به گزارش خبرنگار فرهنگی مشرق ـ در روز سوم جشنواره عمار فیلم‌های زیادی در سالن‌های سه‌گانه سینما فلسطین نمایش داده شد؛ سالن یک: 22 فیلم، سالن دو: 16 فیلم، سالن سه: 17 فیلم و یک نشست با موضوع سوژه‌های سینمایی درباره جنایات امریکا با سخنرانی مصطفی فارویی. این فیلم‌های در هفت سئانس به طور موازی پخش می‌شوند. سئانس‌ها از ساعت 10:30 آغاز و تا ساعت 23 ادامه می‌یابند. خدا ار شکر استقبال از جشنواره عمار هر ساله مضاعف شده است.
 

از آنجا که ما اصولاً یک موجود سه بعدی هستیم و نه شش بعدی، بنابراین از نمایش‌های دو سالن موازی دیگر عملاً محروم خواهیم ماند. لهذا در ادامه فقط برخی از فیلم‌های روز دوشنبه که بنده موفق به تماشای آنها شدم معرفی خواهند شد.
 
1. سینمایی «بزرگ‌مرد کوچک»/ صادق صادق‌دقیقی/ 85 دقیقه
خلاصه داستان: سید صالح موسوی به خرمشهر باز می‌گردد و خاطرات شهید بهنام محمدی پس از سی سال برایش زنده می‌شود.


این فیلم به رشادت‌های شهید بهنام در مقاوت 45 روزۀ خرمشهر اختصاص دارد که در لوکیشن واقعی یعنی شهر خرمشهر فیلمبرداری شده است. فیلم، در جشنواره فجر سال گذشته حضور داشت و از اکران عمومی آن از حدود سه ماه قبل در شهرستان‌ها آغاز شده است.

سید مرتضی آوینی در آخرین فیلم مستند خود به نام شهری در آسمان (1371) توانست یکی از دلاوران گمنام دوران دفاع مقدس به نام سید صالح موسوی را معرفی کند. در این مستند برای اولین بار در خاطرات سید صالح از شهید نوجوان بهنام محمدی سخن گفته شد.
 
2. مستند «سرانجام»/ عباس صالح مدرسه‌ای/ 30 دقیقه
خلاصه: تاریخ شهر قم در طول دو قرن اخیر، از دوران زندیه تا انقلاب اسلامی/ تهیه شده در سیمای مرکز نور، سیمای استان‌ها  

آقای صالح مدرسه‌ای متولد شهر همدان است. او از بیست و چند سال قبل، به ساخت فیلم‌های کوتاه روی آورد و پس از ده سال بر فیلمسازی مستند متمرکز شد. او تاکنون بیش از شصت فیلم مستند و داستانی ساخته و معروف‌ترین اثر او «پیامبران سرزمین ما» (1372) به معرفی پیامبران مدفون در ایران می‌پردازد.

مستند «سرانجام»، قسمت سوم از یک مستند چهار قسمتی به نام «میراث جاویدان» است که تاریخ و جغرافیای شهر قم را از پیش از تاریخ تا زمان حاضر روایت می‌کند. تولید این مستند به تازگی به پایان رسیده و این نخستین نمایش آن بوده است.

قسمت اول: از 7000 قبل تا ورود اسلام به ایران
قسمت دوم: از آغاز اسلام تا دوران صفویه
قسمت سوم: از افشاریه تا دوران معاصر
قسمت چهارم: محیط زیست و جغرافیای طبیعی قم
هر قسمت از این مستند 30 دقیقه و در مجموع 120 دقیقه است

فیلم از غنای تصویری خوبی برخوردار است. فیلم‌ها و تصاویر آرشیوی ناب، به خوبی در فیلم جای گرفته‌اند و از تکنیک مصاحبه، ابداً استفاده نشده است. علاوه بر فیلمبرداری در امروز شهر قم و خصوصاً نماهای چشمگیر هلی‌شات، فیلمساز در روایت تاریخ افشاریه و زندیه از تکنیک بازسازی استفاده کرده است. صدای شهرام درخشان در مقام راوی به خوبی بر فیلم نشسته است. درخشان از مستندسازان موفق است و مستند طب حاشیه (1376) با صدای او در یادمان ثبت شده است. موسیقی شنیدنی فیلم، ضرباهنگ خوبی به فیلم داده است. آقای مهرداد جلوخانی که از عوامل حرفه‌ای سینما است برای طراحی صدا با این گروه همراه شده و حاصل کار او فیلم را دلپذیر کرده است. در مجموع فیلم آقای صالح مدرسه‌ای، مستندی خوش‌ساخت، خوب و قابل اعتنا است و می‌تواند الگویی خوب از مستند تاریخی ـ قومی به دست بدهد.

