به گزارش مشرق، رامین مهمانپرست ششمین سخنگوی دستگاه دیپلماسی، متولد 1339 تهران، اکنون به عنوان سفیر جدید ایران در ورشو راهی لهستان شده و در 10 آبان ماه 1388 رسما کار خود را به عنوان سخنگوی وزارت امور خارجه آغاز کرد. او که فارغالتحصیل مهندسی نرم افزار از دانشگاه صنعتی شریف و کارشناسی ارشد مدیریت دولتی است، پیش از اینکه ششمین سخنگوی دستگاه دیپلماسی شود، سفیر جمهوری اسلامی ایران در قزاقستان، معاون مدیرکل اداره اطلاعات و مطبوعات وزارت خارجه، نماینده وزارت امور خارجه در امور مدارس خارج از کشور و سفیر ایران در تایلند بوده است.
وی همچنین رئیس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانهای وزارت امور خارجه در دوران وزارت علیاکبر صالحی بود و در این باره عنوان کرد که حتی یک ریال هم به عنوان بودجه دیپلماسی عمومی به وزارت امور خارجه داده نشد.
او که 42 ماه سخنگوی دستگاه دیپلماسی در دوران وزرات منوچهر متکی و علیاکبر صالحی بود، در 21 اردیبهشت ماه 1392 پس از ثبت نام در یازدهمین انتخابات ریاست جمهوری از سمت سخنگویی استعفا کرد و سید عباس عراقچی عهدهدار این سمت شد و بعد از آن نوبت به مرضیه افخم اولین سخنگوی زن وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران رسید.
وی در این گفتوگو از استعفایش از سمت سخنگویی و ثبت نام در انتخابات ریاست جمهوری گفت و عنوان کرد که از اینکه از سمت سخنگویی استعفا کرده پشیمان نشده.
ششمین سخنگوی دستگاه دیپلماسی با بیان اینکه سخنگویی بخشی از زندگی و شخصیتش شد، درباره انتصاب مرضیه افخم به عنوان هشتمین سخنگوی این دستگاه و اولین بانوی سخنگوی وزارت خارجه، معتقد است که با اینکه ورود به این صحنه خیلی سخت بود، ولی افخم ورود خوبی داشت.
مهمانپرست میگوید که دلش برای همکاران در رسانههای مختلف و کار شیرین رسانهای، تحلیلی و خبری تنگ میشود.
او که برکناری وزیر خارجه پیشین در زمان او صورت گرفت، منوچهر متکی را یک چهره زحمتکش، خدوم و پرتلاش میداند که در صحنههای مختلفی که مسئولیت داشته زحمات زیادی کشیده و معتقد است که حق متکی نبود که با او اینگونه برخورد شود.
وی درباره انصرافش از کاندیداتوری ریاست جمهوری هم گفت که به توصیه کسی انصراف نداده و در عین حال عنوان کرد: اگر احساس میکردم میتوانم جزو افرادی باشم که اجازه رقابت پیدا میکنند، حتما تا آخرش میماندم.
گفتوگوی دو ساعته فارس با رامین مهمانپرست سفیر کنونی ایران در ورشو؛
*سیاست خارجی دولت یازدهم را چگونه میبینید؟
مهمانپرست: کشور ما مورد توجه کشورهای مختلف دنیاست و به دلیل شرایط فوق العاده استراتژیک، جغرافیایی، منابع عظیم انرژی و حرفهایی که برای دنیای امروز داریم، ایران مورد توجه است. اگر بتوانیم فضای سنگین سیاسی که برخی کشورها سعی میکنند علیه کشور ما ایجاد کنند، به سمت یک همکاری جدید پیش ببریم و فشارهای ظالمانهای که سعی میکردند به ملت ما تحمیل کنند را از کشور دور کنیم، آن وقت متوجه میشویم که ملتها در بخشهای مختلف چه میزان علاقه و آمادگی برای توسعه روابط با کشورمان دارند.
همین مقدار حجم رفت و آمدهای سیاسی و سفر وزرای خارجه اتحادیه اروپا نشانگر آن است که آنها رقابتی در توسعه همکاریها با ایران دارند. فقط از سایه این فشارهای سیاسی است که یک مقدار نگران هستند و به محض اینکه نگرانی آنها رفع شود، حتما شاهد صحنه رقابت دیدنی در توسعه همکاری با ایران خواهیم بود.
یکی از نگرانیهای کشورهای اروپایی این است که اگر این فضا به فضای همکاری تبدیل نشود، شاید زمان برای حضورشان در ایران دیر شده باشد و رقبای دیگری جای خود را در ایران تثبیت کرده باشند و به همین خاطر نمیخواهند فضا و بازار ایران را از دست بدهند.
اگر بتوانیم در کنار مذاکراتی که صورت میگیرد در فضای دیپلماسی عمومی و افکار عمومی دنیا فعالیت خودمان را توسعه و حقانیت ملتمان را به گوش مردم دنیا رسانده و از واقعیتهای کشور دفاع کنیم، انشاءالله با نتایج خوبی که از مذاکرات عاید کشورمان میشود، فضا بازتر میشود و با استفاده از ظرفیتهای بخشهای مختلف خصوصی و شرکتهای مختلف عمومی و خصوصی، میتوانیم سرعت کشور را افزایش دهیم و وضعیت بهتری را برای مردم فراهم کنیم.
*برای رژیم صهیونیستی مشروعیت قائل نیستیم
*: عملکرد ایران در قبال کشورهای منطقه خلیج فارس و روابط تهران و ریاض را چگونه ارزیابی میکنید؟
مهمانپرست: همواره اعلام کردهایم با همه کشورهایی که به حقوق ملت ما احترام میگذارند و خودشان از مشروعیت برخوردارند، آماده توسعه همکاریها هستیم. ما برای رژیم صهیونیستی مشروعیت قائل نیستیم و از دایره بحث ما خارج است. هر کشور دیگری که از دشمنی دست برداشته و به حقوق مردم ما احترام بگذارد، حتما پاسخ بسیار مناسبی را از طرف کشور ما برای همکاری دریافت خواهد کرد.
کشورهای منطقه حتما جزو اولویتهای سیاست خارجی ما هستند، ما و کشورهای همسایه و منطقه میتوانیم به کمک هم در جهت ایجاد ثبات و امنیت و پیشرفت برای مردم گام برداریم. هر چقدر سایه فشارهای قدرتهای بزرگ از منطقه ما کمتر شود و کشورهای منطقه هر چقدر مستقلتر و براساس منافع ملی خود بیشتر تلاش کنند، این همکاریها شکوفاتر خواهد شد. از طرف ایران هیچ محدودیتی برای این همکاریها وجود نداشته و امیدواریم شرایط خوبی که در فضای بینالملل به وجود میآید باعث شود کشورهای منطقه تلاش بیشتری را صورت دهند و از ظرفیت خوبی که در ایران وجود دارد استفاده کنند و برای ایجاد منطقهای که میتواند در دنیا نمونه باشد همکاریهای جدیدی را در دستور کار قرار دهند.
*: ارزیابی شما از نقش کنونی ایران در مدیریت تحولات منطقه چیست؟
مهمانپرست: بدون تردید تحولات منطقه به نفع کشورهای منطقه صورت گرفته و نشانگر شکست توطئههای کشورهای خارج از منطقه و فکر شومی است که برای مردم این منطقه داشتند.
