در ابتدای این نشست حسن جوهرچی با نوای ساز نوازنده ویلون بخش‌هایی از کتاب را بازخوانی کرد.
صادق کرمیار نویسنده کتاب درد در ابتدای این نشست گفت: من فکر نمی‌کردم که تعداد زیادی برای ادبیات در این نشست حضور پیدا کنند و این نشان از توجه بیشتر به ادبیات داستانی است. زمانی که آقای آخوندی گفت که در مورد بچه‌های اطلاعات عملیات کتابی را بنویسم فکر نمی‌کردم که کاری جدی بیرون بیاید چرا که در این حوزه خاطرات زیادی تحویل داده نمی‌شود.
کرمیار: نمی‌دانم چرا فرماندهان جنگ از بیان خاطرات خود پرهیز می‌کنند
وی با اشاره به جلساتی که با بعضی از رزمندگان حوزه اطلاعات عملیات برگزار کرده بودند گفت: آن چیزی که من از این جلسات نوشته‌ام همان چیزی است که به من گفته شده است. بخش دوم اطلاعاتی که در این کتاب استفاده کرده‌ایم از خاطرات برخی از فرماندهان بوده است که تعداد کثیری از آنها از گفتن خاطرات خود پرهیز داشتند و دلیل این پرهیز را ما هنوز کشف نکرد‌ه‌ایم. تنها کسی که در این بین به ما اطلاعات خوبی از جنگ و حوزه‌های مختلف ارائه کرد آقای رشیدپور بود که این اطلاعاتی که به ما ارائه شد را ما می‌توانیم در حوزه‌های مختلف به کار ببریم.
وی با اشاره به سریالی که قرار بود از این نوشتارها ساخته شود گفت: قصد داشتیم که سریالی 26 قسمتی را در سال 84 بسازیم اما با مشکلاتی اساسی برخورد کردیم تا اینکه در سال 91 قرار بر این شد که به دلیل هدر نرفتن زحماتمان این کار را تبدیل به کتاب کنیم.
نویسنده کتاب نامیرا تصریح کرد: بحث فیلمنامه و کتاب دو مقوله جدا از هم هستند چرا که فیلمنامه نسخه‌ای برای کارگردان است که از طریق آن بتواند فیلم بسازد. فیلمنامه اثری هنری نیست بلکه به کارگردان کمک می‌کند که اثر خود را بسازد و این محصول فیلمنامه است که بسیار مهم می‌باشد و همینطور باید توجه کرد که آن فیلمنامه را چه کسی می‌سازد چرا که فیلمنامه زمانی که ساخته می‌شود باید مخاطب را جذب کند و مخاطب از آن لذت ببرد به این دلیل که فیلم مانند داستان نیست که خواننده را در کنار خود نگاه دارد.
حمید آخوندی نویسنده و تهیه کننده سینما در ادامه این نشست گفت: ما حدودا 18 ساله بودیم که اتفاق عجیبی مانند دفاع مقدس روی داد و بعد از آن ما تا پایان جنگ در مناطق جنگی و به خصوص خرمشهر حضور داشتیم. بحث اطلاعات عملیات در حوزه جنگ با سوالات بسیاری از طرف جوانان و به خصوص دانشجویان کنونی همراه است. ایرادی که این دانشجویان به حوزه جنگ می‌گیرند این است که به ما می‌گویند شما خاکریزی را فتح کرده‌اید ولی برای خود هدفی را در نظر نگرفته‌اید.
آخوندی گفت: در میانه جنگ که وارد حوزه ستادی شدم با بخش‌های مختلفی از این ارگان‌ها آشنا شدم که در فیلم‌های دفاع مقدس هیچ اشاره‌ای به آنها نشده است و یکی از بخش‌ها بحث مغفول مانده جنگ حوزه اطلاعات و عملیات است. در سال 82 به شبکه 2 پیشنهاد دادیم که فیلمی را با موضوع اطلاعات و عملیات بسازیم و آنها نیز این موضوع را پذیرفتند و تصمیم گرفتند که با 50 درصد پرداخت هزینه در ساخت این فیلم مشارکت کنند. همینطور در آن زمان موسسه حفظ و نشر آثار دفاع مقدس نیز بخش دیگر هزینه‌های این فیلم را به عهده گرفت. ما مرحله به مرحله فیلمنامه را تحویل بنیاد می‌دادیم اما در انتها در مرداد 84 مشکلاتی پیش آمد و جلوی روند انتشار فیلم را گرفتند.
