
ویلموتس از میراث کی‌روش بازدید کرد +عکس
در طول تاریخ فوتبال ملی و باشگاهی ایران مربیان خارجی زیادی را بر خود دیده است. از رایکوف و استانکو مربیان آبی و قرمز که سرمربی تیم ملی هم شدند تا برانکو ایوانکوویچ و کارلوس کی روش که در قرن ۲۱ حسابی سروصدا به پا کردند، همگی مربیانی خارجی بودند که کم و بیش روی نیمکت تیم ملی نیز به موفقیت رسیدند و باعث شدند تا نگاه فوتبال دوستان ایرانی به مربیان غیرایرانی، مثبت باشد.
اما حضور خارجی‌ها در فوتبال ایران از کجا آغاز شد و به کارلوس کی روش و مارک ویلموتس رسید؟ آیا همه آن‌ها مثل برانکو و کی روش با خوش نامی (موفقیت نسبی) نیمکت را به مربی بعدی سپردند؟ مربیان خارجی بیشتر از کدام کشورها یا قاره بودند؟ و البته سوالاتی دیگر که پاسخ به آن‌ها می‌تواند راهنمای کار با ویلموتس و نگرش نسبت به او باشد. در ادامه تلاش می‌شود تا در ۱۰ پاراگراف ستاره دار، به این سوالات و پرسش‌های دیگری درباره مربیان خارجی که شاید ذهن فوتبال دوستان ایرانی را درگیر خود کرده باشد، پاسخ بدهیم.
* نخستین غیر ایرانی که برای هدایت تیم ملی به ایران آمد، جیمز گیبل بود. این سرمربی انگلیسی در سال ۱۳۲۷ با حقوق ماهیانه ۱,۱۰۰ تومان با سازمان تربیت بدنی قرارداد بست اما هیچگاه روی نیمکت تیم ایران ننشست. او به شهرهای مختلف از جمله تبریز، اهواز و… سفر کرد تا در دوره‌های آموزشی شرکت کند. پس از وی ادموند مایوفسکی اتریشی به تهران آمد اما او نیز در دیدار رسمی هدایت تیم ملی را برعهده نداشت.
* پیش از انقلاب اسلامی، ۷ مربی خارجی برای هدایت تیم ملی برگزیده شدند که در این بین می‌توان گفت که زدراکو رایکوف یوگسلاو و فرانک اوفارل ایرلندی بیش از بقیه مورد توجه قرار گرفتند. رایکوف البته بیشتر افتخارات خود در فوتبال ایران را با استقلال به دست آورد اما اوفارل که با سابقه سرمربیگری در لستر، منچستر و وستهام به ایران آمده بود، نتوانست ایران را برای اولین بار به جام جهانی ببرد اما با تیم ملی فاتح بازی‌های آسیایی تهران شد و در نهایت پس از صعود ایران به المپیک ۷۶ ایران را ترک کرد و به بریتانیا بازگشت. دوران اوفارل از آن جهت اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که به خاطر بیاوریم از آن زمان، هیچگاه تیم ایران رنگ حضور در المپیک را دیگر ندید.
* قبل از سال ۵۷ می‌توان به جرات گفت که انگلیسی‌ها یا به عبارت بهتر بریتانیایی‌ها نقش پررنگی در فوتبال ایران داشتند. از آلن راجرز که پرگل‌ترین دربی را خلق کرد تا آلن ویتل که تا همین حالا آقای گل خارجی‌های پرسپولیس است تا همین فرانک اوفارل همگی بریتانیاهایی بودند که نخستین خارجی‌های فوتبال ایران نیز لقب گرفتند و به فوتبال ایران اعتبار بیشتری بخشیدند. اما در ۴۰ سال اخیر باید گفت که کروات‌ها نقش پررنگ‌تری در فوتبال ایران داشته اند. از استانکو که اولین مربی خارجی تیم ملی پس از انقلاب بود گرفته تا تومیسلاو ایویچ، میروسلاو بلاژویچ و برانکو ایوانکوویچ که تا همین حالا نیز در فوتبال ایران حضور دارد.
* اگرچه کارلوس کی روش و برانکو ایوانکوویچ مدت نسبتاً زیادی را روی نیمکت تیم ملی دوام آوردند و در واقع به فوتبال ملی ایران ثبات بخشیدند، اما همیشه اینطور نبوده که به قول معروف یک اجنبی بیاید و چند سال فوتبال ملی را در اختیار داشته باشد. به طور مثال همان اوفارل تنها ۹ بازی روی نیمکت تیم ملی نشست یا زنده یاد استانکو تنها ۴ بازی سرمربی تیم ملی بود.
