سرویس جنگ نرم مشرق - رسانه‌های غربی تاریخ طولانی‌ای از تحریف و حتی معکوس‌سازی واقعیت در مناقشه اسرائیل و فلسطین دارند. این بنگاه‌های تبلیغاتی عمدتاً جای مجرم و قربانی را عوض می‌کنند و به جای محکوم کردن صهیونیست‌ها به خاطر اشغالگری، فلسطینی‌ها را به خاطر مقاومت محکوم می‌کنند. کانال «بی‌بی‌سی دو» انگلیس اخیراً و در آستانه سالگرد اعتراضات گسترده فلسطینی‌ها در ۱۴ می سال ۲۰۱۸ موسوم به «راهپیمایی بزرگ بازگشت [۱] » به‌اصطلاح مستندی به نام «یک روز در غزه [۲] » پخش کرد که بار دیگر اقدام به تبرئه تروریسم صهیونیستی و متهم کردن معترضان غیرمسلح فلسطینی کرده است. در جریان این تظاهرات دست‌کم ۱۹۰ فلسطینی شهید شدند [۳] که از این تعداد ۳۳ نفر کودک بودند و ۱۸۳ نفر با شلیک گلوله جنگی شهید شدند؛ همچنین بیش از ۹۲۰۰ نفر دیگر نیز زخمی شدند [۴] که از این تعداد، ۶۱۰۰ فلسطینی با شلیک گلوله جنگی توسط تک‌تیراندازهای صهیونیست مجروح شدند [۵] . با این وجود، «بی‌بی‌سی دو» در مستند خود تلاش کرده است تا اقدامات وحشیانه و تروریستی صهیونیست‌ها را «دفاع از خود» ترسیم کند. «یک روز در غزه» به صورت مشترک توسط شبکه‌های پی‌بی‌اس آمریکا و بی‌بی‌سی انگلیس تولید شد، اما شبکه آمریکایی در آخرین لحظه، از پخش آن خودداری کرد.

رسانه‌های غربی به جای محکوم کردن اشغالگری صهیونیست‌ها و محاصره مردم غزه، تلاش فلسطینی‌ها برای پس گرفتن کشورشان را تقبیح می‌کنند (+)

اعتراضات ساکنان غزه علیه محاصره و اشغالگری صهیونیست‌ها بیش از یک سال است که در قالب راهپیمایی بزرگ بازگشت ادامه دارد (+)

پایگاه خبری-تحلیلی میدل‌ایست‌آی مستقر در لندن پس از پخش این مستند در گزارشی تحت عنوان «تحریف حرفه‌ای اعتراضات فلسطینی‌ها و قدرت اسرائیلی‌ها توسط بی‌بی‌سی [۶] » به قلم «احمد ابو ارتیمه» خبرنگار و فعال مدنی فلسطینی به نقد این مستند پرداخته است. ابو ارتیمه خودش یکی از اصلی‌ترین طراحان «راهپیمایی بزرگ بازگشت» بود و همان روزها در ستون نظرات روزنامه نیویورک‌تایمز از تصمیم خود در این‌باره نیز دفاع کرد [۷] . این فعال صلح‌طلب فلسطینی یکی از افرادی است که در مستند «یک روز در غزه» مورد مصاحبه قرار گرفته است و می‌گوید به همین دلیل هم می‌خواهد نقاط ضعف و ترفندهای پروپاگاندای آن را افشا کند.

