به گزارش مشرق، روزهای ۱۰ تا ۱۳ ژوئن سال ۲۰۱۴ روزهایی تاریخی و فراموش نشدنی در خاطره جمعی مردم عراق خواهد بود. در روز ۱۰ ژوئن حاکمیت دولت عراق با سقوط شهر موصل به مخاطره کشیده شده و در تاریخ ۱۳ ژوئن درخواست برای احیای مجدد هیبت دولت مطرح شد.
ببینید
فیلم / فرمانده حشدالشعبی: زبان فارسی، زبان انقلاب است
سقوط فاجعه‌بار شهر موصل به دست گروه تروریستی داعش را می‌توان تحت تاثیر عوامل داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی دانست. انگیزه های مربوط به صدور فتوای جهاد دفاعی ضد گروه‌های تروریستی بر تاثیر جریان مردمی الحشد الشعبی در ماه‌های پس از سقوط داعش نیز زیاد است.
درست است که مردم عراق موفق شدند یکی از تندروترین گروه‌های تروریستی دنیا را با شکست مواجه کنند، اما بسترهای بازگشت این گروه همچنان وجود دارد که از جمله آنها می‌توان به فساد در موسسات دولتی و بی اعتمادی نسبت به دولت و نابسامانی اوضاع امنیتی و سیاسی در روند سیاسی کشور و احتمال بروز تجزیه در این کشور اشاره کرد.
بسترهای گسترش داعش همچنان وجود دارد
روزنامه ال اخبار در گزارشی به قلم زید العلی کارشناس عراقی قانون اساسی تطبیقی، شکست شخصیت‌های نخبه سیاسی کشور بعد از دوره اشغالگری آمریکا برای احیای موسسات دولتی در عراق را به عنوان یکی از بسترهای بروز پدیده داعش در این کشور مورد اشاره قرار داده است.
وی اوضاع کنونی عراق را نیز پیچیده و مبهم ارزیابی کرده و گفت که نگرانی‌ها از گسترش مجدد گروه تروریستی داعش یا دیگر گروه‌های تروریستی همچنان وجود دارد. وی به فساد اداری شدید در موسسات دولتی نظیر دستگاه قضایی و موسسات دولتی و سیستم اطلاعات در این کشور اشاره کرده و می‌گوید که البته برخی اتفاقات جزئی رخ داده است، اما این ضعف همچنان وجود دارد.
العلی به پس‌زمینه های اقتصادی و اجتماعی بروز پدیده داعش اشاره کرده و گفت که فقر در این کشور در حال افزایش است و فرصت‌های شغلی برای بخش قابل توجهی از جوانان وجود ندارد که سالیانه ۲۰۰ هزار نفر از آنها وارد سن اشتغال می شوند.
این کارشناس مسائل بین‌المللی به تغییرات زیست محیطی در داخل عراق و عدم وجود جریان برق در بسیاری از مناطق کشاورزی و قاچاق شدن بخش قابل توجهی از تولیدات کشاورزی از خارج عراق به داخل این کشور اشاره کرده و گفت که تمامی این عوامل به کشاورزان فشار وارد می کند.
این گزارش به آسیب‌های به وجود آمده به کشاورزان و روستاییان در نتیجه طوفان‌های شن اشاره کرده و نوشت که روستائیان بر خلاف قشر شهری معمولاً نمی‌توانند خود را از این طوفان‌ها در امان نگه دارند، به همین علت عناصر داعش برای جذب نیرو به روستاها می‌رفتند تا آنها را با خود همراه کنند. وی گفت که استنادات زیادی در این رابطه وجود دارد.
حشد الشعبی
درخواست آیت الله سید علی سیستانی مرجع تقلید شیعیان در عراق مبنی بر لزوم جهاد دفاعی جهت حفظ کشور و مقدسات آن، هزاران نفر از مردم عراق را به صورت داوطلبانه به سمت اردوگاه های آموزش کشاند تا بعدها هیئت الحشد الشعبی تشکیل شود که در حال حاضر نمایندگانی در داخل پارلمان عراق دارد.
البته بیانیه مرجعیت شیعیان عراق با گذشت دو سال از ریشه‌کن شدن داعش در این کشور هشدارهای خطرناکی به صدا در آورده و هشدار داد که شرایط کنونی کشور به عناصر داعش فرصت مناسبی را می دهد تا برخی تجاوزات خود را برای بر هم زدن امنیت و ثبات در کشور دنبال کنند.