* اما شاید عجیب‌ترین خارجی که به فوتبال ملی ایران پای گذاشت، آدمار براگای برزیلی بود. کسی که به عنوان دستیار جلال طالبی در تیم ملی حضور داشت اما پس از اخراج او برای سه بازی هدایت تیم ملی را برعهده گرفت و چند رکورد جالب را هم از خود خلق کرد. اولاً او با ۱۸ روز یکی از بی ثبات ترین دوره‌های سرمربیگری تیم ملی را رقم زد، دوماً توانست آمار ۱۰۰ درصد پیروزی را رقم بزند و سوما هم پرگل‌ترین نتیجه تاریخ تیم ملی را به ثبت رساند؛ ۱۹-۰ مقابل گوام!
* قبل از برانکو، هیچ مربی خارجی ای در تیم ملی ایران به ۵۰ بازی نرسیده بود، اما پروفسور ۵۲ بازی سرمربی تیم ملی بود و از ایران رفت. پس از او کارلوس کی روش با هدف شکستن رکورد برانکو وارد گود شد و علاوه بر عبور از آمار مرد کروات، به رکورد جدیدی هم دست یافت اما تا سه رقمی کردن آمار خود، یک بازی کم آورد. حالا ویلموتس ۵۰ ساله از لحاظ سنی فرصت خیلی خوبی برای شکستن رکورد کارلوس کی روش را دارد؛ آیا او می‌تواند؟!
* اگر خارجی‌هایی که در دهه ۳۰ به ایران آمدند و بدون بازی به کشور خود بازگشتند را حساب نکنیم، تا حالا ۳ بار فوتبال ملی ایران دو مربی خارجی متوالی را تجربه کرده است و حالا چهارمی را تجربه خواهد کرد. اولین بار دنی مکللان اسکاتلندی جای خود را به فرانک اوفارل داد. بار دوم پس از والدیر ویرا که حماسه ملبورن را فرماندهی کرد، تومیسلاو ایویچ روی نیمکت تیم ملی نشست و البته به ۹۸ نرسید. ۳ سال بعد از او براگا، بلاژویچ و ایوانکوویچ به ترتیب سرمربی تیم ملی شدند و حالا بلافاصله پس از کارلوس کی روش، هدایت تیم ملی به یک خارجی صاحب نام دیگر یعنی مارک ویلموتس سپرده شده است.
* قبل از ژرژ لیکنز فوتبال ایران هیچ وقت یک بلژیکی را در خود نداشت اما تراکتورسازان لیکنز را به ایران آوردند تا پای ویلموتس هم به فوتبال ایران باز شود. نکته جالب این است که ویلموتس دستیار لیکنز در تیم ملی بلژیک بوده و اگر قرار به شباهت با استادش باشد، او نیز احتمالاً فردی آرام، جنتلمن، بی اعتقاد به تعویض و البته شاید پرحرف در نشست‌های خبری باشد! لیکنز این فصل با تراکتور شروع خوبی داشت اما نتوانست حواشی تیمش را مدیریت کند و حالا باید امیدوار باشیم تا ویلموتس بتواند از پس اتفاقات فوتبال ایران بر بیاید.
* مارک ویلموتس اگرچه با ۵۰ سال سن سرمربی جوانی به حساب می‌آید، اما جوان‌ترین سرمربی تاریخ فوتبال ایران نیست. در سال ۲۰۰۲ برانکو ایوانکوویچ ۴۷ ساله بر مسند هدایت تیم ملی نشست و پس از یک رفت و برگشت کوتاه، دوران موفقی را با تیم ایران سپری کرد. جوانی برانکو ایوانکوویچ در آن سال‌ها اتفاق مثبتی در فوتبال ملی ایران محسوب می‌شد، ایران با پروفسور با اقتدار به جام جهانی رفت، قهرمان بازی‌های آسیایی شد و مدال برنز جام ملت‌ها را هم به دست آورد و تازه مدیران پرسپولیس ۱۰ سال بعد هم از شناخت او نسبت به فوتبال ایران استفاده کردند و با برانکو به موفقیت رسیدند. آیا ویلموتس جوان هم روزهای خوب با مربی جوانی چون برانکو را تکرار می‌کند؟
* مارک ویلموتس سرمربی جدید تیم ملی ایران به خوبی می‌داند که کار سختی برای هدایت یوزهای ایرانی دارد. او می‌داند که از آخرین قهرمانی ایران در جام ملت‌ها حدود ۴۰ سال می‌گذرد، او همچنین باید بداند که پس از دو دوره حضور موفق در جام جهانی، حالا ایرانی‌ها منتظر صعود به مرحله بعد هستند. او این را هم باید بداند که فوتبال دوستان ایرانی عاصی از دوگانگی‌های چند سال اخیر فوتبال ملی و باشگاهی، به هیچ عنوان دوست ندارند دوباره یک جریان تنش زا را تجربه کنند. با تمام این دانسته‌ها، حالا همه منتظر درخشش پانزدهمین سرمربی خارجی تیم ملی روی نیمکت تازه تغییر یافته ورزشگاه آزادی هستیم.