گروه فرهنگی مشرق- دوشنبه اول آبان بعد از خبر 20:30، قسمت اول از یک مستند غافلگیر کننده به نام «یا اهل العالم» در جهت معرفی و تبلیغ پیاده‌روی اربعین از شبکه دوم سیما پخش شد. در فیلم، مردم عراق را می‌دیدیم که به قصد زیارت حضرت اباعبدالله(ع) در روز اربعین از شهرهای مختلف عراق تا کربلا را پیاده طی می‌کنند. این مستند که در اربعین سال گذشته فیلمبرداری شده بود محصول دفتر بیان معنوی (ناشر آثار حجت الاسلام پناهیان) است.

طبق حدیثی که مرحوم شیخ عباسی قمی از حضرت عسگری(ع) نقل کرده زیارت اربعین یکی از پنج نشانۀ مؤمن است  (مفاتیح الجنان، باب دوم، اعمال روز اربعین). لهذا فتوای مراجع تقلید ساکن در عراق بر این است که زیارت اربعین برای مسلمانانِ این کشور واجب است. سال‌ها قبل از این فتوا، شیعیان عراق حسرت زیارت کربلا را می‌خوردند و قادر نبودند به زیارت بروند خصوصاً در روز اربعین که همواره با منع و تعقیب فوق العاده همراه بود. اما آنها اکنون توفیق دارند تا همراه با خانوادۀ خود در این پیاده‌روی شرکت کنند.

بعد از سقوط حاکم مستبد عراق، اولین اربعین حسینی در اردیبهشت 1382 به طور خودجوش برگزار شد که در طی آن، سه میلیون نفر از نقاط مختلف عراق با پای پیاده به زیارت کربلا رفتند. این نخستین اربعین، با اعجاب ارتش امریکا و خبرگزاری‌های مستقر در عراق مواجه شد و آنها این قیام سراسری و آرام مردم عراق را به جهان مخابره کردند. شمار زائران حسینی در اربعین 1430 هجری (28 بهمن 1387) به ده میلیون نفر رسید و در اربعین 1433 (دی ماه سال 1390) شمار زائران مشتاق حضرت اباعبدالله(ع) به هفده میلیون نفر بالغ گشت.

به طور متوسط هر ساله حدود دو میلیون نفر به زائران اربعین افزوده شده است. مردم شهر بصره که پانصد کیلومتر تا کربلا فاصله دارد نیز هر ساله این مسیر را پیاده طی می‌کنند. موکب بنی‌عامر که بزرگترین هیئت اهالی بصره است از پنجاه دستۀ پانصد نفری تشکیل شده که هر دسته شعر و بند خاص خود را که قسمتی از یک قصیدۀ بلند است می‌خوانند و سینه می‌زنند. اتوبان هشتاد کیلومتری نجف به کربلا که در مسیر جنوب به شمال است در روزهای منتهی به اربعین مملو از جمعیت است به طوری که برای ایاب و ذهاب اتومبیل‌ها راهی وجود ندارد. این جاده مهم‌ترین مسیر زائران است.

مستند «یا أهل العالم» به تصاویری از حضرت آیت الله بهجت(ره) مزین بود که می‌فرمود: حضرت صاحب الزمان(عج) در خطاب به اهل جهان خود را به عنوان فرزند حضرت امام حسین(ع) معرفی می‌کند. حجت الاسلام علیرضا پناهیان نیز که در چند سال اخیر به پیاده‌روی اربعین توفیق یافته در شرح این حدیث، پیاده‌روی اربعین را از جنس تمرین‌ها و تلاش‌های مقدمه‌ساز ظهور دانستند و اینکه ثمرات خون اباعبدالله یقیناً در مقدمه‌سازی ظهور مؤثر خواهد بود. خداوند از طریق خیل عظیم زائران کربلا حضرت امام حسین(ع) را به جهانیان خواهد شناساند و لذا زمینه برای حضرت امام زمان(عج) مهیا می‌شود تا آن حضرت در آغاز ظهور، خود را فرزند حضرت سیدالشهدا معرفی کند؛ آن هنگام که صاحب الزمان(عج) بفرمایند: «ألا یا أهلَ العالَم إنَّ جدیّ الحسین قَتَلوهُ عَطشاناً ...».

