مشرق-ابن عباس روایت کرده است که رسول خدا حضرت محمد صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم در حالى که یارانش از فضیلت ماه شعبان سخن مىگفتند فرمود: شعبان ماه شریفى است، و آن ماه من است، و فرشتگانى که حامل عرشند آن را بزرگ مىدارند و حقّش را مى شناسند.
و آن ماهى است که در آن روزی مؤمنان به خاطر ماه رمضان افزون مى‌شود، و بهشت، زینت و آراسته مى‌گردد.
و به این جهت نامش را شعبان گذاشتند که روزی‌هاى مؤمنان در آن تقسیم مى‌شود، و آن، ماه عمل است، و در آن هر حسنهاى هفتاد برابر مى‌شود، و سیئه پاک و گناهان آمرزیده مى گردد، و عمل نیک، مورد قبول قرار مى گیرد.
پروردگار با عظمت در آن ماه به بندگانش مباهات مى‌کند و از عرش خویش به روزه داران و عبادت کنندگان خود نظر مى‌افکند، و در برابر حاملان عرش خود به آنها مباهات مى‌کند.
در این هنگام، حضرت علىّ بن ابى‌طالب علیه السّلام از جا برخاست و عرض کرد: پدر و مادرم به فدایت اى رسول خدا! فضایل این ماه را بیشتر بیان کنید، تا میل به روزه گرفتن و عبادت کردن در این ماه، در ما افزون شود، و به تهجّد و شب زنده دارى بپردازیم.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم فرمود: هر کس روز اول ماه شعبان را روزه بگیرد خداوند براى او هفتاد حسنه مى نویسد، و هر حسنهاى برابر با (ثواب) یک سال عبادت است.
و هر کس دو روز از ماه شعبان را روزه بگیرد، گناهانى که باعث نابودى اویند، آمرزیده مى شوند.
و هر کس سه روز در ماه شعبان را روزه بدارد، هفتاد درجه در بهشت از درّ و یاقوت براى او بالا برده خواهد شد.
و هر کس چهار روز از ماه شعبان را روزه بگیرد، در روزى او گشایش حاصل مى شود.
و هر کس پنج روز از ماه شعبان را روزه بدارد، خداوند محبّت او را در دلهاى مردم قرار مىدهد.
و هر کس شش روز از ماه شعبان را روزه بگیرد، خداوند هفتاد نوع بلا را از او دور مى سازد.
و هر کس هفت روز از ماه شعبان را روزه بدارد، از ابلیس و دستیارانش و وسوسهها و اشارات وسوسه انگیز وى در امان مىماند.
و هر کس هشت روز از ماه شعبان را روزه بگیرد از دنیا رحلت نمىکند مگر آنکه از آب چشمه حوضهاى قدس سیراب شود. ( ... حَتَّى یُسْقَى مِنْ حِیَاضِ الْقُدْسِ)
و هر کس نه روز از ماه شعبان را روزه بگیرد منکر و نکیر به هنگام سؤال، با وى مهربان و با عطوفت خواهند بود.
و هر کس ده روز از ماه شعبان را روزه بگیرد، خداوند قبر او را هفتاد ذراع در هفتاد ذراع وسعت مى دهد.
و هر کس یازده روز از ماه شعبان را روزه بگیرد، یازده مناره از نور بر فراز قبرش نصب مى شود.
و هر کس دوازده روز از ماه شعبان را روزه بگیرد، هفتاد هزار فرشته هر روز او را در قبرش زیارت مى کنند تا زمانى که در صور بدمند.
و هر کس سیزده روز از ماه شعبان را روزه بگیرد، فرشتگان هفت آسمان براى او طلب آمرزش مى کنند.
و هر کس چهارده روز از ماه شعبان را روزه بدارد به چهار پایان و درندگان حتّى ماهیان دریاها الهام مى شود که براى او طلب آمرزش کنند.
و هر کس پانزده روز از ماه شعبان را روزه بگیرد، پروردگار عزیز و مقتدر او را مورد خطاب قرار مى دهد که: به عزّتم قسم که تو را در آتش نمى سوزانم.
و هر کس شانزده روز از ماه شعبان را روزه بدارد، هفتاد دریاى آتش براى او خاموش مى شود.
و هر کس هفده روز از ماه شعبان را روزه بگیرد، تمام درهاى آتش به روى او بسته خواهد شد.
و هر کس هجده روز از ماه شعبان را روزه بگیرد، تمام درهاى بهشت به روى او باز مى گردد.
و هر کس نوزده روز از ماه شعبان را روزه بگیرد، هفتاد هزار قصر از درّ و یاقوت در بهشت به وى عطا مى شود.
و هر کس بیست روز از ماه شعبان را روزه بدارد، هفتاد هزار از حوریان بهشتى را به همسرى او درآورند.
