به گزارش سرویس دفاع و امنیت مشرق، بازتاب و شگفتی جهانیان از اتفاق صبح روز چهارشنبه در کشورمان و ارسال موفق ماهواره نور توسط سپاه پاسداران به مدار زمین ادامه دارد و حالا همه دنیا معترفند که اولین پرتاب ماهواره توسط پاسداران انقلاب با موفقیت در نقطه مورد نظر قرار گرفته و هم اکنون نیز در حال گردش به دور کره زمین است.

هنوز هم به علت ماهیت خاص این ماهواره، اطلاعات رسمی در خصوص آن محدود است اما شاید بتوان با تحلیل سخنان سردار سرلشکر سلامی که گفته است: "امروز ما می توانیم جهان را از فضا رویت کنیم و این به معنای گسترش اطلاعات راهبردی نیروی دفاعی قدرتمند سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است. " متوجه شویم این صحبت به این معنی است که ماهواره نور، حداقل دارای تجهیزات مناسب تصویربرداری از سطح زمین بوده و با تهیه تصاویر امکان کسب اطلاعات از مواضع مختلف در جهان را ممکن می کند.

بیشتر بخوانید:

شاهکار اطلاعاتی سپاه با پرتاب غافلگیرانه یک چشم استراتژیک/ ویژگی‌های فنی اولین ماهواره‌بر سه مرحله‌ای ایران را بهتر بشناسید +عکس و فیلم

رکورد مأیوس‌کننده سامانه مکان‌یابی اروپا با میلیاردها یورو هزینه/ «گالیله» از مدیریت اشتراکی تا طلاق انگلیسی! +عکس

نور ایرانی به کجا ها سر زده است؟

اگر فرض جدی را بر این قرار بدهیم که ماهواره ایرانی نور از نوع تصویربرداری است، باید بگوییم که از زمان قرار گرفتن در مدار تا زمان تهیه این گزارش این ماهواره باعث نگرانی بسیاری در میان علاقمندان به مخفی کاری و سانسور اطلاعات از جمله تصاویر ماهواره ای در جهان شده است!

اطلاعات مربوط به مسیرهای طی شده توسط این ماهواره نشان می دهد که "نور" ایرانی چندین مرتبه از روی نقاط مختلف ایالات متحده آمریکا و حداقل یک بار از روی سرزمین های اشغالی عبور کرده است. باید این طور اعلام کرد که دوران صرفا تصویربرداری ماهواره های جاسوسی غربی از ایران به سر آمده و حالا ماهواره های ایرانی نیز از نقاط مختلف مورد علاقه خود نه فقط در منطقه اطراف کشورمان و بلکه حتی خاک آمریکا نیز تصویر برداری می کنند.

خطوط روی تصاویر مربوط به مسیرهای طی شده توسط ماهواره نور است که رد شدن از روی آمریکا و سرزمین های اشغالی را نشان می دهد

 اما شاید سوالی که برای بسیاری از مردم پیش آمده باشد این است که ماهواره نظامی چیست و به چند دسته تقسیم می شود؟

ماهواره های عکس برداری؛ وقتی چشم بشر در فضا باز شد

با شروع مسابقه فضایی در ابتدای جنگ سرد بین آمریکا و شوروی سابق، به سرعت بحث استفاده نظامی و اطلاعاتی از توانایی بین دو طرف آغاز شد. اطلاع کسب کردن از توانایی طرف مقابل در آن روزها بسیار مهم بوده و هم آمریکا و هم شوروی سابق به سرعت برنامه ریزی سنگینی را برای توسعه ماهواره های عکس برداری آغاز کردند. ایالات متحده اولین کشوری بود که برنامه تصویربرداری فضایی را با پروژه بزرگ Corona آغاز کرده و طیف گسترده ای از ماهواره ها را با اسم دیسکاوری به فضا ارسال کرد.

