به گزارش مشرق، با گذشت تنها چند هفته از امضای توافق‌نامه اولیه بین ایران و گروه5+1 در موضوع هسته ای،  کشورهای خارجی هجمه نرمی را برای ورود به بازار ایران آغاز کرده اند. در حالی که بسیاری از این شرکت‌ها خودشان زیان‌ده هستند و به دنبال نجات خود از معرکه هستند. شرکتی مانند پژو سابقه ضرردهی 14 ساله را در پرونده خود دارد و شرکت نفتی داچ شل انگلیسی_ هلندی 6500 کارکنان خود را به دلیل اوضاع نابسامان اقتصادی‌اش اخراج می‌کند.

تنها چند روز پس از توافق، وزیر اقتصاد آلمان در صدر یک هیئت بزرگ تجاری و صنعتی در راستای زمینه سازی برای افزایش مبادلات خود با ایران وارد تهران شد.

از سوی دیگر طی روزهای گذشته نیز لوران فابیوس، وزیر امور خارجه فرانسه، به عنوان مسئول مبادلات اقتصادی بین المللی این کشور به ایران سفر کرده است.

علی رغم ظاهر سیاسی سفر فابیوس به ایران با در نظر گرفتن دیدارهای این سفیر سیاسی با وزرای اقتصادی نفت،‌راه و ساختمان، و صنعت می توان به ابعاد پنهان اقتصادی این سفر نیز پی برد.

شرکت های خودروسازی رنو و پژو، و همچنین شرکت نفتی توتال فرانسه از جمله شرکت هایی هستند که خواهان بازگشت به صنعت خودرو و نفت ایران هستند.

از سوی دیگر در این دیدارها فابیوس از آمادگی فرانسه برای ورود به بخش نوسازی حمل و نقل هوایی ایران نیز خبر داد.

در کنار این موارد، تلگراف نیز از عقب ماندن انگلیس در مسابقه تسخیر بازار ایران خبر داده است.

در این گزارش تأکید شده است در حالی که فرانسه و‌آلمان با گسیل کردن مقامات اقتصادی خود به سرعت در حال بازسازی روابط خود با تهران هستند، حدود یک سال است که دولت انگلیس از تصمیم این کشور برای بازگشایی سفارت این کشور در تهران خبر داده است اما این سفارتخانه همچنان بسته باقی مانده است که ادامه این روند دست این کشور را از بازار ایران کوتاه نگاه خواهد داشت.

از سوی دیگر آلمان و فرانسه با این هدف به ایران ورود کرده اند تا پس از لغو کامل تحریم ها بتوانند قراردادهای دندان گیری را برای شرکت های خود دست و پا کنند.

در کنار این موارد شرکت بزرگ بین المللی نفتی "انی"،‌ رویال داچ شل، بریتیش پترولیوم، شرکت های نفتی هندی و چینی و بسیاری از شرکت های فعال در این حوزه از تمایل خود برای ورود به ایران خبر داده اند.

اما این شرکت ها شرایط متفاوتی را نسبت به زمان قبل از تحریم ها دارند، به گونه ای که پژو قصد دارد تا پس از سال ها ضرردهی با ورود مجدد به ایران بازهم به حاشیه سود باز گردد و یا رویال داچ شل که زمانی دست بازی در سرمایه گذاری در پروژه های نفتی داشت در حال حاضر در حال اخراج 6500 نفر از کارکنان خود برای کاهش هزینه های عملیاتی است.

آنچه نباید فراموش شود جاذبه های قوی بازار ایران در منظر این کشورها است.

ایران از یک سو با داشتن جمعیت حدود 80 میلیون نفری به خودی خود پتانسیل تجاری بالایی دارد و بسته بودن چند ساله این بازار بر روی کشورهای خارجی و بکر بودن آن جذابیت آن را دو چندان کرده است.

