مشرق- ظهور انقلاب اسلامی در کشوری که مستعمره فکری و سیاسی آمریکا بود، بدون تکیه بر آرمان های عاشورا و توسل به سیدالشهداء علیه السلام امکان پذیر نبود. بدون حضور علمای شیعه، مساجد و حسینیه ها و بدون راهپیمایی های میلیونی عاشورایی جنبش اجتماعی مردم ایران به پیروزی نمی رسید و مانند بسیاری از حرکت های گذشته نظیر مشروطیت و ملی شدن صنعت نفت ابتر می ماند.

الگو قرار دادن حرکت سیدالشهداء همواره یکی از رموز موفقیت نظام جمهوری اسلامی در معادلات بین المللی و داخلی بوده است.

بر این اساس تاریخ نشان می دهد که هرگاه مسئولان جمهوری اسلامی با پیروی از مقام ولایت، رفتار و گفتار خود را از مدل عزت حسینی استخراج کرده اند، دشمن مجبور به عقب نشینی شده و هرگاه خلاف این اتفاق افتاده دشمنان اسلام شاد و مسرور گشته اند. در مسائل منطقه ای نیز پیروزی های جبهه مقاومت و نیروهای اسلام گرا تنها زمانی به دست آمده که آنها شهادت و عزت را به تسلیم، سازش، باج دادن و کوتاه آمدن ترجیح داده اند.

به علاوه پایداری عوام و خواص جامعه در برابر تحریم های طولانی مدت، ناتوی فرهنگی، امواج ماهواره ای، و انواع و اقسام دشمنی ها تنها با عشق و ارادت به نهضت سالار شهیدان ممکن می شد. نوجوانان و جوانان ایرانی اسلامی در میان تمام تهاجمات نرم دشمنان انقلاب و در غیاب ساختارها و سازمان های انقلابی نظیر نظام تعلیم و تربیت، سینما و دستگاه رسانه ای قوی و مدیریت صحیح و رشد دهنده فرهنگی، تنها در دو ماه محرم و صفر دین و دنیای خود را بیمه نموده و به استقبال یکسال مسمومیت فکری و روانی می روند.

ارادت مردم ایران به خاندان عصمت و طهارت بود که باعث شد بدترین فتنه سی سال گذشته با سربلند بیرون آمدن ایشان به انتها برسد؛ اتفاقات عاشورا و دهه اول محرم سال 1388 سنگ محکی بود که نقاب چهره فتنه گران را فرو انداخت و معیار قضاوت نهایی مردم شد، آنچنان که مردم با حضور در راهپیمایی 9 دی به دشمنان داخلی و خارجی نشان دادند که اسلام، تشیع و حرمت خون شهیدان کربلا خط قرمز ایران اسلامی است.

 عمده حرکت های سیاسی رخ داده در جهان دارای یک پشتوانه سیاسی - ایدئولوژیک است؛ پشتوانه ای که گاه حالت مقطعی داشته و فقط جهت ایجاد یک موج احساسی- هیجانی برای بسیج مردم در راه ایجاد انقلاب یا اردوکشی خیابانی صورت می گیرد؛ در مواردی نیز این پشتوانه سیاسی- عقیدتی فراتر از یک مسئله مقطعی بوده و جزئی از ماهیت و چرایی یک حرکت سیاسی به حساب می آید، در این صورت لطمه دیدن آن به معنای لطمه خوردن و خدشه دار شدن موجودیت مخلوق ناشی از حرکت سیاسی است.

اگر بخواهیم به نقش آفرینی محرم و صفر در پاسداری از انقلاب اسلامی بپردازیم، باید ماهیت انقلاب اسلامی را مورد بررسی قرار دهیم.

ریشه شناسی انقلاب اسلامی

انقلاب اسلامی برپایه یک مبارزه عقیدتی با سبکی از نظام سیاسی که ریشه 2500 ساله در تاریخ ایران داشت، شکل گرفت. انقلاب و حرکت انقلابیون در یک ایدئولوژی غنی ریشه داشت، راهی که پیش از انقلاب اسلامی، جریان های سیاسی مختلفی هم چون حزب توده، جبهه ملی، نهضت آزادی پیش گرفتند، اما عدم توفیق ایشان گویای این امر بود که این جماعات نتوانستند از نظر ایدئولوژیک آنچنان به اقناع مردم بپردازند که مردم حاضر شوند به اعتراض علیه ارتش شاه دست بزنند.

