به گزارش مشرق، همزمان با سفر رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه به نیویورک، حواشی یک توافق بین ترکیه و رژیم صهیونیستی، وزارت امور خارجه ترکیه را در تنگنا قرار داد.

دو روز پیش، روزنامه قرار که به عنوان تریبون اصلی هواداران گل، باباجان و داود اوغلو شناخته می شود، از یک عکس و یک متن، افشاگری کرده و حضور معاون وزیر امور خارجه ترکیه در کنار یک مقام صهیونیستی در نیویورک را به چالش کشید.

پس از افشاگری روزنامه قرار، جریانات اسلامگرای ترکیه به میدان آمدند و با نیش و کنایه و بیان انتقادات تند، اردوغان و چاووش اوغلو را تحت فشار قرار دادند. به همین خاطر ترس از پیامدهای توافق سیاسی – تجاری جدید بین ترکیه و لابی سیاسی – تجاری صهیونیسم، تیم اردوغان را سراسیمه کرد و نهاد امضا کننده توافق، سریعاً ابراز پشیمانی و عقب نشینی کرد.

متین گورجان تحلیل گر سیاسی و نظامی ترکیه که نام او در کنار علی باباجان به عنوان یکی از موسسین حزب جهش و دموکراسی قرار گرفته، فردی است که با لو دادن عکس و متن زیر، توافق نهاد تجاری ترکیه در آمریکا با لابی صهونیست ها را افشا کرد.

متین گورجان در یک توییت کوتاه نوشت: «ظاهراً از خیر آرمان و مبارزه فلسطین هم گذشتند و توافق جدیدی بین ترکیه و اسرائیل امضا شد.»

حالا که نهاد سیاسی – تجاری ترکیه در آمریکا، شانه از زیر بار توافقنامه مزبور خالی کرده، روزنامه هایی همچون ملی گازته (ارگان حزب سعادت) و روزنامه قرار، این سوال را پیش کشیده اند: اگر این توافق ربطی به دولت نداشت، چه کسی معاون وزیر را به این جلسه فرستاده است؟

از پسردایی اردوغان تا معاون وزیر

خلیل موتلو فعال سیاسی و اقتصادی و چهره دانشگاهی ترکیه، رئیس نهادی به نام «کمیته ملی راهبردی ترک آمریکایی» (TASC) است. ساختمان اصلی این نهاد در منهتن نیویورک واقع شده و در سفر اخیر اردوغان به نیویورک برای شرکت در اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد، گروه تجاری – سیاسی مزبور، میزبان اردوغان بود و پسر عمه و پسردایی در یک قاب کنار هم قرار گرفتند.

اردوغان در نشست کمیته ملی ترک – آمریکایی، از اعضای این کمیته خواست، برای جذب سرمایه گذاران آمریکایی و تقویت و توسعه روابط تجاری بین آنکارا و واشنگتن، تلاش بیشتری کنند. اما کسی فکرش را نمی کرد که در همان روزها، نهاد مزبور، متنی را با اسرائیلی ها امضا کرده باشد که بندها و تعهدات آن، در سطح وزارت امور خارجه و بسیار فراتر از یک شرکت لابی گر تجاری است.

یک ارزیابی ساده و اجمالی، نشان می دهد که توافق بین کمیته ملی ترک – آمریکایی و نهاد یهود ارتدوکس، دقیقاً هم مسیر و همراه با متن موسوم به پیمان آبراهام  (Abraham Accords‌) است که در سال ۲۰۲۰ میلادی و با تلاش های داماد یهودی ترامپ یعنی جارد کوشنر، بین آمریکا، امارات و رژیم صهیونیستی، شکل گرفت.

امضا کنندگان توافق نامه اخیر ترکیه و اسرائیل عبارتند از: خلیل موتلو، مدیر، گونای اوینچ، معاون و دووی هونیگ رئیس اتاق بازرگانی یهودیان ارتدکس که در عکس کلاه کوچک ویژه یهودیان را بر سر دارد!

