به گزارش سرویس دفاع و امنیت مشرق، مجهز کردن نیروهای پیاده به انواع راکت و موشک اندازها برای درگیری با تجمعات نیروهای دشمن، سنگرهای مستحکم، زره پوش ها و دیگر اهداف از جمله مسائلی بوده که از دیرباز ذهن طراحان سلاح را به خود مشغول کرده است. با گسترش تهدیدات و نیاز به توسعه مهمات جدید و در عین حال لزوم کم وزن نگاه داشتن تسلیحات، چالش ها برای طراحان نظامی افزایش یافته و هر طرحی که بتواند تمامی ویژگی های مذکور را داشته باشد، جزو طرح های با اولویت بالا برای همه کشورها محسوب می شود. در این راستا طی روزهای اخیر پروژه هایی توسط جهاد خودکفایی نیروی زمینی سپاه معرفی شده که نشان می دهد این سازمان طرح های قابل توجه و مهمی را در زمینه رزم زمینی و خصوصا بخش راکت های سبک و انفرادی توسعه داده که توجه و معرفی آنها ضروری است.

بیشتر بخوانید:

پهپادهای ایرانی مجهز به موشک‌های «تاپ اتک» شدند/ ایران هشتمین کشور دنیا در تولید سامانه ضدزره ویژه +عکس

سلاح بدون عقب نشینی SPG-۹ یکی از نام های آشنا برای رزمندگان دوران دفاع مقدس است. این سلاح ساخت شوروی سابق بوده و به دلیل وزن بالا از دو چرخ کوچک و سه پایه بهره می برد. اس پی جی ۹ از اوایل دهه ۱۹۶۰ میلادی وارد تولید شده و از زمان جنگ ویتنام تا به امروز در اکثر درگیری ها خصوصا در منطقه غرب آسیا، آفریقا و درگیری های شرق اروپا در سالهای پس از فروپاشی شوروی سابق حضوری بسیار پررنگ داشته است.

اسلحه اس پی جی ۹ ساخت شوروی سابق

اما اگر بخواهیم اس پی جی ۹ را به عنوان سلاحی در قرن بیست و یکم در نظر بگیرم مشکلات خاصی درباره آن وجود دارد. یکی از مهم ترین مسائل و دغدغه ها، مشخصا وزن بالای این سلاح است. اس پی جی ۹ در حالت استاندارد و بدون پایه ۴۷.۵ و با پایه ها وزنی در حدود ۵۹.۵ کیلو وزن دارد که این وزن سلاح را تبدیل به گزینه ای بسیار سخت و پردردسر برای میدان های نبرد امروزی می کند که توان تحرک بالا در آن مسئله ای مهم است. مسئله دیگر مهمات مورد استفاده برای این سیستم است که عمدتا در انواع شدید الانفجار یا شدید الانفجار ضد زره خلاصه شده و البته به نسبت از توان نفوذ آنچنان بالایی برای اهداف امروزی برخوردار نیستند.

بر این اساس، سلاحی که بر پایه اس پی جی ۹ توسط جهاد خودکفایی نیروی زمینی سپاه توسعه پیدا کرده نافذ ۲ نام دارد که در ساخت آن عمدتا از مواد کامپوزیتی بهره گرفته شده لذا وزن آن با کاهشی چشمگیر و محسوس، به حدود ۲۱ کیلوگرم رسیده و قرار است برای نمونه تولید انبوه این عدد به حدود ۱۹ کیلوگرم برسد. این وزن سلاح مورد نظر را نسبت به مدل اولیه به گزینه ای بسیار جذاب تر بدل کرده و این امکان را فراهم می کند که یک نفر نیروی ورزیده نیز به راحتی بتواند آن را در نقاط مختلف میدان نبرد حمل کرده و استفاده کند.

سلاح نافذ ۲ و مهمات ویژه دو زمانه در کنار آن

لحظاتی قبل از برخورد با هدف - راکت شلیک شده از نافذ ۲

سوراخ ایجاد شده در پشت هدف بعد از نفوذ راکت سامانه نافذ ۲

در بحث طراحی مهمات مدرن برای سلاح نافذ ۲ نیز به نظر می رسد نگاهی به مهمات ضد زره دو مرحله ای به کار رفته در سری آر پی جی ۲۹ یا مهمات مخصوص برای آر پی جی ۷ شده است. بر خلاف مهمات استاندارد سری اس پی جی ۹ که عمدتا تک مرحله ای هستند، برای سری نافذ ۲ مهماتی را می بینیم که به صورت دو مرحله ای عمل می کند. بخش جلویی راکت شبیه به مدل مورد استفاده در آر پی جی ۲۹ در نقش یک نفوذ گر عمل کرده و بخش ثانویه می تواند بسته به نوع ماموریت به مهمات مخصوص ضد زره، انفجاری و یا ضد نیروهای پیاده مجهز شود. در تصاویر مربوط به آزمایش این سامانه توسط سپاه برد آن حدود ۱۳۰۰ متر ذکر شده است.