نقش جمهوری اسلامی ایران در مدیریت این تحولات و خنثی کردن این فتنهها نقش غیرقابل انکاری است. ما همواره آمادگی خود را برای حل بحرانهای منطقهای، ایجاد ثبات و امنیت در منطقه اعلام کرده و معتقد بودیم که تنها جایی که برای آینده هر کشوری میتواند تصمیم بگیرد فقط مردم همان کشورها هستند نه کشورها و قدرتهای خارج از منطقه که بخواهند نظراتشان را تحمیل کنند.
خوشبختانه بهترین مردمسالاری دینی در کشور ما الگو شده و همین مردمسالاری را میتوانیم در کشورهای دیگر منطقه مشاهده کنیم که نتیجه آن شاید به مذاق برخی قدرتها خوش نیاید، ولی خواست مردم کشورهای منطقه را نشان میدهد از جمله انتخاباتی که در افغانستان برگزار و مردم میخواهند خودشان تعیین کننده سرنوشتشان باشند. در عراق، سوریه، لبنان و همه کشورها مردم میبایست تعیین کننده آینده خود باشند و کشورهایی که کمتر به مردم برای مشارکت در تصمیمات سیاسی خود راه میدهند باید بدانند که اگر به دنبال پیشرفت کشور خودشان هستند و میخواهند تنشها و درگیریها در داخل کشورشان کاهش پیدا کند، بهترین شکل آن احترام به حقوق ملتشان است و اینکه اجازه دهند آنها در صحنههای سیاسی و اجتماعی حضور یافته و مشارکت داشته باشند.
قطعا تکیه به قدرت یک ملت، آنها را قویتر خواهد کرد تا اینکه به قدرتهای خارجی تکیه داشته باشند و ثبات و امنیت آنها را، ملت خودشان تضمین میکند.
*روابط با لندن رو به بهبود/ اتاوا به حقوق ملت ایران احترام بگذارد
*: در دوران سخنگویی شما تحولاتی در مناسبات تهران با لندن و اتاوا رخ داد، آینده روابط ایران با انگلستان و کانادا را چگونه ارزیابی میکنید؟
مهمانپرست: ما با هر دولتی که دست از دشمنی با ملت ایران بردارد، آماده توسعه همکاریها هستیم، ولی اگر اصرار به دشمنی و رفتار غیرمنطقی داشته باشند خودشان را از رابطه خوب با ملت ما محروم میکنند. روابط با انگلستان رو به بهبود است و مسیر همکاریها به تدریج در حال طی شدن است و در آینده میتواند به سطح همکاریهای خوب دو کشور بازگردد.
درباره کانادا، امیدواریم نوع مواضع دولت حاکم بر کانادا به سمتی پیش برود که به حقوق ملت ما بیشتر احترام بگذارند و مسیر همکاری را به جای مقابله در پیش بگیرند. حتما ظرفیت برای همکاری بین دو کشور ظرفیت بالایی خواهد بود.
*وزارت خارجه در دوران ظریف
*: ارزیابی شما از وزارت خارجهای که اکنون محمدجواد ظریف سکاندار آن است چگونه است؟ اگر بخواهید نمرهای بدهید چه نمرهای میدهید؟
مهمانپرست: نمره را مردم باید بدهند. یکی از حساسترین شرایط تاریخی کشور مقطع کنونی است و سنگینترین مسئولیت در این مقطع بر عهده وزارت خارجه قرار گرفته و بحث مذاکرات که به شکلی مسائل مختلف کشور را تحت الشعاع خود قرار داده با مسئولیت وزارت خارجه در حال پیگیری است.
امیدوارم دوستان ما بتوانند توفیقات بزرگی را به دست بیاورند و برای یک ملت بزرگ که هزینههای سنگینی را برای استقلال خود پرداخت کردهاند، خدمت شایستهای را انجام دهند. وزارت خارجه تمام تلاش خود را انجام میدهد و از نیروهای قبلی و نیروهایی که یک مدتی از وزارت خارجه دور شده بودند استفاده میکند و تلاش آقای ظریف این است که از همه ظرفیتها برای پیشبرد اهداف سیاست خارجی استفاده شود و امیدواریم شاهد نتایج این تلاشها باشیم. توسعه همکاریها و رفت و آمدهای سیاسی و نقش آفرینی بیشتر در صحنههای بینالمللی، ابتکارات جدید در همکاریهای چندجانبه و دوجانبه میتواند شاخصهایی باشد که مردم براساس آن به دستگاه سیاست خارجی نمره بدهند.
*: آینده مذاکرات هستهای را چگونه ارزیابی میکنید؟ آیا توافق جامع حاصل خواهد شد؟
مهمانپرست: باید ببینیم چه فضایی میتواند کمک کند یک مذاکرات موفق باشد و چه فضایی یک مذاکرات را با شکست روبرو میکند. ما کشوری اهل منطق هستیم و هیچ وقت از مذاکره نگرانی نداشته و نداریم. از ابتدا بحث این بود که از چه موضعی وارد مذاکره شویم که به نفع ملت ماست.
طرفهای غربی و قدرتهای مقابل ما تلاش میکردند شرایط مذاکره به گونهای باشد که ما از موضع ضعف مجبور به مذاکره شویم. نتیجه مذاکره از موضع ضعف، مشخص است.تلاش ما این بود که از موضع قدرت در دفاع از منافع ملی وارد مذاکره شویم.
شرایطی که بعد از انتخابات ریاست جمهوری 1392 پیش آمد، با هدایت هوشمندانه مقام معظم رهبری، موضع ما را به موضع اقتدار تبدیل کرد.
کشوری که میخواهد از منافع ملی خود دفاع کند، باید بداند برای داشتن اقتدار دو مؤلفه اقتدار ملی و داخلی و اقتدار منطقهای شرط اساسی است. اقتدار ملی زمانی به وجود میآید که شما از وحدت و انسجام ملی و وحدت فرماندهی و رهبری برخوردار و اصول، ارزشها و چارچوبی را داشته باشید که از آن پیروی کنید. به همین دلیل مقام معظم رهبری سال 1392 را سال حماسه سیاسی و اقتصادی نامگذاری کردند، چون ما برای اقتدار ملی، احتیاج به یک حماسه داشتیم.این انتخابات با رهبری بسیار دقیقی که برای مشارکت هر چه بیشتر مردم ما به وجود آمد، از کشور ما یک چهره صاحب اقتدار و منسجم و متحد ارائه کرد.
انتخابات ریاست جمهوری سال گذشته و شرایط ایجاد شده پس از آن، برگ برندهای برای ملت ما شد و به امیدهای مخالفان نظام برای اینکه تفرقه، درگیری و یأس در بین مردم ایجاد و باعث حضور کمرنگ آنها در انتخابات شود، پایان داد و به برگ درخشانی در تاریخ سیاسی کشور تبدیل کرد.در کنار این انتخابات و حضور منسجم ملت که مشارکت فعالی داشتند و تبعیت از فرمایشات مقام معظم رهبری برای دفاع از منافع ملی، حضور منطقهای بسیار قدرتمندی را داشتیم و این اقتدار منطقهای میتوانست از طراحی که برای خنثی کردن فتنههای دشمنان در منطقه ایجاد میشد، قابل نتیجهگیری باشد.
کشوری صاحب اقتدار منطقهای است که بتواند اهداف خود را در منطقه به خوبی محقق کند یا حداقل از تحقق فتنهها و طراحیهای دشمنان در منطقه جلوگیری کند و اگر کشوری این توانایی را پیدا کرد، یعنی صاحب اقتدار منطقهای شده است.