مستند «سرانجام» با حادثه 13 آبان 1343 و تبعید امام به ترکیه به اتمام رسید و فیلمساز در نماهای آخر به تظاهرات پیروزی انقلاب گریز زد. به نظر می‌رسد که زمان فیلم تمام شده بود وگرنه وقایع انقلاب اسلامی در شهر قم خود موضوع مستند یا مستندهایی مستقل است.


3. مستند «ایرانی نداریم»/ محمد ساسان/ 26 دقیقه
خلاصه: روایتی از تولید و بافت پارچه چادر مشکی در ایران


محمد ساسان از مستندسازان خوش فکر و باسابقه است که در دانشکده صداوسیما تحصیل کرده. تعقیب‌کنندگان سری اول برنامه ثریا مستندهای او را در آن برنامه به خاطر می‌آورند، خصوصاً مستند «نساجی مازندران» که اثرات عجیبی داشت. ایشان سال گذشته به سوریه رفت و دو قسمت برنامه ساخت که با عنوان «قلعه ابدی» از شبکه پرس پخش شد.

فیلمساز در جست‌وجوی پارچه ایرانی برای چادر مشکی به بازارهای مختلف سرمی‌کشد اما با جواب منفی مواجه می‌شود. سؤال اساسی فیلمساز در این مستند آن است که وقتی در استفاده از تکنولوژی‌های نوین اینقدر توانا بوده‌ایم پس چرا در تولید پارچه برای چادر مشکی اینقدر ناتوانیم؟ چرا جمهوری اسلامی برای حجاب برتر قدمی برنمی‌دارد و در عوض کشورهای شرق دور بر روی بازار ایران حساب باز کرده و می‌کنند؟
 
4. به پشت تابلو نگاه کن/ محسن برمهانی/ 85 دقیقه
خلاصه: زندگی سه نسل از زنان مسلمان که گم شدن مرموز مردان در کشمیر، زندگی‌شان را تحت تأثیر قرار داده است./ محصول مرکز گسترش سینمای مستند و شبکه الجزیره

محسن برمهانی در سال‌های اخیر برای پرس‌تی.وی. مستندهای خوبی در افریقا و جاهای دیگر ساخت از جمله مستندی به نام «کریم» که برگزیده دوره دوم جشنواره عمار شد.
او در این فیلم به مسلمانان کشمیر متمرکز شده است. فیلم سه روایت مختلف را دنبال می‌کند که در یکی از آنها هنرمندی به نام مسعود حسین، تابلویی از زنان برگزیدۀ سه نسل اخیر کشمیر را نقاشی می‌کند. دختر او، نماد نسل آینده است که کنار پنجره ایستاده و به دور دست‌ها خیره شده است. پس از سه ماه تابلو به پایان می‌رسد و هنرمند آن را رونمایی می‌کند. اما ناگهان آن را با تیغ پاره کرده می‌گوید که به آینده امید ندارد و کسی باید بیاید که این تابلو را بدوزد. او در پشت تابلو چیزی  به این مضمون می‌نویسد: «این، بهشتِ از دست‌رفته است». فیلمساز در انتها اطلاع می‌دهد که در 24 سال اخیر 68000 نفر در کشمیر به توسط قوای هند، کشته یا مفقود شده‌اند.


از نکات برجسته این مستند، صدای راوی آن است که با گویندگی خانم ثریا قاسمی به زیبایی بر فیلم نشسته‌ است؛ صدایی متفاوت که هم آشنا می‌نمود و هم غریبه. انتخابی خوب که باید به این سبب به جناب برمهانی تبریک گفت. تولید فیلم از سال 1388 تا 1392 به طول انجامیده است.
 