«احمد ابو ارتیمه» از فعالان جامعه مدنی فلسطین و سازمان‌دهندگان راهپیمایی بزرگ بازگشت است (+)

اعتراضات موسوم به راهپیمایی بزرگ بازگشت از بسیاری جهات در تاریخ مبارزات فلسطینیان بی‌نظیر است (+)

در همین‌باره بخوانید:

›› مسابقه کودک‌کشی رژیم سعودی و رژیم صهیونیستی با سلاح‌های آمریکا

دفاع بی‌بی‌سی از نسل‌کشی رژیم صهیونیستی

ابو ارتیمه گزارش خود را با ارائه توضیحاتی مختصر درباره مستند شبکه بی‌بی‌سی آغاز می‌کند:

بی‌بی‌سی اخیراً مستندی با عنوان «یک روز در غزه» را پخش کرد که موضوع آن رویدادهای وحشتناک ۱۴ می ۲۰۱۸ در جریان راهپیمایی بزرگ بازگشت بود. اگرچه آن روز بیش از ۶۰ تظاهرات‌کننده غیرمسلح توسط تک‌تیراندازهای ارتش اسرائیل کشته و بیش از ۲۰۰۰ نفر هم زخمی شدند، اما این مستند به شکلی واضح و قابل‌اثبات به تعریف روایت اسرائیلی از این حوادث تمایل دارد و به شکلی فاحش نسبت به تجربیات و شهادت هزاران فلسطینی در غزه که در اتفاقات آن روز حضور داشتند، بی‌توجه است. با تأسف بی‌پایان، من در این مستند حضور داشتم و به همین دلیل احساس می‌کنم حق آن را دارم که شفاف‌سازی کنم که دقیقاً چگونه و کجا روایت اتفاقات آن روز به دست افرادی تحریف‌شده است که در بازنویسی تاریخ فلسطین بسیار متخصص هستند.

بسیاری از شهدای فلسطینی نوجوانانی هستند که هیچ خطری برای سربازانِ تا دندان مسلح صهیونیست نداشته‌اند (+)

نویسنده گزارش اقدام بی‌بی‌سی به پذیرش و ترسیم روایت رژیم صهیونیستی از اتفاقات روز راهپیمایی بزرگ بازگشت را مصداق تشویق به خشونت می‌داند و توجیه این شبکه انگلیس درباره «انعکاس صدای هر دو طرف» را نیز نمی‌پذیرد. وی توضیح می‌دهد:

مسئله این نیست که آیا این فیلم صداها و روایت‌های هر دو طرف را منعکس می‌کند یا نه. مسئله شیوه گفتن این روایت‌هاست. به عبارت دیگر، مهم قاب‌بندی و زاویه انتخاب‌شده برای گفتن این داستان است. تاریخ این مناقشه طی ۷۰ سال گذشته به وضوح به جهان نشان داده است که اگر اسرائیل احساس کند می‌تواند از زیر بار مسئولیت یک قتل‌عام [۸] شانه خالی کند، این کار را دوباره انجام خواهد داد. این فرهنگ مصونیت [رژیم صهیونیستی در مقابل ارتکاب جنایت] همین‌گونه به وجود آمده است؛ با کلمات و تصاویر. در این مورد [مستند «یک روز در غزه»]، بی‌بی‌سی نقش بلندگو را ایفا کرده است، چه آگاهانه و چه غیرآگاهانه.

تمام آن‌چه که صهیونیست‌ها از آن هراس دارند، تعدادی لاستیک و سنگ است (+)

سربازان مسلح صهیونیست از نوجوانان فلسطینی و سنگ‌قلاب‌هایشان وحشت می‌کنند (+)

تبرئه فرماندهان جنایت‌کار رژیم صهیونیستی

این فعال مدنی فلسطینی بزرگ‌ترین دروغ مستند بی‌بی‌سی را این‌گونه توصیف می‌کند:

این مستند روایت بسیار واضحی را از آن روز وحشتناک ترسیم می‌کند که شاهدان عینی هر دو طرف نیز در طول مستند عمدتاً هیچ ایرادی به این روایت نمی‌گیرند. آن روایت این است: یک راهپیمایی اعتراضی مسالمت‌آمیز و غیرنظامی توسط حماس و گروه‌های دیگری ربوده می‌شود که مردم را (در برخی موارد بر خلاف میلشان) به سوی حصارهای حائل هدایت می‌کنند تا آن‌ها را تبدیل به سیبل‌های متحرک مقابل صف تک‌تیراندازان اسرائیلی کنند که مأموریت آن‌ها حفاظت از روستاییانی است که برخی از آن‌ها تنها چندصد متر آن‌طرف‌تر زندگی می‌کنند. در این مستند، فرماندهان اسرائیلی، معقول و مردد [درباره صدور فرمان شلیک] به تصویر کشیده شده‌اند، به گونه‌ای که انگار سر دوراهی وظیفه‌شان برای محدود کردن تلفات غیرنظامی و در عین حال دفاع از حصار سیمی نازکی گیر افتاده‌اند که به ما گفته بودند تنها یک سانتی‌متر ضخامت دارد. چنان‌که هر فلسطینی‌ای در غزه می‌داند، این روایت یک تمسخر [و تحریف] جنایت‌کارانه حقیقت است. فیلم به جای تأکید بر این‌که این اعتراضات، غیرخشونت‌آمیز و با هدف اعاده عزت فلسطینیان و پایان دادن به محاصره خفه‌کننده اسرائیل بوده است، واقعیت را به گونه‌ای تحریف‌شده نشان می‌دهد که بر مبنای آن تظاهرات توسط یک سازمان ایدئولوژیک هدایت می‌شده است که وجود اسرائیل را انکار می‌کند.

آیا ۱۹۰ کشته نشانه خویشتن‌داری تک‌تیراندازهای صهیونیست است؟ (+)

راهپیمایی بزرگ بازگشت در اعتراض به محاصره نوار غزه و اشغال سرزمین مادری فلسطینیان توسط صهیونیست‌هاست (+)

ابو ارتیمه که خودش یکی از سازمان‌دهندگان اعتراضات ۱۴ می ۲۰۱۸ بوده، در ادامه گزارش به نقش فعالان جامعه مدنی و انکار این نقش در مستند «یک روز در غزه» اشاره می‌کند: «اگرچه راهپیمایی بزرگ بازگشت نتیجه توافق میان تمام نیروهای ملی فلسطین بود، اما مستند نقش رهبران حماس و جهاد اسلامی و برخی دیگر از شخصیت‌های اسلام‌گرا را در این‌باره برجسته می‌کند و این واقعیت را نادیده می‌گیرد که نقش اصلی را فعالان فعال جامعه مدنی در غزه ایفا کرده بودند.» وی همچنین برخی از تلاش‌های مستند برای خشونت‌آمیز بودن ماهیت بخشی از تظاهرات را نیز این‌گونه خاطرنشان می‌کند: «یکی از اتهام‌افکنانه‌ترین صحنه‌های فیلم جایی است که یک نوجوان فلسطینی می‌گوید می‌خواهد سر یک سربازان اسرائیلی را از تنش جدا کند. این نوجوان درباره معترضان دیگر هم صحبت می‌کند و به طور خاص می‌گوید یکی از آن‌ها اسلحه به دست گرفته است تا سربازان اسرائیلی را بترساند. یکی دیگر از جوانان فلسطینی هم در مستند ادعا می‌کند که اعتراضات دیگر مسالمت‌آمیز نیستند و می‌خواهد سربازان اسرائیلی را بکشد و آن‌ها را تکه‌تکه کند.»

