سوئز

کریدور شمال- جنوب با برخورداری از کاهش مدت زمان سفر تا ۲۰ روز و صرفه‌جویی در هزینه‌ها تا ۳۰ درصد یکی از بهترین گزینه‌ها برای جایگزینی کانال سوئز است که نقش‌آفرینی ایران در آن راهبردی است.

سرویس اقتصاد مشرق- انسداد اخیر کانال سوئز و عبور سالانه بیش از یک میلیارد تن کالا از مسیر این کانال، یافتن مسیر جایگزین و کم‌ریسک‌تری را برای حمل‌ونقل کالا و بار ضروری می‌کند و در این میان، کریدور شمال- جنوب با برخورداری از کاهش مدت زمان سفر تا ۲۰ روز و صرفه‌جویی در هزینه‌ها تا ۳۰ درصد یکی از بهترین گزینه‌ها است که موقعیت جغرافیایی و نقش‌آفرینی ایران در آن راهبردی ارزیابی می‌شود.

ایران به عنوان یک قدرت بالقوه اقتصادی در نقطه اتصال دو قاره آسیا و اروپا و در نزدیکی قاره آفریقا قرار گرفته است. این کشور در مسیر اصلی کریدورهای شمال- جنوب و شرق- غرب نیز واقع است و بهترین راه اتصال جنوب غربی آسیا، شبه‌قاره و حوزه خلیج فارس به آسیای مرکزی، قفقاز، شمال اروپا و اسکاندیناوی از طریق کریدور شمال- جنوب است. این موقعیت ویژه جغرافیایی، بهره‌برداری از منافع ترانزیت منطقه‌ای و جهانی را با توجه به کریدورهای بین‌المللی ضروری می‌کند. ازجمله مزایای تقویت ترانزیت برای ایران، افزایش درآمدهای تجاری، ارتقای زیرساخت‌های اقتصادی کشور، کاهش اثرات تحریمی و افزایش نقش و نفوذ جمهوری اسلامی ایران در معادلات استراتژیک بین‌المللی است.

کریدورهای عبوری از ایران

 اصولاً کریدور به راهرو یا دالانی گفته می‌شود که برای حمل‌ونقل مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد، در هر کریدوری می‌توان از شیوه‌های مختلف حمل‌ونقل (ریلی، جاده‌ای و دریایی) آبراه‌ها و خطوط انتقال انرژی، نفت و گاز استفاده کرد. به طور کلی کریدورهای عبوری از ایران را می‌توان به دو دسته کریدورهای ترانزیتی شمال- جنوب و کریدورهای شرق- غرب تقسیم کرد:

۱) کریدور شمال - جنوب در شهریورماه ۱۳۷۹ توسط سه کشور ایران، روسیه و هند به منظور بهبود مناسبات تجاری و گسترش همکاری‌های حمل‌ونقلی بین اعضای تشکیل شد و با پذیرش ۱۱ عضو جدید ازجمله: آذربایجان، ارمنستان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکیه، اوکراین، بلاروس، عمان، سوریه و بلغارستان به کار خود ادامه داد. از این رو، این کریدور به منظور افزایش دسترسی طرف‌های متعهد به بازارهای جهانی، از طریق تسهیلات حمل‌ونقل ریلی، جاده‌ای، دریایی، رودخانه‌ای و هوایی اقیانوس هند و خلیج فارس را از طریق ایران به دریای خزر و سپس، از طریق روسیه به سن‌پترزبورگ و اروپا متصل می‌کند.

۲) کریدور شرق- غرب که همان جاده باستانی ابریشم است می‌تواند در مبادلات کالایی کشورهای چین و آسیای مرکزی در شرق و شمال شرقی از طریق ایران به کشورهای حوزه قفقاز، آسیای غربی و حوزه دریای مدیترانه نقش‌آفرینی کند.