هرچند در بحث میزان نفوذ این راکت، عدد خاص و دقیقی اعلام نشده اما طبق آنچه در آزمایش آن دیده شده، تصاویر نمایانگر سه بلوک فولادی است که حدودا ۶۰۰ میلی متر قطر داشته اما این راکت به راحتی به آن نفوذ می کند. این مقدار قدرت نفوذ امروزه پاسخگوی طیف زیادی از تهدیدات خصوصا در شرایط نبردها در مناطقی مثل سوریه و عراق است و بسیاری از تانک های نسل قبل، خودروهای انتحاری و سنگرهای بتونی را می توان به راحتی با این سلاح نابود کرد.

بومی سازی راکت سوئدی توسط سپاه

اما سلاح دیگری که توسط جهاد خودکفایی سپاه رونمایی شده یک راکت انداز سبک به اسم قارعه است . این راکت انداز شباهت های مختلفی به مدل سوئدی موسوم به AT۴ دارد و به علت ویژگی های خاص و مصارف استفاده مختلفی که برای آن تعریف شده، در سالهای اخیر در حجم بالایی در منطقه غرب آسیا نیز مورد استفاده قرار گرفته است.

راکت‌انداز قارعه (تصویر مربوط به نمونه تحقیقاتی این سلاح است)

راکت انداز AT-۴ ساخت سوئد در اختیار نظامیان آمریکایی

طبق اعلام، راکت انداز قارعه یک سلاح یک بار مصرف با کالیبر ۸۰ میلی متر و برد نهایی ۳۰۰  متر است که از جنس کامپوزیت ساخته شده و وزن کل سامانه ۸ کیلوگرم است. این کلاس از سلاح ها (یعنی راکت اندازهای یک بار مصرف) اولین بار توسط آمریکا و با معرفی سری LAW وارد خدمت شده و امروزه کشورهای زیادی مدل های مختلفی از این کلاس از سلاح ها را خریداری یا تولید می کنند. تفکر موجود در خصوص این سلاح ها، دادن توان آتش بیشتر به یک سرباز پیاده بدون سلاح تخصصی ضد زره یا ضد سازه است و به آن شانس حداقل یک شلیک سنگین به سمت دشمن را می دهد.

اما دو نکته بسیار مهم و راهبردی در خصوص سامانه قارعه وجود دارد که آن را تبدیل به یکی از دستاوردهای بسیار خوب سپاه در سالهای اخیر -در حوزه رزم زمینی- می کند.

اولی، بحث توانایی این سلاح برای شلیک از فضای بسته و داشتن قابلیت پرتاب آرام یا سافت لانچ است. تصاویر آزمایش نیروی زمینی سپاه نیز نشان دهنده وجود این قابلیت در این راکت است. قابلیت شلیک راکت از فضای بسته از جمله توانایی های بسیار مهم در حوزه رزم پیاده نظام است که کشورهای بسیار محدودی در دنیا به دانش آن دسترسی دارند و برای نمونه حتی آمریکا نیز امروز راکت های سری ای تی ۴ را به صورت تحت لیسانس کشور سوئد تولید می کند.

پرتاب از راکت قارعه در فضای بسته

دیگر قابلیت بسیار مهم این راکت انداز، سر جنگی دو زمانه آن است. در این حالت سرجنگی بعد از نفوذ اولیه به درون یک هدف - مثل یک فضای بسته - منفجر شده و تخریب حداکثری را در فضای مورد نظر ایجاد می کند. این مسئله برای نیروهای پیاده نظام امروزی یک امتیاز فوق العاده محسوب می شود. در گونه های مجهز به سرجنگی تک مرحله ای یا باید راکت آنقدر قدرتمند باشد که بتواند موج انفجاری زیادی را ایجاد و هدف را در پشت سازه نابود کند که معمولا این گزینه ها سنگین وزن و گران قیمت هستند اما راکت دو زمانه مورد استفاده در سامانه قارعه به کاربر این امکان را می دهد که از زوایای مختلف و بدون لزوما رویارویی مستقیم با هدف آن را هدف قرار داده و سر جنگی دوم هدف را نابود خواهد کرد.

دایره مشکی نفوذ مرحله اول و دایره قرمز انفجار ثانویه توسط راکت شلیک شده از سامانه قارعه

با این اوصاف، آنچه در دو سامانه قارعه و نافذ ۲ دیده شده و می توان آن را دستاوردهای مهم و جدید دفاعی نامید یکی بحث استفاده از مواد کامپوزیتی در ساخت این راکت اندازها است که شدیدا در بحث کاهش وزن کمک کرده و کار را برای کاربران سلاح راحت می کند. این فناوری کامپوزیتی در کشور ما در اصل برای بخش هایی مثل موشکی و هوایی توسعه پیدا کرده بود که امروزه با سرریز فناوری به بخش زمینی و ساخت راکت های مخصوص پیاده نظام رسیده است و دومی، عملیاتی شدن سامانه هایی با راکت دو زمانه و قابلیت پرتاب از فضاهای بسته است که نشان می دهد در زمینه تجهیز نیروهای پیاده و سرپنجه های عملیاتی در نیروی زمینی هم طرح های خوب و قابل توجهی در حال پیگیری و رونمایی است.