به گزارش مشرق، کانال تلگرامی تحولات عراق منتشر کرد:

طی سه هفته اخیر، محمد شیاع السودانی دست به اقدامات جدیدی زد تا هویت سیاسی مستقلی را برای خود برساخته و با کسب رأی شهروندان عراقی، با احزاب سیاسی کلاسیک (به خصوص در داخل چهارچوب هماهنگی شیعیان) به رقابت بپردازد.

عکس مشترک وی با استاندارهای بصره (اسعد العیدانی)، واسط (محمد المیاحی) و کربلا (نصیف الخطابی) نقطه آغاز علنی شدن این جدایی بود.

در انتخابات شوراهای استانی، این سه استاندار تنها کسانی بودند که به رقابت با چارچوب هماهنگی شیعیان (اطار) پرداختند. هر سه نیز در این رقابت پیروز شدند. {در بقیه استان‌های شیعه‌نشین، رقابت در داخل اطار تعریف می‌شد.} حال همان‌ها به ائتلاف با السودانی روی آورده‌اند؛ ائتلافی که به نظر می‌رسد هدف از آن رقابت با اطار باشد.

السودانی در شرایطی به نخست‌وزیری رسید که در انتخابات ۲۰۲۱ تنها یک نفر از لیست حزب متبوع وی (فراتین) به پارلمان راه یافته بود. او در واقع قدرت را مدیون اطار بود؛ اما اطمینان خاطر ندارد که بعد از انتخابات ۲۰۲۵ نیز بار دیگر منتخب اطار باشد! به همین جهت تلاش می‌کند تا برای خود تشکیلات سیاسی قدرتمند تشکیل دهد.

اقدامات عمرانی دولت طی دو سال اخیر باعث شده تا بخشی از جامعه خواستار تمدید نخست‌وزیری وی باشند. اما السودانی می‌خواهد این سرمایه اجتماعی در اختیار خودش بوده و مانع مصادره دیگران شود؛ به ویژه‌ آن‌که اطمینان ندارد بعد از مصادره، چه سرنوشتی پیدا خواهد کرد؟

او سرنوشت «حیدر العبادی» را به عینه می‌بیند و این بار تلاش کرد تا از یک سال قبل، تشکیلات قدرتمندی را تشکیل دهد و منتظر «ائتلاف‌سازی» برای حفظ قدرت نماند.

به این‌ها باید اختلافاتی که در داخل دولت پیش آمده را اضافه کرد. تقریبا از یک سال قبل بر سر مسائل مختلف با «نوری المالکی» دچار اختلاف شده بود. از سوی دیگر در بحث مقاومت نیز با بخش دیگری از گروه‌های سیاسی و بدنه اجتماعی اطار اختلاف دارد.

مسأله بعدی، ورود وی به معادلات بیت‌های کردی و سنی است. او امیدوار بود از این طریق بتواند ظرفیت‌های بیش‌تری برای تمدید نخست‌وزیری خود ایجاد کند.

او در بیت کردی از درب همکاری و تعامل نزدیک با بارزانی‌ها وارد شد و تا امروز این مسیر را ادامه داده است. در بیت سنی علاوه بر حمایت از «حسم»، به سمت تضعیف و تفکیک «محمد الحلبوسی» رفته است؛ اما بعید نیست مدتی بعد ناگهان وارد تعامل نزدیک با او شود! رفتار وی در قبال بیت سنی ابهامات بسیاری را ایجاد کرده و باید منتظر تحولات ماه‌های آینده ماند. بی‌تردید در این مسیر، السودانی بر روی روابط نزدیک با آنکارا و ابوظبی حساب ویژه‌ای کرده است.

در این وضعیت، محمد شیاع السودانی به حزب‌سازی و ائتلاف با استاندارهای محبوب در جنوب اکتفا نکرد؛ بلکه در سطوح رسانه‌ای، سیاسی و خصوصا امنیتی نیز به اقداماتی دست زد که به خوبی می‌داند ریسک بالایی داشت. اما او برای حفظ قدرت اهل ریسک بود.

دقیقا از همین جا ریسک‌های مهم وی آغاز شد. ریسک‌هایی که می‌تواند از طرفی بخت وی را برای دور دوم به حداقل برساند و حتی باعث ناتمام ماندن دوره اول شود؛ اما از طرف دیگر موفقیت در این ریسک‌ها باعث جهش وی در فضای سیاسی و تثبیت پایگاه اجتماعی وی می‌شود. ضمن این‌که رقبا را نیز به تعامل و همراهی وادار می‌سازد.

همزمان با نوع بازی حساسی که در قبال رهبران سیاسی عضو اطار دنبال می‌شد، نخست‌وزیر عراق در سه سطح دیگر با گروه‌های «مقاومت»، «صدری‌ها» و «لیبرال‌ها» ارتباط گرفت تا موقعیت خود را تحکیم کند. شرح دو دسته نخست (مقاومتی‌ها و صدری‌ها) در این مقال نمی‌گنجد؛ اما در مورد لیبرال‌ها جالب بود که تلاش کرد این تلقی را جا بیندازد که در میانه حکمرانی اسلامگرایان، السودانی بهترین گزینه است تا به عنوان یک تکنوکرات، اسلامگرایان را در اداره کشور محدود سازد. در این زمینه «قصی محبوبه» به قدری پیش رفت که حالا احمد البشیر در بخشی از برنامه‌اش به تخریب وی بپردازد.

