به گزارش مشرق، اندیشکده راهبردی تبیین- مؤسسه پی و[۱] در ماه گذشته یک نظرسنجی حول موضوع فلسطین و رژیم صهیونیستی منتشر کرده است. این نظرسنجی از تاریخ ۱ تا ۱۴ آوریل انجام شده و سؤالات مختلفی از بیش از ۱۰ هزار و ۵۰۰ شرکت‌کننده آمریکایی ساکن در ایالات‌متحده پرسیده شده است .[۲] در این نظرسنجی سؤالات گوناگونی پرسیده شده است و نتایج مهمی از پاسخ شرکت‌کنندگان استخراج می‌شود. در این یادداشت سعی شده این نتایج موردبررسی و واکاوی قرار بگیرد.
۱- نیم‌نگاهی به نتایج نظرسنجی
نگرش نسبت به جامعه و دولت فلسطینی و صهیونیستی
در اولین پرسش، موسسه پیو به سراغ مردم رفته است و از پاسخ‌دهندگان خواسته‌شده نظرشان را نسبت به مردم فلسطین و مردم ساکن در سرزمین‌های اشغالی بیان کنند. در مورد هر دو سوژه نگاه‌ها نسبت به جامعه بسیار مثبت‌تر از دولت‌های آنان است. به‌گونه‌ای که درصد قابل‌توجه‌ای از آمریکایی‌ها (۶۴%) نگاه مثبتی به صهیونیست‌های ساکن در سرزمین‌های اشغالی دارند اما در نقطه مقابل ۵۱% حداقل نگاه خوش‌بینانه‌ای به دولت و کابینه تل‌آویو ندارند.
یکسان بودن تقریبی نگرش جامعه دموکرات آمریکایی به دولت‌های تل‌آویو و رام الله نشان می‌دهد که نتانیاهو طی ۱۰ سال گذشته تا چه میزان در نگرش این طیف آمریکایی، بدنام و مقصر وضع موجود در فلسطین شناخته می‌شود
همچنین آمریکایی‌ها دیدگاه مثبتی نسبت به مردم فلسطین بیان کرده‌اند درحالی‌که نزدیک به نیمی (۴۶%) مردم فلسطین را مطلوب می‌دانند، اما فقط ۱۹% نظر مثبت نسبت به دولت فلسطین یا به عبارتی صحیح‌تر تشکیلات خودگردان دارند. این تفاوت می‌تواند ناشی از عدم پذیرش نمایندگی تشکیلات خودگردان برای مردم فلسطین باشد.
شکاف جامعه دموکرات‌ها و جمهوری خواهان در حمایت از فلسطین و رژیم صهیونیستی
اما تفکیک جامعه دموکرات‌ها از جمهوری خواهان نتایج جالبی را نشان می‌دهد زیرا در برخی موضوعات شکاف و اختلاف جالبی وجود دارد. به‌طور مثال جمهوری خواهان %۷۷ و دموکرات‌ها ۵۷% نگرش مثبتی نسبت به جامعه صهیونیستی از خود نشان داده‌اند. این اختلاف ۲۰ درصدی در خصوص دولت صهیونیستی خود را بیشتر نمایان می‌کند به‌گونه‌ای که جمهوری خواهان بیش از دو برابر دموکرات‌ها نگاه خوبی به دولت تل‌آویو دارند (%۶۱ در مقابل ۲۶%).
اما زمانی وضعیت ویژه‌تر می‌شود که بدانیم در حالی که ۶۷% آمریکایی‌های دموکرات نگرش مثبتی نسبت به دولت صهیونیستی ندارند، ۶۵% نگاه منفی به دولت فلسطینی (تشکیلات خودگردان) دارند. یکسان بودن تقریبی نگرش جامعه دموکرات آمریکایی به دولت‌های تل‌آویو و رام الله نشان می‌دهد که نتانیاهو طی ۱۰ سال گذشته تا چه میزان در نگرش این طیف آمریکایی، بدنام و مقصر وضع موجود در فلسطین شناخته می‌شود.اما تفکیک جامعه دموکرات‌ها از جمهوری خواهان نتایج جالبی را نشان می‌دهد زیرا در برخی موضوعات شکاف و اختلاف جالبی وجود دارد. به‌طور مثال جمهوری خواهان %۷۷ و دموکرات‌ها ۵۷% نگرش مثبتی نسبت به جامعه صهیونیستی از خود نشان داده‌اند. این اختلاف ۲۰ درصدی در خصوص دولت صهیونیستی خود را بیشتر نمایان می‌کند به‌گونه‌ای که جمهوری خواهان بیش از دو برابر دموکرات‌ها نگاه خوبی به دولت تل‌آویو دارند (%۶۱ در مقابل ۲۶%). شکاف جامعه دموکرات‌ها و جمهوری خواهان در حمایت از فلسطین و رژیم صهیونیستی
بخش بسیار عظیمی از جامعه آمریکایی دولت کنونی آمریکا را یک حامی جدی برای صهیونیست‌ها می‌داند
شاید بتوان گفت عوامل زیادی در شکل گیری نگرش دموکرات‌ها نسبت به دولت رژیم صهیونیستی نقش دارد. اما از آنجایی که نگاه دموکرات‌ها به جامعه صهیونیستی نسبتاً خوب و نزدیک به نگاه جمهوری خواهان است (۵۵% و ۷۷%) نگاه آنان به دولت صهیونیستی بسیار بدبینانه است و اختلاف شدیدی با جمهوری خواهان دارند (۶۱% و ۲۶%)، می‌توان گفت اینکه انگشت اتهام به سوی نتانیاهو در شکل گیری نگاه بدبینانه دموکرات‌های آمریکا نسبت به دولت صهیونیستی گرفته شود، امری قابل بررسی است.
