سرویس جهان مشرق - روز قدس امسال در شرایط خاص و بغرنجی برای رژیم صهیونیستی فرا رسیده است، تا جایی که این رژیم و متحدان آمریکایی و عربی آن را مجبور کرده سیاست فرار به جلو را برای جلوگیری از بحران‌های فراروی خود در پیش بگیرند. اعلام پروژه آمریکایی معامله قرن در شرایطی طی ماه‌های اخیر مطرح شده است که هیچ سیگنالی مبنی بر موفقیت این پروژه در جهان عرب و اسلام و حتی در میان کشورهای اروپایی وجود ندارد. به نظر می‌رسد در شرایط کنونی بویژه دوره‌ای که عوامل اجرایی این طرح نمی‌توانند بندهای اصلی این پروژه را به صورت رسمی اعلام کنند، روزنه امیدی برای اجرای این طرح وجود ندارد.

** شرایط ویژه روز قدس امسال

سوالی که اینجا مطرح است، این است که چرا آمریکا و رژیم صهیونیستی با همراهی کشورهای مرتجع عربی در اوضاع کنونی، ایده خود را مطرح کرده‌اند. پاسخ به این سوال را می‌توان در تحولات سوریه و دیگر کشورهای عضو محور مقاومت در منطقه جستجو کرد. در شرایطی که بحران ساختگی گروه‌های تروریستی و حامیان منطقه‌ای و بین‌المللی آنها در سوریه به پایان قریب‌الوقوع خود نزدیک شده است، نگرانی‌های عمده‌ای از بروز پرونده‌های منطقه‌ای در مرحله بعد از پایان بحران در سوریه به وجود آمده است. اقدامات اخیر ترامپ مبنی بر به رسمیت شناختن یک جانبه بلندی‌های جولان برای رژیم صهیونیستی که با مخالفت تمامی جامعه جهانی مواجه شد و همچنین طرح معامله قرن منعکس کننده بخشی از این نگرانی‌ها بود.

در طرف دیگر تحولات یمن و جریان مردمی انصار الله قرار دارد که بنا به ادعای آمریکا و عربستان قرار است به حزب‌الله دوم در منطقه تبدیل شود. سعودی‌ها و آمریکایی‌ها گرچه این موضوع را خط قرمز خود می‌دانند، اما هیچ اقدام تاثیرگذاری برای مقابله با آن نمی‌توانند انجام دهند. در حالی که جنگ یمن نتایج معکوسی برای این کشورها داشته، آنها با چشمان خود شاهد بارور شدن این نهال نو پا هستند.

در همین راستا اقدامات آمریکا و عربستان برای جدا کردن کشورهای منطقه از عراق گرفته تا لبنان و حتی قطر و ترکیه از ایران نیز ناموفق مانده است. شاید به همین دلیل باشد که ترامپ طی ماه اخیر سیاست تو خالی تهدیدات نظامی ضد ایران را مطرح کرد تا شاید بتواند این کشورها را از کنار ایران متفرق کند. البته تحولات اخیر شکست این سیاست را نیز به اثبات رساند.

رژیم صهیونیستی در شرایط ویژه‌ای قرار دارد و متحدان غیر علنی این رژیم در میان کشورهای عربی نیز کم کم خود را نمایان می‌کنند. تل‌آویو روزگاری بدون محدودیت برنامه‌های تجاوز و جنگ خود ضد کشورهای مختلف و بویژه لبنان و فلسطین را دنبال می‌کرد و کسی نبود که جلوی این رژیم را بگیرد، اما امروز قدرت بازدارندگی رژیم صهیونیستی تا حدی افول پیدا کرده که گروه‌های مقاومت اسلامی فلسطین نیز به عنوان نوپا ترین حلقه‌های محور مقاومت در منطقه می‌توانند در درگیری‌های دو جانبه ضربات دردناکی را به این رژیم وارد کنند.

به همین علت موازنه بازدارندگی رژیم صهیونیستی در برابر نیروهای مقاومت طی سالهای اخیر معکوس شده و به موازنه ترس رژیم صهیونیستی نسبت به آزادسازی احتمالی مناطق اشغالی فلسطین و لبنان و سوریه در هر درگیری احتمالی آینده تبدیل شده است.