وجود کریدورهای متعدد شرقی- غربی سبب شده است تا ایران برای جذب سهم کالای ترانزیتی از این کریدورها با سایر کشورها رقابت داشته باشد. این در حالی است که مزیت اصلی ایران در کریدور شمال- جنوب نسبت به سایر کریدورهای عبوری از خاک ایران بیشتر است؛ چراکه برای شاخه شرقی این کریدور مسیر رقیبی وجود ندارد و در شاخه غربی نیز زمان و هزینه عبور کالا از خاک ایران نسبت به مسیرهای موازی (مسیر دریایی کانال سوئز) ۳۰ تا ۴۰ درصد ارزان‌تر است. به واسطه فعال‌سازی کریدور ترانزیتی شمال - جنوب در «شاخه غربی»، کشورهای جنوب و جنوب شرقی آسیا به روسیه، اروپا و کشورهای حوزه قفقاز و در «شاخه شرقی» کشورهای حوزه CIS به آب‌های آزاد، کشورهای حوزه خلیج فارس و قاره آفریقا اتصال پیدا می‌کنند. شاخه شرقی این کریدور که از ایران می‌گذرد، هیچ مسیر موازی ندارد و تنها راه اتصال کشورهای محصور در خشکی حوزه CIS به آب‌های آزاد، عبور از این شاخه کریدور شمال- جنوب (محور ریلی چابهار - سرخس) است.

شکوفایی ظرفیت‌های ترانزیتی کشور علاوه بر آنکه باعث استحکام ساختار اقتصادی با تنوع و افزایش در منابع درآمدی کشور، کاهش وابستگی اقتصادی به فروش نفت، اشتغال آفرینی و ارتقای شبکه زیرساختی حمل‌ونقل می‌شود می‌تواند با گره زدن منافع سایر کشورها به یکدیگر هزینه تحریم‌های اقتصادی برای تحریم کنندگان را افزایش دهد و اعتبار بین‌المللی ایران را ارتقا دهد.

انسداد کانال سوئز و چالش در حمل‌ونقل تجاری

کانال ۱۶۳ کیلومتری سوئز یکی از مهم‌ترین و پر رفت و آمدترین مسیرهای عبور کشتی‌ها و نفت‌کش‌ها با سهم ۱۰ تا ۱۲ درصدی حمل‌ونقل دریایی در جهان به شمار می‌رود. این کانال، دریاهای مدیترانه و سرخ را به یکدیگر متصل می‌کند و مسیر دریایی بین آسیا و اروپا را تا ۱۵ روز کاهش داده و خطرات سفر دریایی را نیز پایین می‌آورد. این کانال روزانه مورد استفاده ده‌ها کشتی قرار می‌گیرد که بدون دور زدن طولانی آفریقا از اروپا به آسیا و برعکس سفر می‌کنند.

حال، با به گل نشستن کشتی کانتینربر «آور گیون» (Ever Given) در کانال سوئز و بسته شدن دوباره این کانال، صحبت از جایگزینی کریدورهای مختلف و به طور خاص کریدور شمال- جنوب در رسانه‌ها مطرح شده است. انسداد کانال سوئز که حدود ۱۰ درصد از نفت و فرآورده‌های نفتی جهان از طریق این کانال عبور داده می‌شود، سبب شد تا بیش از ۴۰۰ کشتی دیگر در این آبراهه بین‌المللی گیر کنند، قیمت نفت در بازارهای جهانی نیز ۷.۵ درصد افزایش یابد و روزانه ۹.۶ میلیارد دلار به اقتصاد جهانی خسارت وارد شود. علاوه بر صدها کشتی که در این کانال گرفتار شده و در انتظار بازگشایی دوبارهٔ مسیر بودند، ده‌ها کشتی نیز تصمیم گرفته بودند قبل از ورود به این آبراههٔ کلیدی، مسیر خود را تغییر دهند و با عبور از دماغه امید نیک در جنوبی‌ترین نقطه آفریقا و با اضافه کردن حدود دو هفته به مدت زمان سفر خود، محموله‌های خود را به مقصد برسانند.

یکی از ضرورت‌های مهم در تجارت بین‌الملل، اطمینان از حمل‌ونقل کالا در بستری امن، کم ریسک و با سرعت بالا است. مسدود شدن کانال سوئز به عنوان یکی از مهم‌ترین آبراه‌های دادوستد کالا و انرژی در جهان، می‌تواند تاثیراتی جبران‌ناپذیری بر اقتصاد جهانی وارد کند زیرا حدود ۱۰ درصد از تجارت بین‌المللی شامل بخش قابل توجهی از نفت مورد نیاز جهان از این مسیر دریایی عبور می‌کند. تا پیش از این واقعه که در ۱۵۰ سال گذشته بی‌سابقه است، هر روز به‌طور متوسط ۵۰ کشتی غول‌پیکر از کانال سوئز عبور می‌کردند، فقط در سال گذشته نزدیک به ۱۹ هزار کشتی از آن عبور می‌کرد و مسدود شدن این آبراه به مدت چند روز، حمل‌ونقل دریایی و انتقال کالا در سطح جهان را با آسیب جدی مواجه نمود. این در حالی است که شیوع بیماری همه‌گیر «کووید- ۱۹» نیز بر حمل‌ونقل دریایی در سطح جهان تأثیر منفی گذاشته است.