همچنین دموکرات‌ها دیدگاه مثبت‌تری نسبت به جمهوری خواهان در قبال مردم فلسطین دارند. ۵۸% دموکرات‌ها نسبت به مردم فلسطین نگرش خوبی داشته‌اند این در حالی است که از میان جمهوری خواهان فقط ۳۲% این نگرش را نشان داده‌اند.
یکی دیگر از نکات این نظر سنجی آن است که هرچقدر در میان دموکرات‌ها یا جمهوری خواهان نسبت به مردم فلسطین نگاه منفی وجود دارد، به همان نسبت، نگرش آنان در خصوص جامعه صهیونیستی مثبت است.
این نشان می‌دهد که جامعه آمریکا هیچکدام از دو طرف قضیه فلسطین و رژیم صهیونیستی را جدا از هم مورد ارزیابی قرار نمی‌دهد. لذا شاید بتوان این گونه نتیجه گرفت که رفتار پذیرش یا رد حقوق فلسطینیان از سوی صهیونیست‌ها رابطه مستقیمی در نگرش آمریکایی‌ها نسبت به جامعه فلسطینی دارد.
برخورد ترامپ با مسئله فلسطین
بخش دیگری از سؤالات موسسه پیو به نگرش مردم آمریکا نسبت عملکرد ترامپ در قبال مسئله فلسطین می‌پردازد. پیو سؤالی هوشمندانه پرسیده و خواسته پاسخ دهند که آیا رفتار ترامپ در قبال دو سوی بحران فلسطینی- صهیونیستی عادلانه است و تعادل رعایت شده است؟ در این سؤال هر کس بر اساس نگرش خود به مسئله فلسطین، عملکرد ترامپ را مورد بررسی قرار داده است.
دموکرات‌ها دیدگاه مثبت‌تری نسبت به جمهوری خواهان در قبال مردم فلسطین دارند. ۵۸% دموکرات‌ها نسبت به مردم فلسطین نگرش خوبی داشته‌اند این در حالی است که از میان جمهوری خواهان فقط ۳۲% این نگرش را نشان داده‌اند
در نظرسنجی نیمی از آمریکایی‌ها رفتار ترامپ را در برخورد دو طرف متعادل دانسته، حدود ۳۴% به سود اسرائیل و تنها ۶% معتقد بودند که توجه ترامپ به فلسطینی‌ها بیش از صهیونیست‌ها بوده است. اینکه تنها ۶% معتقدند ترامپ توجه اش به سوی فلسطینی‌ها بوده نشان دهنده آن است که بخش بسیار عظیمی از جامعه آمریکایی دولت کنونی آمریکا را یک حامی جدی برای صهیونیست‌ها می‌داند.
جمهوری خواهان، راضی‌تر از دموکرات‌ها
بخش زیادی از جمهوری خواهان (۷۹%) معتقدند ترامپ در مسئله فلسطین تعادل را رعایت کرده است که این با آنچه پیش‌تر در خصوص نگاه جمهوری خواهان به مردم و دولت صهیونیستی گفته شد تطابق دارد. به این معنی که آنان توقع حمایت وسیعی از دولت تل‌آویو دارند، مسئله‌ای که در رفتار ترامپ عیان است.
تعداد کمی از جمهوری‌خواهان معتقدند که ترامپ از رژیم صهیونیستی (۱۱%) و یا از فلسطینی‌ها (۳%) حمایتی فراتر از حالت اعتدال داشته است. این ارقام توقع جمهوری خواهان را از ترامپ در مسئله فلسطین ملموس‌تر می‌کند!
