به گزارش مشرق به نقل از فارس حجت‌الاسلام «محسن قرائتی» استاد و مفسر قرآن کریم در برنامه درس‌هایی از قرآن که این هفته از سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شد، به بررسی حساب و کتاب در روز قیامت پرداخت که متن گفته‌های قرائتی به این شرح است.

حساب و کتاب در روز قیامت چگونه است

نام قیامت «یوم‌الحساب» است، سؤال پیش می‌آید که چرا خدا در همین دنیا حساب و کتاب نمی‌کند و چرا در همین دنیا خوب‌ها را جزا و بدها را کیفر نمی‌دهد.

انجام حساب و کتاب در دنیا شدنی نیست، زیرا برخی از افراد پس از انجام عملشان در دنیا نیستند تا جزا ببینند مانند شهدا و ممکن است بسیاری از اعمال تا قرن‌ها آثار داشته باشد مانند اختراعات، پس باید تا پایان دنیا صبر کرد، همچنین بسیاری از افراد را نمی‌توان جزا و کیفر داد، به عنوان مثال چگونه می‌توان پیامبر را جزا داد، با عسل و کباب و هواپیمای شخصی نمی‌توان جزای افرادی چون «امام‌خمینی(ره)» را داد، چون اینها برای همه وجود دارند، همچنین کیفر فردی چون صدام چیست و چگونه می‌توان او را در این دنیا کیفر داد.

کیفر دادن به افراد دیگر نیز سرایت می‌کند، به عنوان مثال اگر من بر سر یتمی بزنم و کیفر آن  فلج شدن دست من باشد، خانواده من اذیت شده و غصه می‌خورند، پس عواقب کیفر دادن در دنیا ممکن است به دیگران هم سرایت کند، بنابراین نمی‌توان در این دنیا حساب و کتاب انجام داد.

روز قیامت «یوم‌التغابن» است

یکی دیگر از نام‌های قیامت «یوم‌التغابن» است، تغابن از غبن می‌آید، همان که می‌گوییم مغبون شد یعنی کلاه سرم رفت، روز قیامت از نحوه حساب کردن در دنیا پشیمان می‌شویم که هر کاری که کردیم با حساب و کتاب اشتباه بوده است، به عنوان مثال کسی برای من این کار را نکرد، من هم نمی‌کنم، از این عالم خوشم آمد پشت سر او نماز می‌خوانم، در حدیثی دیدم که می‌گفت: کسانی که خیر به مردم می‌رسانند و حساب نمی‌کنند راحت می‌میرند.

انواع حساب و کتاب در روز قیامت

انواع حساب و کتاب در روز قیامت به این شرح است.

 حساب از همه مردم، قرآن کریم می‌گوید: از همه سؤال می‌کنیم، هم از انبیاء هم از مردم، حساب از همه کارها، قرآن کریم می‌گوید همه کارها چه علنی و چه غیرعلنی حساب می‌شوند.

حساب از همه اعضاء، قرآن کریم می‌گوید: از چشم و گوش و دل سؤال می‌شود، سپس می‌گوید: این سه مورد را مثال گفتیم و از همه اعضا سؤال می‌شود.

حساب از هر کجا، قرآن کریم می‌گوید: به اندازه خردل در زیرسنگ و یا در اوج آسمان، در عمق زمین و در هر کجا عملی انجام شود در روز قیامت حساب می‌شود.

حسابرسی دقیق است، قرآن می‌گوید: حساب برای ما کافی است، قیامت یک دادگاه دقیق است که محکمه دارد، شاکی، قاضی، پرونده و سؤال و جواب دارد، قرآن کریم می‌گوید کارها و آثارشان ثبت‌شده و رسیدگی می‌شود.

خمس عامل مشخص شدن دینداری است

آیه خمس برای اصحاب پیغمبر است که از آنها بالاتر نداریم و می‌گوید: اصحاب پیامبر بودن، مجاهدت در راه خدا، نماز، روزه و حج همه اینها نشانه ایمان و دین نیست، زیرا تا خمس ندهید دین و ایمان شما کامل نیست، همین موضوع را راجع به زکات اینگونه می‌گوید: پیغمبر از اموال آنها صدقه را بگیر، سؤال اینجا است که چرا زکات را صدقه می‌گوید، زیرا زکات نشان می‌دهد این فرد صادق است و دروغ نمی‌گوید.