با اینکه پس از یک هفته کانال سوئز در ۱۰ فروردین باز شد، اما این اتفاق بی‌سابقه، جدا از چالش‌هایی که برای تجارت جهانی ایجاد کرده و تاثیراتی که بر بازارهای بین‌المللی گذاشته است، اهمیت فراوان فعال‌سازی کریدورهای بین‌المللی ایران را روشن می‌سازد.

فرصت ویژه بهره‌مندی از کریدور شمال- جنوب

همانطور که بیان شد، ایران، استراتژیک‌ترین موقعیت منطقه‌ای برای ترانزیت کالاهای بین‌المللی را به خود اختصاص داده است و از این رهگذر می‌تواند درآمدهای پایدار جایگزین فروش نفت خود را استحصال کند. سواحل مکران و چابهار ازجمله نقاط مهم و استراتژیک در سواحل جنوبی ایران است که برای حمل کالا در کریدور شمال- جنوب ویژگی مقرون به صرفه بودن را داراست. این کریدور که طول آن ۷۲۰۰ کیلومتر است مزایای چشم‌گیری برای مشارکت‌کنندگان در پروژه فراهم می‌آورد. یکی از مزیت‌های آن در مقایسه با دیگر مسیرهای حمل‌ونقل و به‌خصوص کانال سوئز این است که با برخورداری از ویژگی حمل‌ونقل ترکیبی، زمان انتقال کالا را به نصف کاهش می‌دهد.

انسداد کانال سوئز؛ فرصتی برای تقویت کریدور شمال- جنوب با محوریت ایران

شکل ۱. مقایسه کریدور شمال- جنوب با راه ارتباطی کانال سوئز

با توجه به شکل ۱ در قبال انسدادهای احتمالی دیگر در کانال سوئز، کریدور شمال- جنوب با ظرفیت‌های قابل توجه خود با استفاده از مسیرهای ترکیبی؛ آبی، ریلی و زمینی می‌تواند سبب افزایش سرعت و سهولت جریان حمل‌ونقل و تجارت خارجی در منطقه شود و از این جهت پاسخگوی بخشی از نیازهای رو به افزایش حمل‌ونقل کالا است.

در این کریدور، روسیه به دنبال آن است که مسیر آستاراخان - انزلی- چابهار- بمبئی را جایگزین مسیر بمبئی- کانال سوئز - هامبورگ- سن‌پترزبورگ کند که هدف آن تسهیل ارتباط بین هند با کشورهای ایران، روسیه، قفقاز و آسیای مرکزی است. این کریدور به لحاظ زمان در حدود ۲۰ روز با مسیر فعلی اختلاف دارد و تفاوت فاحشی در زمان و هزینه‌های حمل‌ونقل با یکدیگر ایجاد می‌کند. ایران باید نهایت تلاش خود را به کار بگیرد تا از مزیت نزدیکی جغرافیایی به هند و برقراری جریان ترانزیت کالا با این کشور، بیشترین استفاده را ببرد. بر اساس این طرح، کشتی‌های هندی در بنادر مُکران (در جنوب ایران) پهلو خواهند گرفت و از طریق مسیر ریلی که از خاک ایران، جمهوری آذربایجان و روسیه می‌گذرد، به اروپا دسترسی خواهند داشت. در صورت عملیاتی شدن این طرح، هزینه ترانزیت دریایی کالا از هند به اروپا تا ۴۰ درصد کاهش پیدا می‌کند و اهمیت ویژه سیاسی هم برای ایران در پی دارد.

در حال حاضر علاوه بر جاده ابریشم جدید با مدیریت چین، کشورهای اوراسیا با تقویت و توسعه حمل‌ونقل بین‌المللی شمال- جنوب قصد وصل کردن کشورهای جنوبی آسیا را به کشورهای شمالی و غربی اروپا دارند. به این ترتیب، جریان عظیمی از کالاها به زودی نه تنها از شرق به غرب از طریق جاده ابریشم جدید، بلکه از شمال به جنوب نیز خواهد گذشت.