در حال حاضر تعداد نیروهای عناصر الحشد الشعبی بالغ بر ۱۳۰ هزار نفر است که تحت طرح فتوای مرجعیت شیعیان عراق گرد هم آمده اند. البته ایجاد هماهنگی در این جمع قابل توجه از جوانان عراقی در یک سیستم واحد به صورت عمق ایدئولوژیک و عملیاتی مشکل به نظر می رسد. به همین علت برخی گرایش‌های فرعی از این نیروها منشعب شده است.
نیروهای الحشد الشعبی در ۶ ماه پایانی فعالیت‌های خود در روند مبارزه با گروه تروریستی داعش چهره‌ای کاملاً متفاوت با روزهای اولیه تشکیل در ۱۴ ژوئن سال ۲۰۱۴ داشت. اتفاقاتی که در نهایت منجر به پیروزی کامل بر گروه تروریستی داعش شد که در سپتامبر سال ۲۰۱۷ رقم خورد.
آمار و اطلاعات موجود نشان دهنده نقش محوری و مهم همه گروه‌های الحشد الشعبی در روند مبارزه با گروه تروریستی داعش بود. این گروه بعد از پایان مبارزه با داعش نیز به فعالیت‌های خود ادامه داده و نقش قابل توجهی در مقابله با آتش سوزی های به وقوع پیوسته در مزارع کشاورزی شمال و مرکز و جنوب کشور این کار کرده است.
الحشد الشعبی موفق شده هزاران خانواده عراقی را از دست گروه تروریستی داعش نجات دهد و ده‌ها هزار خانواده را به خانه‌های خود بازگرداند.
نیروهای الحشد الشعبی در بسیاری از عملیات‌های نظامی برای مبارزه با داعش در مناطق مختلف از جمله جرف الصخر، بیجی، سامرا، تکریت، فلوجه، الرمادی، موصل، العظیم، عزیز بلد، تلعفر، آمرلی، سنجار، سبع البور، عرب جبور، الضابطیه، ابوغریب، هور رجب و حمرین و دیگر مناطق شرکت کردند.
در مرحله مبارزه با داعش و مراحل بعد از آن، اطلاعات موجود نشان می‌دهد که نیروهای الحشد الشعبی در بخش‌های مختلف آن در بازگشت ۱۸۸ هزار آواره عراقی از مجموع ۳۵۸ هزار آواره استان دیاله در سال ۲۰۱۵ نقش داشته اند.
آنها همچنین در بازگرداندن ۶۸۲ هزار آواره استان صلاح الدین و ۹۲۸ هزار آواره استان الانبار نقش داشته اند.الحشد الشعبی همچنین در امداد رسانی به ۲۲ هزار غیرنظامی در جریان درگیریهای آزادسازی فلوجه که در سال ۲۰۱۶ اتفاق افتاد نیز نقش داشته است.
نیروهای داوطلب مردمی عراق در ارائه خدمات پزشکی و بهداشتی به حدود ۲۲ هزار آواره استان نینوا مشارکت کرده و ۱۴۰ هزار نفر از مردم موصل را در سال ۲۰۱۷ از خطر داعش در این شهر تخلیه کردند.
الحشد الشعبی همچنین در بازگردان حدود ۵۲۲ هزار آواره عراقی از سوریه به عراق نیز ایفای نقش کرده‌اند.
نیروهای الحشد الشعبی همچنین در نجات ۲۴۰ روستا در استان‌های میسان، واسط، بصره و اطراف آنها از خطر سیل نیز ایفای نقش کرده اند. آنها تعدادی از پالایشگاه ها و مراکز استراتژیک عراق در این استان‌ها را از خطر سیل نجات دادند. این نیروها همچنین در عملیات اطفاء حریق استان نینوا و کرکوک و صلاح الدین و دیاله و نجف و استان‌های دیگر مشارکت کردند.
این آمار و ارقام نشان می‌دهد که گر چه مأموریت نظامی نیروهای الحشد الشعبی احتمالاً در بخش مشخصی به پایان رسیده است، اما پیام‌ها و ماموریت‌های دیگران همچنان به قوت خود باقی مانده و تنها نقش آنها در این ماموریت بر اساس شرایط زمان تغییر پیدا کرده است.
بازگرداندن آوارگان و نجات مردم از سیل و جلوگیری از آتش سوزی و حفظ سرمایه‌ها و دارایی‌های استراتژیک کشور، حمایت از موسسات دولتی و عتبات عالیات و ایجاد خدمات ضروری و اساسی برای بسیاری از شهرها و مناطق محروم عراق و لزوم حمایت از خانواده‌های شهدا و مجروحان از جمله عملیات‌هایی است که نیروهای الحشد الشعبی در مرحله جدید آن را در دستور کار خود قرار داده اند.