رسانه های مختلف مفهوم غیر واضحی از القاعده در پوشش حوادث سوریه بیان کرده اند و همه این رسانه ها به گروه های جبهه النصره و دولت اسلامی عراق و شام موسوم به داعش به عنوان تنها شاخه های القاعده اشاره می کنند که به امنیت و ثبات سوریه خدشه وارد می کنند.

باید توجه را به این جلب کرد که اصطلاح القاعده در این گزارش به معنای شیوه ای به کارمی رود که گروه های سلفی تکفیری به  اصطلاح جهادی در پیش گرفته اند و تنها به معنای سازمانی که در حال حاضر سرکردگی آن را ایمن الظواهری برعهده دارد، نیست.

در این گزارش آمده است باید اذعان کرد که تنها یک گروه در سوریه وجود دارد که به القاعده به معنای سازمان و تشکیلات وابسته است و آن گروه هم جبهه النصره است که ابومحمد الجولانی سرکرده آن به اصطلاح بیعت خودئ را با الظواهری اعلام کرد، اما گروه موسوم به دولت اسلامی عراق و شام(داعش) به شبکه القاعده به عنوان یک سازمان و تشکل وابسته نیست، زیرا سرکرده آن به نام ابوبکرالبغدادی با الظواهری سرکرده القاعده بیعت نکرده است، با این حال همان شیوه القاعده و چه بسیار افراطی تر را دنبال می کند.

به این معنا می توان گفت که القاعده به عنوان شیوه تنها دو شاخه در سوریه به نام های النصره و داعش ندارد و شاخه ها و گروه های بیشتری شیوه و رویکرد القاعده را در پیش گرفته اند.

تا کنون دلیل این پیچیدگی و تعدد در گروه هایی که شیوه القاعده را در سوریه دنبال می کنند، مشخص نیست، اینکه آیا تاکتیک جدید شبکه القاعده است که به این شبکه اجازه تحرکات و مانور بیشتر برای رهایی از قواعد جنگ جهانی علیه تروریسم می دهد که آمریکا این جنگ را پس از حوادث یازده سپتامبر 2011 اعلام کرده است. اینکه تعدد شاخه های القاعده واقعی است و ناشی از تناقضات واقعی میان گروه هایی است که به همان شیوه القاعده وابسته هستند، مشخص نیست.

در این گزارش آمده است پاسخ به این پرسش دشوار است به ویژه با توجه به اینکه روابط میان این گروه ها وجود  اختلافات واقعی میان آنها را تا حد خصومت اثبات می کند همانند روابط داعش و النصره که تمام ابعاد خصومت میان دو طرف تا کنون مشخص نشده است واین خصومت نشانه دیگری از خصومت میان داعش و شبکه القاعده اصلی قلمداد می شود، اما این خصومت همچنان در سطح سخنان و فهم فقهی بدون اینکه از این سطح فراتر رود و رنگ عملی به خود بگیرد قلمداد می شود.

علت پیچیدگی و تعدد اشاره شده در شاخه های القاعده هر چه باشد چه تاکتیکی باشد یا واقعی، نقطه اساسی در آن این است که این شبکه توانسته است نه تنها از چشم رسانه ها رها شده بلکه حتی از قواعد جنگ جهانی با تروریسم نجات یابد و به این سبب فقط از طریق دو نام یعنی النصره و داعش به  القاعده در سوریه اشاره می شود و فقط این دو گروه در فهرست گروه های تروریستی آمریکا طبقه بندی شده است و معنای آن کاملا ساده است اینکه گروه ها و تشکل هایی وجود دارند که همان شیوه ای را در پیش گرفته که القاعده و جبهه النصره و داعش در پیش گرفته اند اما این گروه ها خارج از نظارت رسانه ها و مهمتر از همه خارج از چارچوب جنگ جهانی با تروریسم هستند.

