به گزارش مشرق، حجت‌الاسلام محمد‌رضا زائری در گفتگو با مهر با اعلام تالیف و انتشار دومین مجلد از کتاب «حجاب بی‌حجاب» اظهار کرد: کتاب «حجاب بی‌حجاب» از ابتدای مجلد نخست خود به دلیل موضوعی که داشت، طبیعی بود که حواشی زیادی داشته باشد. این کتاب رویکردی متفاوت به موضوع حجاب داشت و خب مشخص بود که کسی آن را بر نمی‌تابد.

وی ادامه داد: علت رویکرد تازه و خاص این کتاب چه در جلد اول و چه در جلد دوم که زیر چاپ است به این برمی‌گرد که من حس می‌کنم در حوزه موضوعات دینی و اعتقادی ما یک زبان نزدیک، واقع‌بینانه، طبیعی و امروزی با مخاطب نداریم. به طور معمول کتاب‌های مذهبی ما معمولا آثاری هستند که مستقیما با مخاطب خاص خود صحبت نمی‌کنند. مثلا ما برای کسی که خمس نمی‌دهد، کتاب نداریم که چرا باید آن را پرداخت کند، برای کسی که مشروب الکلی مصرف می‌کند، کتابی نداریم که چرا نباید آن را بخورد، اما تا بخواهید آثاری دراین زمینه‌ها داریم که مخاطبش کسانی هستند که خمس می‌دهند و یا مثلا مشروب نمی‌خورند.

زائری ادامه داد: بسیاری از کتاب‌های ما دربرگیرنده آیات و روایاتی است که درباره حجاب فرستاده شده است، خب مخاطب اگر به این آیات و روایات عقیده داشت که بی‌حجاب نبود! این نوع نگاه، مخاطب را محدود می‌کند به حداقلی که اعتقاد دارند، اما کاهل هستند. از طرف دیگر در بحث حجاب، بسیاری از کتاب‌های ما با این ادبیات شروع می‌شود که ایرانیان از سال‌های بسیار دور حجاب داشته‌اند و اگر در نقشه‌ها و طرح‌های باستانی هم نگاه کنیم، می‌توانیم نشانه‌هایی از حجاب ببینیم. این نوع طرح بحث در بهترین حالت هم اقناع کننده ذهن مخاطب نیست چون او می‌اندیشد قرار نیست هرکاری که پیشینیان می‌کرده‌اند او نیز باید انجام دهد و این کار دیگر قدیمی شده است. ما در واقع بی‌آنکه بدانیم، با انتشار این دست از کتاب‌ها در حال تقویت ذهنیت مخاطبی هستیم که فکر می‌کنیم می‌خواهیم ذهنیت او را عوض کنیم.

مدیر مسئول ماهنامه خیمه افزود: من حس می‌کردم برای ورود به بحث حجاب در قالب کتاب، نیاز به یک ادبیات متفاوت داریم و در کنار آن باید مشکلات موجود در راه مساله بی‌حجابی را بازخوانی و آسیب‌شناسی کنیم. در واقع مخاطب ما باید در این حوزه بیشتر دست‌اندرکاران و مدیران فرهنگی باشند و طبیعی است که این نگاه حساسیت ایجاد می‌کند. می‌دانستم که حتی اگر اسم این کتاب مثلا حجاب در آئینه روایات بود، مساله‌ای ایجاد نمی‌کرد، اما وقتی می‌گوییم می‌خواهیم بدون حجاب و پرده درباره حجاب صحبت کنیم، طبیعی است که حساسیت درست می‌شود. البته برخی محورهای بحث طرح شده داخل کتاب هم حساسیت‌زا بود و همه اینها کتاب را ماه‌ها در مرحله صدور مجوز معطل کرد.