کریدور شمال- جنوب می‌تواند برای منطقه آسیای مرکزی که به «کشورهای محصور در خشکی» (landlocked countries) معروف هستند نیز کمک شایانی بکند. درواقع، برای کشورهایی مانند تاجیکستان، افغانستان، قزاقستان و قرقیزستان که همگی محصور در خشکی هستند، ایران بهترین و ارزان‌ترین راه برای دسترسی به آب‌های آزاد است. ایران می‌تواند با احداث مسیرهای ریلی، از طریق ترانزیت کالا به این کشورها و بالعکس، کسب درآمد کند.

با این حال موانعی نیز در برابر پیشبرد این کریدور وجود دارد؛ بهره‌وری پایین ناوگان حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای، نبود زیرساخت‌های مناسب بندرگاهی، پیچیده بودن فرآیندهای اجرایی ترانزیت بین‌المللی در کشور، نبود ساختار واحد در مسئله ترانزیت و درنهایت کارشکنی‌های امریکا و صهیونیست‌ها از مواردی است که موجب شده سهم ترانزیت ایران از کالاهای بین‌المللی و به‌تبع آن درآمدهای حاصله کریدورها محدود باشد.

نتیجه

موقعیت ویژه ژئوپلیتیکی و ظرفیت‌های ریلی و جاده‌ای و دسترسی ایران به سواحل طولانی در خلیج فارس، دریای عمان، دریای مکران و سواحل دریای خزر فرصت کم‌نظیری را برای تقویت درآمدهای ترانزیتی کشور قرار داده است. در شرایطی که کانال سوئز در چند روز اخیر مسدود شد و احتمال بسته شدن دوباره آن در آینده وجود دارد، جمهوری اسلامی ایران می‌تواند با در پیش گرفتن دیپلماسی اقتصادی پویا با کشورهای درگیر کریدور شمال-جنوب، گامی روبه‌جلو برای بازپس‌گیری قدرت ترانزیتی از دست رفته خود بردارد. در پرتوی ارتقای نقش کریدور شمال-جنوب در عرصه تجارت جهانی، کانال سوئز می‌تواند رشد حمل‌ونقل بارها را تحمل کند و از سوی دیگر ریسک اقتصادی شرکت‌های تجاری کاهش یابد؛ بنابراین، با در نظر گرفتن این مؤلفه‌ها و ظرفیت‌ها، کریدور شمال-جنوب می‌تواند گزینه‌ای برتر برای جایگزینی کانال سوئز در ترانزیت کالا باشد.

نویسنده: امیرحسین عرب پور، پژوهشگر دفتر مطالعات دیپلماسی اقتصادی دانشگاه امام صادق (ع)

