به گزارش مشرق، بار دیگر ماه حزن و اندوه خاندان اهل بیت (ع) فرا رسیده است. در این ایام عاشقان به ثار الله (ع) با حضور در محافل حسینی در غم این مصیبت عظیم اشک ماتم می‌ریزند. در روایات آمده است که امام صادق (ع) فرمود: گریه‌کننده جدم از جای خود بر نمی‌خیزد، مگر اینکه مانند روزی که از مادر متولد شده از گناهان پاک است. همچنین فرمود: خدا حیا می‌کند گریه‌کننده بر حسین ابن علی (ع) را عذاب کند. یکی از سؤالاتی که در این زمینه مطرح می‌شود این است که آیا گریه بر امام حسین (ع) سبب محو گناهان می‌شود؟ در این زمینه با حجت‌الاسلام طاهر قلی‌زاده محمدی کارشناس دینی گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌آید:

بیشتر بخوانید:

چرا شیعیان قبل از شهادت سیدالشهدا عزاداری می کنند؟

روانشناسی «گریه» و اثرات گریستن بر سیدالشهدا

اسباب بخشیده شدن گناهان

وی با بیان اینکه از اعتقادات مسلم که ادله قرآنی و روایی بسیاری بر آن دلالت دارد، مهربانی و بخشندگی خداوند متعال است، افزود: خداوندی که رحمت و بخشش را از باب لطف بر خود لازم دانسته و وعده رحمت بیکران را بارها به انسان‌ها داده است و بیان داشته که ای انسان‌ها مبادا در هیچ حالتی از رحمت الهی مأیوس باشید!(۱)

قلی‌زاده محمدی بیان داشت: برای این بخشایش اسباب مختلفی قرار داد شده که هر کس به آن‌ها تمسک پیدا کند، مشمول این وعده‌های رحمانی خواهد بود؛ از باب نمونه در آیه ۶۷ سوره زمر خداوند بخشش خود را مشروط به مواردی بیان می‌فرماید: «فَأَمَّا مَن تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا فَعَسَیٰ أَن یَکُونَ مِنَ الْمُفْلِحِینَ»؛(قصص/۶۷) اما هر کس (در این دنیا) توبه کند و ایمان بیاورد و کار شایسته‌ انجام دهد، پس امید است که از رستگاران باشد.

وی ادامه داد: چنان که در این آیه شریفه بیان شده عمل صالح یکی از اسباب بخشیده شدن گناهان محسوب شده، عمل صالحی که خداوند وعده داده به واسطه آن خطاها را خواهد بخشید(۲) و چه عمل صالحی بالاتر از گریه بر سیدالشهدا (ع) که هم تعظیم شعائر الهی و اجر نهادن بر شهیدی است که خداوند او را زنده خوانده (۳) و هم جامه‌ عمل پوشاندن نسبت به مودتی است که تنها مزد رسالت رسول خدا (ص) محسوب می‌شود.(۴) 

 روایت رضوی درباره اثرات اشک بر ثار الله/بخشیده شدن خطاها به واسطه گریه بر سیدالشهدا 

این کارشناس دینی در ادامه با اشاره به یک روایت رضوی درباره اثرات اشک بر ثار الله تصریح کرد: عمل صالحی که حضرت رضا (ع) برایش وعده بخشش الهی را داده و می‌فرماید: «اگر گریه کنی بر حسین (ع) تا آب دیده بر روی تو جاری شود حق تعالی جمیع گناهان صغیره و کبیره تو را بیامرزد، خواه اندک باشد، خواه بسیار».(۵)

وی افزود: بر اساس آنچه آمد می‌توان گفت در بخشیده شدن خطاها به واسطه گریه بر سیدالشهدا (ع) که یکی از بهترین اعمال صالح محسوب می‌شود شکی وجود ندارد؛ اما سؤالی که ممکن است پیش آید این است که این عمل طلایی آیا قدرت برطرف کردن حق الناس را هم دارد؟

قلی‌زاده محمدی ابراز داشت: در پاسخ به این سؤال باید گفت خداوند حقی را که مستقیم به او بازگشت نمی‌کند را نخواهد بخشید که حق‌الناس از همین باب است؛ منتها در اینجا نیز از طریق‌های مختلف می‌توان امید داشت شرایط بخشیده شدن از حق‌الناس نیز به واسطه گریه بر سیدالشهدا که از بهترین اعمال پسندیده است فراهم شود.

