به گزارش مشق، دکتر حسین کرمانپور، در اجلاس معاونین بهداشت دانشگاه های علوم پزشکی کشور که امروز اول اسفندماه ۱۴۰۳ و در ستاد وزارت بهداشت برگزار شد، اظهار کرد: نقش حوزه بهداشت در کشور به‌گونه‌ای است که می‌توان آن را به‌عنوان بخش تأثیرگذار در فرهنگ عمومی جامعه دانست. در دوران همه‌گیری کرونا نیز رسانه‌های جهانی تحت تأثیر اقدامات گسترده متخصصان بهداشت و حوزه‌های مرتبط در حوزه پیشگیری از بیماری، قرار گرفتند.

آغاز کمپین اطلاع رسانی "نه به تصادف" از امروز

وی با اشاره به آغاز کمپین اطلاع رسانی "نه به تصادف" از ابتدای اسفندماه، خاطرنشان کرد: ماهیت کمپین‌ها، پیشگیری و ارتقای سلامت جامعه است. از این رو، حضور معاونین بهداشت را مغتنم شمرده و بر اهمیت اطلاع‌رسانی در این زمینه تأکید می‌کنم.

وی افزود: دکتر ظفرقندی، وزیر بهداشت، که تخصص ایشان در حوزه تروما است، همواره بر اهمیت رسیدگی به موضوع تروما، تصادفات و پیشگیری از مرگ‌های جاده‌ای تأکید داشتند. بر همین اساس، ما مطالعاتی را در سطح ملی و بین‌المللی آغاز کردیم و با بررسی تلاش‌های صورت‌گرفته در سال‌های گذشته، به این نتیجه رسیدیم که باید گام‌های مؤثری در این زمینه برداشته شده و پویشی آغاز شود.

وی گفت: با وجود اقدامات مکرری که در حوزه کاهش تصادفات انجام شده بود، به یک یادآوری اساسی در نظام سلامت نیاز داشتیم. همان‌طور که در نظام بهداشتی، واکسن‌های یادآور برای تقویت ایمنی جامعه ضروری هستند، در بحث تصادفات نیز چنین اقدامی لازم بود. چراکه میزان مرگ و میر ناشی از تصادفات جاده‌ای در کشور، با آمار کشته‌های سال‌های جنگ تحمیلی برابری می‌کند.

کرمانپور در ادامه بیان کرد: همگان از این مساله آگاهند، اما آگاهی به‌ تنهایی کافی نیست. در زمینه پیشگیری از سوانح جاده‌ای لازم است به‌طور مداوم یادآوری و اقدام شود تا جامعه در این مسیر هوشیار بماند.

کرمانپورخاطرنشان کرد: در تمامی جلساتی که تاکنون از سطوح عالی دولت گرفته تا نشست‌های تخصصی حضور داشته‌ام، همواره یک پرسش را مطرح کرده‌ام که پاسخی تأمل‌برانگیز به همراه داشته است؛ اینکه چه تعداد از حاضران در جلسه، خود یا عزیزانشان قربانی تصادفات بوده‌اند؟ و همواره دست‌های بسیاری بالا رفته است. به جرات می‌توان گفت که نزدیک به ۷۰ تا ۸۰ درصد افراد، به ‌نوعی درگیر تبعات حوادث رانندگی شده‌اند.

رییس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت بهداشت بیان کرد: یکی از غم‌ انگیزترین نمونه‌ها، حادثه سال ۱۳۷۶ است که در آن، از میان ۳۲ نخبه دانشگاه صنعتی شریف، تنها چهار نفر زنده ماندند. یکی از آن‌ها مریم میرزاخانی بود که بعدها با دستاوردهایش، دنیای ریاضیات را متحول کرد. تصور کنید اگر دیگر نخبگان نیز زنده می‌ماندند، چه تأثیری می‌توانستند بر آینده علم و کشور بگذارند. چند روز پیش نیز، در کرمان شاهد حادثه تلخی بودیم؛ اتوبوسی که حامل نخبگان علمی ایران بود، در سانحه‌ای غمبار چهار جان باارزش را از دست داد. چه ‌بسا یکی از آنها می‌توانست مریم میرزاخانی دیگری برای جهان باشد.

وی گفت: امروز، تنها راهی که می‌توان از طریق آن همه را متحد ساخت و برای کاهش این فجایع تلاش کرد، ایجاد یک عزم ملی برای مقابله با تصادفات با شعار "نه به تصادف"، است.

