به گزارش مشرق و به نقل از مهر، نشست نقد و بررسی سینمای دینی چهارشنبه شب 6 شهريورماه در حاشيه جشنواره فيلم "ميلاد سرخ" در اردبيل با حضور شفیع آقامحمدیان مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند تجربی، محمدتقی فهیم منتقد سینما، پناه برخدا رضایی داور دومین جشنواره میلاد سرخ و تهماسب صلح‌جو منتقد برگزار شد.
جمال شورجه کارگردان سينما در اين نشست گفت: با وجود استعدادهای جوان باید جریان سینمای نو را راه اندازی کنیم و بین سینمای سکولارم با سينماي دینی فاصله ایجاد کنیم. حتی من معتقدم فیلم های سکولار دینی هم وجود دارد بدين معنا که اين آثار به اسم دین حرف های ضد دینی می زنند که اتفاقا بسیاری از این فیلم ها هم توسط نهادهای دینی ساخته شده است.
وی در ادامه افزود: متاسفانه بسياري از فیلمسازان نگاه مسئولیت‌گریزی نسبت به سینمای دینی دارند. اگر فیلم دینی بسازیم معارف اسلامی را نشان می دهیم اما اگر از جریان موجود فعال در عرصه سینمای دینی غافل بمانیم رفته رفته آنها را به گوشه گیری و عزلت فرا می‌خوانیم.
در ادامه این نشست محمدتقی فهیم منتقد سینما با اشاره به این مطلب که سینمای دینی در نظام دینی از اهمیت ویژه ای برخوردار است، گفت: ساخت و پرداخت سینمای دینی در نظامی که براساس اصول دینی پایه ریزی شده بسیار سخت تر و در عین حال غیرقابل سفارش پذیر است.
اين منتقد اشاره كرد: به اعتقاد من مشکل اصلی در سینمای دینی عدم نظریه پردازی سینمای ایران در این حوزه است، به این معنا که در عرصه سینمای دینی به تئوری های پخته دست نیافته ایم.
پناه برخدا رضایی داور دومین جشنواره میلاد سرخ با اشاره به این مطلب که فیلمسازان ایران در خانواده های متدین ایرانی بزرگ شده اند، گفت: تجربه فیلمسازی ما نشان داده است که خوشبختانه فیلمسازان ما در خانواده های متدین بزرگ شدند؛ فیلمسازانی که پتانسیل پرداختن به ارزش های دینی را دارند به همین دلیل معتقدم وجود چنین جشنواره هایی برای تداوم سینمای دینی لازم است.
وی در پاسخ به این که آیا اصولا در سینمای ایران ژانری به نام سینمای دینی وجود دارد، گفت: فیلم های بسیاری وجود دارد که در تعریف سینمای دینی می گنجد اما مساله این است که این سینما رشد نکرده است این در حالی است که فیلمساز با نگاهی درست به سینمای دینی می تواند آرامش را به مخاطب ارائه دهد.
طهماست صلح‌جو منتقد سینما در ادامه این نشست در پاسخ به این پرسش که آیا سینمای دینی در بدنه سینمای ایران به یک جریان تبدیل شده است يا خير؟ گفت: با جریان سازی با هر عنوانی در سینمای ایران مخالفم چراکه وقتی اصرار می‌کنیم برای سینما یک جریان درست کنیم در واقع سعی می کنیم سینما را به دو تکه تقسیم کنیم. این در حالی است که هنر همان راهی را پیش پای انسان می گذارد که دین می گذارد یعنی پیام هنر به هستی برای کشف حقایق است با این تفاوت که دین وجود هستی شناسی را با قطعیت بیان می کند اما هنر نه.
وی در ادامه افزود: ضمن اینکه سینما فقط سینمای داستانی نیست که دنبال سینمای دینی در آن بگردیم بلکه مفهوم دین را می توانیم در فیلم کوتاه، مستند و انیمیشن هم ببینیم. به عنوان مثال وقتی دوربین یک مستندساز به عمق زندگی جانوران در اقیانوس می رود در واقع توجه منِ مخاطب را به خالق هستی جلب می کند و این یعنی سینمای دینی. بنابراین به جای اینکه دنبال جریان فیلم های دینی باشیم باید مواظب باشیم که سینما از مسیر درام و پیروزی خیر بر شر خارج نشود، این یعنی اصل سینما.