اتفاقاتی که در منطقه ما طراحی میشد از جمله حوادث سوریه، عراق، لبنان و... به شدت روی آن سرمایهگذاری شده بود و خوشبختانه این طراحیها به نتیجه نرسید و نقش جمهوری اسلامی ایران در ایجاد ثبات و امنیت در منطقه روشنتر شد و نفوذ و اقتدار ملت و کشور ما را بیشتر نشان داد.
مذاکرات ایران و 1+5 از زمانی آغاز شد که ما بعد از انتخابات از یک موضع اقتدار ملی و هم از موضع اقتدار منطقهای قابل توجهی به خاطر حوادثی که مدیریت شده بود، برخوردار شدیم. بنابراین انتظار خوشبینانه داشتن از مذاکرات به این دلیل صورت گرفت. اینکه در آینده چه اتفاقی میافتد بستگی دارد به اینکه ما در طول زمانی که به سمت جلو میرویم، بتوانیم عوامل اقتدار خود را حفظ و تقویت کنیم.
حتما یکی از طراحیهای مخالفان نظام ما و قدرتهای زیادهخواهی که مقابل ما قرار گرفتند، این است که از این فرصت زمانی استفاده و عوامل اقتدار ما را به ضعف تبدیل و هم اقتدار منطقهای ما را تضعیف کرده و هم اقتدار ملی ما را تضعیف کنند. آنها حتما خوشحال میشوند که در داخل تفرقه و اختلاف ایجاد شود و وحدت و انسجام ملی از بین رفته و نارضایتی صورت گیرد.ما باید هوشمند باشیم و بدانیم در این شرایط به وحدت و انسجام ملی نیاز داریم و باید از رهبری بسیار دقیقی که صورت میگیرد، تبعیت کنیم.
باید از چارچوب، اصول و ارزشهای خود حمایت کرده و از نمایندگانمان که در این صحنه وارد شدند هوشمندانه دفاع کرده و آنها را تقویت کنیم و چهره واحدی از کشور به نمایش بگذاریم که همه در دستیابی به حقوق و منافع ملی، متحد و منسجم هستیم و در کنار آن نیز مراقب توطئههایی که در منطقه دنبال میکنند، باشیم. خنثی کردن طراحیهایی که در منطقه ما صورت میگیرد به اقتدار کل کشورهای منطقه کمک میکند و منافع همه کشورهای منطقه را تأمین خواهد کرد و صلح و آرامش را به منطقه ما بازخواهد گرداند. با توجه به این شرایط تا موقعی که عوامل اقتدار ما حفظ و تقویت شود، مذاکرات میتواند موفق باشد.
*مناسبات تهران - ورشو
*: روابط کنونی تهران و ورشو را چگونه میبینید؟
مهمانپرست: روابط رسمی سیاسی ایران و لهستان به 540 سال قبل باز میگردد. لهستانیها خاطره خیلی خوبی از مردم ایران دارند، در دوران جنگ جهانی مردم ایران علیرغم شرایط سخت آن زمان، ولی پذیرای آوارگان لهستانی بودند. علاوه بر این حدود سه هزار لهستانی در ایران مدفون هستند که نشانگر آن است که پایههای روابط 2 کشور و ملت مستحکم است. لهستان میتواند دریچه ورود به فضای افکار عمومی غرب باشد.در مباحث فرهنگی زمینههای خوبی برای همکاری وجود دارد و در بحثهای دانشگاهی نیز زمینه مساعدی وجود دارد و باید در عرصه گردشگری فعالیت اساسی صورت گیرد.
آقای ظریف در سفر اواخر سال گذشته وزیر امور خارجه لهستان به تهران بر توسعه همکاریهای فرهنگی و گردشگری تأکید کرد و وزیر خارجه لهستان در این باره عنوان کرد که سالانه 600 هزار نفر از اتباع لهستان به ترکیه میروند و این در حالی است که سالانه 200 تبعه لهستانی به ایران سفر میکند.
در حال حاضر حجم روابط تجاری ایران و لهستان کمتر از 70 میلیون دلار است که یکی از عوامل پایین بودن این روابط به خاطر تحریمهای اعمال شده علیه کشورمان است و باید تلاش بیشتری صورت دهیم و بخشهای خصوصی را به مراوده تشویق کنیم. باید در این راستا آژانسهای توریستی را فعال کرد که تورهای تخصصی برگزار کنند. اگر بخشهای خصوصی 2 کشور وارد میدان شوند بهتر میتوانند با هم همکاری کنند. باید وارد فضاهایی شویم که زمینه همکاری تقویت شود.
*برنامههای مهمانپرست در لهستان
*: چه برنامههایی را در دوران سفارتتان در دستور کار دارید؟
مهمانپرست: اولویت ما در کار با لهستان در چند زمینه خواهد بود. در جلسهای که با سفیر لهستان در تهران داشتم بر این مسئله تاکید کردیم. در کنار تشویق شرکتهای فعال در زمینه اقتصادی و توجه به سرمایهگذاریهای مشترک در پروژههای مختلفی که میتوانیم تعریف کنیم، تمرکز ما روی همکاریهای فرهنگی، هنری، گردشگری، دانشگاهی خواهد بود. بیشترین تلاش را باید صورت دهیم که اطلاع رسانی دقیق از ظرفیتهای 2 کشور به مردم ایران و لهستان انجام شود.
امیدواریم با فعال شدن شرکتهای معتبر گردشگری بتوانیم در آینده نزدیک پرواز مستقیم بین 2 کشور را به صورت هفتگی یا هفتهای دو پرواز تعریف کنیم. الان این پرواز برقرار نیست، اما برخی از شرکتها اعلام آمادگی کردند که به صورت چارتر، هفتهای یا در آینده به طور منظم این کار را انجام دهند که یا این پرواز توسط شرکتهای ایرانی انجام شود یا لهستانی. در برنامه هست که به این موضوع توجه بیشتری کنیم. زمانی رفت و آمد تسهیل شود، مردم از نزدیک میتوانند واقعیات را ببینند. توسعه گردشگری میتواند برای دو کشور درآمدزا باشد، ایجاد اشتغال کرده و اطلاعات مردم را به روز کند و منجر به گسترش فعالیتهای تجاری و اقتصادی نیز میشود.
حتما رسانهها باید به ما در این راستا کمک جدی کنند. صدا و سیمای ما همکاری بیشتری کند و انتظار داریم در این عرصه فعالتر وارد شده و خبرگزاریها و رسانههای مختلف وارد صحنه شوند. علاوه بر این، همکاری رسانهای بین دو کشور یکی از اولویتهای ما در این زمینه خواهد بود.
درباره همکاریهای دانشگاهی کارهای خوبی انجام شده است. لهستان دانشگاههای معتبری دارد که در سطح اروپا جایگاه بسیار خوبی دارند و مدارکشان مورد تأیید وزارت علوم است. در حال حاضر پروژههای مختلفی بین دانشگاههای ما و لهستان دنبال میشود که با ملاقاتهایی که صورت دادیم و ملاقاتی که با آقای فرجی دانا وزیر علوم داشتم، این آمادگی برای توسعه همکاریهای دانشگاهی بین 2 کشور به شدت وجود دارد و هیچ محدودیتی در این زمینه نداریم و در این بخش بیشتر کار خواهیم کرد.
در برخی رشتهها در لهستان دانشجویان ما میتوانند تحصیلات خود را ادامه دهند و بالعکس و باید این همکاری را توسعه دهیم.