جاده‌ها همچنان جان می‌گیرند

کرمانپور با اشاره به آمار مرگ و میر و آسیب دیدگان حوادث جاده ای، بیان کرد: در سال ۱۴۰۲، بیش از ۲۰ هزار نفر در تصادفات جان خود را از دست داده‌اند؛ یعنی هر روز بیش از ۵۵ نفر و هر ماه هزار و ۶۰۰ نفر؛ این اعداد نشان می‌دهد که جاده‌ها همچنان جان می‌گیرند.

وی افزود: براساس گزارش اورژانس کشور، امسال، بیش از ۸۰۳ هزار نفر در سوانح رانندگی مجروح شده‌اند، یعنی نزدیک به یک میلیون نفر! این آمارها فاجعه‌ای خاموش را روایت می‌کنند که نیازمند اقدامی فوری و ملی است.

کرمانپور تصریح کرد: براساس مطالعات مجلس شورای اسلامی، تصادفات به اشکال مختلف تا ۷ درصد از تولید ناخالص داخلی (GDP) کشور را تحت تأثیر قرار می‌دهند و این در حالی است که سهم حوزه سلامت از GDP، کمتر از ۱۴ درصد است. به‌عبارت‌دیگر، ما نه ‌تنها سرمایه‌های انسانی خود را در جاده‌ها از دست می‌دهیم، بلکه هزینه‌های هنگفتی نیز بر اقتصاد کشور تحمیل می‌شود.

وی افزود: ۶۶ درصد از تصادفات منجر به فوت، در ۱۲ استان کشور رخ می‌دهد، گرچه ممکن است جان باختگان ساکن این استان‌ها نباشند، اما این حوادث در جاده‌های این مناطق اتفاق می‌افتد. بنابراین، مساله تصادفات، یک چالش ملی است که نیاز به وفاق و همدلی همه‌جانبه دارد تا بتوانیم حداقل میزان این حوادث را کاهش دهیم.

کرمانپور اظهار کرد: بیش از ۷۰ درصد از سوانح مرگبار در جاده‌های بین‌شهری رخ می‌دهد و پس از آن، تصادفات درون‌شهری در رتبه بعدی قرار دارد. این آمار نشان می‌دهد که برای کاهش تلفات، لازم است تمرکز ویژه‌ای بر ایمنی جاده‌های برون‌شهری و ارتقای زیرساخت‌های حمل‌ونقل داشته باشیم.

وی همچنین گفت: سالانه بیش از ۲۳ هزار نفر در تصادفات جان خود را از دست می‌دهند، این آمار در سال جاری تا آبان ماه به حدود ۲۱ هزار نفر رسیده و تاکنون از این رقم نیز فراتر رفته‌ایم. اگر این روند را در مقیاس تاریخی در نظر بگیریم، متوجه می‌شویم که پس از گذشت سه دهه از پایان جنگ تحمیلی، هنوز سالانه رقمی معادل کشته شده های یک جنگ را در جاده‌ها از دست می‌دهیم.

کرمانپور تصریح کرد: سؤال اساسی این است که چرا این آمار هنوز بالاست و چرا کشورهایی مشابه ما توانسته‌اند آن را کاهش دهند؟ برای مثال، افرادی که از مصر بازگشته‌اند، می‌گویند وضعیت خودروها، خیابان‌ها و فرهنگ رانندگی مردم آن کشور شباهت زیادی به ایران دارد. اما تفاوت در اینجاست که مصر توانسته طی سال‌های اخیر نرخ مرگ‌ومیر ناشی از تصادفات را به ۹.۶ در هر ۱۰۰ هزار نفر کاهش دهد، درحالی‌که این رقم در ایران همچنان حدود ۲۰ است. این نشان می‌دهد که با اتخاذ سیاست‌های مناسب و مداخلات کارآمد، می‌توان این بحران را مهار کرد.

