به گزارش مشرق، منابع خبری امروز دوشنبه خبر دعوت شاه سعودی از امیر قطر «تمیم بن حمد آل ثانی» امیر قطر برای حضور در اجلاس فوق العاده سران شورای همکاری خلیج (فارس) در مکه را تحلیل و بررسی کرد.
این دعوت پس از دو سال از آغاز بحران خلیج فارس و محاصره قطر در ماه ژوئن 2017 (15 خرداد 96) صورت گرفته است که در تمام این مدت تاکنون «کشورهای محاصره کننده قطر دست از اتهام زنی و هجمه‌های مشکوک علیه قطر برنداشته‌اند».
بیشتر بخوانید:
دعوت عربستان از قطر برای مشارکت در دو نشست مکه
وزارت امورخارجه قطر دیشب خبر داد که «تمیم بن حمد» نامه شاه عربستان را برای شرکت در این اجلاس که قرار است 30 می (9 خرداد) در مکه برگزار شود، دریافت کرده است.
در نامه مکتوب شاه سعودی تسلیم محمد بن عبدالرحمن آل ثانی وزیر امور خارجه قطر شده، تضاد مواضع سعودی در قبال قطر کاملا روشن به نظر می‌رسد. «از زمان شروع بدترین بحران در میان کشورهای عضو شورای همکاری خلیج (فارس)، قطر را به اتهام حمایت از تروریسم، هدف شدیدترین تحریم‌ها قرار دادند. اتهام‌هایی که که دوحه آن را انکار کرده و همچنان می‌گوید، این اتهام‌ها در راستای تلاش برای کنترل تصمیمات مستقل آن است. در مقابل، عربستان سعودی امروز قطر را دعوت می‌کند تا در نشست اضطراری شورای همکاری خلیج فارس، در شرایطی که منطقه تنش سریعی را تجربه می‌کند، شرکت کند.
این دو اجلاس در زمانی اتفاق می‌افتد که منطقه خلیج فارس به دنبال اعلام وزارت دفاع آمریکا درباره اعزام تجهیزات نظامی به خاورمیانه برای مقابله با آنچه تهدید ایران خوانده، شاهد بحران بین واشنگتن و تهران است .
آیا قطر در اجلاس مکه حاضر می‌شود؟
با توجه به مواضع ضد و نقیض کشورهای تحریم کننده قطر و در راس آن عربستان، حضور قطر در این دو اجلاس روشن نیست. بخصوص که دوحه تا نخستین ساعات از بامداد امروز بیست و هفتم ماه مه جاری به این دعوت واکنشی نشان نداده است.
سلطان بن سعد المریخی، وزیر مشاور در امور خارجه قطر یکشنبه هفته گذشته اعلام کرده بود که کشورش در پی دریافت دعوت از سازمان کنفرانس اسلامی حضور در اجلاس سران کشورهای اسلامی را که در مکه مکرمه برگزار می‌شود بررسی می‌کند.
در عین حال در بیانیه وزارت خارجه قطر به دعوت از امیر قطر برای حضور در اجلاس سران عرب که قرار است در همان روز اجلاس شورای همکاری، برگزار شود، اشاره‌ای نشده است.
طبق این گزارش، این دعوت در سایه ادامه بحران خلیج فارس اتفاق افتاده است که در آن از 5 ژوئن 2017، عربستان سعودی، بحرین و امارات عربی متحده عربی روابط خود را با دوحه قطع کردند.
از آن زمان، مشارکت قطر در نشست‌های سران شورای همکاری خلیج فارس و سران عرب بین عدم مشارکت یا مشارکت ضعیف متغیر بوده است.
امیر قطر در بیست و نهمین اجلاس سران عرب که در آوریل سال گذشته در شهر الظهران عربستان برگزار شده بود حضور نیافت و نماینده دائم خود در اتحادیه عرب را به آنجا فرستاد.
آخرین حضور شیخ تمیم در سی و هشتمین اجلاس سران شورای همکاری خلیج فارس به میزبانی کویت در دسامبر 2017 و در بحبوحه ادامه بحران بین شماری از کشورهای عضو شورای همکاری بود.
رهبران سه کشور تحریم‌کننده قطر در اجلاس کویت حضور نیافته و وزرای خود را به نمایندگی از کشورشان در این اجلاس فرستادند.
اما در سی و نهمین اجلاس شورای همکاری خلیج فارس به میزبانی ریاض در دسامبر 2018 امیر قطر حضور نیافت و سلطان المریخی، وزیر مشاور امور خارجه قطر در رأس هیاتی از کشورش در آن حضور یافت.
