سوریه کنونی در گذشته همراه با کشورهای اردن، لبنان، فلسطین، بخشی از سرزمین شام محسوب می‌شد.

موقعیت سوریه در غرب آسیا و ساحل شرقی مدیترانه در طول تاریخ جایگاهی استراتژیک به این کشور بخشیده‌است.

تقسیم‌بندی جمعیتی سوریه بر اساس مذهب به شرح زیر است:

از نظر قومیتی هم اعراب بیش از 90٪ جمعیت سوریه را تشکیل می‌دهند در حالیکه کردها حدود 9٪ جمعیت هستند. ارامنه، ترک‌ها، چرکس‌ها و یهودیان مجموعاً کمتر از 1٪ جمعیت سوریه را تشکیل می‌دهند.

حافظ اسد پدر بشار اسد سیاستمدار و نظامی اهل سوریه بود که از سال 1971 تا سال 2000 رئیس‌جمهور این کشور بود. پس از مرگ او در سال 2000 پسرش بشار اسد به قدرت رسید.

بحران سوریه  از 26 ژانویه 2011 شروع شد و مخالفان مسلح دولت تحت عنوان‌های «ارتش آزاد» (الجیش الحُر) که در سال 2011 با برنامه کشورهای مخالف سوریه و مشارکت تعدادی از نظامیان جداشده از ارتش سوریه تشکیل شد. جبهه النصره که شاخه رسمی القاعده در سوریه به شمار می‌آید و گروه تروریستی داعش مهم‌ترین گروه‌های مسلح مخالف دولت به شمار می‌آیند.

اینفوگراف مهم‌ترین گروه‌های تروریستی حاضر در سوریه را     ببینید (کلیک کنید).

تحولات میدانی در استان های سوریه

1. استان الحسکه؛ 85 درصد آزاد

استان الحسکه در شمال شرق سوریه است و از شمال با کشور ترکیه و از شرق با کشور عراق هم مرز است. مناطق مرزی و شمالی استان تحت کنترل نیروهای محلی کُرد است. شهر مرزی «قامشلی» در شمال استان با ترکیه توسط نیروهای محلی کرد و نیروهای ارتش سوریه کنترل می‌شود.

با حملات دو ماه اخیر عناصر تروریستی داعش به شهر الحسکه و بیرون راندن آنان در ماه گذشته توسط نیروهای مردمی کرد و نیروهای نظامی هم اکنون بیش از 85 درصد از مساحت شهر در اختیار نیروهای مردمی کرد می باشد واوضاع شهر را کنترل می‌کنند.

مناطق جنوبی و جنوب غربی و جنوب شرقی استان که بیابانی است در اشغال عناصر تروریستی داعش می‌باشد.

2. استان الرقه؛ تحت کنترل داعش

استان الرقه در غرب استان الحسکه و در شمال شرق سوریه واقع شده و هم مرز با ترکیه است.

مناطق شمالی استان از جمله شهرستان مرزی «تل ابیض» با ترکیه در اختیار نیروهای محلی کرد است. شهر الرقه که در مرکز استان الرقه واقع شده است در اشغال گروه تروریستی داعش است. مناطق جنوبی استان بیابانی است.

3. استان حلب؛ تحت کنترل چند گروه مسلح و دولت

استان حلب در شمال غرب سوریه و در غرب استان الرقه واقع شده است و از شمال و شرق با کشور ترکیه هم مرز می باشد. استان حلب تا قبل از بحران بزرگترین شهر و پایتخت تجاری کشور سوریه محسوب می‌شد. شهر حلب در نقطه سوق‌الجیشی و مهم بازرگانی در نیمه‌راه دریای مدیترانه و رود فرات قرار دارد. مناطق شمال شرقی استان از جمله شهر کوبانی  و شمال غربی از جمله شهر عفرین در اختیار نیروهای محلی کرد می باشد.

مناطق شمالی و مرکزی و شرق استان در اشغال گروه تروریستی داعش است (فرودگاه کویرس در مرکز استان در اختیار نیروهای سوری و از همه محورها تحت محاصره داعش است).

طی یک ماه گذشته درگیری‌های شدیدی بین تروریست‌های داعش با تروریست‌های دیگر از جمله جبهه النصره در مناطق حومه شمالی شهر حلب رخ داده است.

بخش‌هایی از شمال و شمال غربی استان و غربی و جنوب استان و بخش‌هایی از شمال و مرکز شهر حلب در اشغال گروه های تروریستی جبهه النصره، ارتش آزاد و سایر گروه‌های مسلح است.