اگر تمرکز بر دیپلماسی عمومی باشد فضا برای همکاریهای اقتصادی نیز ایجاد میشود و در صورتی که همکاریهای تجاری، فرهنگی و رسانهای توسعه یابد، باعث رشد روابط سیاسی نیز میشود.
ما همیشه سعی کردیم در جهت رفع تنشها در داخل و خارج از منطقه نقش ایفا کنیم. جمهوری اسلامی ایران بزرگ و مقتدر است و توانایی حل تنشهای مختلف را دارد. از اینکه بنده به عنوان سفیر به لهستان میروم و حوادثی که بین روسیه و اوکراین رخ داده و لهستان هم ممکن است وارد این صحنهها شده باشد، انشاءالله از نقش کشورمان برای رفع تنشها و ایجاد ثبات در آن منطقه استفاده میکنیم.
* دلم برای همکاران در رسانههای مختلف و کار شیرین رسانهای، تحلیلی و خبری تنگ میشود
*: دلتان برای سخنگویی تنگ نشده است؟
مهمانپرست: سخنگویی بخشی از زندگی و شخصیت من شد. من سابقه کار رسانهای را از قدیم داشتم و با دوستان زیادی در رسانهها از قدیم همکاری داشتم که این ارتباط هنوز هم ادامه دارد. اما دلم برای همکاران در رسانههای مختلف و کار شیرین رسانهای، تحلیلی و خبری تنگ میشود.
به این کار علاقه داشتم. شاید دوره بسیار سختی را به لحاظ کاری گذراندم، ولی شاید شیرینترین دوره کاری من بود و این کار را با علاقه دنبال کردم. احساس میکردم کار سخنگویی برای یک ملت بزرگ مسئولیت سنگینی است و از اینکه محبت مردم را میدیدم و احساس میکردم مردم از نوع کاری که انجام میشود احساس رضایت میکنند بسیار شیرین بود و خدا را شکر میکنم. اگر توفیقی بود لطف خدا بود و اگر ضعف و کم و کاستی بود دیگر توان ما بیشتر از آن نبود.
بالاخره هر کاری یک دورهای دارد.
*: نشستهای خبری سخنگو در روزهای سهشنبه را از تلویزیون مشاهده میکنید؟
مهمانپرست: سعی میکنم؛ من هیچ وقت از اخبار جدا نمیشوم. بعضی وقتها که درگیر کار دیگری نبودم مشاهده میکردم. صحنههایی که دوستان سوال میکردند، برخی وقتها هم خاطرات شیرینی به ذهنم میآمد.
*: زمانی که سخنگو بودید اتفاق افتاده که خبرنگاران را پیچونده باشید؟
مهمانپرست: کم نه؛ پیچوندن، اگر به نفع کشور باشد حتما باید انجام شود.
هیچ وقت سعی نکردم سؤال خبرنگاری را بی پاسخ بگذارم، ولی بعضی وقتها پاسخی که آنها مورد نظرشان بود با شرایط کشور و منافع ملی ما سازگار نبود. من پاسخی میدادم که رضایت ایجاد شود، هر چند اگر نتیجهای حاصل نشود.
بعضی وقتها به نظر میآمد که خبرنگاران خارجی با برنامهریزی سؤالاتی را مطرح میکنند که یا از یک پاسخ شتاب زده سوء استفاده کرده یا یک مطلب غیرواقعی را در افکار عمومی القا کنند. به نظرم تنها راهحل این بود که همان موقع دقیق، منطقی، با سرعت و بدون کم و کاستی و فاصله زمانی باید پاسخ داده میشد و من تلاش میکردم نتوانند سوء استفاده کرده و این فضای منفی را القا کنند و مردمی که سوال و جواب را میشنوند در جهت تقویت غرور ملی پاسخی را دریافت کنند که از آن در مواجهه با صحنههای مختلف استفاده کنند.
*: برای هر جلسه سخنگویی مطالعه داشتید؟ آیا اتفاق افتاده که پاسخی داده باشید و بعد مورد بازخواست قرار گیرید؟
مهمانپرست: تیم رسانهای که در این بخش کمک میدادند بین 30 تا 40 نفر بودند و برای همه اتفاقاتی که در دنیا میافتاد سوال طراحی و از مسئولان بخشهای مختلف پاسخ درخواست میکردند که بعضی وقتها پاسخها باید از چند مرجع گرفته میشد. گاهی اوقات پاسخهایی که از مراجع مختلف دریافت میشد با همدیگر هم سنخ نبود و اینها باید با هم تلفیق میشد. زمانی که برای مطالعه پاسخها داشتم و برای اینکه از کلمات و واژهها استفاده کنم، فقط یک بار مطالعه سریع آنها بود و بیشتر از این فرصت نبود و در این یک بار مرور سریع باید پاسخهای صحیح را انتخاب، برخی را تصحیح و از کلمات و واژههایی که بار حقوقی و سیاسی مناسب داشته باشد، استفاده میکردم و در همان حالت این تلفیق باید شکل میگرفت. با همه تلاشی که میکردیم شاید میتوانستیم 50 درصد سؤالات را پیشبینی کنیم و 50 درصد بقیه سؤالات چیزهایی نبود که از قبل روی آن فکر کرده باشیم.
تنها راهی که بتوانیم مواضع را دقیق اعلام کنیم این بود که برای همه موضوعات یک چارچوب منطقی و اصولی داشته باشیم که با اصول سیاست خارجی کشور تطبیق داشته باشد. هر مسئلهای که اتفاق میافتاد در آن چارچوب تحلیل و مطابق با آن تحلیل اعلام موضع میکردیم. البته کار سختی بود چون بلافاصله که سؤال طرح میشد باید یک ذهن کاملا آمادهای باشد که آن سؤال جدید در آن چارچوب سریع تحلیل و بلافاصله بدون مکث، پاسخ لازم داده شود که سعی میکردم این کار را انجام بدهم و همکاران نیز خیلی کمک میکردند.
خوشبختانه در طول 43 ماهی که کار سخنگویی را برعهده داشتم مسئولان کمترین اشکال را یادآوری کردند، در مجموع شاید سه بار با من تماس گرفته شد دو بار حالت سؤالی داشت که آیا راجع به فلان موضوع موضعگیری صورت گرفته یا خیر که توضیح دادم و تشکر کردند. یک بار یکی از مسئولان نسبت به موضعی که اتخاذ شد نظر مخالف داشتند و میگفتند این موضع نباید اتخاذ میشد و من توضیحات و دلایل را برای ایشان عنوان کردم و ایشان دلایل را قبول داشت، ولی میگفتند اگر در فضای سیاسی فعلی، پاسخ دیگری داده میشد شاید مناسبتر بود. البته سعی کردیم نظر ایشان را تأمین کنیم، ولی به فاصله کوتاهی وقتی نگرانی ایشان رفع شد، دقیقا همان پاسخی که من اعلام کرده بودم، ایشان نیز همان موضع را بیان کرد.
*: آن مسئول چه کسی بود؟
مهمانپرست: (با خنده) یکی از مسئولان.
*نظر ششمین سخنگو درباره هشتمین سخنگو
*: نظرتان در مورد خانم مرضیه افخم اولین بانوی سخنگوی وزارت امور خارجه چیست؟
مهمانپرست: مدت طولانی است که با خانم افخم در وزارت امور خارجه آشنایی دارم، ایشان یکی از قدیمیترین افراد در حوزه کار رسانه در وزارت امور خارجه است و چند سالی هم به شکلهای مختلف با هم همکاری مستقیم داشتیم و آخرین سمت ایشان هم مدیرکل دیپلماسی عمومی بود که با پیشنهاد من انتخاب شدند.