در تعدادی از تجمعات راهپیمایی بزرگ بازگشت برای اولین بار ده‌ها هزار فلسطینی گرد هم جمع شدند (+)

به‌رغم گذشت یک سال و صرف هزینه‌های جانی، فلسطینی‌ها به هیچ قیمتی حاضر به دست برداشتن از جنبش خود نیستند (+)

دختر نوجوان فلسطینی مقصر است نه تک‌تیرانداز صهیونیست

یکی دیگر از ترفندهای بی‌بی‌سی برای توجیه خشونت غیرقابل‌توجیه صهیونیست‌ها علیه معترضان فلسطینی، نسبت دادن معترضان به گروه‌های مسلح به هر قیمتی است. نویسنده در این‌باره توضیح می‌دهد:

حتی وقتی در زندگی‌نامه قربانیان تیراندازی ارتش اسرائیل هم هیچ سابقه‌ای از ارتباط با یک گروه مسلح وجود ندارد، مستند با ابزار انتساب او را محکوم می‌کند. مثلاً «یکی از برادران [یا خواهران] او که ۱۶ سال پیش کشته شد، عضو شاخه نظامی حماس بود. این مسئله چه ربطی می‌تواند به قربانی‌ای داشته باشد که سال ۲۰۱۸ به او شلیک شده است؟ مستند البته ارتش اسرائیل را در مورد «وصال الشیخ خلیل» دختر نوجوانی که کشته شدنش توسط دوربین‌ها ضبط شده بود، مورد مؤاخذه قرار می‌دهد، اما حتی همین دختر را هم بی‌گناه نشان نمی‌دهد، بلکه شاهدان عینی فلسطینی‌ای را به تصویر می‌کشد که او را به خاطر فراهم کردن سنگ برای پسرها «بانک سنگ» می‌نامند. این در حالی است که «کوبی هلر» فرمانده تیپ جنوب غزه ارتش اسرائیل اختیار تام پیدا کرده بود تا بگوید راهپیمایی بزرگ بازگشت یک عملیات نظامی تلقی شده بود و بنابراین استفاده از ابزارهای نظامی برای متوقف کردن آن موجه بوده است.

به عقیده بی‌بی‌سی «وصال الشیخ خلیل» (چپ) به خاطر نگه داشتن سنگ در دامنش «تروریست» بوده است (+)

غزه به دست اشغالگران صهیونیست به یک زندان دسته‌جمعی تبدیل شده است (+)

ابو ارتیمه در ادامه، یکی از اشتباهات محاسباتی بی‌بی‌سی را هم یادآور می‌شود:

مستند به اظهارات یک زن فلسطینی هم اشاره دارد که می‌گوید زن‌ها سپر انسانی معترضان شده بوده‌اند؛ دقیقاً همان‌گونه که ارتش اسرائیل ادعا می‌کند. در حالت عادی، سپر انسانی یعنی گروگان‌هایی که به‌رغم میل خودشان بی‌رحمانه توسط افراد مسلحی مورد استفاده قرار می‌گیرند که پشت سر آن‌ها پنهان می‌شوند؛ اما این سپرهای انسانی اتفاقاً مایل به این کار بودند. این زن فلسطینی در واقع دارد به واقعیتی اذعان می‌کند که نه اسرائیلی‌ها و نه تولیدکنندگان بی‌بی‌سی نمی‌خواسته‌اند آن را بشنوند: این قیام، مردمی است. با وجود هزینه‌های جانی، تظاهرات‌کننده‌ها نمی‌خواستند این راهپیمایی پایان یابد. به همین دلیل هم هست که راهپیمایی بزرگ بازگشت بیش از یک سال است که همچنان ادامه دارد [۹] . تظاهرات‌کنندگان از همه قشرهای اجتماعی در غزه دارند از حق خود برای بازگشت به خانه‌هایشان در روستاهایی دفاع می‌کنند که پدرها و پدربزرگ‌هایشان را از آن‌ها اخراج کرده‌اند. این حق مشروعی است که توسط جامعه بین‌المللی هم به رسمیت شناخته شده است [۱۰] . تاریخ [و افسانه] نیست؛ واقعیت است.