5. جاودانه‌های فجر/ مهرداد همایان/ 5 دقیقه
خلاصه: نماهنگی در خصوص ضبط سرودهای تاریخی انقلاب اسلامی

نمی‌دانم چه سرّی در سرودهای آغاز انقلاب هست که همواره برای ما شنیدنی هستند. فیلمساز در این نماهنگ تصاویر ضبط مجدد برخی از این سرودها را با تصاویری از تظاهرات مردم درآمیخته است. جالب توجه آنکه دو فقره از چهار سرود این نماهنگ به خوانندگی رضا رویگری اجرا می‌شود، با ریتمی تندتر از اصل و صدایی پخته‌تر از قبل: ایران – ایران، همه جا کفر و دروغ. نام سرود آخر «بوی گل و سوسن و یاسمن» بود.
 
6. مستند «دون و پروفسور»/ علیرضا اسدی/ 46 دقیقه
خلاصه: داستان اخراج دو ایتالیایی به جرم مخالفت با هولوکاست

دون فلوریانو، کشیشی کاتولیک است که به دلیل آنکه جزو تجدیدنظر طلبان (مخالفان هولوکاست) به حساب آمده است از واتیکان اخراج می‌شود. همچنین پروفسور دامیانی که معلم تاریخ است یک روز علیه فیلمی که شب گذشته در ترویج هولوکاست از تلویزیون پخش شده بود دو سه دقیقه سخن می‌گوید که نهایتاً به اخراج او می‌انجامد.

فیلم، موضوع تازه‌ای ندارد اما خبر یافتن از این وقایع همواره برای مخاطب جذاب است. فیلم به خوبی از سیطره صهیونیست‌ها بر رسانه‌ها و افکار مردم حکایت می‌کند. فیلمبرداری در این مستند چشمگیر و جالب توجه است. فیلم با زبان اصلی و زیرنویس فارسی نمایش یافت.
 
7. سینمایی «ریسمانی نزدیک‌تر از رگ»/ مسعود اطیابی/ 85 دقیقه
خلاصه: زندگی یک خانواده لبنانی در طول شانزده سال اشغال جنوب لبنان/ محصول الرسالات


مسعود اطیابی متولد 1343 گلپایگان است و از فیلمسازان نسل انقلاب. او شش فیلم سینمایی در کارنامه دارد که بجز مورد آخر، الباقی فیلم‌هایی اجتماعی محسوب می‌شوند. فیلم آخر او خاک و مرجان (1391) چندی پیش به اکران عمومی درآمد، فیلمی خوش‌ساخت در موضوع افغانستان که فیلمنامه‌اش بدیع نبود. خاک و مرجان نیز در جشنواره امسال عمار حضور دارد.

فیلم ریسمان... درباره لبنان است. فیلمنامه توسط اطیابی و جعفر حسنی بر اساس قصه‌ای از عبدالقدوس الامین نوشته شده. فیلم را مرکز الرسالات لبنان که در حکم حوزه هنری در ایران است سفارش داده است. إن شاء الله که سینماگران ما بتوانند هنر خود را به شیعیان سایر نقاط جهان نیز انتقال دهند.  


داستان فیلم در سال 1984 و قبل از اشغال جنوب لبنان می گذرد. «ابوهانی» در خانه بزرگ خود زندگی نسبتاً خوبی را می‌گذراند اما در اثر وقوع اتفاقات رخداده در جنوب، خانه ابوهانی توسط نیروهای اشغالگر تسخیر شده و به مقرّ نظامی بدل می‌شود. در این شرایط «ابوهانی» در دره‌ای روبروی خانه، یک اتاقک ساخته و از دور نظاره‌گر سرنوشت خانه‌اش می‌ماند. او هنوز امید دارد که بتواند باز هم به خانه‌اش بازگردد.

و باقی قضایا...
آقای سیامک مختاری که فیلم آذرخش او برگزیده دوره دوم جشنواره بود امروز در حال مصاحبه با مسعود اطیابی دیده شد.


غرفه مستندسازان سفیر با سی درصد تخفیف محصولات خود را عرضه می‌کند.


خبرگزاری دانشجو در محل سینما فلسطین غرفه‌ای دایر کرده و برخی کتب منتشره خود را نیز به نمایش گذاشته است.



* امیر اهوارکی