اما در اجلاس ماه مارس گذشته در تونس شیخ تمیم پس از حضور در جلسه افتتاحیه این اجلاس آنجا را به مقصد کشورش ترک کرد و وزارت خارجه قطر تاکید کرد که این اتفاق طبق برنامه سفر شیخ تمیم بوده است.
آیا اجلاس مکه موفق خواهد بود؟
الخلیج اونلاین در ادامه گفت‌وگویی را با «محجوب الزویری»، استاد تاریخ معاصر ایران و خاورمیانه در دانشگاه قطر انجام داده و به نقل از وی نوشته است: کشورهای شورای همکاری برای دستیابی به توافق حداقلی هم نیاز به یک زمینه مشترک دارند.
وی افزود: اگر به صحنه سیاسی نگاه کنیم، تغییری وجود ندارد. محاصره هنوز ادامه دارد و جنگ رسانه‌ای همچنان ادامه دارد و این را می‌توان در برنامه‌های رمضان که توسط کشورهای محاصره شده برای حمله به قطر به کار گرفته شده است، مشاهده کرد.
الزویری تاکید کرد: سیاست ریاض در خاورمیانه تغییرات در رفتار آن را منعکس نمی‌کند و همه این شرایط نشان نمی‌دهد که تغییراتی حاصل شده است.
این کارشناس قطری درباره دعوت عربستان از قطر گفت: بدون تغییر عربستان، این دعوت قابل پذیرش نیست؛ بلکه باید پایه‌ای از حسن نیت وجود داشته باشد و چیز مثبتی نشان داده شود تا دعوت پذیرفته شود در حالی که هیچ کدام از این‌ها وجود ندارد.
الزویری تاکید کرد: اقدامات این نشست‌ها روشن نیست، درگیری بین ایران و آمریکا و کنفرانس منامه مسائلی است که در منطقه بر سر آن توافقی نیست.
این کارشناس قطری با بیان اینکه دعوت شاه سعودی هرگز موجب رفع شکاف میان قطر با عربستان نمی شود، افزود: خاتمه یافتن بحران نیاز به یک دیپلماسی آرام و تماس‌های مستقیم، توقف جنگ رسانه‌ای و اقدامات مثبتی داد که فضای منفی را که از زمان محاصره پدید آمده است، تغییر دهد و همه این‌ها وجود ندارد و هجمه‌ها علیه قطر ادامه دارد.
وی افزود: در شرایطی که عربستان و امارات تشویق به رویارویی با ایران می‌کنند، ما می‌بینیم که قطر، کویت و عمان به دنبال ایجاد راه حل‌های سیاسی هستند و این نشانه تضاد شدید در مواضع اعضای شورای همکاری خلیج (فارس) است.
«جابر الحرمی»، یک نویسنده و روزنامه نگار قطری هم دعوت شاه سعودی را پروتوکلی خواند و گفت: قبل از هر اجلاس سران شورای همکاری خلیج (فارس) این دعوت انجام می‌شود؛ چون قطر هم عضو شوراست و اتفاق تازه‌ای رخ نداده است.
وی افزود: قطر در اجلاس قبلی سران شورای همکاری خلیج (فارس) حاضر شده؛ اما این سوال مطرح است چگونه از یک طرف قطر را محاصره می‌کنند از سوی دیگر آن را برای حضور در نشستی در این سطح دعوت می‌کنند.
الحرمی این امر را نشانه تناقض بزرگ در سیاست کشورهای تحریم کننده قطر خواند و افزود: قطر به سازمان شورای همکاری خلیج فارس اعتقاد دارد و به اهمیت آن واقعیت است، چون قرار است حافظ ملت‌های آن باشد از همین رو تلاش می‌کند که آنها را از خطرها و چالش‌های منطقه مصون بدارد.
وی افزود: اما این بار سوال‌های زیادی مطرح است. آیا امیر قطر در سایه چنین تنش‌های منطقه‌ای در آن حاضر خواهد شد و آیا این دعوت موجب رفع شکاف میان کشورهای عضو شورا می‌شود؟
الحرمی در این باره گفت: هیچ نشانه عملی از خاموش شدن آتش بحران اختلاف میان اعضای شورای همکاری خلیج (فارس) وجود ندارد کشورهای تحریم کننده قطر همچنان در دشمنی با قطر کار می‌کنند .
الحرمی گفت: قطر خواهان گفت‌وگوی جدی از طریق طرح همه مسائل برای بررسی و گفت‌وگوست. قطر با سیاست‌های این کشورها مخالف است و درخواست‌هایش برای گفت وگو هیچ بازتابی نداشته است.
تحلیلگران و فعالان توئیتر هم از اقدام شاه سعودی در دعوت از قطر برای حضور دراجلاس مکه به رغم متهم کردن آن به حمایت از تروریسم و مواضع ضد و نقیض عربستان، ابراز نارضایتی کردند.