از جمله گروه هایی که میزان مطابقت و شیوه هایشان با شیوه القاعده یکسان است، گروه هایی هستند که سرکردگی آنها را بیگانگان و گروه های دیگری که سوری ها برعهده دارند، اما از نظر شیوه و اصول و رفتارها با یکدیگر مشابهت دارند هر چند در برهه اخیر اختلافات ناچیزی بین آنها وجود دارد.

معرفی مهمترین این گروه های وابسته به القاعده

صقور العز : گردان تروریست های سعودی

"صقور العز"، این گروه ممکن  است همزمان با جبهه النصره یا پیش از آن تشکیل شده باشد با این حال نمی توان علت اینکه چرا جبهه النصره در فهرست تروریسم قرار دارد و صقور العز قرار ندارد، تبیین کرد. این در حالی است که بیشتر افراد مسلح این گروه تروریستی را سعودی ها تشکیل می دهند و وقایع ثابت کرده است که تعداد زیادی از جنگجویان قدیمی افغان عرب را در خود جای داده است و امروز در صف این گروه مسلح می جنگند و تعداد زیادی از اعضای این گروه همچون عبدالمالک الاحسائی، عبدالعزیز الجغیمان، فایز متعب و جفین العتیبی به هلاکت رسیده اند و همچنین باید به سرکرده این گروه ملقب به الشیخ صقر الجهاد اشاره کرد که بیش از بیست و پنج سال را به اصطلاح در صحنه های جهاد جهانی از افغانستان گرفته تا بوسنی و چچن و عراق سپری کرده است. تمام این افراد در دهه هشتاد و نود در کنار عبدالله عزام و اسامه بن لادن جنگیده اند به طوری که انتظار می رفت جامعه جهانی به این افراد به چشم تروریست نگاه کند. آیا به خاطر آمدن به سوریه و منسوب بودنشان به صقور العز نگاه ها به آنها تغییر کرده است( چون به سوریه آمده اند دیگر تروریست نیستند؟)

"کتیبه المهاجرین" یا گردان تروریست های لیبیایی

در کنار گروه تروریستی صقور العز، خواهرخوانده اش به نام گروه کتیبه المهاجرین قرار دارد که تروریست های افراطی در صف آن هستند که بیشتر آنها ملیت لیبیایی دارند و حتی برخی بر آن گردان لیبیایی ها اطلاق می کنند . سرکردگی این گروه تروریستی را فردی به نام ابوصهیب الیبی برعهده دارد که همانند صقرالجهاد سرکرده گروه صقورالعز از قدیمی ترین افغان های عرب به شمار می رود.

باید به نکته بسیار مهمی اشاره کرد که هم صقرالجهاد و هم ابوصهیب اللیبی هر دو با شبکه القاعده بیعت کرده اند و هیچ اظهارنظری از آنها مبنی بر اینکه بیعت خود را شکسته اند، بیان نشده است.

جنایات هولناک کتیبه  المهاجرین و صقور العز : سربریدن و دریدن شکم زنان باردار

گروه کتیبه المهاجرین و گروه صقورالعز از شرکای اساسی در ارتکاب جنایاتی به شمار می روند که سازمان دیده بان حقوق بشر جنایات این دو گروه را در حومه لاذقیه محکوم کرده است، جنایاتی بی نهایت وحشیانه و هولناک مانند صحنه های بریدن سر مردم با چاقو و دریدن شکم زنان باردار که همچنان در خاطر بسیاری از شاهدان عینی این منطقه باقی مانده و از خاطر مردم بیرون نرفته است.