انقلاب اسلامی با تکیه اسلام  و با پشتوانه حضور1400 ساله مذهب تشیع در ایران، موفق به سرنگونی رژیم شاه شد، اما به منظور اینکه از تاثیر این پشتوانه در حفظ و پاسداری از انقلاب اسلامی شناختی به دست آوریم، بایستی به تقسیم بندی نظام های سیاسی از منظر پشتوانه عقدیتی و تعریف جایگاه انقلاب اسلامی بپردازیم:

1. انقلاب های غیرایدئولوژیک

پاره ای از انقلاب ها نظیر انقلاب صنعتی، انقلاب فرانسه دارای تعریف و ماهیتی ایدئولوژیک نیستند، بلکه در مسیر مبارزه برای خود یک مرام نامه سیاسی تعریف کردند و پس از مبارزه آن را تبدیل به مسئله تفسیر پذیر و کاملاً سمبلیک نمودند.

2. انقلاب های ایدئولوژیک

دسته ای دیگر از انقلاب های سیاسی از مسائل عقیدتی- سیاسی به عنوان یک مرام نامه برای راه مبارزه استفاده نمی کنند، بلکه از این امور به عنوان منشاء اثر نظام سیاسی آتی استفاده می نمایند. اما این حرکت ها بر اثر تحولات درونی، چرخش نخبگاندارای دو مسیر  جداگانه در برخورد با ماهیت سیاسی- عقیدتی خود می شوند:

الف- پشتوانه مقطعی

برخی از انقلاب ها مانند انقلاب کمونیست چین، با وجود آنکه برای به حکومت رساندن عقیده خود رخ می دهند، اما در چرخش روزگار از عقیده و ایدئولوژی شان عقب می نشینند.

ب- پشتوانه ماهیتی

در پاره ای دیگر از حرکت های سیاسی، مسائل عقیدتی- سیاسی یک امر مقطعی نیست که با چرخش نخبگان و تحولات روزانه تغییر نماید. در نظام برآمده از این حرکت ها، ایدئولوژی جزئی از ماهیت نظام سیاسی شکل گرفته است و حذف تدریجی آن به معنای سقوط تدریجی حرکت و نظام می باشد.

عوامل وابستگی دوام و حیات انقلاب اسلامی به نقش آفرینی محرم و صفر

 انقلاب اسلامی ایران مانند انقلاب چین یک حرکت سیاسی مقطعی نیست بلکه امور سیاسی- عقیدتی ریشه در ماهیت و چرایی این نظام سیاسی دارد و از این رو مهم است که تصویری از عوامل وابستگی دوام و حیات انقلاب اسلامی، به نقش آفرینی محرم و صفر به دست آوریم.

1. ریشه دینی نظام

نظام اسلامی ایران، نظامی است که در امتداد مبارزه خیر علیه شر شکل گرفته و هدف و چیستی خود را بر پایه حرکت بر مسیر دستورات و آرمان های شرعی- مذهبی قرار داده است. فارغ از مسائل مبنایی و مقدماتی، ساختار سیاسی رسمی نظام ایران نیز به گونه ای  دارای نمایه مذهبی است، رأس الخیمه سیاست رسمی ایران مقام دینی ولایت فقیه است که باید از بین علمای دیار توسط خبرگان رهبری که مجتهدین و روحانیون شیعه تشکیل دهنده آن هستند، انتخاب شود.

نوع و چهارچوب قوانین عادی ایران نظیر قانون کیفری و قانون مدنی(بالاخص در ابعاد ارث، شهادت، قانون خانواده و ...) دارای ریشه و منشاء اثر مذهبی هستند، حتی در قانون اساسی ایران نیز به عنوان قانون اعلاء یا همان قانون مادر نیز به شریعت اسلام و پاسداشتن از قوانین شریعت و آرمان های دیانت تاکید شده است، تا جایی که دیانت اسلامی و مذهب تشیع به عنوان اصلی الی الابد و لاتغییر منظور گشته و اکثریت مطلق جمعیت انسانی ایران نیز طی دو همه پرسی سراسری بر آن صحه گذاشته اند.

فرای این موضوعات ریشه تاریخی انقلاب اسلامی ایران در حرکت روحانیت و اشخاصی چون آیت الله مدرس و امثال ایشان نهفته است که شعار و سرلوحه رفتار سیاسی- اجتماعی آنان، دیانت ما عین سیاست ما و سیاست ما عین دیانت ما، بوده است. از این رو باید در نظر داشت به طور طبیعی مسائل و شعائر مذهبی اسلام و تشیع بالاخص دو ماه محرم و صفر از جمله اساس و ریشه های انقلاب اسلامی ایران می باشند.