کار سخنگویی کار بسیار سختی است، به خصوص اگر یک خانم بخواهد کار سخنگویی را انجام دهد کارش سختتر میشود و نفس ورود به این صحنه شهامت و جسارتی میخواهد که من فکر میکنم انجام شدن این کار باعث شد که خانمها بدانند میتوانند در صحنههای مختلف وارد شوند و مسئولیتهای سنگینتری را برعهده بگیرند. از این جهت همه باید استقبال کنیم، ولی از جنبه سختی کار همه باید کمک کنیم. بالاخره کسی که سخنگوی وزارت امور خارجه میشود میخواهد به نمایندگی از یک کشور مواضع را اعلام کند و همه باید کمک کنیم؛ چون این کاری نیست که هر کس ادعا کند در این کار بسیار مسلط است و هیچ خطایی ندارد. ظرفیت هر فردی محدودیتهایی دارد و فقط باید لطف خدا شامل حال فرد بشود.
من به ایشان (خانم افخم) هم گفتهام، با اینکه ورود به این صحنه خیلی سخت بود، ولی ایشان ورود خوبی داشت و همیشه گفتهام دعا میکنیم همواره در کارشان موفق باشند.
*: احتمال میدهید در سالهای بعد وزیر خارجه زن هم در کشور داشته باشیم؟
مهمانپرست: اگر به لحاظ کلیات ریاضی و احتمالات میگویید، چون من ریاضی خواندهام همه چیز احتمال دارد.
*با همه وزرای خارجه راحت کار میکردم
*: شما در دوران منوچهر متکی و علیاکبر صالحی عهدهدار سخنگویی وزارت خارجه بودید، با کدام یک بهتر کار کردید؟
مهماپرست: من با همه وزرای خارجه راحت کار میکردم، نوع مسئولیتها رابطه با وزیر را تغییر میداد. نوع مسئولیت سخنگویی به گونهای است که باید با وزیر رابطه نزدیکی داشت و از لحاظ چارچوب فکری و اصول سیاست خارجی این هماهنگی باید زیاد باشد. من در زمان آقای متکی و صالحی راحتترین و بهترین رابطه کاری را داشتم، خیلی هماهنگ بودیم، چارچوبهای فکری خیلی نزدیک بود و لطف و محبتی که هم آقای متکی و هم آقای صالحی به من داشتند، خیلی زیاد بود. اعتماد و حمایتی که صورت میگرفت باعث میشد من کارم را خیلی بهتر انجام دهم. من هم تلاشم را انجام میدادم.
من از روزی که آقای متکی این مسئولیت را به من پیشنهاد دادند به ایشان گفتم قول نمیدهم نتیجه چیز خوبی از آب در بیاید، ولی قول میدهم هر چه در توان دارم در این کار بگذارم و ایشان هم همواره محبت داشتند. آقای صالحی به همین شدت. با اینکه دوستی و رفاقت من با آقای متکی به حدود 30 سال پیش برمیگردد، و مدت کوتاهی با آقای صالحی آشنا شده بودم؛ ولی ایشان هم به همان شکل محبت و صمیمت داشتند و شخصیت هر دو برای من ارزنده بود.
فکر میکنم دوستانی که در وزارت خارجه مسئولیت داشتند همگی از بهترینها بودند، چون حوزه سیاست خارجی حوزه منافع ملی است و خطوط اصلی سیاست خارجی توسط مقام معظم رهبری ترسیم و دستگاه سیاست خارجی مجری این سیاستها میشود، به همین دلیل ما کمتر متأثر از جریانهای سیاسی و رقابتهای داخلی آنها هستیم. در صحنههای سیاست خارجی افراد با سلیقههای مختلف با هم کار کرده و از ظرفیتهای هم بهتر استفاده میکنند.
همه مدتی را که در وزارت خارجه کار میکردم دوران خوبی برای خودم میدانم و از همه مطالب زیادی یاد گرفتم. ممکن است هر کسی در یک جنبه قویتر و در جنبه دیگر فرد دیگری قابلیت بهتری داشته باشد، ولی در مجموع بهترین سرمایههای کشور دوستانی بودند که در وزارت خارجه حضور داشتند و دارند.
*هیچ وقت پشیمان نشدم
*: بعد از اینکه از سمت سخنگویی برای ثبت نام در انتخابات ریاست جمهوری استعفا دادید، پشیمان نشدید؟
مهمانپرست: اهمیت انتخابات سال 92 در وضعیت کشور برای من مثل روز روشن بود که یک انتخابات خوب چقدر میتواند موقعیت کشور را برای پیشرفتهای بعدی آماده کند و انتخاباتی که خدای نکرده با حضور کم مردم و بعضی از اختلافات برگزار میشد، چقدر میتوانست هزینه برای کشور ایجاد کند. شاید دقیقترین مطالب را مقام معظم رهبری در رابطه با اهمیت این انتخابات به شکلهای مختلف مطرح میکردند که مهمترین آن نامگذاری سال 92 به عنوان سال حماسه سیاسی و اقتصادی بود. در سال 92 مهمترین رویداد سیاسی انتخابات ریاست جمهوری بود و معلوم بود زمانی مقام معظم رهبری به حماسه اشاره میکنند منظورشان ایجاد حماسه در این انتخابات است. حماسه فرق میکند با انجام یک انتخابات به شکل خوب، حماسه خیلی فراتر از آن است. حماسه یعنی سیلی از حضور مردم، یعنی ایجاد یک برگ جدید در تاریخ کشور. تلاش دشمنان نظام هم در جهت این بود که این انتخابات خوب برگزار نشود، کمرنگ باشد و مردم مشارکت نکنند.
تمام طراحیها برای صدور قطعنامهها، تحریمها و محدودیتها این بود که مردم با مشکلات اقتصادی روبرو شده، بیکاری ایجاد و نارضایتی زیاد شود و نارضایتیها به اعتراض تبدیل شود و مجددا به حوادثی که در سال 88 ایجاد شده بود دامن زده و این انتخابات را به نقطهای تبدیل کنند که ضربه اساسی به نظام وارد سازند. همه ما وظیفه داشتیم کاری کنیم که هدف دشمن به نتیجه نرسد و خواست مقام معظم رهبری محقق شود. هر کدام از ما وظیفه داشتیم تلاش کنیم که مردم هر چه بیشتر مشارکت کنند. به نوبه خودم احساسم این بود که میتوانم بخشی از مردم خودمان را تشویق به حضور در انتخابات کنم. احساس میکردم اگر بخش بزرگی از جوانان کشور بدانند حضورشان چقدر موثر است، میتوانند به ایجاد حماسه کمک کنند.
برایم اصلا مهم نبود که ورود به این صحنه موقعیت شغلی یا اجتماعی من را بالاتر برده یا پایینتر میآورد.
اگر مهم بود با اینکه منع قانونی نداشت، از سخنگویی استعفا نمیکردم، هیچ کدام از دوستان هم استعفا نکردند. همه دوستانی که در جاهای مختلف مسئولیت داشتند و دائم با تریبون سر و کار داشتند تا آخر ادامه دادند.
یک بار از من پرسیدند گفتند که با چه کسی مشورت کردی و من گفتم با خدا. هر کسی برداشتی کرد. من استخاره کردم، چون آن چه که در نیت من بود این بود که کاری انجام دهم که به نفع کشور باشد و فکر میکردم میتوانیم با حضور چهرههایی که میتوانند مشوق باشند شوری را در انتخابات ایجاد کنیم. وارد صحنه شدم و با اصرار خودم از سخنگویی استعفا کردم.
