به گزارش مشرق، روزنامه ایندپندنت انگلیس در مقاله‌ای به کودتای نافرجام اخیر در اردن پرداخت و ضمن بررسی سهم عربستان سعودی در این میان به تغییر صحنه منطقه به زیان سعودی‌ها اشاره کرد و نوشت که اردنی‌ها در پی بازسازی نقش خود در منطقه هستند.

در این مقاله آمده است که اردن درخواست عربستان سعودی برای تحویل یک مقام مرتبط با ریاض که در کودتا دست داشت را رد کرده و کارت‌های بازی به نفع اردن در منطقه در حال تغییر است و کودتای نافرجام اخیر به خوبی محدودیت توانایی عربستان سعودی در جهان عرب را بر ملا کرد.

ایندپندنت نوشت که زندانی کردن «باسم عوض الله» رئیس سابق دیوان پادشاهی اردن و «شریف حسن بن زید» پسر عمومی شاه اردن که هر دو از افراد نزدیک به عربستان سعودی هستند، نشانه بارزی است که تأثیرات داخلی و منطقه‌ای دارد. هر دوی این افراد به اتهام «تحریک برای فتنه انگیزی» به ۱۵ سال زندان محکوم شده‌اند.

عوض الله و شریف حسین پس از محاکمه محرمانه، به اجرای کودتا به دستور کشورهای خارجی و همراهی با عشایر اردن محکوم شده‌اند. این دو قصد داشتند تا «حمزه بن حسین» برادر ناتنی ملک عبدالله دوم را به تخت پادشاهی برسانند.

اما در خصوص «حمزه بن حسین» اتهامی به وی وارد نشد و قضات دادگاه درخواست‌ها برای حضور یافتن وی در دادگاه در مقام شاهد را رد کردند و دیوان پادشاهی نیز پس از آن اعلام کرد که نوع برخورد با وی در چارچوب خاندان پادشاهی حل و فصل خواهد شد.

باسم عوض الله و شربف حسن بن زید اتهامات خود را رد کرده و وکلای آن‌ها نیز مدعی شده‌اند که موکلانشان تحت شکنجه مجبور به اعتراف شده‌اند. موضوعی که با تکذیب مقامات اردنی همراه شد و آن‌ها گفتند که از مدت‌ها پیش در جریان نقشه کودتا بودند و تنها زمانی وارد عمل شدند که موعد اجرای نقشه فرا رسیده بود.

اتهام ارتباط با عربستان سعودی

روزنامه ایندپندنت در ادامه نوشت که تعدادی از سیاسیون و دیپلمات‌های اردنی از حکمی که برای باسم عوض‌الله در دادگاه صادر شد تعجب کردند، چرا که وی با داشتن تابعیت عربستانی مدتی وزیر دارایی اردن بود و سمت مشاور اقتصادی محمد بن سلمان ولی‌عهد سعودی را نیز در کارنامه خود داشت و شبکه‌ای از روابط خارجی با کشورهای تأثیرگذار را رهبری می‌کرد که «محمد بن زاید» ولی‌عهد ابوظبی و حاکم امارات نیز جرو آن‌ها بود.

در این میان اتهام ارتباط «عوض الله» با عربستان سعودی بخش اصلی ادعاهایی بود که در خصوص کودتا گفته می‌شد، اما دولت ریاض هرگونه دست داشتن در کودتا را رد کرد.

«ایمن الصفدی» وزیر خارجه اردن نیز در مصاحبه‌ای گفته است که «حمزه بن حسین» با برخی کشورهای خارجی در ارتباط بود.

بازگشت نا امیدانه

در این میان دولت سعودی تمامی تلاش خود را به کار گرفت تا احکام دادگاه علیه عوض‌الله لغو شود. در این راستا هیأتی از عربستان سعودی با حضور «فیصل بن فرحان»، وزیر خارجه و رئیس سازمان اطلاعات سعودی به امان سفر کردند تا ضمن دلجویی از دولت اردن، بتوانند «عوض‌الله» را با خود به عربستان باز گردانند، اما اردنی‌ها زیر بار فشار سعودی‌ها نرفتند و عوض‌الله را تحویل ندادند.