ناشران بزرگ دغدغه کار اعتقادی ندارند

زائری در پاسخ به سئوالی درباره ناشر این کتاب و اینکه چرا ناشران صاحب‌نام دولتی و نیمه دولتی حاضر به انتشار این اثر نشده‌اند نیز گفت: یکی از مشکلات ما در عرصه نشر این است که متاسفانه ناشرانی که بودجه دارند و قرار است جریان‌سازی فرهنگی کنند، نه ریسک می‌کنند و نه قصدی برای جریان‌سازی فرهنگی دارند. در نتیجه ناشران کم و بیش موفق دولتی و نیمه‌دولتی به جای حرکت در مسیر رسالتشان و ایجاد زمینه برای پیشرفت فرهنگی کشور، با یک حسابگری و مصلحت اندیشی دست به یکسری کارهای بی‌دغدغه و بی‌آسیب می‌زنند و با استدلال وضعیت فعلی اقتصادی پیش رویشان و خراب بودن آن، اصلا سراغ حوزه‌های ریسک پذیر نمی‌روند.

وی افزود: این در حالی است که این ریسک‌پذیری وظیفه آنهاست و ناشر کوچک و خصوصی است که باید مصلحت‌اندیشی کند. ما همیشه صحبت از تمرکززدایی می‌کنیم، اما حتی مثلا حاضر نیستیم اگر خودمان تن به انتشار چنین آثاری نمی‌سپاریم، به ناشران شهرستانی و یا شهرهای غیرمرکزی خودمان هم بها بدهیم که آثاری جریان‌ساز منتشر کنند و از او در ریسک این کار حمایت کنیم.

نویسنده کتاب «باید رفت» ادامه داد: من به صراحت در مورد آثار خودم می‌گویم که ناشرانی که همواره ادعای تعهد داشته‌اند کارهای مرا به بهانه عنوانشان و یا مسائلی از این دست چاپ نمی‌کنند و از سوی دیگر ناشر خصوصی هم که دغدغه‌ دینی و انقلاب ندارد، تن به انتشار آن نمی‌دهد. خب پس دو طرف با اتحادی نادانسته اجازه نمی‌دهند که برخی از اندیشه‌ها منتشر شود و این امروز دغدغه بسیاری از نیروهای فرهنگی مستقل و سالم است که کارشان شعاری نیست؛ کارشان این نیست که تا مقام معظم رهبری از موضوعی حرف می‌زنند، فورا دست به کار شوند و کتابی درباره آن بنویسند.

زائری تاکید کرد: شما به موضوع اقتصاد مقاومتی و یا سبک زندگی نگاه کنید. اگر در میان آثار منتشر شده در سال‌های قبل بگردید، بدون شک نویسندگانی را خواهید یافت که بدون هر نوع انتفاع مالی و تنها بر اساس عقیده به طرح این موضوع پرداخته بودند، ولی چون آن موضوع  در آن زمان مُد نبود و فضایی برای طرحش نبود، کسی آنها و اثرشان را جدی نگرفته است. نتیجه این نوع بها و مجال ندادن به انتشار آثاراعتقادی این شده که امروز مثلا با موضوع دخترها و احکام شرعی شخصی آنها هیچ کتابی در کشور منتشر نشده است. ولی شما نگاهی به  خارج از ایران بیندازید. ما حداقل سه رمان در خارج از کشور در سال‌های اخیر داریم که درباره صرف موضوع حجاب نوشته شده است، فضای آنجا فضای رقابت است و نویسنده و ناشر ناچار از ارائه مطلب به گونه‌ای است که از فضای رقابت دور نماند. حالا شما به ایران نگاه کنید؟ چند رمان، کلیپ، سرود و ترانه و موضوعاتی از این دست که با خاصیت باشند، درباه حجاب داریم؟

بازاری نوشتن دربراه حجاب بهتر از صریح نوشتن می‌فروشد

این فعال فرهنگی همچنین درباره دومین مجلد از این کتاب گفت: جلد دوم کتاب «حجاب بی‌حجاب» شامل چند مقاله است که از قبل مانده و به کتاب نخست نرسیده بود. یکی ـ دو مقاله و گفتگوی تازه نیز که برای این کتاب آماده شده در به آن تلفیق شده است. اما من به دلایلی انگیزه زیادی در چند سال اخیر برای چاپ آن نداشتم. از یک سو حس می‌کردم در یک میدان خالی در حال جنگیدنم، یعنی با دغدغه‌ای درباره حجاب در حال حرف زدن هستم که کاملا برآمده از باور دینی و فهم من از دین است، اما طرف خودی آن را نمی‌شناسد و باور ندارد و طرف غیرخودی هم که اصلا اعتقادی به آن ندارد.