و هر کس بیست و یک روز از ماه شعبان را روزه بگیرد، فرشتگان به وى خوش آمد مى گویند و بالهاى خویش را بر بدن او مى سایند.
و هر کس بیست و دو روز از ماه شعبان را روزه بگیرد، هفتاد هزار جامه از سندس و استبرق بر او مى پوشانند.
و هر کس بیست و سه روز از ماه شعبان را روزه بدارد، به هنگام بیرون آمدن از قبر، مرکبى از نور براى او آماده مى کنند، و او بر آن مرکب نور سوار مى‌شود و به سوى بهشت به پرواز در مى آید.
و هر کس بیست و چهار روز از ماه شعبان را روزه بگیرد، اختیار شفاعت هفتاد هزار نفر از اهل توحید به او کرامت مى شود.
و هر کس بیست و پنج روز از ماه شعبان را روزه بگیرد، امان بیزارى از نفاق به او داده مى شود.
و هر کس بیست و شش روز از ماه شعبان را روزه بگیرد، خداوند جواز عبور از صراط را به او عنایت مى فرماید.
و هر کس بیست و هفت روز از ماه شعبان را روزه بگیرد، خداوند برات رهایى او را از آتش جهنّم صادر مى کند.
و هر کس بیست و هشت روز از ماه شعبان را روزه بگیرد، چهرهاى نورانى و شاد پیدا مى کند.
و هر کس بیست و نه روز از ماه شعبان را روزه بگیرد، (مقام و منزلت ناشى از) خشنودى پروردگار بزرگ را که بزرگترین پاداشهاست به دست مى آورد.
و هر کس سى روز از ماه شعبان را روزه بدارد، جبرئیل او را از پیشگاه عرش مورد خطاب قرار مى دهد که: اى مرد! عمل خود را از سر گیر، و از نو شروع به کار کن، زیرا گناهان گذشته تو همه آمرزیده شد(البته به جز حق الناس)، و این گفته پروردگار عالمیان است که: اگر گناهان تو به شماره ستارگان آسمان و قطره هاى باران و برگهاى درختان و به تعداد شنهاى بیابان و به شماره روزهاى دنیا باشد، من همه آنها را آمرزیدم، و انجام این کار در ازاى روزه دارى تو در ماه شعبان از براى خداوند گران نیست.
ابن عبّاس مى گوید که: این ثواب روزه دارى در ماه شعبان است.
و آن ماهى است که در آن روزی مؤمنان به خاطر ماه رمضان افزون مى‌شود، و بهشت، زینت و آراسته مى‌گردد.
و به این جهت نامش را شعبان گذاشتند که روزی‌هاى مؤمنان در آن تقسیم مى‌شود، و آن، ماه عمل است، و در آن هر حسنهاى هفتاد برابر مى‌شود، و سیئه پاک و گناهان آمرزیده مى گردد، و عمل نیک، مورد قبول قرار مى گیرد.
پروردگار با عظمت در آن ماه به بندگانش مباهات مى‌کند و از عرش خویش به روزه داران و عبادت کنندگان خود نظر مى‌افکند، و در برابر حاملان عرش خود به آنها مباهات مى‌کند.
در این هنگام، حضرت علىّ بن ابى‌طالب علیه السّلام از جا برخاست و عرض کرد: پدر و مادرم به فدایت اى رسول خدا! فضایل این ماه را بیشتر بیان کنید، تا میل به روزه گرفتن و عبادت کردن در این ماه، در ما افزون شود، و به تهجّد و شب زنده دارى بپردازیم.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم فرمود: هر کس روز اول ماه شعبان را روزه بگیرد خداوند براى او هفتاد حسنه مى نویسد، و هر حسنهاى برابر با (ثواب) یک سال عبادت است.
و هر کس دو روز از ماه شعبان را روزه بگیرد، گناهانى که باعث نابودى اویند، آمرزیده مى شوند.
و هر کس سه روز در ماه شعبان را روزه بدارد، هفتاد درجه در بهشت از درّ و یاقوت براى او بالا برده خواهد شد.
و هر کس چهار روز از ماه شعبان را روزه بگیرد، در روزى او گشایش حاصل مى شود.
و هر کس پنج روز از ماه شعبان را روزه بدارد، خداوند محبّت او را در دلهاى مردم قرار مىدهد.
و هر کس شش روز از ماه شعبان را روزه بگیرد، خداوند هفتاد نوع بلا را از او دور مى سازد.
و هر کس هفت روز از ماه شعبان را روزه بدارد، از ابلیس و دستیارانش و وسوسهها و اشارات وسوسه انگیز وى در امان مىماند.