سران تل‌آویو با اشاره به قدرت مقاومت فلسطین معتقدند که بازدارندگی گروهی مانند حزب‌الله لبنان در برابر اسرائیل در این شرایط بسیار بیشتر است، شاید به همین علت است که سید حسن نصرالله دبیرکل حزب الله لبنان در واکنش به تهدیدات تل‌آویو برای ترور وی، این اظهارات را به تمسخر گرفته و گفت که از اینکه فعالیت‌های این حزب به عاملی برای عصبانیت و چالشی فراروی رژیم صهیونیستی تبدیل شده، به حزب‌الله افتخار می‌کند.

در سایه متغیرات کنونی، رژیم صهیونیستی در شرایط کنونی از نگرانی‌های فزاینده‌ای نظیر طرح مسأله جولان و احتمال اقدامات انتقام جویانه دولت سوریه بعد از ایجاد آرامش در این کشور و حتی استقرار نیروهای نظامی ایران در نزدیکی مرزهای فلسطین اشغالی و افزایش قدرت حزب الله و حماس و انصار الله یمن نگران است.

** بن‌بست‌های متوالی و تلاش‌های بی ثمر

بر اساس اطلاعات موجود در نشست منامه بحرین که قرار است در ماه آینده میلادی (ژوئن) برای پیشبرد ابعاد اقتصادی طرح معامله قرن برگزار شود، طرح تونی بلر رئیس کمیته چهارجانبه و نخست وزیر سابق انگلیس مطرح خواهد شد. طرح بلر برای حل و فصل بحران فلسطین مربوط به چند سال قبل است و حکایت از آن دارد که طرف‌های بین‌المللی با همکاری رژیم صهیونیستی به وعده‌های اقتصادی ارائه شده برای ملت فلسطین عمل کنند تا به این ترتیب با رونق اقتصادی در جامعه فلسطین، مقاومت مسلحانه در برابر اسرائیل کاهش پیدا کرده و آرمان‌های فلسطین به فراموشی سپرده شود.

ارائه مجدد این طرح نخ‌نما شده که پیش از این نیز ناکارآمدی خود را هم در طرف اسرائیلی و هم در میان گروه‌های فلسطینی نشان داده، ثابت می‌کند که اقدامات اردوگاه آمریکایی در منطقه تا حدی تحت تاثیر این تحولات شتابزده است که آنها حتی نمی توانند طرح جدیدی را ارائه کنند تا جامعه جهانی را مدتی به آن مشغول کنند.

** مأموریت آمریکایی ریاض در مخالفت با روز قدس

روز قدس در سال جاری در اوج نگرانی‌های اردوگاه آمریکایی – صهیونیستی فرا رسیده است. آنها با طرح موضوعاتی نظیر معامله قرن تلاش دارند نبض جامعه عربی و کشورهای اسلامی را در مورد تلاش‌های آمریکا برای حذف آرمان فلسطین بسنجند. البته همین موضع‌گیری‌ها نیز باعث شده تاکنون اعلام معامله قرن چندین بار به طول بینجامد، اما به نظر می‌رسد غرب در شرایط کنونی، خود را ناگزیر به اعلام این طرح می‌بیند، حتی اگر اعلام معامله قرن به اجرای آن منتهی نشود.

آمریکا و رژیم صهیونیستی البته برای کاستن از این نگرانی نقش کارکردی ویژه‌ای به عربستان و برخی دیگر از رژیم‌های عربی وابسته در منطقه داده‌اند. آمریکا پیشبرد ابعاد اقتصادی این طرح را به شیخ‌نشین های منزوی در منطقه سپرده است تا بتواند ابعاد سیاسی طرح خود را به صورت مرحله‌ای پیش ببرد. ریاض در برابر چشم‌پوشی از اراضی اشغالی عربی در چارچوب معامله قرن به دنبال عادی سازی کامل روابط خود با رژیم صهیونیستی است.

در شرایط کنونی جلوگیری از شرکت در راهپیمایی بزرگ روز جهانی قدس و مقابله با آن از اولویت ویژه‌ای در برنامه کاری آمریکا و متحدانش برخوردار است، عربستان گرچه پیش از این برپایی چنین مراسمی را در داخل این کشور ممنوع کرده بود، اما این بار تمامی پتانسیل دیپلماتیک و دلارهای نفتی خود را بسیج کرده تا جلوی این تحرکات را در کشورهای دیگر نیز بگیرد. بر اساس اطلاعات موجود عربستان سعودی از مدت‌ها پیش تحرکات دیپلماتیک خود را در کشورهای اسلامی آغاز کرده تا بتواند جلوی هر نوع تجمع اعتراض آمیز گسترده در افکار عمومی عربی و اسلامی را بگیرد.