این منتقد در پایان این بخش از صحبت های خود گفت: به نظر من سینمای دینی نمی تواند تنها بر حسب درام خلق شود، به همین دلیل است که دسته بندی در گونه های سینما اتفاق می افتد.
در ادامه این نشست پناه بر خدا در پاسخ به سوال فهیم مبنی بر اینکه آیا فیلمسازی که دغدغه های دینی ندارد می تواند فیلم دینی بسازد، گفت: لزوما کسی که می خواهد فیلم دینی بسازد نباید حتما فرد دینی باشد همین اندازه که فیلمساز نگاه درستی به سینمای ایران داشته باشد و دغدغه مسائل دینی را نیز در فیلمسازی داشته باشد، می تواند فیلم دینی بسازد، به همین دلیل باید به ساخت فیلم های دینی برای خارج از مرزها فکر کنیم و به جای نسخه‌پیچی یک فیلم خوب بسازیم.
در ادامه این جلسه محمدتقی فهیم با اشاره به اختلاف عقیده در بين فيلمسازاني كه در حوزه ديني فيلم مي سازند، گفت: سال ها پيش مصطفي عقاد فیلم محمدرسول‌الله را ساخت، فیلمی که همه دنیا آن را دید اما پس از گذشت سال ها مجید مجیدی در صحبت های خود عنوان کرد که فیلم عقاد نمادی از خشونت در دین اسلام است به همین دلیل تصمیم گرفته است نگاه جدید از زندگی حضرت محمد(ص) و دین اسلام را ارائه دهد.
طهماست صلح‌جو منتقد سینما در پاسخ به این بخش از صحبت های فهیم گفت: طرح چنین موضوعی زمانی می‌تواند درست باشد که حواسمان باشد از معیارهای دینی و اخلاقی در راستای اهداف سیاسی بهره برداری نکنیم که به نظر من این نقطه نظر مجیدی به نوعی سیاسی است.
وی در ادامه افزود: سرشت و طبیعت سینما به عنوان هنر را باید اینگونه نگاه کنیم که هر فیلم دینی ذهن مخاطب را به سوی خیرخواهی و مبارزه با پلیدی سوق می دهد، بنابراین تماشاگر وقتی قهرمانی را می بیند با او همذات‌پنداری می‌کند به همین دلیل معتقدم سینما به نوعی تربیت روح و روان انسان را عهده دارد.
شفیع آقامحمدیان در ادامه این نشست با گلایه از فیلمسازان و همچنین سیاستگذاری های کلان سینمای ایران گفت: یکی از مسائلی که سینمای دینی در چند سال اخیر از آن لطمه خورده، این است که فیلمساز جسارت مطرح کردن برخی از مسائل را ندارد. در واقع معتقدم جسارت ساخت یک فیلم دینی را ندارد. متاسفانه در حال حاضر شاهد هستیم فیلم هایی با موضوعات دینی ولي اغلب سطحی ساخته مي شود و كارگردان جسارت ساخت آثار متفاوت را ندارد.
این مدیر سینمایی در ادامه افزود: نکته دوم اینکه فیلمساز تسلط کامل به موضوع دینی که در ذهن ساخته و پرداخته کرده است، ندارد و آنچه باعث می شود آثار در سطح پایین بمانند، نداشتن جسارت از سوی فیلمساز است. بنابراین معتقدم وجود جشنواره هایی مثل میلاد سرخ در سينماي ديني ایجاد تحرک خواهد کرد.
جمال شورجه با اشاره به صحبت های فهیم مبنی بر انتقاد مجيدي به فیلم "محمد رسول الله" ساخته مصطفي عقاد گفت: به اعتقاد من مجید مجیدی باهوش تر از آن است که چنین کلامی را با توجه به شرایطی که اسلام از طریق رسانه های بیگانه در دنیا دارد، به زبان بیاورد به همین دلیل نباید این صحبت را سوء برداشت کرد.