هر تلاش و تکاپویی با یک نیت یا آرزو شروع می‌شود. لذا پخش چنین مستندی در ماه صفر و روزهای منتهی به اربعین، به اندوه و حسرت آرزومندان منجر می‌شد و این البته با غرض ساخت این مستند که تبلیغ برای پیاده‌روی اربعین و افزونی شمار زائران است منافات دارد. پخش مستند «یا اهل العالم» در این زمان این فایدۀ مهم را داشت که از اکنون فرصت تکاپو و ثبت نام مشتاقان در کاروان‌های پیاده‌روی اربعین را فراهم می‌کند تا إن شاء الله سهم ما ایرانی‌ها در بزرگترین گردهمایی عاشقان حسینی بیش از هر سال باشد.
پخش این مستند در این زمان یقیناً بدون تدبیر و هدف‌گیری مسئولان سیما نبوده است. در اینصورت می‌توانیم انتظاراتمان را از ایشان افزایش داده منتظر باشیم که تبلیغ پیاده‌روی اربعین به عنوان ترویج بزرگترین گردهمایی مردمی در زیر این آسمان، در برنامه‌ریزی شبکه‌های داخلی و خارجی سازمان قرار گیرد.

امید است مسئولان سازمان حج و زیارت نیز به اهمیت حضور ایرانیان در این میعادگاه بزرگ، توجه بیشتری کرده با مسئولان عراقی رایزنی کنند تا بتوانند سهمیۀ ایام اربعین را از عرف معمول سال افزایش دهند و به عاشقان ایرانیِ حضرت اباعبدالله  فرصت دهند تا در این گردهمایی و میعاگاه بزرگ شرکت کنند. زیرا هیچ روزی در میان همۀ روزهای سال، برای زیارت حضرت اباعبدالله الحسن(ع) همچون زیارت اربعین مورد نظر اهل بیت نبوده است. تا آن حد که زیارت اربعین یکی از پنج نشانۀ مؤمنان تعبیر شده است.

شور و شعور در این زیارت‌ها و پیاده‌روی‌ها توأمان دیده می‌شود و می‌تواند برای حضرت صاحب الزمان(عج) منتظر و یاور تربیت کند. به این امید که ما نیز لایق هر دو باشیم؛ هم زیارت خاصۀ اربعین و هم یاری خاص حضرت صاحب(عج).

مترصد تماشای قسمت دوم این مستند بودم که احتمالاً سه‌شنبه یا چهارشنبه در همان کنداکتور (بعد از بخش خبری 20:30) از شبکه دوم سیما پخش شود. ولی ناگهان خبر شدیم که سه‌شنبه شب بعد از اذان مغرب بدون مقدمه و اعلام قبلی پخش شده و ما فرصت تماشای آن را از دست دادیم. ای کاش این مستند را نیز مانند سایر برنامه‌های سیما اعلان قبلی می‌کردند تا مشتاقان و علاقمندان حضرت اباعبدالله که شمارشان کم نیست فرصت تماشای آن را بیابند. لهذا از این طریق به مسئولان سیما پخش مجدد و مناسب آن را توصیه کرده و مشتاقان سید الشهدا را نیز به تماشای آن بشارت می‌دهم.

بعد از تحریر: در آخرین لحظه خبر رسید که منتخب هر دو قسمت این مستند، امشب چهارشنبه سوم آبان ساعت 21 از شبکه دوم سیما پخش خواهد شد.

[1]. متن کامل حدیث را در اینجا می‌آوریم. از حضرت عسکری علیه السلام روایت شده که فرمود: «علامات مؤمن پنج چیز است: اقامۀ 51 رکعت نماز فریضه و نافله در شبانه روز، زیارت اربعین کردن، انگشتر بر دست راست کردن، جبین را در سجده بر خاگ گذاشتن و بسم الله الرحمن الرحیم را بلند گفتن».

* امیر اهوارکی