بخشی از جنوب و مرکز و مناطق جنوب شرقی استان و بخش عظیمی از شهر و اطراف شهر حلب (شمال شرق،شرق،جنوب،غرب بجز مرکز  و شمال شهر) در کنترل نیروهای ارتش سوریه و نیروهای دفاع ملی است.

* دو شهرک شیعه‌نشین «نبل و الزهراء» در شمال غرب استان حلب واقع شده است و از همه محورها تحت محاصره گروه های تروریستی (جبهه النصره،ارتش آزاد و ...) و نیروهای محلی کُرد است.

4. استان ادلب؛ 99 درصد آزاد

استان ادلب در جنوب و جنوب غرب استان حلب  و در شمال استان حماه و در شرق استان لاذقیه واقع شده است و از شرق با کشور ترکیه هم مرز است.

بیش از 99 درصد از استان ادلب تحت اشغال گروه‌های تروریستی مانند ائتلاف جیش الفتح (متشکل از جبهه النصره، احرارالشام و تیپ الشام) است.

* دو شهرک شیعه‌نشین «الفوعه و کفریا» که در شمال شرق استان واقع شده‌اند از همه محورها تحت محاصره گروه‌های تروریستی هستند.

هفته گذشته نیز با حملات وسیع تروریست‌های «جیش الفتح» فرودگاه «ابوالظهور» واقع در غرب استان و هم مرز با استان حلب به اشغال گروه‌های تروریستی درآمد.

5.استان لاذقیه؛ 95 درصد آزاد

استان لاذقیه در غرب استان حماه و جنوب غرب استان ادلب و در شمال استان طرطوس واقع شده و از شمال با کشور ترکیه هم مرز و در شرق استان با دریای مدیترانه هم‌جوار است.

بیش از 95 درصد از استان تحت کنترل نیروهای ارتش سوریه و نیروهای دفاع ملی است. بخش های کوچکی از شمال شرقی استان تحت اشغال گروه‌های تروریستی است.

6. استان طرطوس؛ کاملا آزاد

استان ساحلی طرطوس از شرق با استان حماه و استان حمص و از شمال با استان لاذقیه هم جوار است و از سمت شرق با دریای مدیترانه و از جنوب با کشور لبنان هم مرز است. این استان دارای ساحلی طولانی به طول 90 کیلومتر است که از جنوب استان لاذقیه شروع شده و تا مرزهای شمال لبنان ادامه می‌یابد.

در مقابل این استان چند جزیرهٔ کوچک وجود دارد که عبارت‌اند از: جزیرهٔ «ارواد»، جزیرهٔ «العباس»، جزیرهٔ «النمل» و جزیرهٔ «ابو علی» تمام این جزیره‌ها خالی از سکنه ‌است.

تمام استان تحت کنترل نیروهای سوری است و گروه های تروریستی در این استان حضور ندارند.

7. استان حماه؛ 90 درصد  آزاد

استان حماه در جنوب استان های حلب و ادلب  و در غرب استان حمص و در شرق استان های طرطوس و لاذقیه قرار دارد.

نزدیک به 90 درصد از استان حماه تحت کنترل نیروهای سوری است. بخش‌هایی از مناطق شمال و جنوبی استان تحت اشغال گروه های تروریستی می باشد.

بخشی از شرق استان نیز تحت اشغال گروه تروریستی داعش است.

8. استان حمص؛ 90 درصد آزاد

استان حمص در جنوب استان‌های دیرالزور، رقه و حماه و در شرق استان طرطوس و در شمال استان دمشق واقع شده است. همچنین این استان از سمت شرق با کشور عراق و از سمت غرب با کشور لبنان هم مرز است. استان حمص از حیث وسعت بزرگترین استان سوریه محسوب می‌شود.

بیش از 90 درصد از استان تحت کنترل نیروهای سوری است. بخش‌های کوچکی از شمال و بخش‌هایی از جنوب استان تحت اشغال گروه‌های تروریستی است. بخشی از جنوب شرق استان و مرکز استان از جمله شهر تدمر (پالمیرا)، شهر مهم و ارتباطی «القریتین» و گذرگاه مرزی با عراق به نام (ابوالولید) نیز تحت اشغال داعش است.

بخش شرقی استان بیایانی است و تحت اختیار هیچ گروهی نیست.