آیا گریه بر امام حسین (ع)  قدرت برطرف کردن حق الناس را دارد؟

وی فراهم شدن اسباب بخشش از سوی خداوند را یکی از اثرات گریه بر سیدالشهدا دانست و ادامه داد: خداوند متعال به واسطه عزاداری انسان خطاکار برای امام حسین (ع) که یکی از بهترین اولیا او محسوب می‌شود، خود از باب لطف، اسباب راضی شدن فرد طلبکار را از طریق آمرزش خطاها و یا دادن اجر و درجه عنایت فرماید و با این طریق رضایت را برای فرد گریه کن، از خطاکار بگیرد؛ چیزی که نظیر آن را در دعای روز دوشنبه نیز از خداوند درخواست می‌کنیم.(۶)

این کارشناس دینی دومین اثر را فراهم شدن اسباب بخشش از سوی خود شخص توصیف کرد و گفت: انسان خطاکار به واسطه گریه بر سیدالشهدا (ع) طهارت باطنی‌ای برایش ایجاد می‌شود که به وسیله آن طهارت ایجاد شده که از آثار مستقیم گریه است، خود به دنبال فراهم آوردن اسباب بخشش و گرفتن حلالیت از کسانی که به گردنش حق دارند بر آید. چیزی که تا قبل از گریه بر سیدالشهداء (ع) و طهارت ایجاد شده با آن، برایش به وجود نیامده بود.

وی افزود: کما اینکه مواردی را می‌شناسیم که افرادی به واسطه حضور در جلسات عزاداری و گریه بر سیدالشهدا (ع) مسیر زندگی‌شان تغییر کرده و از تمامی کسانی که در حق آن‌ها ظلم کرده بودند ملتمسانه رضایت گرفتند و این نیست مگر از آثار جلسات و گریه بر امام حسین (ع) و تحولات معنوی‌ای که در آن نهفته است.

پی‌نوشت‌ها:

۱-«قُلْ یَا عِبَادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلَیٰ أَنفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِن رَّحْمَةِ اللَّـهِ إِنَّ اللَّـهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ» (زمر/۵۳) بگو: ای بندگان من که بر خود اسراف و ستم کرده‌اید! از رحمت خداوند نومید نشوید که خدا همه گناهان را می‌آمرزد، زیرا او بسیار آمرزنده و مهربان است.

۲- «إِنَّ الْحَسَنَاتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئَاتِ»(هود/ ۱۱۴) حسنات، سیئات از بین می‌برند.

۳- «وَلَا تَحْسَبَنَّ الَّذِینَ قُتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّـهِ أَمْوَاتًا بَلْ أَحْیَاءٌ عِندَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُونَ» (آل عمران/ ۱۶۹) هرگز گمان مبر کسانی که در راه خدا کشته شدند، مردگانند! بلکه آنان زنده‌اند و نزد پروردگارشان روزی داده می‌شوند.

۴- «لَّا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَیٰ» (شوری/۲۳) من هیچ پاداشی از شما بر رسالتم درخواست نمی‌کنم جز دوست‌داشتن نزدیکانم.