ریاض در همین رابطه مذاکرات گسترده ای را با دولت های عربی و اسلامی آغاز کرده تا بتواند زمینه‌ای مناسب با طرح سازش آمریکا در منطقه ایجاد کند و جلوی واکنش های احتمالی نسبت به طرح معامله قرن را بگیرد.

روزنامه الاخبار لبنان به تازگی اعلام کرد که دفتر پادشاهی عربستان دستوراتی را به نمایندگان و سفرای آل سعود در کشورهای اسلامی داده، مبنی بر اینکه مقامات این کشورها را تشویق کنند تا مانع از برگزاری مراسم روز جهانی قدس شوند. عربستان به کشورهای مذکور وعده داده که در صورتی که با درخواست های ریاض موافقت کنند، سهمیه حج آنها اضافه می شود.

بر اساس این گزارش، تحرکات دفتر پادشاهی عربستان سعودی توسط محمد بن سلمان مدیریت می‌شود و بخشی از زمینه سازی این کشور برای اعلام طرح معامله قرن از سوی دولت آمریکا است که قرار است در پایان ماه مبارک رمضان اعلام شود.

عربستان که مقابله با اعتراضات ضد صهیونیستی در روز قدس در سالهای گذشته را با تنها با سانسور خبری دنبال می‌کرد، اما در سال جاری هر گونه راهپیمایی ریز و درشت را مطلقاً رد و تهدید کرده که واکنش شدیدی نسبت به هر نوع تجمع احتمالی در حمایت از آرمان فلسطین نشان خواهد داد. تحلیلگران، حوادث امنیتی اخیر در منطقه الشرقیه عربستان و به شهادت رساندن ۸ نفر از شهروندان بی گناه شیعه در این مناطق را نیز بی‌ارتباط با این اقدامات نمی‌دانند.

تحرکات عربستان همچنین شامل بازداشت ها و تحت تعقیب قرار دادن فلسطینی‌های مقیم این کشور نیز شده است و بالغ بر ۶۰ فلسطینی در این مدت بازداشت شده اند. این بازداشت ها برای ترساندن فلسطینیان صورت می گیرد، چرا که ریاض نگران واکنش های احتمالی مردمی در پی اعلام اجرای معامله قرن در اراضی این کشور است.

** دست و پا زدن سعودی در باتلاق!

به نظر می رسد رژیم های عربی منطقه که خود را مجبور به بازی در پازل آمریکا برای بقای حاکمیت غیر دموکراتیک خود می‌بینند، طی ماه‌های آینده به همین اقدامات بسنده نخواهند کرد و مجبور خواهند بود بیش از پیش خود را در طرح معامله قرن آمریکا غرق کنند. ریاض الان در باتلاقی گرفتار شده که هر چقدر دست و پا می‌زند، بیشتر در آن فرو می‌رود. لذا عربستان باید خود را برای روزی آماده کند که علاوه بر پرداخت تمامی هزینه‌های این طرح صهیونیستی، پتانسیل سیاسی و دیپلماتیک و اعتبار خود در جهان اسلام را نیز برای آن هزینه کند.

البته ریاض باید بداند حمایت تمام قد این رژیم از برنامه‌های صهیونیستی در مسیر عادی سازی روابط با اسرائیل تا پیشبرد معامله قرن بر خلاف منافع مقامات آل سعود خواهد بود، چرا که افکار عمومی جهان را بیش از پیش نسبت به آنها منزجر کرده و اقدامات آنها در مسیر دشمنی با ایران را با شکست مواجه کرده است. و به نوعی ملت‌های عرب را بیش از پیش از حکام مرتجع عربی جدا کرده و به محور مقاومت نزدیک خواهد کرد. مقاومتی که سال‌ها رژیم سعودی را در کنار رژیم صهیونیستی ارزیابی کرده، حال در پیش چشم جهانیان نیز منافقینی که تا دیروز لباس حمایت از فلسطین را می پوشیدند و در نهان با اسرائیل همکاری می کردند، رسوا می شوند و اعراب گفته های جمهوری اسلامی و محور مقاومت را تصدیق خواهند کرد این موج از درون فلسطین شروع خواهد شد و به تمام کشورهای عربی کشیده خواهد شد.