این برنامه تا سالها یکی از مهم ترین اسرار آمریکایی ها بوده و نقش مهمی در توازن قوا در زمان جنگ سرد داشت. در آن زمان به دلیل عدم وجود فناوری لازم برای ارسال آنلاین تصاویر بعد از تمام شدن فیلم های دوربین نصب شده در ماهواره، فیلم های مورد نظر در یک بسته بندی ویژه با توان تحمل حرارت بالا در نقطه ای مشخص به سمت زمین آمده و معمولا در بین آسمان و زمین در نقطه ای مشخص یا بعد از افتادن در سطح آب توسط پرنده های ترابری هرکولس بازیابی شده و به دست کاربران برای ظاهر کردن و استفاده می رسید.

اولین ماهواره شناسایی و عکس برداری آمریکا مربوط به پروژه Corona

یکی از ماهواره های عکس برداری سری زنیت شوروی سابق

آمریکایی ها امروز نیز دارای ماهواره هایی مثل سری KH-۱۱ هستند که جزو دارایی های استراتژیک آنها در بحث تصویر برداری محسوب می شود. شوروی سابق نیز برنامه گسترده ای در خصوص ماهواره های تصویر برداری داشت که در این میان می توان به طرح ماهواره های شناسایی زنیت، طرح ایستگاه های فضایی سری سالیوت و پروژه آلماز اشاره کرد.  روسها امروزه از سری Yantar برای شناسایی فضا پایه استفاده می کنند.

امروزه شرکت ایرباس از جمله سازندگان جدید و مطرح در خصوص ماهواره های تصویربرداری به حساب می آید. بخش ماهواره های تصویربرداری از جمله بازارهای پر مشتری محسوب می شود و کشورهای سازنده و دارای فناوری گونه های ضعیف تر شده را به قیمت های بالایی به کشورهای نزدیک به خود می فروشند. در حال حاضر امارات و مراکش از جمله مشتریان ماهواره های تصویربرداری سری فالکن ساخت ایرباس هستند.

ارتباطات امن به کمک ماهواره ها

یکی دیگر از کاربردهای ماهواره های نظامی بحث ارتباطات امن است. در یک سناریوی نظامی یا امنیتی بحث ارتباط بین عناصر خودی از جمله مهم ترین مسائل به حساب می آید. هر لحظه ممکن است دشمن بتواند به استراق سمع و پی بردن به محتوای گفتگوی دو طرف نقشه ها و استراتژی های طرف خودی را فهمیده و همین مسئله باعث به وجود آمدن مشکلاتی بزرگ می شود. یکی از امور مهم که امروزه کشورهای صنعتی و قدرتمند از آن بهره می برند ارتباطات امن بر پایه ماهواره های خاص است.

تصویر گرافیکی از یکی از ماهواره های سری Milstar

در این میان می توان به ۵ ماهواره سری Milstar اشاره کرد که وظیفه ایجاد امکان ارتباطات امن را برای نیروهای مسلح آمریکا به وجود می آورند. طرح قابل اشاره دیگر اسکای نت نام دارد که توسط شرکت ایرباس ساخته شده و بخشی از ارتباطات امن نیروهای مسلح انگلستان و پیمان ناتو را تامین می کند. کشور هندوستان برای تامین نیاز ارتباط امن خود ماهواره GSAT-۷ را به صورت بومی ساخته و به فضا فرستاده است.

چینی‌ها اخیرا نسل جدید ماهواره‌ها را به فضا ارسال کردند که وظیفه آنها رمزگذاری مکالمات خاص بوده و بر اساس فناوری‌های کوانتوم توسعه پیدا کرده است. چینی‌ها ادعا کرده اند که ارتباط امن تصویری را از نیز از این طریق برقرار کرده‌اند.

مکان‌یابی ماهواره‌ای و انقلابی در زندگی بشر

یکی از مباحث مربوط با ماهواره که امروزه در زندگی تقریبا بسیاری از انسان های عادی نیز جریان دارد بحث مسیر یابی و مکان یابی ماهواره ای است. در این زمینه آمریکایی ها با سری GPS پیشرو بودند و در سالهای اخیر در حال ارستل نسل سوم ماهواره های سری GPS هستند. پاسخ روسیه به این سامانه پروژه گلوناس بوده است. اروپایی ها برنامه گالیله را دارند که در دهه جاری میلادی به توانایی کامل خواهد رسید. چینی ها با سری بیدو گام مهمی در زمینه بومی سازی در بحث توانایی فضایی برداشته و امروز شدیدا مشغول بازاریابی برای این توانایی خود هستند.