9. استان دیرالزور؛ فقط مرکز استان آزاد است

استان دیرالزور در جنوب استان حسکه و در شرق استان رقه و در شمال شرق استان حمص قرار دارد و از سمت شرق با شکور عراق هم مرز و در کرانه رود فرات قرار گرفته است. استان دیرالزور از سه شهر «دیرالزور، المیادین، البوکمال» تشکیل شده است.

استان دیرالزور از استان‌های نفتی سوریه محسوب می‌شود و به دلیل اشغال بخش وسیعی از استان توسط داعش، از منابع اصلی درآمد داعش از طریق ارسال نفت خام موجود در استان به کشور ترکیه است.

شهر دیرالزور و فرودگاه دیرالزور تحت کنترل نیروهای سوری است.

مناطق اطراف رودخانه فرات و گذرگاه مرزی با عراق به نام منطقه «البوکمال» در اشغال نیروهای داعش و از مناطق اصلی عبور و مرور داعش به عراق است.

بخش های وسیعی از شرق و جنوب شرق و جنوب استان بیابانی و در این مناطق بیایانی حضور تروریست‌های داعش بسیار کم رنگ است.

10. استان دمشق؛ 95 درصد آزاد

استان دمشق پایتخت کشور سوریه و از شمال با استان حمص و از جنوب با استان‌های سویداء، درعا و قنیطره هم مرز است. استان دمشق از سمت شرق با شکور عراق و از سمت غرب با کشور لبنان هم مرز است.

بخش هایی از شمال شرق و غرب استان دمشق که با کشور لبنان از جمله شهر «زبدانی» هم‌مرز است، تحت اشغال گروه‌های تروریستی است. بخش‌هایی از شرق استان نیز تحت اشغال داعش است.

بیش از 95 درصد از شهر دمشق تحت کنترل نیروهای سوری است و بخش‌هایی از شرق و جنوب شهر از جمله غوطه شرقی تحت اشغال تروریست‌هاست.

11. استان سویداء  

استان سویداء که در جنوب غرب سوریه و در جنوب استان دمشق و در شرق استان درعا واقع شده است از سمت جنوب با کشور اردن هم مرز است. استان سویداء در سوریه تنها استانی است که دروزی‌ها در آن در اکثریت هستند.

بیش از 95 درصد از استان تحت کنترل نیروهای سوری است. بخش‌هایی از مناطق مرزی با استان درعا واقع در غرب استان تحت اشغال گروه‌های تروریستی است. همچنین بخش‌های کوچکی از شمال استان تحت اشغال گروه تروریستی داعش است.

12. استان درعا؛ 50 درصد آزاد  

استان درعا در جنوب کشور سوریه واقع شده و در شرق استان سویداء و در جنوب استان دمشق و در غرب استان قنیطره قرار دارد و از سمت جنوب با کشور اردن هم مرز است. همچنین در جنوب شرق جولان اشغالی واقع شده است.

بیش از 50 درصد از شهر درعا و بخش های شمالی شهر متصل به استان دمشق تحت کنترل نیروهای سوری می باشد.

مناطق شرقی و غربی وشمال غربی و شمال شرقی و جنوب غربی و شرقی استان تحت اشغال تروریست‌هاست. مناطق جنوب غربی استان درعا نیز که با جولان اشغالی هم مرز است تحت اشغال تروریست‌های داعش است.

13. استان قنیطره؛ 80 درصد در اشغال اسرائیل

استان قنیطره در جنوب استان دمشق و در غرب استان درعا و در شرق جولان اشغالی قرار گرفته است و کوچکترین استان سوریه محسوب می شود. این استان در منتهی الیه جنوب غربی سوریه، در بلندی‌های جولان (هضبة الجولان) واقع شده‌است.

بیش از 80 درصد مساحت این استان در اشغال اسرائیل است و تنها یک باریکه بسیار کوچک، تحت کنترل دولت سوریه باقی مانده است. شهرقنیطره مرکز این استان، در همین باریکه بسیار کوچک قرار دارد که البته برخی مواقع به اشغال اسرائیل در آمده و کاملاً ویران شده‌ است.

بخش‌های مرزی استان با جولان اشغالی به دلیل حمایت‌های نامحدود رژیم صهیونیستی تحت اشغال گروه‌های تروریستی است و رژیم صهیونیستی از طریق همین بخش‌های مرزی زخمی‌های تروریست‌ها را به فلسطین اشغالی انتقال می‌دهد و مداوا می‌کند. بخش‌های مرزی استان و جنوب استان تحت اشغال تروریست‌هاستو بخش‌های غربی و مرکز استان تحت کنترل نیروهای سوری می‌باشد.