به گزارش مشرق، یافته‌های قانع‌کننده مبتنی بر تحقیقات رو به رشدی است که ارتباط بین چندین عفونت ویروسی و بیماری‌های عصبی را پیدا می‌کند.

در چند سال گذشته چندین مطالعه کوچک به ارتباط غیرمنتظره‌ای بین واکسیناسیون آنفلوانزا و کاهش خطر آلزایمر اشاره کرده اند. این تحقیق جدید بزرگترین و قوی‌ترین تحقیقات تا به امروز را در مورد این همبستگی غیرمعمول ارائه می‌کند و همچنین برخی فرضیه‌های جدید را ارائه می‌کند که چگونه واکس آنفلوانزا می‌تواند احتمال ابتلای فرد به آلزایمر را کاهش دهد.این مطالعه داده‌های سوابق سلامتی چند میلیون آمریکایی بالای ۶۵ سال را مورد بررسی قرار داد.

گروهی متشکل از حدود ۹۳۰۰۰۰ نفر از افراد واکسینه شده با آنفلوانزا با گروهی با اندازه مشابه از افراد واکسینه نشده مطابقت داشتند. در طی یک دوره حدود شش ساله، محققان مشاهده کردند که ۵.۱ درصد از افراد واکسینه شده به آنفلوانزا به بیماری آلزایمر مبتلا می‌شوند، در حالی که ۸.۵ درصد در گروه بدون واکسینه به این بیماری مبتلا می‌شوند.

محققان کاهش ۴۰ درصدی خطر ابتلا به آلزایمر را برای افراد بالای ۶۵ سال که واکسن آنفلوانزای سالانه حداقل به مدت چهار سال دریافت می‌کنند، محاسبه کردند.

اورام بوخبیندر، نویسنده اول خاطرنشان کرد: ما دریافتیم که واکسیناسیون آنفلوانزا در افراد مسن خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را برای چندین سال کاهش می‌دهد. قدرت این اثر محافظتی با تعداد سال‌هایی که یک فرد واکسن آنفلوانزای سالانه دریافت می‌کند افزایش می‌یابد. به عبارت دیگر، میزان ابتلا به آلزایمر در بین افرادی که به طور مداوم واکسن آنفلوانزا را هر سال دریافت می‌کردند کمترین میزان بود؛ بنابراین شاید سوال مهم این باشد که چگونه واکسن آنفلوانزا می‌تواند از شروع بیماری آلزایمر جلوگیری کند یا آن را کند کند؟
نویسنده ارشد تحقیق جدید پل شولز گفت که او فکر نمی‌کند این ارتباط بین واکسن آنفلوانزا و خطر ابتلا به آلزایمر ذاتاً به واکسن آنفلوانزا مربوط باشد. در عوض، او مشکوک است که مکانیسم موجود ممکن است ارتباطی با کاری که واکسن‌ها به طور کلی با سیستم ایمنی ذاتی می‌کنند، داشته باشد.

شولز توضیح داد: از آنجایی که شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه چندین واکسن ممکن است از بیماری آلزایمر محافظت کنند، ما فکر می‌کنیم که این اثر خاصی از واکسن آنفلوانزا نیست. در مقابل، ما معتقدیم که سیستم ایمنی پیچیده است و برخی تغییرات، مانند ذات الریه، ممکن است آن را به گونه‌ای فعال کند که بیماری آلزایمر را بدتر کند. اما چیزهای دیگری که سیستم ایمنی را فعال می‌کنند ممکن است به روشی متفاوت این کار را انجام دهند. روشی که از بیماری آلزایمر محافظت می‌کند. واضح است که ما باید در مورد چگونگی بدتر شدن یا بهبود نتایج سیستم ایمنی در این بیماری اطلاعات بیشتری کسب کنیم.

این ایده به عنوان "ایمنی آموزش دیده" شناخته می‌شود و نشان می‌دهد که واکسیناسیون می‌تواند تعدادی از تغییرات ایمنی غیراختصاصی را فراتر از آنتی ژن خاصی که توسط یک واکسن فردی مورد هدف قرار می‌گیرد، ایجاد کند.
این مطلب می‌تواند توضیح دهد که چگونه انواع واکسن‌های مختلف، از کزاز گرفته تا سل، همگی با نرخ پایین‌تر زوال عقل مرتبط هستند.