حسین خورشیدی از مسئولان سابق مرکز گسترش سینمای تجربی در پایان این نشست گفت: سینمای دینی به مفهوم عامه اش سینمایی است که هنجارها را معرفی می کند، بنابراین با توجه به اینکه اسلام دینی برگرفته از لطف و رافت است باید تصویری خوب از آن در سينما ارائه داد.
جمال شورجه کارگردان سينما در اين نشست گفت: با وجود استعدادهای جوان باید جریان سینمای نو را راه اندازی کنیم و بین سینمای سکولارم با سينماي دینی فاصله ایجاد کنیم. حتی من معتقدم فیلم های سکولار دینی هم وجود دارد بدين معنا که اين آثار به اسم دین حرف های ضد دینی می زنند که اتفاقا بسیاری از این فیلم ها هم توسط نهادهای دینی ساخته شده است.
وی در ادامه افزود: متاسفانه بسياري از فیلمسازان نگاه مسئولیت‌گریزی نسبت به سینمای دینی دارند. اگر فیلم دینی بسازیم معارف اسلامی را نشان می دهیم اما اگر از جریان موجود فعال در عرصه سینمای دینی غافل بمانیم رفته رفته آنها را به گوشه گیری و عزلت فرا می‌خوانیم.
در ادامه این نشست محمدتقی فهیم منتقد سینما با اشاره به این مطلب که سینمای دینی در نظام دینی از اهمیت ویژه ای برخوردار است، گفت: ساخت و پرداخت سینمای دینی در نظامی که براساس اصول دینی پایه ریزی شده بسیار سخت تر و در عین حال غیرقابل سفارش پذیر است.
اين منتقد اشاره كرد: به اعتقاد من مشکل اصلی در سینمای دینی عدم نظریه پردازی سینمای ایران در این حوزه است، به این معنا که در عرصه سینمای دینی به تئوری های پخته دست نیافته ایم.
پناه برخدا رضایی داور دومین جشنواره میلاد سرخ با اشاره به این مطلب که فیلمسازان ایران در خانواده های متدین ایرانی بزرگ شده اند، گفت: تجربه فیلمسازی ما نشان داده است که خوشبختانه فیلمسازان ما در خانواده های متدین بزرگ شدند؛ فیلمسازانی که پتانسیل پرداختن به ارزش های دینی را دارند به همین دلیل معتقدم وجود چنین جشنواره هایی برای تداوم سینمای دینی لازم است.
وی در پاسخ به این که آیا اصولا در سینمای ایران ژانری به نام سینمای دینی وجود دارد، گفت: فیلم های بسیاری وجود دارد که در تعریف سینمای دینی می گنجد اما مساله این است که این سینما رشد نکرده است این در حالی است که فیلمساز با نگاهی درست به سینمای دینی می تواند آرامش را به مخاطب ارائه دهد.
طهماست صلح‌جو منتقد سینما در ادامه این نشست در پاسخ به این پرسش که آیا سینمای دینی در بدنه سینمای ایران به یک جریان تبدیل شده است يا خير؟ گفت: با جریان سازی با هر عنوانی در سینمای ایران مخالفم چراکه وقتی اصرار می‌کنیم برای سینما یک جریان درست کنیم در واقع سعی می کنیم سینما را به دو تکه تقسیم کنیم. این در حالی است که هنر همان راهی را پیش پای انسان می گذارد که دین می گذارد یعنی پیام هنر به هستی برای کشف حقایق است با این تفاوت که دین وجود هستی شناسی را با قطعیت بیان می کند اما هنر نه.
وی در ادامه افزود: ضمن اینکه سینما فقط سینمای داستانی نیست که دنبال سینمای دینی در آن بگردیم بلکه مفهوم دین را می توانیم در فیلم کوتاه، مستند و انیمیشن هم ببینیم. به عنوان مثال وقتی دوربین یک مستندساز به عمق زندگی جانوران در اقیانوس می رود در واقع توجه منِ مخاطب را به خالق هستی جلب می کند و این یعنی سینمای دینی. بنابراین به جای اینکه دنبال جریان فیلم های دینی باشیم باید مواظب باشیم که سینما از مسیر درام و پیروزی خیر بر شر خارج نشود، این یعنی اصل سینما.