وی با اشاره به بخشی از داستان این فیلمنامه گفت: در عملیات والفجر 8 که آیت‌الله هاشمی در آن عملیات حضور داشتند ما باید که از رودخانه اروند عبور می‌کردیم و اینگونه مسائلی و حضور شخصیت‌های دیگری مانند قالیباف، رضایی، شهید صیاد شیرازی باعث شد که در زمینه نگارش فیلمنامه به مشکلاتی بر برخوریم. زمانی که فیلمنامه آماده شد فردی از مشهد به سراغ ما آمد و گفت که بنیاد حفظ آثار با ساخت این اثر مخالف است و این اثر به دلیل اینکه شما می‌خواهید این افراد و نیروهای مسلح را درگیر بازی‌های سیاسی کنید پس این فیلم نباید ساخته شود مگر اینکه بسیاری از شخصیت‌های سیاسی از فیلمنامه حذف شود.
محمد مهین خاکی جانباز دفاع مقدس در ادامه این نشست گفت: هیچ‌کدام از شخصیت‌های داستان که در این کتاب آمده است با نام واقعی خود ذکر نشده است اما این واقعیت جنگ است که برخی از شخصیت‌های سیاسی کنونی از فرماندهان سابق جنگ بوده‌اند و این واقعیت قابل حذف نیست.
وی در مورد شخصیت‌هایی مانند آیت‌الله هاشمی و محمدباقر قالیباف در متن کتاب گفت: رفتار این شخصیت‌ها در این کتاب عین واقعیت ذکر شده است و ممکن است که اگر ما روند این خاطرات را فقط به شکل بیان سخنان در این کتاب ذکر می‌کردیم کتاب خسته‌کننده می‌شد مانند اینکه بخواهیم جزئیات اقدامات طولانی سربازان اطلاعات و عملیات را بیان کنیم که بسیار برای خواننده خسته‌کننده است.
مهین خاکی تصریح کرد: رزمنده‌های بسیاری از شهرهای مختلف کشور در طول جنگ در بخش‌هایی مانند اطلاعات و عملیات حضور داشتند و لازم بود که اسامی این افراد تغییر کند اما روایت‌ها عین واقعیت باشد. برای بحث اطلاعات عملیات هیچ حرکت جدی انجام نشده است و حتی در زمان جنگ نیز بچه‌های تیپ اطلاعات عملیات مجبور بودند گاهی برای اینکه لو نروند دروغ بگویند.
کرمیار: خاطرات فرماندهان دفاع‌مقدس پاسخگوی بسیاری از سوال‌ها است، چرا آنها جمع‌آوری نکنیم؟
نویسنده کتاب درد افزود: قرار بود که بعد از ساخت فیلم، مستندی نیز از مصاحبه‌هایی که در دفتر آقای آخوندی گرفته شده بود نیز ساخته شود که آن هم میسر نشد. اسنادی که به ما برای نوشتن این کتاب داده بودند از اسناد سوخته بود ولی ما دوست داشتیم که از اسناد منتشر نشده نیز برای این کتاب استفاده کنیم. یکی از معضلات اساسی نگارش در مورد جنگ این است که فرماندهان اصلی جنگ خاطرات خود را نمی‌نویسند خاطراتی که مستند به وقایع واقعی جنگ هستند. فرماندهان تیپ‌ها و لشکر‌ها همواره از مظلوم‌ترین افراد بوده‌اند چرا که نه در آن زمان می‌توانستند از خود سخن بگویند ونه در این زمان کارهای گذشته خود را می‌توانند بیان کنند.
وی افزود: ممکن است که این اطلاعات قابل انتشار نباشد اما حداقلی‌ترین کاری که می‌توان برای آنها انجام داد این است که این اطلاعات را جمع‌آوری کرد اما منتشر نکرد چرا که هر روز یکی از این فرماندهان را از دست می‌دهیم و اطلاعات این فرماندهان مربوط به جنگ ماست که نیازمند این است که همواره حفظ شود. چرا که این اطلاعات می‌تواند به بسیاری از سوال‌ها در مورد دفاع مقدس پاسخ کاملی را ارائه کند.
آخوندی: ما حاضریم که روند ساخت سریال «درد» را از سر بگیریم اما کمک می‌خواهیم
آخوندی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه فیلمنامه این خاطرات را دوست دارید یا رمان آقای کرمیار را، گفت: قطعا من فیلمنامه این کتاب را بیشتر دوست دارم چرا که برای اجرای آن با انگیزه و انرژی وارد شدیم. کتاب را باید در حوزه کتاب مورد بررسی قرار دهیم. من بارها در مصاحبه‌ها و مراسم رونمایی رمان درد هم گفته‌ام که اگر مردی وجود دارد که ما را کمک کند که این فیلم را بسازیم ما حاضریم که کار را دوباره از سر بگیریم.
وی افزود: موضوع مهم اطلاعات عملیات در جنگ ما مغفول مانده و بعد از آن بحث اسارت نیز در سینما و تلویزیون ما به هیچ وجه دیده نشده است. ما قصد داریم که سریال 28 قسمتی را به نام «دولت مخفی» از چند ماه دیگر از یکی از شبکه‌های تلویزیونی پخش کنیم و این سریال یکی از اولین کارهایی است که در این حوزه انجام شده است.