یک طرف حصار یک ارتش مجهز اما بُزدل است و طرف دیگر مردمی دست‌خالی اما شجاع (+)

بی‌طرفی بی‌بی‌سی به نفع صهیونیست‌های قاتل

نویسنده گزارش جزئیات بیش‌تری را هم از روایت کاملاً یک‌طرفه اتفاقات سال ۲۰۱۸ در مستند بی‌بی‌سی افشا می‌کند. مثلاً توضیح می‌دهد که «یک روز در غزه» با نشان دادن یک پیرزن از ساکنان فلسطین اشغالی و مصاحبه با او تلاش دارد تا نشان دهد که اگر معترضان فلسطینی با مقاومت ارتش رژیم صهیونیستی مواجه نمی‌شدند و از حصار عبور می‌کردند آن‌وقت چه اتفاقات وحشتناکی برای این زن صهیونیست رخ می‌داد که الآن در آرامش نشسته است و در آشپزخانه‌اش یک لیوان آب می‌نوشد. ابو ارتیمه در اعتراض به این جانب‌گرایی بی‌بی‌سی می‌نویسد:

آیا تعریف بی‌بی‌سی از بی‌طرفی سردبیری این است؟ پس [پوشش خبری بی‌بی‌سی از] آن خانم فلسطینی سال‌خورده‌ای کجاست که در میان آوار خانه‌اش که از آخرین حمله اسرائیل به غزه در پنج سال پیش هنوز بازسازی نشده، سرگردان است؟ تصاویر آن همه خانه‌ای که در سرتاسر غزه تخریب شده‌اند و هرگز بازسازی نشده‌اند کجاست؟ در عوض، آن‌هایی که این بلا را بر سر غزه آورده‌اند افرادی معرفی می‌شوند که عاقل و حتی نگرانِ جان افرادی هستند که خودشان [زندگی] آن‌ها را از سال ۲۰۰۷ تا الآن به طور کامل نابود کرده‌اند. در بخشی از مستند، یک افسر اطلاعاتی زن اسرائیلی که پشتش به دوربین است، درباره دشواری انتخاب میان نگرانی‌اش درباره شهروندان غزه و آرمانش برای محافظت از روستاهای اسرائیل توضیح می‌دهد.

بی‌بی‌سی چرا سراغی از خانه‌های بی‌شماری نمی‌گیرد که در غزه ویران شده‌اند و دیگر هرگز بازسازی نشده‌اند (+)

نویسنده میدل‌ایست‌آی با استفاده از ادبیات دین مسیحیت دو نوع اشکال را متوجه مستند بی‌بی‌سی می‌داند که عبارتند از گناه «فعل حرام» و گناه «ترک واجب». وی معتقد است «یک روز در غزه» دروغ‌هایی را گفته که نباید می‌گفته و واقعیت‌هایی را نگفته که باید می‌گفته است. ابو ارتیمه می‌نویسد:

مستند در مخاطبان خود احساس اجتناب‌ناپذیر دل‌سوزی را درباره «مخمصه» ای ایجاد می‌کند که تک‌تک سربازان اسرائیلی در آن گیر کرده‌اند؛ آن‌ها به شدت تلاش کردند تا از تلفات غیرنظامی جلوگیری کنند، اما با نهایت تأسف مجبور بودند از پیرزن‌های نحیف روستایی در مقابل معترضان خشونت‌طلب، وحشی و ساده‌لوحی که [فریب گروه‌های مسلح فلسطینی را خورده بودند و] هدفشان حذف اسرائیل از نقشه دنیا بود، دفاع کنند. این‌ها گناه «فعل حرام» بود؛ اما گناه «ترک واجب» چه؟ مستند به این واقعیت اشاره نمی‌کند که سربازان اسرائیلی بخش عمده‌ای از آن روز اصلاً در معرض خطر قرار نداشتند و تیراندازی‌شان مصداق دفاع از خود نبود. آن روز، یک سرباز اندکی آسیب دید و یک سرباز دیگر هم کشته شد [۱۱] ، اما این اتفاقات در خارج از محل اعتراضات رخ دادند و شلیک‌ها توسط فردی انجام شده بود که با فاصله از یکی از تجمعات اعتراضی ایستاده بود. مستند از هیچ سرباز یا تحلیلگر نظامی مستقلی در این مورد سؤال نکرده است.