اما از طرف دیگر، حدود نیمی از دموکرات‌ها (۵۳%) می‌گویند که ترامپ به رژیم صهیونیستی بسیار علاقه‌مند است و تنها ۲۹% رفتار ترامپ را معتدل می‌بینند. این اختلاف سطح در خصوص رفتار ترامپ در مسئله فلسطین و رژیم صهیونیستی میان طیف دموکرات و جمهوری‌خواه جامعه آمریکا را می‌توان یکی از مهم‌ترین نتیجه نظرسنجی پیو دانست.
دو دولت، سؤالی مبهم
در بخش دیگر، موسسه پیو خواسته است با فرض ۴ حالت، نگرش و نگاه مردم آمریکا را نسبت به دو دولت مورد بررسی قرار دهد. به باور نگارنده این سؤال بسیار غلط و گمراه‌کننده است، زیرا برداشت هرکس از دو دولت ممکن است متفاوت باشد همان‌گونه که اکنون بحث زیادی در چگونگی تحقق دو دولت مطرح است.
درحالی‌که بخش زیادی از دموکرات‌ها و جمهوری خواهان، قرار گرفتن دو ملت فلسطینی و صهیونیستی در کنار هم را ممکن و سازگار می‌دانند اما در عوض تنها ۱۱% دو دولت را ممکن معرفی می‌کنند. این نشان می‌دهد که فضای دو دولت، چگونگی آن، روند تشکیل آن و … در ذهن‌ها مبهم است و برداشت یکسانی از آن وجود ندارد.
در نظرسنجی نیمی از آمریکایی‌ها رفتار ترامپ را در برخورد دو طرف متعادل دانسته، حدود ۳۴% به سود اسرائیل و تنها ۶% معتقد بودند که توجه ترامپ به فلسطینی‌ها بیش از صهیونیست‌ها بوده است
وقتی نزدیک به ۴۰ % زندگی دو جامعه صهیونیستی و فلسطینی کنار هم را ممکن می‌دانند اما تنها ۱۰% تحقق دو دولت فلسطینی-صهیونیستی را امکان پذیر، نشان دهنده آن است که دو دولت و شیوه تحقق آن دور از ذهن و مبهم است.
۲- جوانان آمریکا؛ چالشی برای دهه‌های آتی رژیم صهیونیستی
بخش آخر نظرسنجی به تفکیک رده‌های سنی، نتایج پرسش‌های مطرح‌شده را استخراج کرده است. نتیجه جالب توجه آن، کاهش حمایت جوانان از دولت صهیونیستی است. هرچند که اکثریت رده‌های سنی نگاه مثبتی به صهیونیست‌ها دارند اما هرچه به سنین پایین نزدیک‌تر می‌شویم، میزان حمایت کاسته می‌شود. نتیجه‌ای که می‌تواند هشداری جدی برای صهیونیست‌ها و سیاست‌گذاران لابی یهود در آمریکا به همراه داشته باشد.
این مسئله به‌صورت معکوس در قبال فلسطینان هم در جریان است. به‌طور مثال اگر تنها ۴۳% گروه سنی بالای ۶۵ سال آمریکا نسبت به مردم فلسطین نظر مثبتی دارد اما این میزان حمایت در سنین زیر ۲۹ سال به ۵۸% می‌رسد.
کاهش حمایت جوانان از رژیم صهیونیستی و مردم آن حتی شامل جوانان جمهوری‌خواه هم می‌شود. اگر اکثریت (۷۶%) افراد بالای ۶۵ سال جمهوری‌خواه از دولت تل‌آویو حمایت می‌کنند اما این رقم در نوجوانان تنها ۴۰% است! ممکن است گفته شود عدم نگرش مثبت جوانان آمریکا نسبت به رژیم صهیونیستی ناشی از عدم آگاهی آنان است. حتی با پذیرش این فرض باید گفت لابی یهود و نهادهای حامی صهیونیستی در آمریکا در دفاع و تبیین سیاست‌های رژیم صهیونیستی دچار چالش بوده و ضعیف عمل کرده اند.
در بخش دیگر، موسسه پیو خواسته است با فرض ۴ حالت، نگرش و نگاه مردم آمریکا را نسبت به دو دولت مورد بررسی قرار دهد. به باور نگارنده این سؤال بسیار غلط و گمراه‌کننده است، زیرا برداشت هرکس از دو دولت ممکن است متفاوت باشد همان‌گونه که اکنون بحث زیادی در چگونگی تحقق دو دولت مطرح است
به نظر می‌رسد این نگرش جوانان و کاهش حمایت آنان اعم از جمهوری‌خواه یا دموکرات از رژیم صهیونیستی، بسیار به عملکرد تل‌آویو طی بیست سال گذشته مرتبط است. وقوع جنگ‌های مختلف از سال ۲۰۰۶ به این‌سو، طولانی شدن تحریم‌های مختلف علیه غزه و مناطقی از کرانه باختری، تداوم مسیر اشغالگری و ساخت شهرک‌ها را می‌توان عواملی در کاهش حمایت جوانان آمریکایی از تل‌آویو دانست. ضمن آنکه تصویب قانون دولت-ملت یهود [۳] در سال گذشته و علنی‌تر شدن نژادپرستی رژیم صهیونیستی می‌تواند برای دهه‌های آتی و نسل‌های بعدی آمریکا این ذهنیت را به باور نزدیک‌تر نماید که رژیم صهیونیستی یک رژیم آپارتاید است.