وی گفت: ما در سال ۱۳۸۶، با آمار تکان‌دهنده ۲۷ هزار مرگ‌ومیر ناشی از تصادفات روبه‌رو بودیم، اما به‌مرور و با اجرای برخی مداخلات، این عدد به ۱۵ هزار نفر در سال ۱۳۹۶ کاهش یافت. بخش مهمی از این موفقیت، حاصل تجهیز جاده‌ها به دوربین‌های نظارتی و افزایش نظارت پلیس بود. در ابتدا، نصب این دوربین‌ها هم برای رانندگان و هم برای پلیس امری جدید و غیرمعمول به نظر می‌رسید، اما به‌تدریج تأثیر خود را نشان داد و موجب کاهش چشمگیر تصادفات شد، بااین‌حال، متأسفانه پس از دوران کرونا، بار دیگر روند تصادفات افزایشی شد. فرصت زیادی برای کنترل این بحران باقی نمانده است و باید هرچه سریع‌تر اقدامات جدی در این زمینه انجام شود.

کرمانپور خاطرنشان کرد: در نوروز ۱۴۰۳، متأسفانه ۱۰۸۹ نفر از هموطنانمان را در تصادفات از دست دادیم. اکنون تمام توان خود را به کار خواهیم گرفت تا سال ۱۴۰۴ را به سالی پر از شادی برای ملت ایران تبدیل کنیم.

وی با اشاره به کمپین اطلاع رسانی نه به تصادف، گفت: برای تحقق این هدف، باید تأکید کنم که کمپین ما تنها ۴۵ روز فرصت دارد. این بازه زمانی، یک فرصت طلایی برای اقدام است، چراکه پس از آن، کمپین وارد فاز اجرایی و عملیاتی خواهد شد. نقش کمپین در این مدت، اطلاع‌رسانی، آگاهی‌بخشی و ترغیب مردم به تغییر رفتار است. اما پس از آن، دیگر کمپین تاثیر ندارد؛ چراکه مردم به فعالیت‌های طولانی‌مدت واکنش مطلوبی نشان نمی‌دهند. بنابراین، باید تمام تلاش خود را در این مدت محدود به کار بگیریم تا بتوانیم تأثیرگذاری حداکثری داشته باشیم.

رییس مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت اظهار کرد: مشکل خودروها و جاده‌ها به جای خود باقی است، اما آنچه در اختیار ماست، فرهنگ رانندگی و رفتار شخصی ما در جاده‌هاست. تا زمانی که این تغییرات ساختاری در زیرساخت‌های حمل‌ونقل اتفاق نیفتد، ما در وزارت بهداشت وظیفه داریم با همین ابزارهای در دسترس، جان مردم را حفظ کنیم. این کمپین، فرصتی است برای آنکه از همین لحظه، تغییری را که در اختیارمان است، آغاز کنیم.

بنابر اعلام وزارت بهداشت، وی افزود: نکته مهم این است که باید از فرصت ایجادشده برای بیان مطالبات خود نیز بهره ببریم، نمی‌توانیم صرفاً اعلام کنیم که خودروها مشکل دارند، بلکه باید با استفاده از این فرصت، مطالبات خود را مطرح کنیم. ما نیز پیش از این، چنین مطالباتی را مطرح کرده‌ایم و از دوستان در استان‌ها خواهش می‌کنم که اگر رسانه‌ها درباره عوامل غیر از خطای انسانی، مانند وضعیت خودروها، جاده‌ها یا قوانین، سؤالی مطرح کردند، آن را رد نکنند و تکذیب نکنند. حقیقت این است که سه عامل "خودرو، جاده و قوانین"، در کنار ضلع چهارم یعنی "خطای انسانی"، نقش بسزایی در بروز تصادفات ایفا می‌کنند، اما بر اساس داده‌های موجود، همچنان ۷۰ تا ۸۰ درصد علل مرگ‌ومیر در جاده‌ها ناشی از خطای انسانی است.

کرمانپور در ادامه عنوان کرد: این موضوع نه‌تنها در ایران، بلکه در سراسر دنیا نیز صادق است. حتی در کشورهایی که هم جاده‌های ایمن دارند، هم خودروهای استاندارد و هم بودجه‌های کلان برای کنترل ترافیک اختصاص می‌دهند، همچنان شاهد تلفات جاده‌ای هستیم. بنابراین، مشخص است که یک حلقه مفقوده در این میان وجود دارد و این همان نکته‌ای است که ما در این پویش قصد داریم بر آن تمرکز کنیم.

وی در پایان ابراز امیدواری کرد که با همکاری دانشگاه‌های علوم پزشکی در اقصی نقاط کشور، پویش "نه به تصادف" با موفقیت پیش رفته و شاهد کاهش تصادفات و تلفات جاده‌ای باشیم.