سرویس سیاست مشرق- «سیریل رامافوسا» رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی در کنفرانس خبری مشترک با سران کشورهای روسیه، چین، برزیل و هند، عضویت دائم جمهوری اسلامی ایران در گروه «بریکس» را اعلام کرد.

بریکس یک گروه بین‌المللی به رهبری برزیل، روسیه، چین، آفریقای جنوبی و هند، قدرت‌های اقتصادی نوظهور می‌باشد. اولین جلسه گروه بریکس در ۱۶ ژوئن ۲۰۰۹ در یکاترینبورگ روسیه با حضور لوئیس ایناسیو لولا داسیلوا، دمیتری مدودف، منموهن سینگ و هو جینتائو به‌عنوان نمایندگان کشورهای برزیل، روسیه، هند و چین برگزار گردید. از آن سال تاکنون پانزده اجلاس توسط سران عضو این گروه برگزار شده و همین امر بریکس را به نمادی از ساختار جدید در عرصه بین‌المللی تبدیل کرده است. برخی آن را نقطه متقابل گروه G۷ قلمداد می‌کنند.

مزایای بریکس

این گروه بیشترین سهم از تولید ناخالص داخلی جهانی یعنی ۳۱.۵ درصد را در مقایسه با سایر بلوک‌های اقتصادی ازجمله گروه G۷ با (۳۰.۷ درصد) به خود اختصاص داده است. ۴۶ درصد از نیروی کار دنیا، یک‌چهارم مساحت خشکی زمین، حدود ۴۰ درصد از جمعیت جهان، به اعضای فعلی این گروه تعلق دارد.

آخرین نشست این گروه در ژوهانسبورگ آفریقای جنوبی، در تاریخ دوم شهریور ماه ۱۴۰۲، برگزار شد. در این اجلاس از سران ۷۰ کشور دیگر برای شرکت در اجلاس دعوت شده که هیچیک از کشورهای اصلی غربی در این لیست قرار ندارند. آرژانتین، مصر، ایران، اتیوپی، امارات و عربستان، از کشورهایی هستند که به بریکس دعوت شدند. دولت عربستان اعلام کرد که دعوت به عضویت در این گروه را بررسی خواهد کرد؛ دولت مصر هم با مشاهده فرصت‌های بریکس در میادین اقتصادی، نظامی و سیاسی بین‌المللی، در عضویت در بریکس اشتیاق قابل‌توجهی از خود نشان داده و اصرار ویژه‌ای دارد. محمد عبدالحمید، معاون کمیته امور اقتصادی در پارلمان مصر گفت که پیوستن رسمی مصر به سازمان بریکس گامی بزرگ و مهم است و نشان‌دهنده تلاش‌های بزرگ رهبری سیاسی این کشور است. عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهور مصر نیز در واکنش به دعوت مصر برای پیوستن به عضویت در بریکس تأکید کرد که مصر رابطه نزدیکی با کشورهای بریکس دارد.

عضویت دائمی ایران در بریکس

آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی برای شرکت در پانزدهمین نشست سران «بریکس» به دعوت رسمی «سیریل رامافوزا» رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی، روز پنجشنبه وارد پروتوریا پایتخت آفریقای جنوبی شده بد. پس از حضور ایشان در اجلاس و دیدارهای دوجانبه با سران کشورهای عضو، رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی در کنفرانس خبری مشترک، عضویت دائم جمهوری اسلامی ایران در گروه «بریکس» را اعلام کرد.

وزیر خارجه کشورمان و بسیاری از کارشناسان ضمن تأکید بر اینکه هیچ ارتباط مستقیمی بین شانگهای و بریکس با برجام وجود ندارد، عضویت در این دو سازمان بین‌المللی را موفقیتی راهبردی و دستاوردی بزرگ در سیاست خارجی دولت سیزدهم عنوان کردند. برخی از این کارشناسان، این مسئله را خط بطلانی بر تحریم‌ها و منزوی ساختن ایران در روابط سیاسی و مبادلات تجاری بین‌المللی تحلیل کردند.

یکی از اهداف بزرگ این گروه استفاده از ارزهای جایگزین دلار که پس از جنگ جهانی دوم، به پشتوانه ارزی و پیشتاز استثمار اقتصادی و تحمیل‌های سیاسی دولت آمریکا تبدیل شده بود، برای مبادلات جهانی است. اکنون با عضویت ایران نیز در این سازمان اقتصادی، فرصت را برای تجارت جهانی بدور از سلطه گرایی آمریکا را ایجاد کرده است.