زائری افزود: برخلاف نظر برخی، من به دنبال توجیه بی‌حجابی و سست کردن این عقیده نیستم. از قضا از منظر محکم کردن باور عمومی در این زمینه کار کرده‌ام، اما چون ادبیات و رویکرد و نثر و قالب و کتابم و حتی اسمش کلیشه‌ای نیست، ازهیچ طرف به رسمیت شناخته نمی‌شوم و خب این آدم را به تردید می‌اندازد که شاید اصلا نباید این کار را می‌کرد و کتابی را می‌نوشت. از سوی دیگر ناشر هم در این فضا تردید می‌کند که اگر مثلا یک رمان بازاری زرد منتشر می‌کرد، شاید بیشتر جواب می‌گرفت.

جان مایه جلد دوم «حجاب بی‌حجاب» بیانات رهبری است

نویسنده کتاب «قدم کلیک‌هایتان بر چشم» ادامه داد:  مثلا اگر راجع به همین حجاب چند مطلب را از وب کپی و منتشر می‌کردم، همه نهادها و سازمان‌ها 5 هزار تا می‌خریدند و خب ناشر هم سود می‌کرد. کتاب نخست «حجاب بی‌حجاب» اما در چاپ نخست، تنها چهار هزار نسخه منتشر شد و مخاطبش هم خاص بود. در مدرسه به دانش‌آموز داده نشد و در نمایشگاه کتاب و نماز جمعه فلان استان هم آن را توزیع نکردند. این عوامل باعث می‌شود کمی انسان تامل کند که در حال هزینه کردن چه چیزی است.

وی تصریح کرد: من با این موضوع در انتشار جلد دوم تردید داشتم، اما پس از سخنان مقام معظم رهبری درباره حجاب در خراسان شمالی احساس کردم که دقیقا آنچه در جلد اول کتاب درباره‌اش صحبت کردم، جان‌مایه‌اش در کلام رهبری هم بود. بخش کلیدی حرف‌های ایشان در جلد نخست کتاب مورد اشاره قرار گرفته بود؛ به ویژه اینکه حجاب یک مساله جدا از سایر پدیده‌های اجتماعی نیست و باید در کنار سایر موارد دیده شود. این دلگرمی باعث شد از یک طرف احساس افتخار و سربلندی کنم که  رهبر انقلاب من نگاه معرفتی، عمیق، مترقی و معقول به حجاب دارد و درعین حال که مشکل را نادیده نمی‌گیرد و توجیه نمی‌کند آن را با افقی بلد مرتبه نگاه می‌کند و از سوی دیگر برای انتشار جلد دوم هم دلگرم شوم.

بر سخنان مقام معظم رهبری موج سواری نمی‌کنم

وی در پاسخ به سوالی که آیا انتشار این کتاب بلافاصله پس از بیانات مقام معظم رهبری درباره حجاب را نمی‌توان نوعی فرصت طلبی از سخنان ایشان تلقی کرد، گفت: متاسفانه سخنان رهبری درباره حجاب موج چندانی ایجاد نکرد که من بخواهم بر آن سوار شوم. بسیاری از نهادهای متولی حجاب تاکنون عکس این سخنان حرکت کرده‌ بودند. مسئولی که تاکنون 180 درجه مخالف با این موضوع حرف زده است طبیعی است که حالا هم در این زمینه کاری نمی‌کند. رسانه‌هایی که در مورد حجاب عکس از مردمی منتشر کردند که گشت ارشاد به سراغ آنها رفته بود، طبیعی است که در این زمینه کاری نکنند پس موجی نبود که من بخواهم سوارش شوم و از آن سوء استفاده کنم. از سوی دیگر این کتاب پیش از اینها جلد نخستش منتشر شده بود و اگر می‌خواستم سوء استفاده کنم، باید آن را تجدید چاپ می‌کردم نه اینکه جلد دومی را که چند سال قبل آماده بود را منتشر کنم.