آقای صالحی همیشه محبت داشت و در اولین روزی که به عنوان سرپرست وزارت خارجه تعیین شدند صحبت کوتاهی با هم داشتیم و من به ایشان عرض کردم که بنده نه اصراری به ماندن در این سمت دارم نه اصراری به رفتن. ایشان هم گفت این حرفی که شما می زنید یعنی چه؟ گفتم یعنی شما سرپرست جدید وزارت خارجه هستید و مدیرانی که باید با شما کار کنند را خودتان باید انتخاب کنید و دستتان باز باشد. اصلا نگران نباشید از اینکه مشکلی پیش بیاید. ایشان گفتند تا وقتی من وزیر هستم تو سخنگویی. هر وقت هم میگفتم که میخواهم به ماموریت بروم و سخنگویی را به کس دیگری واگذار کنید، از دست من ناراحت میشدند.
شب قبل از ثبت نام در انتخابات به آقای صالحی زنگ زدم و به ایشان اطلاع دادم و با هیچ کس دیگر این موضوع را مطرح نکردم و بلافاصله بعد از ثبت نام به دفتر آقای صالحی زنگ زدم و پیش ایشان رفتم و گفتم خواهش میکنم فرد دیگری را برای سخنگویی تعیین کنید که ایشان قبول نمیکرد و میگفتند منعی ندارد و اگر شما بخواهید مراعات کنید در این چند روزه میتوانید صحبت نکنید و فرد دیگری صحبت کند. استدلالم این بود که جایگاه سخنگویی مهم است و برای آن زحمت زیادی کشیده شده و نباید تضعیف شود و اگر ما افراد در سطح پایینتری را به صورت موقت برای این کار بگذاریم سخنگویی ضربه میخورد. ایشان گفت پیشنهادت چیست؟ گفتم یکی از معاونان را برای این کار در نظر بگیریم که چند نفر مطرح شدند و من دلایل خودم را مطرح کردم و ایشان گفتند نظر شما روی چه فردی است؟ من گفتم آقای عراقچی.
ایشان گفت به چه دلایلی؟ من عنوان کردم و ایشان هم تایید کردند، ولی هنوز فکر میکردند برای دوره موقت این گزینه را عنوان کردهام. گفتند متن نامهنگاریها را برای کنارهگیری موقت و آمدن فرد موقت تنظیم کنم و من هم در متنی که تنظیم کردم کلمه موقت را برداشتم و زمانی ایشان موافقت کرد، من را بغل کرد و گفت ببین چه کار کردی! ایشان دوست نداشت، این تغییر صورت گیرد، من فکر می کردم مصلحت این است که همزمان این کار (سخنگویی و کاندیداتوری در انتخابات) را انجام ندهیم.
من آقای عراقچی را مناسبترین فرد برای این سمت میدانستم، هنوز هم فکر میکنم ایشان ویژگیهای خیلی بارزی دارد که برای تشریح مسائل میتواند به کشور کمک کند.
هیچ وقت از اینکه چنین کردم، پیشمان نشدم، همیشه خدا را شکر کردم چون سعی کردم کارها را براساس رضایت خدا انجام دهم. هر موقعیتی که باشد و کاری از دستمان برآید، انجام میدهم.
*: آیا برای انصراف از کاندیداتوری در انتخابات توصیهای به شما شد؟
مهمانپرست: هیچ توصیهای نشد. من بعدازظهر روز آخر ثبت نام اقدام به ثبت نام کردم و و خیلی از کسانی که در لحظات پایانی اقدام به ثبت نام کردند خیلی قابل انتظار نبود از جمله اینکه همگی با هم آمدند. خواسته یا ناخواسته تعداد افرادی که ثبتنام کردند حدود 40 نفر شده بود و معلوم بود با 40 نفر نمیشود رقابتی را برای ریاست جمهوری برگزار کرد و در دنیا نیز مرسوم نیست. منطقی این بود که این تعداد باید به زیر 10 نفر کاهش یابد. به دوستان گفته بودم اگر احساس میکردم میتوانم جزو افرادی باشم که اجازه رقابت پیدا میکنند، حتما تا آخرش میماندم.
*: در این مدت کجا بودید؟ در مدتی که از سخنگویی استعفا دادید تا الان که به عنوان سفیر منصوب شدهاید؟
مهمانپرست: بعد از استعفا از سخنگویی هنوز رئیس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانهای و معاون وزیر بودم و در شورای معاونان نیز حضور داشتم تا زمانی که انتخابات پایان یافت و دولت جدید روی کار آمد. روزی که قرار بود جلسه رای اعتماد وزیر خارجه برگزار شود، روز پنجشنبه بود و من به جای آقای صالحی برای سخنرانی در جمع دانشجویان خارج از کشور در مشهد حضور داشتم. بعد از اینکه رای اعتماد انجام شد، روز جمعه به من تلفن زدند که شنبه صبح جلسه شورای معاونان با حضور آقای ظریف و صالحی برگزار میشود که جمعه شب بازگشتم و شنبه صبح جلسه خوبی برگزار شد.
اکثریت دوستان و معاونان به آقای ظریف اعلام کردند که اگر بخواهد جابه جایی صورت دهد همه آماده هستند. سیستم وزارت خارجه این گونه است که مدیریت چرخشی است و امر غیرطبیعی محسوب نمیشود و ایشان هم تشکر کرد و بعد هر کدام از ما حدود نیم ساعت برای برنامههای آینده با آقای ظریف جلسه خصوصی داشتیم. آقای ظریف به من گفتند برنامه شما چیست و من گفتم میخواهم بروم ماموریت. ایشان گفتند واقعا؟ من هم گفتم یکی دو سال است اصرار داشتم بروم ماموریت، ولی به هر دلیلی نشد. یک کم با هم شوخی کردیم و بحث ثبت نام در انتخابات مطرح شد و من نظرم را صریح میگفتم و ایشان هم از اینکه راحت حرفم را بیان میکنم، تشکر کرد. گفتند باشد من سعی میکنم کار شما را سریع انجام دهم و حتی سر محل ماموریت صحبتهایی با هم کردیم. ایشان گفتند فعلا کار را با شدت ادامه دهید، فرد خاصی در ذهن من به جای شما نیست و با هم مشورت میکنیم.
درباره سخنگویی هم صحبت شد که گفتند فکر میکنم اگر سخنگوی خانم داشته باشیم آثار مثبتی داشته باشد و حتی روی فردش با هم مشورت داشتیم تا اینکه روز تودیع و معارفه صورت گرفت که تودیع و معارفه من، آقای عراقچی و خانم افخم بود. قبل از مراسم تودیع و معارفه چند دقیقه با آقای ظریف صحبت داشتم که گفتند حکم مشاور وزیر را برای شما صادر کردم و کارهای ماموریتتان در حال انجام است و در مقطعی هم به دنبال انجام کارهای ماموریت و ملاقاتها بودم.