۵- «یَا ابْنَ شَبِیبٍ إِنْ بَکَیْتَ عَلَی الْحُسَیْنِ(ع) حَتَّی تَصِیرَ دُمُوعُکَ عَلَی خَدَّیْکَ غَفَرَ اللَّهُ لَکَ کُلَّ ذَنْبٍ أَذْنَبْتَهُ صَغِیراً کَانَ أَوْ کَبِیراً قَلِیلًا کَانَ أَوْ کَثِیرا» (وسائل الشیعة، ج‏۱۴، ص: ۵۰۲)

۶- «اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْتَغْفِرُکَ لِکُلِّ نَذْرٍ نَذَرْتُهُ وَ کُلِّ وَعْدٍ وَعَدْتُهُ وَ کُلِّ عَهْدٍ عَاهَدْتُهُ ثُمَّ لَمْ أَفِ بِهِ وَ أَسْأَلُکَ فِی مَظَالِمِ عِبَادِکَ عِنْدِی فَأَیُّمَا عَبْدٍ مِنْ عَبِیدِکَ أَوْ أَمَةٍ مِنْ إِمَائِکَ کَانَتْ لَهُ قِبَلِی مَظْلِمَةٌ ظَلَمْتُهَا إِیَّاهُ فِی نَفْسِهِ أَوْ فِی عِرْضِهِ أَوْ فِی مَالِهِ أَوْ فِی أَهْلِهِ وَ وَلَدِهِ أَوْ غِیبَةٌ اغْتَبْتُهُ بِهَا أَوْ تَحَامُلٌ عَلَیْهِ بِمَیْلٍ أَوْ هَوًی أَوْ أَنَفَةٍ أَوْ حَمِیَّةٍ أَوْ رِیَاءٍ أَوْ عَصَبِیَّةٍ غَائِبا کَانَ أَوْ شَاهِدا وَ حَیّا کَانَ أَوْ مَیِّتا فَقَصُرَتْ یَدِی وَ ضَاقَ وُسْعِی عَنْ رَدِّهَا إِلَیْهِ وَ التَّحَلُّلِ مِنْهُ، فَأَسْأَلُکَ یَا مَنْ یَمْلِکُ الْحَاجَاتِ وَ هِیَ مُسْتَجِیبَةٌ لِمَشِیَّتِهِ وَ مُسْرِعَةٌ إِلَی إِرَادَتِهِ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تُرْضِیَهُ عَنِّی بِمَا (بِمَ) شِئْتَ وَ تَهَبَ لِی مِنْ عِنْدِکَ رَحْمَةً إِنَّهُ لا تَنْقُصُکَ الْمَغْفِرَةُ وَ لا تَضُرُّکَ الْمَوْهِبَةُ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ»؛ خدایا! از تو آمرزش می‌طلبم برای هر نذری که کردم و هر وعده‌ای که دادم و هر پیمانی که بستم سپس به آن وفا نکردم و ادای حقوق بندگانت را که بر عهده دارم از تو درخواست می‌کنم، پس هر بنده‌ای از بندگانت و هر کنیزی از کنیزانت که او را نزد من حقی پایمال شده باشد که ستم روا داشته ام در آن به جان یا آبرو یا مال، یا خانواده‌اش یا فرزندش یا غیبتی از او کرده‌ام یا بر اثر میل خود یا خواهش دل یا تکبّر یا غضب یا خودنمایی یا تعصب بر او یاری نهاده‌ام، این بنده یا کنیزت غایب باشد یا حاضر، زنده باشد یا مرده، و دستم کوتاه شده و وسعم نمی‌رسد از پرداخت آن حق یا طلب حلالیت از او، از تو می‌خواهم ای کسی که رفع نیازها در اختیار اوست، و آن حاجات در مقابل مشیت او اجابت پذیر و به جانب اراده‌اش شتابانند که بر محمد (ص) و خاندان محمد (ص) درود فرستی و آن بنده را که بر او ستمی کردم هرگونه که خواهی از من راضی گردانی و از جانب خود مرا رحمت عطا نمایی، چه آمرزیدن از تو نکاهد و بخشیدن به تو زیان نرساند؛ ای مهربانترین مهربانان.(مفاتیح الجنان، فصل سوم: دعاهای ایام هفته)