۳- نتانیاهو و چالش ارتباط با آمریکا
این نظرسنجی نشان می‌دهد که چالش نتانیاهو با دموکرات‌ها طی سال‌های دوران اوباما و حمایت علنی وی از رقبایش، تأثیر مستقیمی بر جامعه عمومی دموکرات‌ها هم گذاشته است. ناظران باور دارند یکی از علل سیاست نتانیاهو، عوام گرایی وی است که مورد تایید راست افراطی و شهرک نشینان است، اما این سیاست وی او را از چپ آمریکا دور می‌کند که در گذشته مانند راستگراهای آمریکایی کاملاً از دولت رژیم صهیونیستی حمایت می کرده اند .[۴]
رژیم صهیونیستی در صورت ادامه روند فعلی و تداوم رفتارهای علنی‌تر خود در نژادپرستی، گسترش شهرک‌سازی‌ها و عدم توجه به قطعنامه‌های سازمان ملل با چالش جدی‌ای در افکار عمومی آمریکا روبرو خواهد شد و این مسئله توجیه رفتار و سیاست لابی‌های یهود در ایالات آمریکا را بیش‌ازپیش دچار مشکل و چالش خواهد کرد. این مسیر می‌تواند نگرش صهیونیست‌های آمریکایی و اعضای لابی آیپک را هم دچار تغییر نماید. بخشی از این روند در انتخابات پیشین قابل رویت بود. به‌طور نمونه در نشست آیپک که دو هفته پیش از انتخابات کنست برگزار شد، اعضای لابی یهود ضمن دعوت از بنی گانتز به‌عنوان رقیب نتانیاهو برای سخنرانی، طی بیانیه‌ای نتانیاهو را به دلیل اظهارات نژادپرستانه‌اش محکوم کردند .[۵]
کاهش حمایت جوانان از رژیم صهیونیستی و مردم آن حتی شامل جوانان جمهوری‌خواه هم می‌شود. اگر اکثریت (۷۶%) افراد بالای ۶۵ سال جمهوری‌خواه از دولت تل‌آویو حمایت می‌کنند اما این رقم در نوجوانان تنها ۴۰% است!
مرشایمر در کتاب «لابی یهود و رئالیسم تهاجمی»، به‌خوبی نقش یهودیان آمریکایی را در انتخابات آمریکا مورد بحث قرار می‌دهد؛ اما یکی از جنبه‌های مهم مورد توجه قرار می‌دهد آرای یهودیان است. مرشایمر می‌گوید هرچند به مقدار عددی به نظر می‌رسد آرای یهودیان تأثیر چندانی درنتیجه انتخابات آمریکا ندارد ولی نکته کلیدی در این است نامزدهای ریاست جمهوری به‌ندرت می‌توانند پیش‌بینی نمایند که انتخابات بسیار نزدیک و فشرده خواهد بود و لذا از اول بر روی آرای بیشتر یهودیان سرمایه‌گذاری می‌نمایند. آرای یهودیان در انتخابات مقدماتی برخی ایالت‌ها سرنوشت‌ساز بوده است .[۶]
تغییر نگرش جامعه آمریکایی و به‌تبع آن تأثیر آن بر یهودیان و لابی‌های موجود در آمریکا بر نوع رفتار و حمایتشان از رژیم صهیونیستی می‌تواند آرایش آرای یهودیان آمریکایی را در انتخابات آتی دچار تغییر نماید.
۴- جمع‌بندی
در پایان می‌توان از این نظرسنجی چند نکته و گزاره زیر را استخراج نمود:
کاهش محبوبیت کابینه رژیم صهیونیستی میان جوانان
نگرش منفی دوسوم دموکرات‌ها به کابینه نتانیاهو
بیش از نیمی از جوانان جمهوری‌خواه مخالف کابینه نتانیاهو هستند
سیاست‌های راست گرایانه ده ساله نتانیاهو موجب شده دموکرات‌ها و چپ‌های آمریکا مانند سال‌های ابتدایی قرن ۲۱ از رژیم صهیونیستی حمایت نکنند
تغییر آرایش حامیان یهودی و لابی صهیونیسم در انتخابات آمریکا
بخش زیادی از جمهوری خواهان (۷۹%) معتقدند ترامپ در مسئله فلسطین تعادل را رعایت کرده است.
عدم نگرش مثبت به فرآیند دو دولت از سوی آمریکایی‌ها