*: محل سفارت کنونی (ورشو) پیشنهاد شما بود؟
مهمانپرست: معمولا در شورای معاونان افرادی که مدنظر تصدی پست سفارت هستند مطرح میشوند و جمع بندی صورت میگیرد و فهرست پیشنهادی را وزیر خارجه به ریاست جمهوری معرفی میکند و نظر رئیس جمهور نظر نهایی و تعیین کننده است و ایشان با همکاران خود بررسی میکنند و اگر پیشنهاداتی در جهت تغییر، اصلاح یا تأیید افراد دارند بیان میکنند و وقتی این سیکل نهایی و افراد مشخص شدند به کشور مورد نظر معرفی و درخواست آگرمان به آن کشور داده میشود. مرسوم است که سفرا قبل از اعزام ماموریت با رئیس جمهور دیدار دارند.
*: خاطرهای از دوران سخنگویی دارید که برای ما بگویید؟
مهمانپرست: همه این صحنهها خاطره است. من کارم را به عنوان سخنگو در سختترین شرایطی که برای کشور در سال 88 به وجود آمده بود شروع کردم. اختلاف سلیقهها و دیدگاهها به رسانهها کشیده شده بود. روز اول به آقای متکی گفتم برای اینکه کارم را شروع کنم میخواهم دو اقدام را انجام دهم اگر مخالفید بفرمایید. گفتم میخواهم با برخی از مسئولان کشور یک جلسه داشته باشم و چارچوبهای فکری و دیدگاهشان را راجع به مسائل بدانم. ایشان تأیید کرد و ملاقاتها انجام شد. به ایشان همچنین عرض کردم برای کار موفق در سخنگویی ما حتما احتیاج داریم به رسانهها اعتماد کرده و با همه کار کنیم، نمیتوانیم برخی رسانهها را حذف و برخی را وارد کار کنیم. به همین خاطر احتیاج داریم فضای اعتماد و صمیمیت با رسانهها را ایجاد کنیم که ایشان گفت من حرف شما را قبول دارم و از این رویه حمایت میکنم.
اولین جلسهای که میخواستیم برای دبیران بخشهای سیاسی برگزار کنیم از همه سلیقههای مختلف دعوت کرده بودیم برخی دوستان میگفتند شاید مطالب محرمانه را به بیرون منتقل کنند من گفتم غیر از این نمیتوانم کار کنم. جلسه اول که گفتم میخواهم این کار را انجام دهم و هر دو هفته یک بار جلسات منظم چند ساعته داشته باشیم، خیلی از دوستان در رسانهها با لحن خیلی تند انتقادات خود را مطرح و گفتند شما چنین نمیکنید که گفتیم با هم قرار میگذاریم و ببینیم چه میشود و خواستیم مطالب خبری نشود. مطلبی از این جلسه منتشر شده بود که در جلسه دوم توصیه کردیم چنین کاری صورت نگیرد و از جلسه بعد مشکل حل و فضای بهتری ایجاد شد.
یکی از کارهای دیگری که به آن معتقدم بودم این بود که سخنگو با تیم رسانهای به کشورهای دیگر سفر و با سخنگویان وزارت خارجه آن کشور ارتباط داشته باشد و آنها میزبانی کنند و متقابلا ما نیز چنین کنیم. خاصیتهای این کار این بود وقتی تیمهای رسانهای را از رسانههای مختلف با خود میبردیم خود به خود در سفر بین آنها رفاقتی ایجاد میشد و این کم کم اثر خوبی در مجموعه ما گذاشت و فضای راحتی با خبرنگاران داشتم.
*: بالاخره نگفتید طرفدار کدام یک از تیمهای فوتبال هستید؟ آیا هنوز هم اهل ورزش هستید؟
مهمانپرست: قبلا بیشتر ورزش میکردم، الان کمتر. موقعی به ماموریت میرویم سرمان خلوتتر است و برنامههای زندگی قابل تنظیمتر؛ به سن و سالمان که نگاه میکنیم میبینیم ورزشهایی که تحرک ندارد مثل پینگ پینگ و شطرنج مناسبتر است.
پینگ پنگ ورزش آموزش و پرورشیها و ورزش معلمهاست. من کارم را از معلمی شروع کردم و همیشه احساس یک معلم را داشتم و فکر نمیکنم بتوانم خودم را از این فضا جدا کنم، همیشه ارتباطم با دوستان قبلی برقرار است و بهترین و ماندنیترین دوستانم همانها هستند.
*: نظرتان را درباره مقام معظم رهبری بفرمایید.
مهمانپرست: هر چقدر خدا را شکر بکنیم که از وجود چنین نعمتی برخورداریم باز هم کافی نیست. مردم ما خیلی قدرشناسند و علاقه خود را به شکلهای مختلف به ایشان نشان میدهند، ولی کسانی که در صحنههای مختلف قرار میگیرند بحرانهای بزرگ را میبینند متوجه میشوند که چه مقدار وجود و تدابیر ایشان فتنهها و دشمنیها را از سر این ملت رفع میکند، بدون اینکه آنها متوجه باشند، آن وقت قدر این نعمت را بیشتر میدانند.
دوران بعد از انقلاب حوادث بسیار سنگینی را پشت سر گذاشتیم، شاید حوادث زیادی در طول دوران رهبری ایشان رخ داده که واقعا به بهترین شکل ممکن این شرایط مدیریت شده به خصوص ظرف این چند سال گذشته.
نمیدانم چه شکلی میشود این همه دقت و ظرافت را سپاسگزاری کرد و قدر این نعمت را دانست. باید دعا کنیم برای سلامتی ایشان و اینکه سایه ایشان بر سر ملت ایران باشد.
*: نظر شما درباره آقای احمدینژاد چیست؟
مهمانپرست: ایشان رئیس جمهور کشور بودند و ما باید به همه روسای جمهور احترام بگذاریم.
*: اگر بخواهید ایشان را توصیف کنید.
مهمانپرست: باید اول بدانیم هر کسی که منتخب ملت است جایگاه مهمی دارد، چون مردم انتخاب کردند، حتما ویژگیهای مثبتی داشته و حتما ضعفهایی داشته و هیچ فردی کامل نیست. باید از شخصیتهای کشور تقدیر و حمایت کرده و از آنها به عنوان ظرفیت استفاده شود. روسای جمهوری که در گذشته داشتیم هر کدام خواستند گام خوبی را برای کشور بردارند.
فکر میکنم در دوران آقای احمدینژاد در برخی زمینهها توانستیم با جهش خوبی مواجه شویم و در برخی زمینهها ممکن است دوستان نظرات دیگری داشتند که شاید سلیقههای آنها متفاوت بود. باید یاد بگیریم همه با هم کار کنیم و از ظرفیتهای هم استفاده کرده و همدیگر را حذف نکنیم، به حدی از بلوغ سیاسی برسیم که بدانیم داشتن دیدگاهها و سلیقههای مختلف میتواند برای یک کشور نعمت باشد. قرار نیست ما همه یک جور حرف بزنیم، یک جور فکر کنیم و یک جور سلیقه داشته باشیم. اگر هماهنگی بین دیدگاههای مختلف و جریانهای سیاسی مختلف را در جهت رسیدن به منافع ملی تمرین کنیم، حتما کشورمان پیشرفت سریعتری خواهد داشت.
*: محمدجواد ظریف را در یک جمله خلاصه کنید.
مهمانپرست: ایشان یکی از سرمایههای ملی ماست. آقای ظریف یکی از مسلطترین دیپلماتهای ما در عرصه بینالمللی بوده و هست و حتما کشور باید از این ظرفیت بهرهمند شود.