مهین خاکی در ادامه این نشست گفت: ما در حوزه دفاع مقدس بیش از اینکه تولیدات بصری داشته باشیم تاریخ شفاهی نوشتاری تولید کرده‌ایم. البته گروه‌هایی وجود دارند که تاریخ شفاهی را جمع‌آوری می‌کنند اما در موضوع گروه‌های حساس دفاع مقدس تاکنون کاری انجام نشده است.
جوهرچی: تولید در موضوع دفاع مقدس، سخت، پیچیده و خطرناک است
حسن جوهرچی بازیگر سینما و تلویزیون در سخنانی کوتاه در این نشست گفت: این جماعت سال‌های سال است که در حوزه دفاع مقدس کار می‌کنند و من در مقام بازیگر برای آقای آخوندی و کرمیار فیلم‌هایی بازی کرده‌ام. ما فیلم دفاع مقدسی زیاد داریم فیلمسازان مطرحی نیز در این حوزه کار کرده‌اند اما انسان‌های با تجربه‌ای مانند آقای آخوندی و کرمیار کم داریم که در حوزه موضوعات پیچیده و خطرناک جنگ کار کرده باشند.
وی با اشاره به کتاب درد گفت: من این کتاب آقای کرمیار را بسیار دوست دارم و چیزی غیر از این هم از آقای کرمیار انتظار نداشتم که انسان‌های متفاوت و متضاد را در این کتاب جای دهد. یکی از نکات مثبت این کتاب این است که در جریان تاریخی جلو می‌رود و گاهی نیز به عقب باز می‌گردد و این باعث زیبا شدن این کتاب است. امیدوارم که این کتاب به چاپ‌های 50 و 100 برسد.
کرمیار: بیان خاطرات دفاع مقدس با استفاده از روایت اول شخص امکان پذیر نیست
صادق کرمیار در پاسخ به سوالی گفت: به نظر من روایت سوم شخص در این کتاب بسیار خوب بود اگر بخواهیم که روایت اول شخص را برای این کتاب به کار ببریم روایت‌های باز و گسترده را از دست می‌دهیم چرا که روایت اول شخص از یک زاویه به موضوع نگاه می‌کند و روایت سوم شخص از چند زاویه و روایت سوم شخص باعث آشکارتر شدن موضوع می‌شود چرا که بحث اطلاعات در جنگ ایران و عراق توانایی ارائه در چارچوب اول شخص را ندارد.
مهین خاکی در مورد طراحی خاص جلد کتاب درد گفت: ظاهر جلد این کتاب مانند نقشه‌های گروهی‌های اطلاعات عملیات است. من تا روز رونمایی این جلد را ندیده بودم و همین که این جلد را دیدم یاد نقشه‌ها و کالک‌های دفاع مقدس افتادم.
وی تصریح کرد: خاطرات جنگ به این دلیل برای افراد جذاب است که بسیاری از جوانان کنونی آن فضا را درک نکرده است اما مدتی است که خاطرات جنگ به صورت زیادی منتشر می‌شود اما رمان‌های جنگ بسیار کم منتشر می‌شود.خاطرات به دلیل شکل بیان خود واقعیات را به همان صورتی که رخ داده بیان می‌کنند اما رمان همان جعل واقعیت است. این داستان این ویژگی را دارد که نگاه گوینده خاطرات جنگ را تحلیل کرده و این نگاه به عمق این داستان کمک می‌کند.
خالق رمان نامیرا افزود: دوست داشتم که حس تعلیق را در این کتاب به کار ببرم چرا که اگر تعلیق در این کتاب وجود نداشته باشد خواننده نیز از داستان خسته شده و تا پایان 400 صفحه این کتاب نخواهد رفت من در این کتاب سعی کرده‌ام که شخصیت‌ها را با نام‌های غیر واقعی اما داستان‌های واقعی ذکر کنم. این یک رمان کاملا تخیلی است و سعی کرده‌ام که تحلیل بر واقعیت غلبه داشته باشد.
مهین خاکی در پایان این نشست گفت: از دفاع مقدس روایت‌های گسترده‌ای نقل شده است که بسیاری از آنها به واقعیت نزدیک نیست و ما باید تلاش کنیم که با ارائه آثار مستند به واقعیت نزدیک شویم.
رمان «درد» مروری است بر خاطرات جانبازی که هنوز درد می‌کشد؛ درد جسمی ناشی از جراحات جنگ و درد اجتماعی. او که قصد دارد خاطراتش را به چاپ برساند سوار بر ویلچیر راهی دفتر ناشر می‌شود، اما هنگام عبور از خیابان با چند خودرو پلاک سیاسی مواجه شده و وقوع حوادثی دستمایه مرور خاطراتش می‌شود.
«درد»، داستان مستندگونه‌ای از طراحی و شناسایی عملیات عاشورا است که با بیان زندگی کاری و شخصی نیروهای عملیاتِ‌شناسایی و فرماندهان نام‌آشنای دفاع مقدس روایت می‌شود.