برخی منابع نیز گفتند که «باسم عوض الله» پس از مدتی و پیش از پایان دوره محکومیتش، آزاد خواهد شد که مقامات اردنی این موضوع را رد کردند.

روزنامه ایندپندنت در ادامه نوشت که عوض الله در صورت آزادی دو مقصد پیش روی خود دارد، یعنی علاوه بر عربستان سعودی، انگلیس نیز مقصدی است که احتمال دارد عوض‌الله پس از آزادی بدان جا رود. او در چندین شرکت املاک در لندن عضویت دارد و با تاجران سعودی شراکت وسیعی در بانک ملی عربی دست و پا کرده است و در این بانک پست دارد.

همراهی آمریکا با اردن

به نوشته ایندپندنت، برخی معتقدند که مقاومت اردن در برابر خواسته عربستان سعودی برای تحویل «باسم عوض الله» تکیه بر حمایت وسیع دولت آمریکا از امان داشت.

برخی منابع امنیتی و دیپلماتیک می‌گویند که «ولیام بیرنز» رئیس آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (سی. آی. ای)   پس از دستگیری کودتاگران از کاخ سفید خواسته بود تا فورا در موضوع اردن ورود پیدا کند. پس از آن «جو بایدن» با «عبدالله دوم» پادشاه اردن تماس گرفت. سازمان سیا البته از اظهار نظر در خصوص دخالتش در بحث کودتای اردن اجتناب کرده است.

همچنین پادشاه اردن اولین مقام عالی‌رتبه عربی است که با جو بایدن در بامداد امروز (۲۰ جولای) در واشنگتن دیدار کرد. کاخ سفید پیش از این دیدار در بیانیه‌ای گفته بود که در این دیدار تهدیداتی که منطقه غرب آسیا را در بر گرفته و همچنین «نقش بارز اردن» در توسعه صلح و ثبات در منطقه مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

در این میان به نظر می‌رسد که نوع تعامل آمریکا با اردن در قضیه کودتا نشانه‌ای از تغییر در سیاست خارجی واشنگتن پس از انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور است. چرا که اردن در دوره دونالد ترامپ هیچ زمانی چنین حمایتی را از دولت آمریکا ندیده بود.

در دوره ترامپ، پادشاهی هاشمی اردن در زمره دشمنان و در جهت مقابل اردوگاهی قرار داشت که «جرد کوشنر» داماد و مشاور رئیس‌جمهور وقت آمریکا با حضور فعال محمد بن سلمان ترتیب داده بود. طرح «معامله قرن» وی که حمایت سعودی‌ها و اماراتی‌ها را به همراه داشت یک تهدید جدی برای اردن به شمار می‌رفت، کشوری که بخش اصلی جمعیت خود را فلسطینی‌ها تشکیل می‌دهند.

معامله قرن همچنین نیم نگاهی به سپردن تولیت اماکن مقدس فلسطین به عربستان سعودی و گرفتن آن از دست اردن را داشت که در این موضوع نیز اردنی‌ها بارها بر حق خود برای مدیریت اماکن مقدس فلسطین تأکید کرده و عبدالله دوم به دفعات گفته بود که هرگز از این حق کوتاه نخواهد آمد.

اما اکنون ترامپ دیگر در کاخ سفید نیست. سعودی‌ها هم با رئیس‌جمهوری در آمریکا رو به‌ رو هستند که تمایل چندانی به همکاری با آن‌ها را در پرونده‌های منطقه‌ای ندارد.

یک دیپلمات سابق انگلیسی در این باره به روزنامه ایندپندنت گفت که اگر مسائلی که گفته می‌شود حقیقت داشته باشد، باید گفت که تغییرات بزرگی در روابط همسایگی میان اردن و عربستان سعودی در حال وقوع است و کشورهایی مانند اردن آمادگی بالایی برای مواجهه با فشار سعودی‌ها دارند.

به گفته وی این ایستادگی تنها با تکیه بر بازیگر اصلی یعنی آمریکا میسر می‌شود.