و هر کس هشت روز از ماه شعبان را روزه بگیرد از دنیا رحلت نمىکند مگر آنکه از آب چشمه حوضهاى قدس سیراب شود. ( ... حَتَّى یُسْقَى مِنْ حِیَاضِ الْقُدْسِ)
و هر کس نه روز از ماه شعبان را روزه بگیرد منکر و نکیر به هنگام سؤال، با وى مهربان و با عطوفت خواهند بود.
و هر کس ده روز از ماه شعبان را روزه بگیرد، خداوند قبر او را هفتاد ذراع در هفتاد ذراع وسعت مى دهد.
و هر کس یازده روز از ماه شعبان را روزه بگیرد، یازده مناره از نور بر فراز قبرش نصب مى شود.
و هر کس دوازده روز از ماه شعبان را روزه بگیرد، هفتاد هزار فرشته هر روز او را در قبرش زیارت مى کنند تا زمانى که در صور بدمند.
و هر کس سیزده روز از ماه شعبان را روزه بگیرد، فرشتگان هفت آسمان براى او طلب آمرزش مى کنند.
و هر کس چهارده روز از ماه شعبان را روزه بدارد به چهار پایان و درندگان حتّى ماهیان دریاها الهام مى شود که براى او طلب آمرزش کنند.
و هر کس پانزده روز از ماه شعبان را روزه بگیرد، پروردگار عزیز و مقتدر او را مورد خطاب قرار مى دهد که: به عزّتم قسم که تو را در آتش نمى سوزانم.
و هر کس شانزده روز از ماه شعبان را روزه بدارد، هفتاد دریاى آتش براى او خاموش مى شود.
و هر کس هفده روز از ماه شعبان را روزه بگیرد، تمام درهاى آتش به روى او بسته خواهد شد.
و هر کس هجده روز از ماه شعبان را روزه بگیرد، تمام درهاى بهشت به روى او باز مى گردد.
و هر کس نوزده روز از ماه شعبان را روزه بگیرد، هفتاد هزار قصر از درّ و یاقوت در بهشت به وى عطا مى شود.
و هر کس بیست روز از ماه شعبان را روزه بدارد، هفتاد هزار از حوریان بهشتى را به همسرى او درآورند.
و هر کس بیست و یک روز از ماه شعبان را روزه بگیرد، فرشتگان به وى خوش آمد مى گویند و بالهاى خویش را بر بدن او مى سایند.
و هر کس بیست و دو روز از ماه شعبان را روزه بگیرد، هفتاد هزار جامه از سندس و استبرق بر او مى پوشانند.
و هر کس بیست و سه روز از ماه شعبان را روزه بدارد، به هنگام بیرون آمدن از قبر، مرکبى از نور براى او آماده مى کنند، و او بر آن مرکب نور سوار مى‌شود و به سوى بهشت به پرواز در مى آید.
و هر کس بیست و چهار روز از ماه شعبان را روزه بگیرد، اختیار شفاعت هفتاد هزار نفر از اهل توحید به او کرامت مى شود.
و هر کس بیست و پنج روز از ماه شعبان را روزه بگیرد، امان بیزارى از نفاق به او داده مى شود.
و هر کس بیست و شش روز از ماه شعبان را روزه بگیرد، خداوند جواز عبور از صراط را به او عنایت مى فرماید.
و هر کس بیست و هفت روز از ماه شعبان را روزه بگیرد، خداوند برات رهایى او را از آتش جهنّم صادر مى کند.
و هر کس بیست و هشت روز از ماه شعبان را روزه بگیرد، چهرهاى نورانى و شاد پیدا مى کند.
و هر کس بیست و نه روز از ماه شعبان را روزه بگیرد، (مقام و منزلت ناشى از) خشنودى پروردگار بزرگ را که بزرگترین پاداشهاست به دست مى آورد.
و هر کس سى روز از ماه شعبان را روزه بدارد، جبرئیل او را از پیشگاه عرش مورد خطاب قرار مى دهد که: اى مرد! عمل خود را از سر گیر، و از نو شروع به کار کن، زیرا گناهان گذشته تو همه آمرزیده شد(البته به جز حق الناس)، و این گفته پروردگار عالمیان است که: اگر گناهان تو به شماره ستارگان آسمان و قطره هاى باران و برگهاى درختان و به تعداد شنهاى بیابان و به شماره روزهاى دنیا باشد، من همه آنها را آمرزیدم، و انجام این کار در ازاى روزه دارى تو در ماه شعبان از براى خداوند گران نیست.
ابن عبّاس مى گوید که: این ثواب روزه دارى در ماه شعبان است.
