به گزارش مشرق، دوم اکتبر سال گذشته بود که با قتل هولناک جمال قاشقچی روزنامه نگار منتقد سعودی در کنسولگری عربستان در استانبول توسط مقامات سعودی یکبار دیگر توجه جامعه جهانی را به سمت سیاست مخرب عربستان سعودی جلب کرد. این ماجرا نشان داد وضعیت عربستان فرسنگ ها با دموکراسی فاصله دارد و سیاستمداران این کشور تحمل هیچ نوع انتقادی ندارند و هر مخالفی را به راحتی می تواند سلاخی کند.
با گذشت یکسال از این ماجرا که به عنوان ماجرایی تلخ در تاریخ خاورمیانه یاد می شود همچنان دادگاه وی ادامه دارد و شنیده ها حاکی از این است که عاملان اصلی قتل او محاکمه نشده اند از طرفی هم ولیعهد سعودی که آمر این جنایت است خود را ملزم به هیچ توضیحی نمی داند.
بیشتر بخوانید:
در خصوص آخرین وضعیت پرونده جمال قاشقچی و گزارش سازمان ملل متحد در مورد این مساله گفت وگویی با توران قشلاقچی روزنامه نگار و نویسنده ترکیه و رئیس انجمن رسانه های ترک-عرب داشته ایم. وی دوست نزدیک جمال قاشقچی بوده است و اولین فردی بود که در مقابل رسانه ها قرار گرفت و خبر قتل قاشقچی در کنسولگری عربستان در استانبول را مطرح کرد. مشروح این گفت و گو را با هم می خوانیم.
*پرونده قتل جمال قاشقچی در چه مرحله ای قرار دارد؟
این پرونده همچنان مورد بررسی است و تحقیقات و دادگاه ادامه دارد و فعلا به نتیجه ای نرسیده ایم. هفته پیش هم سازمان ملل متحد گزارشی در این خصوص منتشر کرد که گزارشی خوبی بود و امیدوارم مواردی که در گزارش ذکر شده است مورد اجرا قرار گیرد.
در اصل مشکل اصلی هم به اجرا در نیامدن این مفاد است. زیرا تا به حال هر گزارشی که در این رابطه سازمان منتشر کرده است عربستان از اجرای آن سرباز زده است. همچنین در خصوص زندگی جمال قاشقچی چند فیلم مستند آماده شده است که قرار است پس از ماه سپتامبر منتشر شود. به نظرم پس از انتشار این فیلم ها بتوانیم دوباره توجه جامعه جهانی را به سمت این موضوع سوق دهیم.
*آیا عربستان سعودی از آخرین وضعیت پرونده جمال قاشقچی ترکیه را مطلع می کند؟
خیر؛ تا جایی که اطلاع دارم درباره این پرونده، ترکیه را در جریان قرار نمی دهند. نه فقط ترکیه بلکه به سازمان ملل متحد هم در مورد این دادگاه هیچ اطلاعی نمی دهند. همانطور که می دانید این مورد صرفا مساله عربستان سعودی و ترکیه نیست بلکه مربوط به آمریکا و همه جهان است.
*اقدامات مقامات سیاسی ترکیه در خصوص مساله قاشقچی چه بوده است؟
مقامات ترکیه موضوع قتل این روزنامه نگار را افشا کردند و تمام جزییات آن را مطرح کردند. که با افشا شدن آن نیز تمام جهان از این اقدام عربستان آگاه شد. در اصل ترکیه نقش بسیار مهم و موثری (همراه با موفقیت) در افشای این قتل ایفا کرده است. هنوز هم ترکیه این مساله را پیگیری می کند و از پیگیری آن دست نخواهد کشید.
*به نظر شما چرا متهم اصلی پرونده قتل روزنامه نگار منتقد ریاض، «سعود القحطانی» را محاکمه نکرده اند؟
در اصل نه تنها القحطانی بلکه عربستان بسیاری از متهمان این جنایت را محاکمه نکرده است. دلیل این مساله این است که برخی از این افراد روابط خانوادگی با سلمان دارند. دلیل محاکمه نشدن القحطانی هم این است که خود محمد بن سلمان دستور این جنایت را داده بوده و خودش از این قتل با خبر بوده است به همین خاطر گفته می شود خود بن سلمان مانع محاکمه شدن وی می شود.