به این‌ها باید نیروگیری وی از احزاب مختلف را اضافه کرد. بعد از انتشار عکس‌ وی با سه استاندار، موجی راه افتاد که باعث شد از طیف‌های مختلف، برخی به حمایت از السودانی نسبت به احزاب سنتی روی بیاورند. ترکیب این افراد تحیر برانگیز بود: احمد الجبوری (موصل) و عبدالامیر التعیبان از بیت سنی، عالیه نصیف (انشعابی از نوری المالکی)، یوسف الکلابی (انشعابی از هادی العامری)، نور نافع (نماینده حزب تشرینی امتداد از ناصریه) و حسین عرب (نماینده مستقل شیعه)

اهمیت هیچ کدام از اقدامات فوق به اندازه ریسک «جاسوسی» نیست که در ادامه متن شرح داده می‌شود.

مهم‌ترین تحولات سیاسی عراق طی ماه را بررسی کردیم؛ تحولاتی که می‌توان آن را در یک جمله خلاصه کرد: «دورخیز السودانی برای تمدید دوره نخست‌وزیری (بعد از انتخابات ۲۰۲۵)»

تا اینجا به این نکته اشاره کردیم که هیچ کدام از اقدامات السودانی به اندازه ریسک‌های اخیر اهمیت نداشت.

در ابتدای ماه جاری میلادی اعلام شد شبکه‌ای در دفتر نخست‌وزیری کشف شده که کار آن‌ها «جاسوسی از رهبران سیاسی و فرماندهان گروه‌های مقاومت» است.

از مهم‌ترین افرادی که موبایلشان هک شد عبارتند از نوری المالکی، هادی العامری، شیخ همام الحمودی، محمد الحلبوسی، حیدر العبادی، محسن المندلاوی (رئیس موقت مجلس) و فرماندهان در الحشد الشعبی و...

به نظر می‌رسد هدف اصلی این باشد که ضمن رصد فعالیت این افراد، احیانا تعدادی از نقاط ضعف آنان کشف شود تا در صورت لزوم، از آن به عنوان برگه‌ای در فضای چانه‌زنی سیاسی استفاده شود.

طبعا رهبران سیاسی فوق‌الذکر زیر بار چنین وضعیتی نرفتند. «فائق زیدان» رئیس دستگاه قضاء - که از نظر سیاسی همسو با نوری المالکی است - شخصا دستور بازداشت «محمد جوحی» را داد و حتی مقاومت مسئولین دفتر نخست‌وزیری مانع بازداشت وی نشد.

اما گفته می‌شود علاوه بر محمد جوحی، افرادی مانند «عبدالکریم السودانی» (هماهنگ کننده فرماندهی کل قوا)، «خالد الیعقوبی» (مشاور امنیتی السودانی) و... نیز در این پرونده نقش دارند.

در پی بازداشت محمد جوحی، رهبران اطار جلسات اضطراری برگزار کردند. گروهی خواستار برکناری فوری السودانی شده و گروه دیگری تأکید کردند که وی تنها تا پایان همین دوره می‌تواند در منصب خود بماند؛ اما باید زیر نظر اطار به فعالیت خود ادامه دهد!

در چنین وضعیتی «حیدر حنون» رئیس ستاد پاکدستی در اربیل کنفرانس مطبوعاتی برگزار کرده و همه سران دستگاه قضاء را فاسد می‌خواند.

این کنفرانس جنجال‌های بسیاری را برمی‌انگیزد. در سطح دیگری نیز گروهی از حامیان السودانی ادعا می‌کنند نخست‌وزیر، فساد ۱۵هزار میلیارد دینار در جریان تصویب بودجه در پارلمان کشف کرده است. آن‌ها «محسن المندلاوی» را عامل اصلی این فساد می‌خوانند.

در مجموع می‌توان به وضوح مشاهده کرد که بخشی از حامیان السودانی، می‌خواهند رقبای شیعی خود (شرکای دیروز در اطار) را «فاسد» بخوانند و به این ترتیب تلاش کنند ماجرای «محمد جوحی» را سرپوش بگذارند یا از این مخمصه بگریزند!

اما آن‌چه در نهایت می‌توان نتیجه گرفت این است که بخش مهمی از اطار و به صورت خاص «نوری المالکی»، «هادی العامری» و... درک کرده‌اند که السودانی برای حفظ قدرت به چه بازی خطرناکی دست زده است و آن را برای آینده «غیرقابل اعتماد» و بلکه «خطرناک» می‌دانند.

اما در این میان موضع مقتدی الصدر چیست؟ آیا به انتخابات و پارلمان بازمی‌گردد؟ در صورت بازگشت، با کدام دسته حاضر به ائتلاف خواهد شد؟

پی‌نوشت:در هر صورت این واقعیت را نمی‌توان انکار کرد که طرح پیشین جمهوری اسلامی ایران به صورت جدی آسیب دیده است. سه‌گانه «گروه‌های مقاومت، الاطار و دولت السودانی» نه‌تنها انسجام سابق را ندارد، بلکه السودانی با رفتارهای مختلف نشان داده برای ایران هم نمی‌تواند عنصر قابل اعتمادی باشد.راستی ادعای علی الترکی در مورد هک موبایل سفیر ایران تا چه اندازه قابل اتکاست؟ چرا او، این ادعا را در برنامه زنده و به صورت علنی بیان کرد؟

*بازنشر مطالب شبکه‌های اجتماعی به منزله تأیید محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان از فضای این شبکه‌ها منتشر می‌شود.