متن حدیث:
حدثنا محمد بن ابراهيم قال حدثنا محمد بن الحسين قال حدثنا ابوالحسن على بن محمد بنعلى قال حدثنا الحسن بن محمد المروزى عن ابيه عن يحيى بن عياس عن على بن عاصم الواسطى قال اخبرنى عطاء بن السائب عن سعيد بن جبير عن ابن عباس قال قال رسول الله صلى الله عليه و آله و قد تذاكر اصحابه عنده فضائل شعبان قال شهر شريف و هو شهرى و حمله العرش تعظمه و تعرف حقه و هو شهر تزاد فيه ارزاق المومنين لرمضان و تزين فيه الجنان و انما سمى شعبان لانه تتشعب فيه ارزاق المومنين و هو شهر العمل فيه تضاعف الحسنه لانه تتشعب فيه ارزاق المومنين و هو شهر العمل فيه تضاعف الحسنه سبعين و السيئه محوطه و الذنب مغفور و الحسنه مقبوله و الجبار جل جلاله يباهى فيه بعباده و ينظر من عرشه الى صوامه و قامه فيباهى بهم حمله عرشه فقام على بن ابى طالب عليه السلام و قال بابى انت و امى يا رسول الله صلى الله عليه و آله صف لنا شيئا من فضله لنزداد رغبه فى صيامه و قيامه و لنهجد للجليل فيه فقال صلى الله عليه و آله من صام اول يوم من شعبان كتب الله له سبعين حسنه الحسنه تعادل عباده سنه و من صامه يومين من شعبان حط عنه السيئه الموبقه و من صام ثلاثه ايام من شعبان رفع له سبعون درجه فى الجنان من در و ياقوت و من صاماربعه ايام من شعبان و سع عليه فى الرزق و من صام خمسه ايام من شعبان حبب الى العباد و من صام سته ايام من شعبان صرف الله عنه سبعين لونا من البلاء و من صام سبعه ايام من شعبان عصم من ابليس و جنوده و همزه و غمزه و من صام ثمانيه ايام من شعبان لم يخرج من الدنيا حتى يسقى من حياض القدس و من صامه تسعه ايام من شعبان عطف عليه منكر و نكير عند ما يسالانه و من صام من شعبان عشره ايام و سع الله عليه قبره سبعين ذراعا فى سبعين ذراعا و من صام احد عشر يوما من شعبان ضرب على قبره احدى عشره مناره من نور و من صام اثنى عشر يوما من شعبان زراره فى قبر كل يوم سبعون الف ملك الى النفخ فى المصور و من صام ثلاثه عشر يوما من شعبان استغفرت له ملائكه سبع سماوات و من صام اربعه عشر يوما من شعبان الهمت الدواب و السباع حتى الحيتان فى البحور آن لا احرقك بالنار و من صام سته عشر يوما من شعبان اطفى عنه سبعون بحرا من النيرآن و من صام سبعه عشر يوما من شعبان اطفى عنه سبعون بحرا من النيرآن و من صام سبعه عشر يوما من شعبان اغلقت عنه ابواب النيرآن كلها و من صام ثمانيه عشر يوما من شعبان فتحت له ابواب الجنان كلها و من صامتسعه عشر يوما من شعبان اعطى سبعين الف قصر فى الجنان من در و ياقوت و من صام عشرين يوما من شعبان زوج سبعين الف زوجه من الحور العين و من صام احد و عشرين يوما من شعبان زوج رحبت له الملائكه و مسحته باجنحتها و من صام اثنين و عشرين يوما من شعبان كسى سبعين الف حله : سندرس و استبرق و من صام ثلاثه و عشرين يوما من شعبان اتى بدابه من نور عند خروجه من قبر فيركبها طيارا الى الجنه و من صام اربعه و عشرين يوما من شعبان شفع فى سبعين الفا من اهل التوحيد و من صام خمسه و عشرين يوما من شعبان كتب الله له جوازا على الصراط و من صاتم سبعه و عشرين يوما من شعبان كتب الله له جوازا على الصراط و من صام سبعه و عشرين يوما من شعبان كتب الله له براء من النار و من صام ثمانيه و عشرين يوما من شعبان تهلل و جهه و من صام تسعه و عشرين يوما من شعبان نال رضوآن الله عزوجل وجهه و منصام تسعه و عشرين يوما من شعبان نال رضوآن الله عزوجل الاكبر و من صام ثلاثين يوما من شعبان ناداه جبرئيل عليه السلام من قدام العرش يا هذا استانف العمل عملا جديدا فقدغفر لك ما مضى و تقدم من ذنوبك و الجليل عزوجل يقول لو كانت ذنوبك عدد نجوم المساء و قطر الامطار و ورق الاشجار و عدد الرمل و الثرى و ايام الدنيا لغفر تها لك و ما ذلك على الله بعزيز بعد صيامك شهر شعبان قال ابن عباس هذا الشهر شعبان.
«ثواب‌الاعمال و عقاب‌الاعمال، صفحه 133- 132»