اما فرضیه دیگری نیز وجود دارد که می‌تواند یافته‌های جدید را توضیح دهد. یکی از جالب‌ترین ایده‌های نوظهور در تحقیقات آلزایمر، نقش بیماری‌های عفونی در پیشرفت بیماری‌های عصبی است.

در دهه ۱۹۵۰، بسیاری از دانشمندان به بیماری‌های تخریب کننده عصبی مانند آلزایمر با نام "بیماری‌های آهسته ویروسی" اشاره کردند. ایده این بود که عفونت‌های ویروسی می‌توانند به طور بی سر و صدا منجر به تخریب سلول‌های مغز برای سال‌ها یا حتی دهه‌ها پس از عفونت حاد شوند. برای آلزایمر، احتمال می‌رود که تبخال، مدعی اصلی ویروسی باشد.

در حدود دهه ۱۹۸۰، این ایده مورد توجه قرار نگرفت و با فرضیه‌های مدرن‌تری که بر پروتئین‌های سمی انباشته شده و ایجاد بیماری‌های نورودژنراتیو تمرکز داشتند، جایگزین شد. اما اخیراً ایده ویروسی قدیمی دوباره احیا شده است، زیرا محققان تعدادی از روابط بین عفونت‌های ویروسی و بیماری‌هایی مانند آلزایمر، پارکینسون و مولتیپل اسکلروزیس را یافته‌اند.

مکانیسم‌های متعددی می‌توانند توضیح دهند که ویروس‌ها چگونه بر تخریب عصبی تأثیر می‌گذارند، اما شایع‌ترین فرضیه این است که عفونت‌های ویروسی می‌توانند یک پاسخ ایمنی بیش از حد را ایجاد کنند که منجر به مجموعه‌ای از رویدادها می‌شود و به التهاب عصبی منجر می‌شود که به توسعه انواع بیماری‌ها کمک می‌کند.
در مورد واکسن آنفلوانزا، ممکن است صرفاً پیشگیری از آنفلوانزا در سال‌های سالمندی، تفاوت قابل توجهی در احتمال ابتلا به آلزایمر ایجاد کند.
فرضیه جالب‌تر پیشنهاد شده در این مطالعه این است که واکسیناسیون آنفلوانزا مستقیماً در برابر آلزایمر محافظت می‌کند، زیرا شباهت ساختاری بین پروتئین‌های تولید شده توسط ویروس آنفلوانزا و پروتئین‌های آمیلوئید سمی مشکوک به ایجاد تخریب عصبی است. این "شباهت اپیتوپی" به این معنی است که ممکن است پاسخ ایمنی ایجاد شده توسط واکسن آنفلوانزا به جلوگیری از پیشرفت آلزایمر کمک کند.

البته، حدس و گمان‌های زیادی در اینجا وجود دارد، که برای مطالعات آینده حیاتی خواهد بود.

با این حال، آنچه به طور فزاینده‌ای آشکار می‌شود این است که مطمئناً به نظر می‌رسد بین عفونت ویروسی و بیماری عصبی ارتباطی وجود دارد و واکسیناسیون ممکن است برخی از این تأثیرات را کاهش دهد. تحقیقات اخیر که تأثیر کووید ۱۹ بر مغز را آشکار می‌کند، تنها بر این ایده کلی استوار است.

برای بررسی‌های آتی بسیار مهم است که مشخص شود کدام مکانیسم‌ها زیربنای تأثیر ظاهری واکسیناسیون آنفلوانزا بر خطر ابتلا به بیماری آلزایمر است، آیا سن در زمان واکسیناسیون ارتباط واکسن با خطر AD یا اختلال شناختی را تعدیل می‌کند، و اینکه آیا واکسیناسیون آنفلوانزا نیز بر سرعت پیشرفت در بیماران مبتلا به MCI یا اختلالات شناختی خفیف تأثیر می‌گذارد.

مطالعه جدید در مجله بیماری آلزایمر منتشر شده است.