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha

نظرات

  • انتشار یافته: 26
  • در انتظار بررسی: 0
  • غیر قابل انتشار: 4
  • احمد IR ۰۹:۰۲ - ۱۴۰۰/۰۱/۱۷
    14 4
    الان صادرات خشکبار ایران به روسیه از طریق باکو با اتلاف وقت و توقف در مرز باکو و بازدیدهای مکرر و بی جهت( بارکردن بسته بندی ها و پلمپ و قرارگرفتن در معرض هوا و فسادی آن ) ۲۰ روز است اما محموله های ترکیه سریع تر و بدون کمترین زمان به روسیه می‌رسد آنم فواید آزادی قره‌باغ برای ایران عملا ایران را آچمز کردند ،صادرات کمتر شده اما ترکیه برنده اصلی این رقابت با حمایت باکو شده است ،فکر اساسی شود تا کی صبر و عدم توجه
    • IR ۱۴:۲۹ - ۱۴۰۰/۰۱/۱۷
      16 0
      پروژه ایران رود بهترین گزینه است
    • IR ۲۲:۰۵ - ۱۴۰۰/۰۱/۱۷
      2 3
      اگرهم حرفت درست باشه از روسیه گلایه کن که چرا بجای متحدش ایران از ترکیه واردات میکنه و یا تولید کننده ها و صادر کننده های خودی رو ملامت کن در ضمن در مورد قره باغ ایران بیطرف بود و کمکی به جهت ازاد سازی اونجا هم نکرد و هم به ارمنستان کمک نکرد هرچند حق به حق دار رسیده
  • IR ۰۹:۰۶ - ۱۴۰۰/۰۱/۱۷
    13 0
    50 درصد قضیه حله.
  • CA ۰۹:۵۴ - ۱۴۰۰/۰۱/۱۷
    3 4
    یا من اسمه دوا، آقای عرب پور برای شفات توی این ماه خدا دعا میکنیم، شاید افاقه کنه، گرچه فکر کنم خیلی دیگه حالت بده، مسیره احمقانه ای که پیشنهاد کردی خشکیش پنج بربار آبشه
  • سیدعباس میرهاشمی.لرستان IR ۱۱:۲۵ - ۱۴۰۰/۰۱/۱۷
    2 2
    ضمن تشکر از مطلب حامعتان دو‌ مطلب را پیشنهاد می کنم ۱_در باب اتصال خلیج فارس به خزر یکی ازمشکلات را شوری آب خلیج فارس وتاثیر منفی بر آب شیرین خزر می دانند درحالیکه میشود این کانال تا سمنان یا نزدیک دریای خزر باشد و از آنجا به بعد ریل باشد ولزوما دو‌دریا وصل نشود ۲_اتصال دریای عمان به هیرمند یا نزدیک آن هم می تواند یک تحول بزرگ دریایی باشد.حتی میتوان درقبال این اتصال از آب افغانستان برای کشاورزی سیستان بهره برد
    • محمد IR ۲۰:۵۹ - ۱۴۰۰/۰۱/۱۷
      3 2
      ای کاش یک کم جغرافی می دانستید تا پیشنهادات چرت و پرت ندهید. ایران یک فلات است و متوسط ارتفاع در آن نزدیک به 1000 متر می باشد. چگونه آن را حفر کنند تا به تراز سطح دریا برسانند؟
    • سینا IR ۰۶:۲۹ - ۱۴۰۰/۰۱/۱۸
      1 0
      بهترین کار همان کانال ابی است.که فوق العاده از همه ابعاد به ایران و منطقه سود میرساند.متاسفانه منافقان به همراه امریکا غرب بشدت هرچه تمام و باور نکردنی از اسم این طرح می ترسن.! عاقل درک میکند چرا.. اینقدر از این طرح میسوزن..
  • محمد IR ۱۲:۲۴ - ۱۴۰۰/۰۱/۱۷
    5 2
    ظرفیتهای بی نظیر وفرصتهای فراموش شده
  • RO ۱۲:۳۸ - ۱۴۰۰/۰۱/۱۷
    11 4
    با تمام احترام طرح بسیار بدی هست. از روی هیجان حرف میزنین
  • علی IR ۱۲:۵۷ - ۱۴۰۰/۰۱/۱۷
    12 3
    همیشه کشیدن و نوشتن روی ورق آسونه ولی در عمل از اقتصاد فقط ...
  • داریوش IR ۱۳:۳۹ - ۱۴۰۰/۰۱/۱۷
    0 5
    همه این راه حل ها تهش برا وصل خزر به خلیج .تجزیه کشور هست .هر طوری حساب کتاب بکنی باز برمیگرده به تجزیه ایران نقشه خیلی خوب زیرکانه دور از هر گونه اختلاف نظر بزرگان در ایران به خاطر منافع مادی خیلی زیاد به ایران.به نفع کشور های پشت پرده به خصوص یهودی ها برا بقای خودشان برا آینده. از نظر علمی هم تعادل کره زمین به هم می‌خره برا دنیا خوب نیست
    • DE ۲۲:۰۷ - ۱۴۰۰/۰۱/۱۷
      5 1