2. نقش آفرینی محرم و صفر در پیروزی انقلاب اسلامی

محرم و صفر نقشی کلیدی در اتصال علائق ملی ایرانیان به فرهنگ مذهبی دارند؛ تاریخ ایرانیان و مذهب تشیع به لحاظ تقدم حداقل1100 ساله تاریخ ایران بر این مذهب دارای یک فاصله ذاتی هستند اما محرم و صفر بالاخص محرم و روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی نقشی عمده در پیوند علائق ملی و فرهنگ مذهبی ایران دارند.

واقعه کربلا ،جهاد و مبارزه علیه ظلم و قیام مظلوم علیه ظالم جزء فرهنگ ایرانی است و در آثار ملی ایرانیان چون شاهنامه فردوسی مثال های فراوانی در این باره به چشم می خورد.

در حد فاصل اعتراضات مردمی بین سال های 1357- 1342 ماه های محرم و صفر و ایام خاص تاسوعا و عاشورا نقشی کلیدی در جمع آوری و بسیج پایگاه اجتماعی انقلابیون جهت سرنگونی رژیم شاهنشاهی داشته است.

 این ایام یک نقطه آغاز برای حرکت بسیج مردمی و به راه انداختن سلسله اعتراضات و اعتصابات ملی جهت فلج کردن نظام طاغوت بوده است.

3. ملاکی برای کارآمدی نظام

انقلاب اسلامی ایران با هدف حفظ ارزش ها و تحقق آرمان های اسلامی شکل گرفت، از این رو استقبال یا عدم استقابل مردمی از شعائر مذهبی محرم و صفر نقشی عمده در حفاظت و صیانت از انقلاب اسلامی ایران دارد و در حقیقت نوعی آزمون در سطح ملی و فراملی است که موفقیت انقلاب اسلامی در مسیر نیل به اهدافش را به رخ جهانیان و خود ملت ایران می کشاند.

4. نقش محرم و صفر در نظام روانی- هیجانی جامعه

محرم و صفر نوعی مولفه در معادلات روانی- هیجانی ایرانیان است ؛ در حقیقت از آنجا که این ایام با تکیه بر مسائلی تعریف شده در ساختار خیر و شر و با مضمون نبرد حق علیه باطل و بر سنت و شعائر ملی ایرانیان یعنی قیام مظلوم علیه ظالم محوریت یافته اند، از این رو گرامی داشت آنها نقشی مهم در حس حق طلبی و برائت از ظلم و ظالم در اذهان عمومی ایرانیان دارد.

 نقش آفرینی محرم و صفر در جامعه فعلی ایران

با پیروزی انقلاب اسلامی و تحقق نظام اسلامی که خواسته اصلی انقلاب و انقلابیون بوده است، نباید این تصور شکل بگیرد که دیگر نیازی به برنامه عقیدتی- سیاسی در راه مبارزه وجود ندارد. محرم و صفر پس از انقلاب به سبکی دیگر و در نقش رخدادی جهت ارزیابی موفقیت نظام اسلامی و نوعی ظرفیت که هم می تواند تهدید و هم فرصت باشد به ایفای نقش می پردازد.

 فرصت های محرم و سفر در قبال انقلاب اسلامی

بسته به قدرت نظام اسلامی در جهت هدایت و مدیریت مراسمات محرم و صفر، این ایام می توانند در قالب فرصت ظهور پیدا کنند، در بخش ذیل به بررسی این فرصت ها پرداخته می شود:

در صورتی که نظام اسلامی قدرت هدایت و مدیریت آیین های محرم و صفر را به عنوان یک خواهش شرعی و مذهبی داشته باشد، این ایام منشاء برکات و خیر برای نظام خواهد بود و در واقع ظرفیتی است که فرصت های بسیاری را جهت تحکیم پایه های انقلاب اسلامی در بر خواهد داشت، فرصت هایی که پاره ای از آنها عبارتند از:

1. تثبیت الگوی ایرانی در اذهان عمومی جهان اسلام

انقلاب اسلامی در سرتاسر جهان اسلام با عنوان حرکتی سیاسی جهت تحقق آرمان ها و ارزش های شیعی شناخته می شود و پاس داشت مراسم و شعائر مذهبی در مرزهای نظام برآمده از این انقلاب و استقبال مردم تحت حکومت آن، به منزله موفقیت انقلاب اسلامی ایران در اذهان عمومی جهان اسلام بوده و منجر به تثبیت جایگاه بین المللی الگوی انقلاب اسلامی ایران در جهان اسلام و در نهایت پیش برد سیاست صدور انقلاب می گردد.

2. تقویت پایگاه اجتماعی نظام در داخل

انقلاب اسلامی با گذشت 35 سال از عمرش همواره در معرض بزرگترین هجوم نرم دشمنان در سطح جهان بوده که توسط قدرت های غربی و اسرائیل هدایت می شود.

