به گزارش مشرق، دکتر محمد فنایی اشکوری درمورد فراگیر نشدن امر به معروف و نهی از منکر در جامعه اسلامی ما به مهر گفت: غفلت از تکالیف الهی منحصر به امر به معروف و نهی از منکر نیست بسیاری از تکالیف دینی مورد بی توجهی قرار گرفته‏اند. از آن طرف هم به بعضی از ظواهر و شعائر گاهی به شکل افراطی نگاه می‎کنیم.

وی افزود: یکی از نکاتی که در انجام این فریضه مهم است این است که خیلی وقت‏ها افراد احساس می‎کنند که امر به معروف و یا نهی از منکرشان نتیجه نخواهد داد و یا نتیجه عکس خواهد داد. دلیل آن هم این است که آن ظرافت‎ها و آموزش‎های لازم را ندیده‏اند و نمی‎توانند به گونه‏ای امر به معروف و یا نهی از منکر کنند که باعث رمیدن و برآشفتگی افراد نشود. باید گفت ترک این فریضه بهتر از غلط انجام دادن آن است. زیرا غرض از آن این است که فرد از یک وضعیت نازل به وضعیت بهتر و قابل ارتقایی دست یابد و اگر تأثیر منفی بر فرد بگذاریم بهتر است که این کار را نکنیم. چنین است که روش‏های امر به معروف و نهی از منکر و آموزش و توجه به آن بسیار مهم است.

این استاد گروه فلسفه مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) ادامه داد: در محیط‏ های مختلف و برای سنین و جنس مختلف و برای افراد تحصیل کرده و فاقد تحصیلات روش‏های امر به معروف و نهی از منکر فرق می‏کند. باید متناسب باشأن و شخصیت افراد با آنها نرم و ملایم برخورد شود یا اینکه بهتر است امر به معروف و نهی از منکر به شکل غیرمستقیم صورت گیرد در روایات هم بر این مسئله تأکید شده است.

فنایی درمورد حدو حدود امر به معروف و نهی ازمنکر هم گفت: امر به معروف و نهی از منکر مراتب مختلفی دارد آن چیزی که در جامعه اسلامی و در حکومت اسلامی است این است که بر عهده عموم مردم است که با گفتگو و ملایمت با خاطیان تذکر لسانی داده ویا گاهی اوقات با نحوه و نوع نگاه و رفتار، می‎شود شخص را متوجه رفتار منکرش کرد و ناراحتی و نارضایتی خود را اینگونه حتی بدون زبان نشان داد. گاهی اوقات اگر با فرد خاطی دوست هستیم، قطع رابطه با او مؤثر واقع می‎افتد یعنی به هر ترتیب بهتر است از روش‏های مسالمت آمیز استفاده کنیم. اما اگر فرد اصلاح نشد باید دستگاه‏های مسئول یعنی نیروی انتظامی با روش‏های بازدارنده و گاه خشن با خاطیان برخورد کند.

وی در مورد اثرات فردی و اجتماعی امر به معروف و نهی از منکر هم تصریح کرد: قرآن کریم مومنین را به صبر و حق توصیه می‎کند ایندو از مصادیق امر به معروف هستند.همانطور که خیر و صلاح را برای افراد می‎خواهیم باید امر به معروف و نهی از منکر کرد. برای مثال اگر کسی غذای فاسدی می‎خورد با آگاه ساختن او از فساد غذا او خوشحال شده و دیگرآن غذا را نمی‏خورد. در مسائل اخلاقی و معنوی هم باید اینچنین باشد. یعنی با برخورد و مواجهه درست امر به معروف و نهی از منکرفرهنگ اجتماعی جامعه را ارتقا می‏دهیم. البته دستگاه‏های مرتبط در هر بخشی موظف به عمل به این فریضه هستند مانند راهنمایی و رانندگی که مسئول رعایت کردن قوانین آن از سوی رانندگان است. متأسفانه نقض این قوانین از بزرگترین منکراتی است که هرروزه شاهد آن هستیم و سالانه 25000 نفر در تصادفات جان می‏بازند و چندین برابر مصدوم می‏شوند و خسارت‏های مالی و جانی زیادی برای جامعه باقی می‎گذارد.

این محقق و پژوهشگر حوزه فلسفه اسلامی در مورد ویژگی‎های  جامعه آمر به معروف و ناهی از منکرهم بیان کرد: خوب، رطب خورده کی منع رطب کند. البته از نظر فقهی التزام آمر و ناهی به عمل معروف و یا پرهیز از منکر شرط نیست یعنی اینکه بگوییم تنها معصومین باید امر به معروف و نهی از منکر کنند.برای مثال همه غیبت می‏کنیم ولی این سبب نمی‏‎شود در مجلسی که غیبت می‏شود تذکر ندهیم.امر به معروف و نهی از منکر یک واجب شرعی است منتها برای اینکه اثرگذارتر باشد بهتر است آمر یا ناهی خود عامل به آن عمل باشند.اگر خاطی بفهمد آمر یا ناهی خود به آن عمل، عامل نیستند ارزشی برای سخن آنها قائل نمی‏شوند.

فنایی در مورد برخی اتفاقات ناگوار برای برخی از آمران به معروف و ناهیان از منکر و ضرب و شتم آنها هم یادآورشد: انجام منکری دهن کجی به قوانین و احکام خداست و دهن کجی و گستاخی بدتر ضرب و شتم تذکر دهنده است. شخصی که مرتکب چنین عملی می‏شود طغیانگر است و باید با او برخورد جدی بشود.

وی درمورد اینکه باکسانی که هیچ گونه توصیه به معروف و نهی از منکر را نمی‏پذیرند باید چگونه برخورد شود: راه درست برخورد با این افراد از طریق اجرای قانون است. یعنی نباید فراتر از قانون عمل کنیم و همچنین نباید در اجرای قانون کوتاهی کنیم. این اصل یعنی التزام به قانون راهگشاست.

استاد گروه فلسفه مؤسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) درموردراهکار جاانداختن این فریضه در عموم جامعه هم اظهارداشت: باید روش‎های درست امر به معروف و نهی از منکر به افراد آموزش داده شود اینکه مردم بدانند که امر به معروف و نهی از منکر کردن دخالت در امور شخصی‏اشان نیست، بلکه از روی خیرخواهی و صلاح دید آنها است. اگر این مسئله جا بیفتد امر به معروف و نهی از منکر تبدیل به یک فرهنگ در جامعه خواهد شد. این کار هم با آموزش میسر می‏شود.

این مدرس دانشگاه درمورد معروف‏ها و منکرهایی که در جامعه ما مورد فراموشی قرار گرفته است هم گفت: همانطور که گفتم رعایت نکردن قوانین راهنمایی و رانندگی منکری است که باید به آن توجه بیشتری شود زیرا خسارات زیادی برپیکر جامعه تحمیل می‎کند.همچنین در معاملات و خرید و فروش‎ها به اصطلاح انداختن چیزی به مشتری یا گران فروختن آن هم از منکرهای غفلت شده جامعه ما است. امر به معروف و نهی از منکر دو روی یک سکه هستند گاهی اوقات ترک یک معروف، منکر می‏شود. البته یکی از معروف‎هایی که به آن بی‏توجهی شده همین امر به معروف و نهی از منکر کردن افراد است.