به گزارش مشرق، در عالم خلقت برخی غذاها و برخی گیاهان نسبت به برخی دیگر برتری داده شده‌اند، درست مانند انسان‌ها که به برخی در برابر برخی دیگر فضیلت داده شده است.
به این آیه دقت کنید: «و َفِی الْأَرْضِ قِطَعٌ مُتَجَاوِرَاتٌ وَجَنَّاتٌ مِنْ أَعْنَابٍ و َزَرْعٌ و َنَخِیلٌ صِنْوَانٌ وَ غَیْرُ صِنْوَانٍ یُسْقَی بِمَاءٍ وَاحِدٍ و َنُفَضِّلُ بَعْضَهَا عَلَی بَعْضٍ فِی الْأُکُلِ إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَاتٍ لِقَوْمٍ یَعْقِلُونَ» ﴿رعد 4﴾
«و در زمین قطعاتی است کنار هم و باغهایی از انگور و کشتزارها و درختان خرما چه از یک ریشه و چه از غیر یک ریشه که با یک آب سیراب میگردند و [با این همه] برخی از آنها را بر برخی دیگر برتری میدهیم بی‌گمان در این امر برای مردمی که تعقل می کنند دلایل [روشنی] است.»
بیشتر بخوانید:
بر اساس روایات اهل بیت علیهم‌السلام یکی از این گیاهان "خرفه" است.
در روایتی از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله آمده است: پیامبر (ص) حرارتی یافت، بر "خُرفهای" دندان فشرد و از آن احساس راحتی کرد، سپس گفت: خداوندا! در آن برکت بنِه؛ در آن، شفای 99 درد است. [ای خُرفه!] در هر جا می‌خواهی، بروی.»
همچنین در روایت دیگری از رسول اکرم (ص) آمده است: بر شما باد خُرفه که زیرکی دهد و اگر تنها یک چیز باشد که عقل را افزون می‌کند، همان است.
امام صادق علیه‌السلام نیز درباره خرفه فرموده‌اند: پیامبر خدا بر زمین سوختهای پا نهاد و آن زمین، پایش را سوزاند؛ پس، پای خویش را بر خُرفه نهاد و در نتیجه، سوزش حاصله، فرو نشست؛ از آن پس، پیامبر صلی‌الله علیه و آله خُرفه را دوست داشت، برای آن دعا می‌کرد و می‌گفت: چه گیاه پُربرکتی است.
"خرفه" را در زبان عربی، فرفخ، بقله فاطمه یا بقلة الزهرا می‌نامند چون در روایات آمده است که سبزی مورد علاقه حضرت زهرا(س) بوده است.
امام صادق (ع) فرموده‌اند: در روی زمین گیاهی والاتر و سودمندتر از خرفه نیست و آن سبزی فاطمه است. (کافی ج 6- بحار ج66 )
در زبان فارسی به خرقفه پَرپهن می‌گویند چون برگهای پهن و ضخیمی دارد.
بنی‌امیه نام خرفه را تغییر دادند و بقله الحمقاء نهادند (سبزی احمق) و گفتند: چون در مسیر گذر مردم می‌روید سبزی احمقی است!
اما بر اساس آموزه‌های طب سنتی نیز "خرفه" سبزی بسیار پرخاصیتی است؛ ساقه آن ضخیم و مفروش بر روی زمین و مایل به سرخی و بسیار شکننده است؛ برگ آن اندک ضخیم و لزج است؛ در روزگار نه چندان دور، جایگاه ویژه‌ای در سفره غذایی مردم کشورمان داشته و سبزی‌فروش‌ها آن را مثل سایر سبزیجات عرضه می‌کردند اما متاسفانه به علل ناشناخته و البته قابل تصور به فراموشی سپرده شد؛ در حال حاضر با اینکه خرفه به‌صورت خودرو در زمینهای کشاورزی می‌روید، کشاورزان به دلیل متقاضی نداشتن، این سبزی بسیار پرخاصیت و مفید را کنده و دور می‌اندازند!
خواص "خرفه"
طبیعت خرفه، سرد و تر است، مسکن صفرا است، حرارت خون و کبد و معده را تسکین می‌دهد؛ سردرد گرم را رفع و عطش را تسکین می‌دهد، ادرارآور و در خرد کردن سنگ مثانه موثر است همچنین در مبتلایان به دیابت که گرم مزاج باشند، قند خون را کاهش می‌دهد.
مرحوم دکتر عبدالله احمدیه در مورد خاصیت ضد دیابت خرفه می‌گوید: «خرفه و تخم خرفه گاه در طبایع گرم رفع دیابت را می‌نماید؛ نگارنده آن را بسیار مورد آزمایش قرار داده و مفید یافته‌ام.»
به بیماران دیابتی که گرم مزاج هستند می‌گوییم زیاد خرفه بخورند و اگر موجود نبود، سه قاشق غذاخوری تخم خرفه را آسیاب کرده در سه فنجان آب چند ساعت بخیسانند؛ سپس از صافی گذرانده و این سه فنجان آب را صبح و ظهر و شب بنوشند.
خواص مهم خرفه در کتاب مخزن الادویه (برای پزشکان)
"برگ و ساق آن مسکن صفرا و مسکن خون و حرارت جگر و تب‌های حاره و عطش و دیابت و صداع حار و قاطع چرکی که از سینه آید و تفتیت حصاة و ادرار بول نماید و جهت حرقت مجاری بول و مثانه و حابس حیض بقوت قبض و برودت خود. جهت امراض حاره بغایت نافع خصوص در بلدان و فصول حاره و چون محرور المزاجان لاغر و خشک تناول نمایند ابدان ایشان را تر و فربه و ضماد آن با روغن کل جهت تسکین صداع حار ضربانی و سوختکی آتش و اورام حاره و با حنا بر کف دست و پای جهت تسکین حرارت آن و ضماد بیخ آن جهت ثآلیل و برگ و ساق آن مقوی باه محرورین و مضعف مبرودین و بالخاصیة مسقط اشتها و اکثار آن مورث تاریکی چشم مصلح آن مصطکی و کرفس و نعناع و تخم آن در جمیع افعال مانند آب آنست و از آن ضعیفتر."
با مروری بر جایگاه خرفه در روایات طب اسلامی و منابع طب ایرانی به وضوح بر لزم تلاش برای بازمعرفی و احیاء چرخه عرضه و تقاضای و قرار گرفتن آن در سبد غذایی مردم پی می‌بریم.
شایسته است در فصل تابستان، مردم خصوصاً افراد گرم‌مزاج تا می‌توانند سبزی خرفه را مانند سبزی خوردن میل کنند یا به‌عنوان سبزی آش استفاده کنند؛ ترشی آن هم خوشمزه می‌شود؛ اضافه آن را ترشی بیندازید که در سایر فصول داشته باشید؛ به کشاورزان و باغداران هم بگویید آن را دور نریخته و به سبزی‌فروش‌ها عرضه کنند و هرکدام باغچه دارید آن را بکارید.