از سوی دیگر ایران در حوزه جذب سرمایه، کشوری با پتانسیل بالا محسوب می شود چرا که ظرفیت جذب سرمایه کشور در حوزه های مختلف همچنان در سطوح بالا قرار دارد و حجم بازار داخل صدها میلیارد دلار برآورد می شود.

شرکت های نفتی و خودروسازی بین المللی و به ویژه فرانسوی، به دلیل عقب ماندن از رقابت در برابر دیگر شرکت های خارجی بزرگ در سطح جهان از یک سو و به طور کلی تضعیف بازار در دیگر کشورها از سوی دیگر در حال حاضر تشنه ورود به بازارهای جدید برای افزایش عرضه خود و جان گرفتن هستند.

این بدین معناست که شرکت های خارجی که در حال حاضر در بسیاری از کشورها به درهای بسته خورده اند به شدت خواهان ورود به ایران به عنوان کشوری با بازار گسترده و رقبای خارجی کم هستند.

باید توجه داشت که این شرکت ها به هیچ عنوان به فکر منافع ملی ایران نبوده و به جز نفع خود هیچ نکته ای برای شرکت های خارجی محلی از اعراب ندارد.

از سوی دیگر باید دید تأثیر ورود این شرکت ها بر بازار داخل چگونه خواهد بود.

به طور کلی رونق اقتصادی در کشور می تواند به نفع تمام طرف های حاضر در یک رابطه تجاری باشد اما با در نظر گرفتن سابقه همکاری کشور با این شرکت های خارجی و بدعهدی های بیشمار این شرکت ها در تعامل با ایران باید دید آیا همچنان باز کردن مطلق بازار داخل و پذیرایی از این شرکت ها با دستان باز منطقی خواهد بود یا حمایت از تولید داخل و تشویق شرکت های داخلی برای افزایش رقابت پذیری در سطح داخل و بین المللی در کنار ارتقای کیفیت راهکار بهتری خواهد بود.

در جهان همکاری کشورها با شرکت های خارجی بر مبانی گوناگون اما مشخصی بنا می شود.

انتقال دانش فنی، استفاده و از نیروی کار داخلی، تقسیم سود متعادل و همچنین تعهد به ادامه همکاری در صورت بروز هرگونه اختلال سیاسی و یا فشار بین المللی از جمله مبانی همکاری های بین المللی است که به لطف تضمین های ضعیف در قراردادهای شرکت های خارجی با ایران تا کنون هیچ یک از موارد فوق رعایت نشده است.

شرکت های خارجی نشان داده اند که با کوچک‌ترین اختلال در روابط سیاسی ایران با دیگر کشورها و یا هر گونه فشار خارجی همکاری خود را به سرعت با داخل محدود کرده و یا به طور کامل قطع می کنند.

باید این واقعیت را قبول کرد که به دلیل وجود تنشهای همیشگی به دلیل مبانی سیاسی تا حدودی متفاوت ایران با کشورهای خارجی، هرگونه اتحاد و همبستگی با شرکت های خارجی نیز متزلزل، ناپایدار و شکننده خواهد بود.

به عنوان مثال، با آغاز اعمال تحریم ها شرکت پژو نه تنها همکاری خود را با ایران خودرو به طور کامل متوقف کرد، بلکه حتی از تأمین قطعات خودروهای خود در بازار آزاد داخلی نیز سرباز زد.

از سوی دیگر تا کنون این شرکت ها در ازای دریافت برخی امتیازات از دیگر کشورها، به راحتی بازار ایران را ترک کرده و دست شرکای داخلی خود را نیز در حنا گذاشته اند.

با در نظر گرفتن موارد فوق به نظر می رسد باید از فرصت باز شدن دروازه های اقتصاد داخلی در جهت تقویت تولید داخل و ورود به بازارهای بین المللی استفاده کرد. در گزارش‌های آینده بیشتر به این موضوع خواهیم پرداخت.