کتائب جندالشام (گردان تروریست های چچنی)

سومین گروه تروریستی مسلح که خیلی از دو گروه قبلی دور نیست، گروه موسوم به کتائب جندالشام است که همچنین لواء الشیشان نامیده می شود و سرکردگی آن را مسلم الشیشانی ملقب به ابوالولید الشیشانی برعهده دارد که یکی از مطرح ترین سرکردگان شبکه القاعده در چچن به شمار می رود و سابقه جنگ در افغانستان را پیش از آمدن به سوریه در کارنامه خود دارد. این تروریست سرشناس گردان مسلح خود را در حومه لاذقیه تشکیل داده است و مقر اصلی اش هم در این منطقه است در حالی که دامنه فعالیتش در تمام مناطق شمالی سوریه است که این مساله درباره گروه های تروریستی صقور العز و کتیبه المهاجرین هم صدق می کند و مناطق شمالی سوریه صحنه فعالیت های تروریستی آنها به شمار می رود.

آخرین درگیری های این گروه های تروریستی در شهر السخنه و مناطق جنوب شرقی حومه حمص بود که شمار زیادی از تروریست های وابسته به این گروه ها به ویژه گروه کتیبه المهاجرین و صقور العز به هلاکت رسیدند که از جمله باید به هلاکت جفین العتیبی عضو کمیته نظامی صقور العز در این مناطق اشاره کرد.

گروه تروریست های مغربی

آزاد شده زندان گوانتانامو هم در سوریه گروه مسلح تشکیل داده است

گروه تروریستی دیگر که به تازگی تشکیل شده است، گروه موسوم به "شام الاسلام" است که یک مغربی به نام ابراهیم بنشقرون آن را تشکیل داده است و جالب اینکه وی از آزادشدگان زندان گوانتانامو از سوی آمریکا به شمار می رود و بیشتر تروریست های این گروه هم ملیت مغربی دارند.

اخیرا یکی از سرکردگان میدانی این گروه به نام محمد العلمی به هلاکت رسید که او نیز از آزاد شدگان زندان گوانتانامو به شمار می رفت.

این گروه تروریستی نقش برجسته ای در حوادث حومه لاذقیه ایفا کرد و جنایات هولناکی مرتکب شد که سازمان جهانی حقوق بشر آن را محکوم کرده است و همچنان شماری از غیرنظامیان ربوده شده در بازداشتگاه های این گروه تروریستی اسیر هستند. این گروه مسلح همچنین شیخ فضل غزال را ربود و مسئولیت ربوده شدن وی را نیز اعلام کرد که در ادامه شیخ فضل را تحویل جبهه النصره داد که این گروه تروریستی هم به طرز وحشیانه ای این غیرنظامی بی دفاع را اعدام میدانی کرد.

حضور گروه هایی که شیوه و رویکرد القاعده را در پیش گرفته اند تنها به حومه لاذقیه و شمال سوریه محدود نمی شود بلکه به منطقه شرقی هم کشیده شده است که گروه هایی در آنجا فعالیت می کنند که همان شیوه معروف القاعده را دنبال می کنند.

" لواء الفاتحون من ارض الشام"

گروه تروریستی دیگر در سوریه، گروه موسوم به " لواء الفاتحون من ارض الشام" است که سرکرده آن فردی به نام ابوحمزه است و بارها اعلام شده بود که این گروه بارها با ایمن الظواهری سرکرده شبکه تروریستی القاعده، به اصطلاح بیعت کرده است، هر چند هیچ بیانیه رسمی در این خصوص صادر نکرد.

با این حال، شیوه و اصول این گروه با شیوه و اصول شبکه القاعده مطابقت کامل دارد. همچنین گروهی موسوم به " لواء موته" به سرکردگی ابوالهیثم عصام الدباب وجود دارد که از شیوه و رویکرد القاعده دنباله روی می کند و شماری زیادی از تروریست های عرب و غیر عرب در صف این گروه حضور دارند.

" جیش اهل الجماعه و السنه"

نمی توان از منطقه شرقی سوریه عبور کرد و به تشکیل گروه موسوم به جیش اهل الجماعه و السنه اشاره ای نکرد، این گروه پرچم سیاه را به عنوان پرچم و دلیلی بر تبعیت از شیوه القاعده انتخاب کرده است.