۰۲ آیا شلیک تک‌تیراندازهای صهیونیست مقابل پرتاب سنگ توسط فلسطینی‌ها «دفاع از خود» محسوب می‌شود؟ (+)

در روایت غربی، صهیونیست‌های تجاوزگر مسلح «صلح‌طلب» و مبارزان بی‌دفاع فلسطینی «تروریست» نامیده می‌شوند (+)

قربانیان واقعی فلسطینیان زندانی‌شده در غزه هستند

این خبرنگار و فعال مدنی فلسطینی تأکید می‌کند: «من مسببان این اتفاقات را تبرئه نمی‌کنم و تلاش نمی‌کنم تمام آن‌چه را که آن روز در کنار حصار اتفاق افتاد، توجیه کنم. اما این مستند هیچ کاری نکرد جز تکرار ماهیت مناقشه بر سر فلسطین؛ مقاومت تمام یک ملت علیه آوارگی، قتل‌عام و اشغال طی ۷۰ سال گذشته. «یک روز در غزه» این واقعیت را به رسمیت نمی‌شناسد که راهپیمایی بزرگ بازگشت مرحله دیگری در مبارزه مداوم برای آزادی فلسطین است. این فیلم نشان نمی‌دهد که غزه واقعاً تبدیل به یک زندان شده است.» ابو ارتیمه در بخش انتهایی گزارش خود با رد اتهامات رژیم صهیونیستی درباره نقش سازمان‌های فلسطینی در سازمان‌دهی معترضان، تصریح می‌کند:

فلسطینی‌های ساکن غزه ربات‌هایی نیستند که به دست مردان سیاه و مرموز متعلق به جناح‌های مختلف فلسطینی که کشورهای دیگر جهان آن‌ها را «تروریست» اعلام کرده‌اند، روی صفحه شطرنج جابه‌جا بشوند. توده‌های جمعیت فلسطینی که در راهپیمایی بزرگ بازگشت شرکت کردند داشتند از اعماق دلشان فریاد می‌کشیدند و خواستار شنیده شدن صدایشان بودند. من انکار نمی‌کنم که خشونت‌هایی در جریان آن روز وحشتناک اتفاق افتاد؛ با شناختی که من از غزه دارم، اگر خشونتی رخ نمی‌داد تعجب می‌کردم. اما اسرائیل و بی‌بی‌سی بار دیگر موفق شده‌اند روایتی بسازند که متجاوز را به قربانی تبدیل می‌کند. قربانیان واقعی آن روز تکان‌دهنده کسانی بودند که سعی داشتند زنجیرهایشان را پاره کنند، حق حیاتشان را فریاد بزنند و روی درهای زندانشان بکوبند.

فریاد اعتراض یک فلسطینی بر سر سرباز صهیونیست؛ معترضان فلسطینی به دنبال بازگشت به روستاهایی هستند که پدرانشان از آن‌ها اخراج شدند (+)

فلسطینی‌ها در راهپیمایی بزرگ بازگشت از اعمال دلشان آرمان بازگشت به سرزمین مادری را فریاد می‌کشند (+)

نویسنده گزارش در انتها بار دیگر از حضور در مستند بی‌بی‌سی اظهار پشیمانی می‌کند و می‌نویسد: «طی سفرم به شیکاگو، بی‌بی‌سی بیش از دو ساعت برای این مستند با من مصاحبه کرد. وقتی از من برای انتشار این مصاحبه اجازه خواستند، به یک شرط موافقت کردم: این‌که حرف‌های من را تحریف نکنند و در چارچوبی غیر از چارچوب مدنظر من منتشر ننمایند. این مستند نشان داد که نگرانی‌های من واقعاً بجا بوده‌اند.»