*همزمان با ارائه گزارش تحقیقی سارمان ملل اعلام شده است که ولیعهد عربستان سعودی رابطه مستقیمی با این قتل دارد اما در مقابل این گزارش بن سلمان همچنان ترجیح می دهد سکوت کند. دلیل این امر چیست؟
تمامی مقامات دولتی و حتی رئیس جمهور ترکیه نیز بارها گفته اند که خود ولیعهد بن سلمان ارتباط مستقیم با این جنایت دارد و حتی آمر این قتل شخص محمد بن سلمان است. قتلی که توسط مشاور معاون او صورت گرفته است پس مشخصا ولیعهد سعودی در این قتل مسئولیت فردی داشته و این جنایت به دستور وی صورت گرفته است . حتی در این خصوص ارتباط تلفنی با عاملان این قتل داشته است. برای همین ترجیح می دهد سکوت کند.
*خانم اگنس کالامارد گزارشگر ویژه اعدام های فراقضایی گفت این قتل جرایم دولتی است و ولیعهد باید تحریم شود. آیا امکان چنین اتفاقی است؟
تمامی شواهد او را نشان می دهد با این حساب باید مورد تحریم قرار گرفته و اموالش بلوکه شود. با توجه به اینکه اعلام شده موضوع یک جرم دولتی است پس انگشت اتهام به سمت ولیعهد است اما در این میان یک مانع مهم وجود دارد آن شخص دونالد ترامپ است. با توجه به این که دونالد ترامپ از سوی عربستان سعودی هم برای خودش هم برای دولتش حمایت مالی می شود برای همین مانع اجرایی شدن این مفاد می شود.
*یک منبع سعودی به پایگاه خبری عربی ۲۱ گفته است که عربستان قصد دارد با کاهش تدریجی سرمایه گذاری و تبلیغات رسانه ای مانع ورود گردشگران به ترکیه شود تا اینگونه ترکیه را تحت فشار قرار داده و اردوغان را از پیگیری پرونده قاشچی منصرف کند. با این استراتژی عربستان به هدفش می رسد؟
قبل از این هم عربستان به طور پنهانی پیشنهاد مالی بزرگی به ترکیه داده بود اما ترکیه از پیگیری این پرونده دست نکشید. درست است که تحت تاثیر چنین اقدامی ترکیه مورد فشار قرار خواهد گرفت اما باز هم اردوغان از موضع خود کنار نخواهد کشید. این پرونده مساله بین ترکیه و عربستان نیست بلکه موضوعی کاملا بین المللی است. برای همین ترکیه تا به نتیجه نرسیدن این پرونده دست بردار نخواهد بود.
*با توجه به اینکه شما نزدیکترین دوست قاشقچی بوده اید می خواهم این سوال را بپرسم که در هر کشوری روزنامه نگارانی بوده اند که علیه سیاست حکومت آن کشور انتقاد کرده اند اما هیچ کدام به سرنوشت مشابه قاشقچی گرفتار نشده اند. قاشقچی چه تهدیدی برای عربستان داشته که ولیعهد اینگونه او را خواست کنار بزند؟
نمی توان به قاشقچی مخالف کامل گفت چون مقطعی مشاور رسانه ای آنها نیز بوده است اما مشکل اصلی او با برخی سیاست های ولیعهد بود و همیشه از آن انتقاد می کرد. مثلا سیاست های عربستان در جنگ یمن یکی از این انتقادات بود. او معتقد بود که سیاست محمد بن سلمان موجب متضرر شدن امنیت منطقه است.
محمد بن سلمان فقط برای جمال قاشقچی نقشه قتل نکشیده بود، بلکه برای ۳۰ نفر دیگر نیز چنین تصمیمی داشت. حتی گفته می شود قبل از قاشقچی ۴ نفر دیگر که مخالف سیاست وی بودند را به سرنوشت قاشقچی دچار کرده است. اما با افشا شدن قتل قاشقچی عملیات کشتن ۲۵ فرد دیگر را به تعلیق افتاد.
برای مثال یکی از این افراد عمر بن عبدالعزیز است. وی هم اکنون ساکن کانادا است چندی پیش در حساب توئیتری اش نوشت که جزو هدف های ولیعهد بوده است. عاقیت چهار فرد دیگر هم همچنان مبهم است. متاسفانه سیاست عربستان طوری است که هر فردی که منتقد حکومتش باشد چه منتقد تند و تیز و چه منتقدی میانه روتر تحمل چنین چیزی را ندارد و ترجیح می دهد او را از میدان به در کند. این واقعا رویه ای منفی و غیر قال قبول برای یک کشور است. امیدورام پس از جمال قاشقچی دیگر شاهد چینی رویدادی نباشیم.