سکوت مدعیان تجارت جهانی

خبر عضویت ایران در بریکس که به زعم کارشناسان اقتصادی رویدادی تاریخی در عرصه سیاسی و بین‌المللی ایران تعریف شده است، در برخی رسانه‌ها بایکوت شده و تیتر یک روزنامه خود را به اخبار متفرقه و یا حداقل حواشی این اجلاس اختصاص دادند. رسانه‌ها و تحلیلگران اصلاح‌طلب جز افرادی بودند که تا سال گذشته عدم حضور ایران در بریکس را یا وابسته به توافق برجام و یا عضویت در اف ای تی اف می‌دانستند. اکنون که این اتفاق مهم سیاسی رخ‌داده، بسیاری از منتقدان و ناامیدان سابق، سکوت اختیار کرده و سایبری‌هایشان نیز در شبکه‌های اجتماعی، عضویت در این سازمان را کم‌اهمیت جلوه دادند.

سال گذشته بود که اجلاس چهاردهم بریکس برگزار شد. در آن سال رؤسای جمهور چین و روسیه هرکدام جداگانه از ابراهیم رئیسی برای حضور در اجلاس بریکس دعوت کرده بودند. اما عضویت ایران در این سازمان قطعی نشده بود و «سرگئی ریابکوف»، معاون وزیر خارجه روسیه نیز اعلام کرده بود «زمان آن خواهد رسید که ایران عضو کامل گروه بریکس شود اما این مسئله زمان خواهد برد.» اما دقیقاً در همین ایام رسانه‌های اصلاح‌طلب، گزارش‌ها و تحلیل‌های ناامیدکننده از عدم امکان عضویت ایران در بریکس همراه با علل و پیامدهای آن منتشر کردند.

جریان اصلاحات مدعی بودند که چین به ایران پشت کرده و از نمایندگان ایران برای حضور در این اجلاس دعوت نکرده است. ازجمله این افراد، سارا معصومی، روزنامه‌نگار سابق روزنامه اعتماد و مژگان میرزایی بود که در یک رشته توئیت عدم حضور ایران در نشست مشترک مجازی «بریکس پلاس» را ناشی از عدم دعوت چین عنوان کرده بودند.

سارا معصومی رونامه نگار سابق روزنامه اعتماد

مژگان میرزایی در سایت اکو ایران

کامران ندری، کارشناس اقتصادی نیز سال گذشته درباره عدم حضور ایران در بریکس، اظهار کرده بود: باید توجه داشته باشیم که ایران شاخص‌های مطلوب اقتصادی برای حضور در این پیمان‌ها را ندارد. برخی از کشورهای عضو این سازمان مخالف عضویت ایران هستند، اساسا کشورمان شاخص‌های مورد نظر برای پیوستن به این پیمان‌ها را ندارد.

اکنون پس از عضویت دائمی جمهوری اسلامی ایران در بریکس، رسانه‌ها و روزنامه‌های اصلاح‌طلب، ترجیح دادند تا به اخبار متفرقه پرداخته درباره بریکس، سکوت کنند.

تیتر یک روزنامه‌های اصلاح‌طلب

در شبکه‌های اجتماعی نیز اکانت‌های اصلاح طلب، به حواشی اجلاس پرداخته و هرکدام به نوعی تلاش کردند تا دستاورد را کم اهمیت جلوه دهند. این افراد در بدو انتشار اخبار عوضیت ایران در بریکس، خواستار تاثیرات آن بر اقتصاد و سفره مردم شدند. برخی از این تخریب ها به حدی پیشرفت که احسان صالحی، دبیر شورای اطلاع‌رسانی دولت در واکنش به این عملیات رسانه ای، پاسخ داد: «عده‌ای که موفقیت دولت را شکست خود می‌دانند، اگرچه دیروز را در شوک خبر عضویت ایران در بریکس گذراندند اما از امروز خط تلخ کردن این شیرینی را شروع کرده‌اند. نباید نگران باشند و اینگونه خود را منزوی کنند. این توفیق متعلق به ملت است و در این دولت، سیاست خارجی ابزار رقابت داخلی نیست.»