این گروه مسلح اخیرا از چندین گروه وابسته به "جبهه الاصاله و التنمیه" تشکیل شده است.

گروه موسوم به "سرایاالانصار" و گروه موسوم به "جبهه الاسلامیه الکردیه" گروه های مسلح کُردی هستند که شیوه القاعده را در سوریه در پیش گرفته اند و سرکردگی آنها را فردی به نام ابوسلیمان الکردی بر عهده دارد.

گروه های تروریستی وابسته به القاعده در حومه ادلب

مهمترین گروه تروریستی وابسته به  القاعده در حومه ادلب، گروه موسوم به " جندالاقصی" است که اخیرا از جبهه النصره جدا شد و به زعم خود مستقل گردید، این گروه هم همان شیوه القاعده و شیوه عملیات انتحاری را در پیش گرفته است.

گروه های تروریستی وابسته به القاعده در حومه دمشق

گروه آدمکش های انتحاری

در حومه دمشق، گروه موسوم به "الکتیبه الخضراء" مشهورتر از دیگر گروه هاست، ابتدا فهد السنانی تروریست به اصطلاح جهادی سعودی سرکرده این گروه بود که پس از هلاکتش، یک تروریست سعودی دیگر به نام "عمر سیف" به  عنوان سرکرده آن تعیین شد.

تمام اطلاعات موجود درباره این گروه مسلح ثابت می کند که اکثر تروریست های این گروه، انتحاری هستند و چندین عملیات انتحاری از سوی این گروه در حومه دمشق به ویژه در منطقه القلمون انجام شده است، البته انجام عملیات انتحاری به معنای این نیست که این گروه در عملیات جنگی معمولی شرکت نمی کند، این گروه در حمله به روستای صدد السریانیه و شهر السخنه مشارکت دارد .

رویکرد متناقض مدعیان مبارزه با تروریسم با تروریست های فعال در سوریه

تمام این گروه ها از نظر شیوه و اعتقادی تحت عنوان "القاعده" قرار می گیرند، هر چند از نظر  تشکیلاتی به شبکه معروف القاعده وابسته نباشند که این پرسش را مطرح می کند آیا تروریسم به وابستگی تشکیلاتی به القاعده محدود است یا لازم است تمام گروه هایی را که شیوه تکفیری افراطی آن را در پیش گرفته هم در این راستا طبقه بندی کرد؟

به گزارش تسنیم، پایگاه خبری آسیا نوشت آیا فارغ التحصیلان زندان گوانتانامو از اتهام تروریسم مبرا هستند؟ آیا انتحاری ها افرادی هستند که باید نگاه متفاوتی از سوی طرف های بین المللی مسلط بر فعالیت های تروریسم نسبت به آنها وجود داشته باشد؟

پرسش های زیادی وجود دارد که فاش می کند که اهداف بزرگی در پس بحران سوریه وجود دارد که از نظر مدعیان مبارزه با تروریسم این اهداف ارزشش را دارد تا به خاطر آنها اصول بدیهی مبارزه با تروریسم را نادیده گرفت، اصولی که قدرت های غربی طی دو دهه گذشته مدعی پایبندی به آنها بودند.

در گزارش این رسانه عربی آمده است در پایان گفت همچنان شاخه های اختاپوس القاعده در مناطق فراوانی از سوریه ریشه دوانده است و در این گزارش صرفا به مهمترین گروه هایی اشاره شد که شیوه و الگوی القاعده را در پیش گرفته اند با توجه به اینکه گروه های فراوان دیگری وجود دارند که همین توصیف درباره آنها صادق است، اما برخی از آنها همچنین مخفی هستند در حالی که برخی دیگر همچنان بر استراتژی پنهان شدن و تقیه برای دور بودن از نگاه ها تکیه می کنند با وجودی که از بزرگترین گروه های تروریستی مسلح در سوریه به شمار می روند.