برخی از بندهای توافق از قرار زیر بود:

۱. تقویت روابط بین جوامع با برنامه های مرتبط طراحی شده برای تقویت تبادل فرهنگی، مذهبی، آموزشی و اجتماعی.

۲- ایجاد روابط بین افراد بر اساس قدردانی و احترام متقابل و موضع گیری علیه هر گونه تعصب و نفرت، یهودستیزی، اسلام هراسی و خصومت با ترکان.

۳- ارتقای روابط تجاری و تجاری بین ایالات متحده، اسرائیل و ترکیه به عنوان یک ضرورت.

۴- مخالفت با تحریم های مختلف اسرائیل و ترکیه.  زیرا تحریم، افراط گرایی را تشویق می کند و آسیب می رساند.

۵- ارتقای صلح، رفاه و امنیت منطقه از طریق طرح هایی مانند توافقنامه ابراهیم.

۶- مخالفت با هر گونه رادیکالیسم، افراط گرایی خشونت آمیز و تروریسم که آمریکا، اسرائیل و ترکیه را هدف قرار می دهد.

محافظه کاران ترکیه معتقدند که دستگاه دیپلماسی این کشور رفتار دورویانه داشته و در حالی که سال گذشته، پیمان آبراهام یا ابراهیم را به عنوان خیانت به آرمان فلسطین تلقی کرده، امسال این پیمان را پذیرفته و آن را عادی قلمداد کرده است.

خروج از توافق، عذرخواهی از معاون وزیر

پس از اقدام تحلیل گر نزدیک به باباجان در افشای توافق ترکیه و اسرائیل، نهاد تحت امر خلیل موتلو پسردایی رئیس جمهور ترکیه، دو اقدام مهم انجام داد:

نخست این که با انتشار یک بیانیه کوتاه اعلام کرد: به دلیل عدم اجماع مناسب، TASC از اعلامیه مشترک با اتاق بازرگانی یهودیان آمریکا خارج می شود. ما مشتاقانه منتظر گفتگوهای بیشتر با همه طرف های ذینفع برای صلح، رفاه و امنیت هستیم.

دوم: با انتشار بیانیه ای دیگر، اعلام کرد که این نهاد اقتصادی – سیاسی ترکیه در آمریکا، با اقدام غلط خود معاون وزیر امور خارجه را در شرایط سخت قرار داده و خود را ملزم می داند که از او عذرخواهی کند.

واقعیت این است که توضیحات خلیل موتلو برای عذرخواهی از یاووز سلیم کران معاون وزیر امور خارجه، تا حدی خنده دار و عجیب است و در توضیح این موضوع آورده است: هیچ هماهنگی و برنامه ریزی اولیه و توافق شده ای برای حضور جناب معاون وزیر وجود نداشت و ایشان فقط از سر ادب و تواضع، درخواست ما را برای گرفتن عکس پذیرفتند. به عبارتی دیگر، جناب معاون وزیر، در جریان جزئیات توافق نبودند و نه به شکل فردی و سازمانی، هیچ ارتباطی با ایشان نداشت. ولی چون ما درخواست عکس کردیم، پذیرفتند و حاضر شدند در کنار ما در عکس بایستند. از این بابت از ایشان عذرخواهی می کنیم.

این توضیحات عجیب در حالی بیان شده که در عکس منتشر شده، دیپلمات شناخته شده ترکیه یعنی یاووز سلیم کران، در حالی که دو مقام ترک و یهود، کاغذ حاوی متن توافق را در دست گرفته اند، در میانه آنها ایستاده و عملاً ژست رسیدن به توافق گرفته است.

در پایان باید گفت،  اقدام «کمیته ملی راهبردی ترک آمریکایی» (TASC) گونه ای از نبض سنجی و امتحان بود و احتمالاً دستگاه دیپلماسی ترکیه به دنبال این بود که نوع و جنس واکنش های داخلی به توافق با رژیم صهیونیستی را درک کند و احتمالاً با اتفاقاتی که افتاد و با خروج از توافق مزبور، فعلاً پرونده عادی سازی روابط را با سرعت اندک و با احتیاط بیشتری پیش خواهد برد.