خیلی‌ها سینه می‌زنند، 2 لیتر اشک می‌ریزند، روز عاشورا میلیون‌ها تومان خرج می‌دهند، اما عمل واجب یعنی پرداخت خمس را انجام نمی‌دهد، بسیاری از محاسبات که ما در زندگی انجام می‌دهیم کشکی است، به عنوان مثال در یکی از شهرها رئیس یک مسجد قالی‌های مسجد را به حسینیه‌ای برد برای عزاداری، عالم مسجد به او گفت این فرش‌ها وقف مسجد است و نمی‌توان آن را به حسینیه داد، اما آن فرد در جواب عالم گفت: حضرت ابوالفضل دست‌هایش را در راه خدا داد، حال خدا چند فرش را به حضرت ابوالفضل نمی‌دهد.

مالیات خمس نیست بلکه برای نیاز‌های بیرون خانه است

این محاسبات اشتباه است، مالیات خمس نیست، مالیات برای امنیت، درمان، راه‌سازی و برای نیازهای بیرون خانه است، خمس برای دین است و مالیات برای دنیا، خمس کمک به طلاب و دانشجویان بوده و برای قیامت مفید است و پرداخت آن می‌تواند تا قرن‌ها اثر داشته و جزای آن، به فرد خمس‌دهنده برسد.

برخی افراد با خود می‌گویند: حساب برای قیامت است و ما بنای مردن نداریم، در حالی که خداوند 14 مرتبه در قرآن کریم گفته است من هرگاه خواستم جان کسی را بگیریم به سن و شناسنامه نگاه نمی‌کنم، و اگر در قبرستان درنگ کنید، می‌بینید که تعداد جوانان کمتر از پیرها نیست، البته زن‌ها عمرشان از مردها بیشتر است، در گورستان اغلب زن‌ها هستند که بر سر قبر شوهران خود نشسته‌اند و در قبال 10 مرد بیوه 100 زن بیوه وجود دارد.

چگونگی حساب و کتاب در روز قیامت

حساب برخی از افراد آسان است و برخی افراد سخت، خداوند می‌گوید: کسانی که به مردم آسان بگیرند، البته به جز بیت‌المال، حساب آنها آسان است و کسانی که به مردم سخت بگیرند، حساب آنها سخت است، همچنین کسانی که عاقلند حساب‌هایشان در روز قیامت سخت است، زیرا به آنها می‌گویند: شما برای هر کاری فکر می‌کردید، حال چرا برای دین خود فکر نکردید.

شهید رجایی می‌گفت: یک کاری را باید از افراد نابینا یاد گرفت و آن این است برای هر قدم برداشتن فکر می‌کنند، همچنین شهید چمران می‌گفت: دینداری و تخصص مهم است، اما اگر کسی دین داشته باشد، کاری را که تخصص ندارد قبول نمی‌کند.

چه کسانی بدون حساب و کتاب به بهشت می‌روند

برخی بدون حساب به بهشت می‌روند که شامل افرادی است که اهل صبر و مقاومت هستند، به عنوان مثال در مصیبت، فشار اقتصادی و گرفتاری‌ها صبر می‌کنند و خشم خود را فرو می‌برند و یا بر هوای نفس خود غلبه می‌کنند، اینها بدون حساب و کتاب به بهشت می‌روند.

برخی از افراد نیز بدون حساب به جهنم می‌روند مانند صدام که نیاز به حساب و کتاب ندارد.

سؤالات مسابقه پیامکی برنامه

بنا بر این گزارش، سؤال پیامکی برنامه این هفته درس‌هایی از قرآن اعلام شد که علاقه‌مندان می‌توانند از دو طریق پایگاه اطلاع‌رسانی درس‌هایی از قرآن به نشانی www.qaraati.ir  و ارسال پیامک به شماره 3000114 به آن پاسخ دهند.

برای این کار لازم است فقط گزینه صحیح سؤالات اول تا پنجم را از چپ به راست نوشته و عدد 5 رقمی را بدون هیچ توضیحی به شماره 3000114 ارسال کنند.

سؤال اول؛ براساس قرآن در قیامت چه کسانی مورد سؤال قرار می‌گیرند؟

1ـ مردمان عادی، 2ـ پیامبران الهی، 3ـ مردم و پیامبران.

سؤال دوم؛ در قیامت کدام اعضای بدن مورد سؤال قرار می‌گیرد؟

1ـ چشم، گوش، 2ـ قلب و مغز، 3ـ همه اعضای بدن.

سؤال سوم؛ چه چیزی در پرونده انسان ثبت می‌شود؟

1ـ اعمال انسان، 2ـ آثار اعمال، 3ـ اعمال و آثار آنها.

سؤال چهارم؛ آیه 41 سوره انفال چه چیزی را شرط ایمان می‌داند؟

1ـ انفاق به محرومان، 2ـ پرداخت خمس، 3ـ وصیت در اموال.

سؤال پنجم؛ آیه 9 سور «انشقاق» به کدام حساب اشاره دارد؟

1ـ حساب آسان مؤمنان، 2ـ حساب سخت کافران، 3ـ بی‌حسابی مؤمنان.