      چطور شد وقتی کریدور از بغل اسرائیل و مصر رد میشه اخه نیست و کلی منافع میبرند! ولی به کریدور ایران میرسه میشه اخه؟
  • جناب IR ۱۴:۲۷ - ۱۴۰۰/۰۱/۱۷
    5 19
    پیش زمینه برای هدیه شمال به روسیه آماده شد.
    • IR ۱۵:۰۱ - ۱۴۰۰/۰۱/۱۷
      17 4
      چی میگی پشمک آلبانی نشین
  • IR ۱۴:۴۷ - ۱۴۰۰/۰۱/۱۷
    13 1
    ظرفیت ها و فرصتهای خوبی برای پیشرفت کشور وجود داره ، اما نه با این دولت
  • IR ۱۴:۵۶ - ۱۴۰۰/۰۱/۱۷
    1 4
    باز هم کانال سوئز بهتره برای اروپا حتی خبرهایی هست که کانال سوئز را می خواهند گشاد تر کنند و لایروبی عمیق تری براش انجام بدهند یا حتی یک کانال دیگر در کنارش ایجاد کنند که باز هم از این طرح شما قابل قبول تر است
  • سیدعباس حسینی IR ۱۵:۴۲ - ۱۴۰۰/۰۱/۱۷
    7 5
    مطمئن باشیدتاسالهای سال این کار عملی نیست وهمچان کانال سوئز شاهرگ حیاتی دنیا خواهدماند واگرجاده ابریشم هم باشدمطمینم چین وروسیه ایران را خط خواهند زد وازطریق روسیه وترکیه وبیشترین ضربه اقتصادی ما ازاین سه کشور خواهد بود
  • دریا IR ۱۶:۱۴ - ۱۴۰۰/۰۱/۱۷
    4 2
    اگر بشه این فقط یه ایده اس ولی تا اجرایی شدن صد ها سال طول میکشه
  • IR ۱۷:۲۱ - ۱۴۰۰/۰۱/۱۷
    2 1
    تزار در نامه اخیر شرایط استفاده ایران از سایه امپراتوری روسیه را گوشزد کرده است.
  • مهدی IR ۲۰:۰۵ - ۱۴۰۰/۰۱/۱۷
    1 2
    از نظر من این کار نشدنی است ۱ چند تا کشور مختلف با قوانین جور واجور ۲ هر کشتی نزدیک ۱۰ تا ۲۰ هزار کانتینر دارد خالی و پر کردن این ها در ۴ بندر می دانید چقدر کار میبره زمان و هزینه ۳ مرز زمینی طولانی هست دریایی نیست که ۴ دریای شمال ابهای سرد حساب میشه تلاتم اش زیاده
  • IR ۲۰:۵۴ - ۱۴۰۰/۰۱/۱۷
    1 2
    واقعا تحلیل ها تون خیلی ابکی و چیپ هستن
  • IR ۲۲:۰۳ - ۱۴۰۰/۰۱/۱۷
    0 1
    اگه تکنولوژی بشر امروزی جوابگو بود روسیه و ایران میتوانستند دریای شمال رو به دریای عمان متصل کنند با حفر کانالی بزرگ از خزر تا دریای شمال و از شمال تا جنوب در خاک ایران و کانالی هم از خزر به سیاه البته کانالی داره روسیه ولی نه در اون حد در اینصورت روسیه و ایران تبدیل به شاهراه اتباطی کره زمین میشدند و کویرهای مرکزی ایران با ورود اب کانال مرطوبتر و ملایمتر میشد
  • IR ۲۲:۵۶ - ۱۴۰۰/۰۱/۱۷
    0 1
    شما عرضه آباد کردن همین نزدیک رو ندارید
  • امیر IR ۲۳:۴۶ - ۱۴۰۰/۰۱/۱۷
    0 0
    کریدور ایران عراق سوریه و دسترسی به مدیترانه از این مسیر بعنوان نزدیکترین دسترسی به مدیترانه دارای اهمیت است
  • نیما IR ۰۰:۲۹ - ۱۴۰۰/۰۱/۱۸
    0 0
    واقعا راه اندازی چند تا اسکله و بار انداز،ساخت ۵۰ یا ۱۰۰ رام قطار باری جدید و چند تا ایستگاه با خطوط آهن بیشتر چنین هیولای ترسناکیه که همه ساز مخالف میزنن...؟ البته که هفته آینده افتتاح نمیشه،چند سال کار داره و سرمایه گذاری و همت لازم داره... کشورهایی که منتفع میشن در سرمایه گذاری مشارکت میکنند،همت هم تا دلت بخواد توی جوانان این کشور هست... البته کار کار دولتیه که نمیشه توی کارش نباشه و مجلسی که در ریل گذاری این ایده همراه باشه... پیشرفت ایران به درآمد از مالیات(تولید و صادرات کالای با کیفیت)زیرساخت و مدیریت مناسب ترانزیت کالا بستگی داره،وگرنه نفت و گاز یه روزی تموم میشه...در ضمن درآمد نفتی بجای پیشرفت خرج یومیه میشه،باید درآمد کشور افزایش پیدا کنه تا اقتصادمون پیشرفت کنه و آنچه لیاقت ایرانیه محقق بشه...

این مطالب را از دست ندهید....

فیلم برگزیده

برگزیده ورزشی

برگزیده عکس