ژاپن و هندوستان نیز از دیگر کشورهایی هستند که پروژه هایی برای بحث ماهواره های مکان یابی را امروزه برای خود تعریف کرده اند.

تصویر گرافیکی مربوط به یکی از ماهواره های سری گلوناس

در حقیقت از هدایت و مسیریابی درون یک تاکسی در یک شهر شلوغ تا پیدا کردن یک هدف در میدان جنگ و هدایت انواع بمب و موشک به سمت آن امروزه تا حد زیادی به این قابلیت های ماهواره ای بستگی دارد و کشورهایی که به آن دسترسی دارند مشخصا برتری خاصی بر دیگران خواهند داشت.

اخطار از فضا برای مقابله با حملات موشکی

یکی از مهم ترین ابزار که شاید بتوان گفت امروز فقط در اختیار آمریکا و روسیه است بحث ماهواره های هشدار شلیک موشکی است. به زبانی خیلی ساده این ماهواره ها دارای حسگرهای بسیار قوی فروسرخ هستند که شعله های شلیک اولیه موشک را در همان آغاز کار رصد کرده و به مرکز فرماندهی هشدار حمله را ارسال می کنند. در حال حاضر ایالات متحده آمریکا با ماهواره های مربوط به برنامه SBIRS و فدارسیون روسیه نیز با ماهواره های سری EKS دارندگان توان هشدار زودهنگام فضا پایه هستند.

برخی کارشناسان اعتقاد دارند که چینی ها نیز در حال توسعه توانایی های مشابهی هستند اما هنوز ماهواره ای عملیاتی در این رده در اختیار ندارند یا علاقمند به اعلام رسمی آن نیستند.

تصویر مربوط به یکی از ماهواره های سری EKS روسیه

ماهواره های مسلح در فضا؛ رویا یا حقیقت؟

اما بحث مهم دیگر در خصوص ماهواره های نظامی بحث تسلیحات فضا پایه است. این ماجرا و تلاش برای توسعه تسلیحات فضاپایه در حقیقت در اوایل دهه ۱۹۸۰ میلادی و با ماجرای طرح جنگ ستارگان که توسط رونالد ریگان رییس جهور وقت آمریکا ارائه شد به جریان افتاد. در آن دوره آمریکایی ها طرح هایی برای توسعه نوعی توپ های لیزری فضاپایه برای نابودی کلاهک های اتمی در حال پرواز در جو زمین یا نوعی موشک های هسته ای که از جو به سمت زمین پرتاب شوند داشتند که در همان زمان نیز بسیاری از کارشناسان رسیدن به طرح عملیاتی در این بخش را بسیار دور از دسترس معرفی کردند.

توافقاتی بین کشورهای مختلف در زمینه جلوگیری از مسلح سازی در فضای خارج از جو زمین به امضاء رسیده است ولی تجربه ثابت کرده است که این قراردادها ممکن است به سرعت و به دلایل مختلف زیر پا گذاشته شوند.

کلام پایانی این که سپاه با ماهواره نور ایران را وارد مسیری جدید کرده و توانایی های جدیدی را در اختیار مسئولین و فرماندهان کشور قرار داده است. این مسیر تا به رسیدن به همین نقطه طولانی بوده و زحمات فراوانی برای آن کشیده شده و مشخصا از این جا به بعد نیز کارهای فراوانی برای انجام وجود خواهد داشت. نور تنها یک شروع بود و باید منتظر بود و دید که برادران پیشرفته تر این ماهواره نظامی ایران چه زمانی مدار زمین را به تسخیر خود در خواهند آورد.

باید توجه داشت چنین ماهواره ای علاوه بر تامین امنیت بیشتر برای کشورمان و کمک به رفع نیازهای نظامی، می توانند درآمد زیادی را برای ایران به همراه داشته و نیازهایی که اکنون با هزینه های میلیون دلاری از شرکت های خارجی (همچون تهیه تصاویر جدید از شهرها جهت نقشه برداری) تامین می شود با هزینه های بسیار پایین تر و کمک متخصصان داخلی تامین شود.