* نظر مهمانپرست درباره آلن ایر
*: نظر مهمانپرست درباره آلن ایر سخنگوی فارسی زبان وزارت خارجه آمریکا؟
مهمانپرست: معتقدم هر کسی حتی اگر در جبهه مخالف ما قرار گرفته، اگر تواناییها و هوشمندیهایی داشته باشد باید استفاده کنیم. اعتقاد دارم ما اینقدر باید قوی و هوشمند باشیم که کسی نتواند بر ما غلبه کند. نباید دنبال این باشیم که افراد ضعیف و ناتوان همیشه در کنار ما باشند.
همیشه به دوستان میگفتم افرادی را که از همه تواناتر و زرنگتر هستند را برای کار میپسندم، اگر اینقدر توانایی داشته باشند که از زرنگیشان استفاده و بر ما غلبه کنند، نوش جانشان؛ توانا بودند؛ ولی اگر نتوانستند بدین معناست که ما به حدی از توانایی رسیدیم که از هیچ فرد و شرایطی نگران نیستیم.
ایشان به زبان فارسی آشنایی دارد، البته هر کسی میتواند اشکالاتی داشته باشد و هیچ کس نمیتواند ادعا کند به زبانی مسلط است، ولی معلوم است ایشان کار کرده و از نوع ادبیات و ضرب المثلهایی که استفاده میکند، مشخص است. ایشان باید تلاش بیشتری کند که در اعلام مواضع حتما احترام به حقوق یک ملت بزرگ و سر تعظیم فرو آوردن به عظمت یک ملتی که برای استقلالشان بهترین عزیزانشان را فدا کردند، اولویت باشد.
* حق متکی نبود که با وی چنین برخوردی شود
*: نظر شما درباره برکناری آقای منوچهر متکی وزیر خارجه اسبق آن هم در حین ماموریت چه بود؟
مهمانپرست: آقای متکی یک چهره زحمتکش، خدوم و پرتلاش بودند و در صحنههای مختلفی که مسئولیت داشتند زحمات زیادی کشیدند. حق ایشان نبود که با ایشان اینگونه برخورد شود، ولی چون آقای متکی فرد مومن و معتقدی هستند شاید با یک آرامش خاصی با این مسئله روبرو شد و توکل به خدا و ایمانی که داشت کمک کرد که ایشان شرایط و فراز و نشیبهای سیاسی را راحتتر درک کند.
به نظرم این اقدامی که صورت گرفت را باید تسامح یا غفلت از یک اقدام دقیق نام بگذاریم. شاید قرار نبود، اصلا به این شکل اقدامی صورت گیرد. اشتباهاتی که شاید در سطوح پایین توسط برخی از دوستان در اعلام این مطلب و خبری کردن آن صورت گرفت، منجر به این مسئله شد. شاید هیچ کس نمیخواست چنین اقدامی که با آبروی کشور سازگاری نداشت صورت گیرد، ولی نوع برخورد آقای متکی با این حادثه نشان دهنده بزرگی شخصیت و اعتقاد و ایمان ایشان بود.
*: ناگفتههایی هست که از برخوردی که با شما در نیویورک توسط منافقان صورت گرفت، برای ما بیان کنید؟
مهمانپرست: خیلی برای منافقان سخت بود که در عرصههای بینالمللی موقعیت برتر داشته و مورد توجه همگان قرار بگیریم. در مقاطع مختلف با اینکه روسای جمهور با سلیقههای مختلف داشتیم ولی هر فردی که از جمهوری اسلامی در صحنههای بینالمللی از جمله سازمان ملل حضور داشت همیشه مورد توجه بود. این به خاطر جایگاه برجسته کشور است. منافقین از این حوادث ناراحت بودند و احساس میکردند پشتوانه مردمی ندارند و میخواستند صحنههایی را ایجاد کنند که ضربهای به کشور بزند.
پس از پایان سخنرانی آقای احمدینژاد، من و دو تن از مدیران کل وزارت خارجه راهی هتل محل اقامت شدیم. لازم است بگویم که تنها برای روسای جمهور و وزرا ماشینهای اسکورت و حفاظت در نظر گرفته میشود و بقیه هیأتها مجبورند مسیر منتهی به هتل را پیاده طی کنند. در طی مسیر چند نفر سعی کردند مزاحمت ایجاد کنند، در ابتدا سعی میکردند با توهین و بستن راه ما باعث شوند که ما اقدامی را صورت دهیم، کمکم تعدادشان زیاد شد و بعد از چند دقیقه 100 تا 150 نفر به سرعت خودشان را رساندند و خیلی تلاش میکردند من را به شدت عصبانی کنند و جلوی راهم را میبستند که من با دست آنها را کنار بزنم؛ ولی من چنین نکردم، 40 تا 50 نفر هم با دوربین فیلمبرداری میکردند و کلمات زشتی به کار میبردند و متاسفانه پلیس هم اقدامی را صورت نداد.
*: نظر شما در خصوص دیپلماسی نهضتی چیست؟
مهمانپرست: دیپلماسی نهضتی و نهضت یعنی حضور مردم. معمولا در کشورهایی از این واژه استفاده میشود که مردم نقشی در اداره حکومت ندارند و ما معتقدیم اگر در هر کشوری بر مردم و اکثریت آنها تکیه شود و آرا اکثریت مردم ملاک باشد آن کشور میتواند استقلالش را حفظ و پیشرفت کند و هم ظرفیتهایی را برای ثبات و امنیت ایجاد کند. پایه ثبات و اقتدار کشورها تکیه بر مردم است. جاهایی که یکسری دیکتاتور روی کار میآیند و با کمک قدرتهای خارجی کارشان را ادامه میدهند و به حمایت مردمی توجه نمیکنند، مشکل ایجاد میشود.
اگر میگوییم دیپلماسی نهضتی یعنی کمک کنیم مردم در اداره کشورشان سهم داشته باشند و به آرای آنها توجه شود. این کاملا با اصولی که غربیها به آن معتقدند سازگار است. آنها میگویند دموکراسی ما میگوییم مردمسالاری.
همه باید کمک کنیم که در کشورهای مختلف مردم تعیین کننده باشند و حرف آخر در ادراه کشور را بزنند. کشور ما در این زمینه الگو شده و شاهد تاثیر این پدیده در کشورهای دیگر منطقه نیز بودیم. در خیلی از کشورها که در منطقه با دیکتاتوری اداره میشد دموکراسی حاکم شده است. ما معتقد به مردم و مردمسالاری هستیم و معتقدیم دیکتاتورها باید صحنه را به مردم واگذار کنند. اگر حتی ادعای تامین منافع کشور را دارند بدانند این منافع با حضور و مشارکت مردم بیشتر تامین میشود.اگر حتی نگران اقتدار خودشان هستند، مردم را شریک کار کنند حتما حکومتشان ثبات بیشتری پیدا میکند تا تکیه به قدرتهای دیگر.
*: نظرتان را درباره حاج قاسم سلیمانی بفرمایید.
مهمانپرست: ما شخصیتهای ارزندهای در کشور داریم که همه وجودشان را برای این کشور گذاشتند، بعضی از آنها به شهادت رسیدند و مسیری که شروع کرده بودند با شهادت به انتها رساندند و برخیها بارها تا مرز شهادت رفتند و آمادگی شهادت را همیشه داشتهاند و با تمام وجود برای این کشور خدمت کردند، قطعا یکی از ارزشمندترین فرزندان این کشور حاج قاسم سلیمانی است.
*: به عنوان سؤال آخر تا حالا روی صندلی لهستانی نشستهاید؟
مهمانپرست: شاید تا الان نشسته باشم، ولی آن زمان نمیدانستم لهستانیه، اما الان بیشتر حواسم جمع شده است.