در آماج شبیخون های فرهنگی و نرم یکی از اهداف دشمن، زدن زیرساخت های ایدئولوژیک انقلاب اسلامی است، از این رو حمایت مردمی و استقبال عمومی از شعائر مذهبی بالاخص مراسمات محرم و صفر نوعی پاتک فرهنگی است و منجر به خنثی سازی این حملات نرم می گردد.

3. جلوگیری از هرگونه تزلزل در قشر مذهبی کشور به عنوان خاستگاه اصلی نظام اسلامی

خاستگاه اصلی انقلاب اسلامی، قشر مذهبی جامعه است که حلقه اصلی و اولیه طرفداران انقلاب اسلامی و وفاداران به نظام را تشکیل می دهند. این قشر که مطالبات و خواسته اصلی آنان شریعت و آرمان های مذهبی است، همواره به وضعیت و شرایط برقراری امور مذهبی و شرعی در سطح جامعه توجه می کنند، از این رو افت توجه عمومی به مطالبات مذهبی موجب دل زدگی آنان از نظام و افزایش توجه و استقبال از مطالبات مذهبی بالاخص محرم و صفر باعث تحکیم وفاداری آنان به انقلاب می گردد.

4. ظرفیت بسیج مردمی در شرایط مورد نیاز برای نظام

همان طور که در بخش های مقدماتی ذکر شد محرم و صفر بالاخص ایام تاسوعا و عاشورای حسینی یک نقطه عطف تحولات اجتماعی- خیابانی است. در حقیقت رخ دادهای مذهبی این ایام به واسطه به خیابان آمدن مردم برای عزاداری، این فرصت را برای نظام ایجاد می کند که با هدایت هدفمند آنان بتواند سیل مردم در خیابان ها را علیه جریان های داخلی و یا تهدیدات خارجی رهبری نماید.

5. تقویت موضع نظام در نبرد نرم

نظام اسلامی ایران یک نظام مذهبی است که دیانت و سیاست را یکی می داند، از این روست که دشمنان آن نیز حملات خود را در عرصه جنگ نرم علیه مسائل مذهبی و شرعی متمرکز کرده اند، از این رو پاس داشتن این ایام در شأن خود باعث تقویت موضع نظام در جنگ نرم می شود.

6. تقویت ساختار مذهبی جامعه

فرای تهدیدات نرم علیه ساختار مذهبی ایران که شاکله نظام اسلامی است، باید در نظر داشت که به مرور زمان و هضم شدن بشریت در مدرنیسم باعث خواهد شد که جوامع انسانی نسبت به شعائر مذهبی تسامح و تساهل به خرج دهند و به عبارتی افراط و تفریط کنند، از این روست که ایام محرم و صفر و برپایی درست و صحیح آئین های آن، موجب تقویت ساختار مذهبی کشور می گردد.

دوام انقلاب اسلامی و ایستادگی آن در برابر انواع منازعات سخت و نیمه سخت و نرم، کارشکنی های داخلی و خارجی و سربلند خارج شدن آن مدیون وفاداری و تمسک به قیام اباعبدالله بوده و خواهد بود؛ از این رو رشادت های رزمندگان اسلام در دوران دفاع مقدس صرفاً با نگاه به عاشورا و کربلا صورت گرفت و نه نگاه به تخت جمشید یا ایوان مدائن و نه حتی شاهنامه.

بر این اساس دشمنان خارجی و داخلی نظام اسلامی به خوبی درک کرده اند که توسل و تمسک به قیام سیدالشهداء علیه اسلام رمز دوام و بقای انقلاب اسلامی است، به همین منظور است که در سال های اخیر به شدت بر روی این موضوع تمرکز کرده و قصد ایجاد انحراف در عزاداری ها به هر نحو ممکن را دارند.

در بعد حکومتی نیز دور کردن مسئولان نظام از مدل عزت مدار ذلت ناپذیر حرکت اباعبدالله با زدن برچسب هایی نظیر تندروی، بنیادگرایی، خشونت طلبی، جنگ طلبی و ... از جمله راه کار دشمنان خارجی و دوستان نادان داخلی است.

ارتش آمریکا مدتهاست که بر مساله نقش عاشورا در انقلاب اسلامی تحقیق و مطالعه می کند که یکی از گزارشهای آن پیشتر در مشرق منتشر شد.

در این گزارش که باپشتوانه مالی ارتش آمریکا تهیه شده است مساله کربلا به مثابه یک "روایت" بررسی شده و استراتژی مقابله با نظام اسلامی با استفاده از حادثه کربلا تبیین شده است.