این منتقد در پایان این بخش از صحبت های خود گفت: به نظر من سینمای دینی نمی تواند تنها بر حسب درام خلق شود، به همین دلیل است که دسته بندی در گونه های سینما اتفاق می افتد.
در ادامه این نشست پناه بر خدا در پاسخ به سوال فهیم مبنی بر اینکه آیا فیلمسازی که دغدغه های دینی ندارد می تواند فیلم دینی بسازد، گفت: لزوما کسی که می خواهد فیلم دینی بسازد نباید حتما فرد دینی باشد همین اندازه که فیلمساز نگاه درستی به سینمای ایران داشته باشد و دغدغه مسائل دینی را نیز در فیلمسازی داشته باشد، می تواند فیلم دینی بسازد، به همین دلیل باید به ساخت فیلم های دینی برای خارج از مرزها فکر کنیم و به جای نسخه‌پیچی یک فیلم خوب بسازیم.
در ادامه این جلسه محمدتقی فهیم با اشاره به اختلاف عقیده در بين فيلمسازاني كه در حوزه ديني فيلم مي سازند، گفت: سال ها پيش مصطفي عقاد فیلم محمدرسول‌الله را ساخت، فیلمی که همه دنیا آن را دید اما پس از گذشت سال ها مجید مجیدی در صحبت های خود عنوان کرد که فیلم عقاد نمادی از خشونت در دین اسلام است به همین دلیل تصمیم گرفته است نگاه جدید از زندگی حضرت محمد(ص) و دین اسلام را ارائه دهد.
طهماست صلح‌جو منتقد سینما در پاسخ به این بخش از صحبت های فهیم گفت: طرح چنین موضوعی زمانی می‌تواند درست باشد که حواسمان باشد از معیارهای دینی و اخلاقی در راستای اهداف سیاسی بهره برداری نکنیم که به نظر من این نقطه نظر مجیدی به نوعی سیاسی است.
وی در ادامه افزود: سرشت و طبیعت سینما به عنوان هنر را باید اینگونه نگاه کنیم که هر فیلم دینی ذهن مخاطب را به سوی خیرخواهی و مبارزه با پلیدی سوق می دهد، بنابراین تماشاگر وقتی قهرمانی را می بیند با او همذات‌پنداری می‌کند به همین دلیل معتقدم سینما به نوعی تربیت روح و روان انسان را عهده دارد.
شفیع آقامحمدیان در ادامه این نشست با گلایه از فیلمسازان و همچنین سیاستگذاری های کلان سینمای ایران گفت: یکی از مسائلی که سینمای دینی در چند سال اخیر از آن لطمه خورده، این است که فیلمساز جسارت مطرح کردن برخی از مسائل را ندارد. در واقع معتقدم جسارت ساخت یک فیلم دینی را ندارد. متاسفانه در حال حاضر شاهد هستیم فیلم هایی با موضوعات دینی ولي اغلب سطحی ساخته مي شود و كارگردان جسارت ساخت آثار متفاوت را ندارد.
این مدیر سینمایی در ادامه افزود: نکته دوم اینکه فیلمساز تسلط کامل به موضوع دینی که در ذهن ساخته و پرداخته کرده است، ندارد و آنچه باعث می شود آثار در سطح پایین بمانند، نداشتن جسارت از سوی فیلمساز است. بنابراین معتقدم وجود جشنواره هایی مثل میلاد سرخ در سينماي ديني ایجاد تحرک خواهد کرد.
جمال شورجه با اشاره به صحبت های فهیم مبنی بر انتقاد مجيدي به فیلم "محمد رسول الله" ساخته مصطفي عقاد گفت: به اعتقاد من مجید مجیدی باهوش تر از آن است که چنین کلامی را با توجه به شرایطی که اسلام از طریق رسانه های بیگانه در دنیا دارد، به زبان بیاورد به همین دلیل نباید این صحبت را سوء برداشت کرد.
حسین خورشیدی از مسئولان سابق مرکز گسترش سینمای تجربی در پایان این نشست گفت: سینمای دینی به مفهوم عامه اش سینمایی است که هنجارها را معرفی می کند، بنابراین با توجه به اینکه اسلام دینی برگرفته از لطف و رافت است باید تصویری خوب از آن در سينما ارائه داد.
